Mühendislik Yapılarının GPS ile İzlenmesi Üzerine Yapılan Çalışmalar

Birçok araştırmacı asma köprülerin hareketlerinin ve frekanslarının belirlenmesi üzerine farklı donanımlar kullanarak çalışmalar yapmıştır. Teknolojideki gelişmelere paralel olarak yüksek frekanslarda hareket belirlemeye olanaklı olan GPS sistemi son yıllarda bu amaçlar için yoğun bir biçimde kullanılmaktadır.

Li Jian-Xin vd 2002 yılında, sürekli veri toplayan GPS alıcılarından toplanan günlük verilerde oluşabilecek kesiklik ya da kopuklukların belirlenmesi ve beyaz gürültünün ayıklanması için Wavelet analizini kullanmışlardır. Ayrıca gerilim bileşenlerinin hesabında da en küçük karelerle prediksyon metodundan yararlanmışlardır. 1996 ve 2002 yılları arasında gerçekleştirdikleri GPS ölçülerinde veri kopukluklarının belirlenmesi, mevsimsel değişikliklerin belirlenmesi ve hata ayıklamada dalgacık analizini başarıyla kullanmışlar ve GPS zaman serilerinin kullanılabilirliğini iyileştirilmiştir.

Referans İstasyonundaki Düzeltmeler Kaynak Kodlaması Kanal Kodlaması Sayısal Modülasyon Gezicinin Elde Ettiği Düzeltmeler Kaynak Çözücü Kanal Çözücü Sayısal Demodülasyon Radyo Dalgaları

Larocca, C. vd. 2005 yılında Brezilya’ da kablo destekli bir yaya köprüsünde choke-ring antenler kullanarak 20 Hz örnekleme aralığıyla ve 2 gün süreli ölçüler yapmışlardır. Ayrıca köprü üzerinde aynı noktalarda ivmeölçerler ve yer değiştirme transdüser ölçüleri de kullanmışlardır. GPS datalarından elde edilen yer değiştirmelerin doğruluk ve duyarlıklarını diğer yöntemlerle karşılaştırmışlardır. GPS ile elde edilen sonuçların ivmeölçerlerin birçoğundan daha doğru sonuç verdiği tespit edilmiştir.

Roberts, G.W. vd 2008 yılında 173 m açıklıklı bir köprünün viyadüğü üzerinde GPS ölçüsü gerçekleştirmişlerdir. Burada amaç viyadük üzerinde uzun süreli deformasyonların ve kısa süreli sapmaların GPS ile belirlenip belirlenemeyeceğini araştırmaktır. Bunun için 5 noktada 2 gün süreyle 10 ve 20 Hz kayıt aralıkları ile choke-ring antenler kullanılarak GPS ölçüleri yapmışlardır. Sonuçlar incelendiğinde köprüye ait sadece 3 frekansın belirlenebildiği, her türlü filtrelemeye rağmen multipathin önüne geçilemediği için diğer frekansların elde edilemediği görülmüştür.

Azar, R.S. vd 2009 yılında köprü deformasyonlarının basit GPS alıcıları ile izlenebileceğine yönelik bir çalışma yapmışlardır. Malezya’ da bulunan Putrajaya Seri Wawasan kablo destekli köprüsünde 5 noktada GPS ölçüleri gerçekleştirilmiştir. Çalışmada tek frekanslı GPS alıcıları kullanılmıştır. Sonuçlar incelendiğinde 1 cm’ den daha büyük deformasyona rastlanılmamasına rağmen daha hasas sonuçların elde edilebilmesi için çift frekanslı GPS alıcılarının kullanılması tavsiye edilmiştir.

Roberts, G.W. vd. 1999 yılında Humber köprüsünün deformasyon ölçmeleri için GPS ve sonlu elemanlar modelinin karşılaştırılması için bir çalışma gerçekleştirmişlerdir. Çalışmada RTK GPS yöntemi kullanılmıştır. Köprüye 1.5 km uzaklıktaki bir nokta referans noktası olarak seçilmiş, gezici alıcılar ise kuleler ve tabliye üzerine yerleştirilmiştir. Çalışmanın asıl amacı trafiğe kapalı olan köprü üzerinden 5 adet kamyonu farklı şekillerde geçirerek köprünün davranışlarını ve frekanslarını belirlemektir.

Wong, K., 2000 yılında Hong-Kong Tsing-Ma, Kap Shui Mun, Ting Kua köprülerinde GPS ölçmeleri gerçekleştirmiştir. GPS alıcıları kule ve tabliye üzerine yerleştirilmiştir. Örnekleme frekansını 10 Hz (0.1sn) seçilmiştir. Anlık olarak tabliye ve kulelerin eşzamanlı hareketleri izlenmiştir.

Roberts, G.W. vd. (2001) GPS ve üç yönlü ivmeölçerlerin birlikte kullanılması ile yapılardaki sapmaların belirlenebilirliği üzerine yaptıkları çalışmada ölçülerin örnekleme frekansı üzerinde durmuşlardır. Yapılardaki değişimler 5 Hz’den daha büyükse bu değişimlerin GPS

ile belirlenemeyeceğini, bu durumda ivmeölçerler kullanılması gerektiğini belirtmişlerdir. 10 Hz ve daha küçük frekanslar için ise GPS’ in yeterli olabileceğini ortaya koymuşlardır. Roberts, G.W. vd. (2008) Nottingham Human köprüsünde, rüzgar kuvveti ve yaya yükünün etkisini belirleyebilmek için GPS ve ivme ölçerler kullanmışlardır. GPS için örnekleme frekansını 10 Hz, ivmeölçer için 200 Hz seçerek yapıya ait belirgin frekansları elde etmişlerdir.

Wieser vd. (2002) bir asma köprüde GPS kullanarak 3 saniyelik örnekleme aralığıyla 48 saat süreyle ölçüler yapmışlardır. Özellikle kulelerde belirlenen hareketle sıcaklık arasında bir ilişki olduğunu belirtmişlerdir. Tabliyedeki hareketlerin de taşıt yükü etkisiyle düşey yönde daha fazla olduğu belirlenmiştir. Değerlendirmelerde Hızlı Fourier Dönüşümü kullanmışlar ve hareketlerin frekanslarını belirlemişlerdir. Belirlenen bu frekansların Sonlu Elemanlar yöntemi ile belirlenen doğal frekanslarla uyuşumlu olduğu görülmüştür. Böylece yapılan gözlemlerle yapıların yaklaşık doğal frekanslarının belirlenebileceği ifade edilmiştir. Bununla birlikte tabliye üzerindeki GPS alıcılarının kablolardan etkilendiği ve GPS ölçülerinden çok iyi sonuçlar alınamadığı belirtilmiştir.

Ashkenazi 1997’ de İngiltere’deki Humber köprüsünde de GPS ölçüleri gerçekleştirmiştir. GPS antenleri orta açıklıkta stratejik noktalara ve kulelere yerleştirilmiştir. Köprüden 1.5 km uzaklıktaki bir refrans noktasına da GPS anteni yerleştirilmiştir. Köprü kinematik GPS yöntemi ile anlık olarak izlenmiştir. Bu çalışmanın amacı köprünün orta açıklık ve kulelerindeki deplasmanların belirlenmesidir.

Hong-Kong’da yer alan Tsing-Ma, Kap Shui Mun ve Ting Kua köprüleri 2000 yılında Wong tarafından GPS kullanarak izlenmiştir. GPS alıcıları kulenin üzerinde ve köprünün her iki tarafında yer almıştır. 10 Hz’ lik örnekleme frekansı ile 27 noktada RTK – GPS ölçüleri yapılmıştır. Buradaki amaç; gerçek zamanda köprünün ve kulelerin eşzamanlı deplasmanlarını izlemektir. Ayrıca yapının stres, taşıma kapasitesi, çalışma durumu ve dayanıklılık yeteneği de belirlenmeye çalışılmıştır (Wong, 2000).

Bir başka çalışmada Çin’ deki 1538.5 m açıklıklı Humen köprüsünün tabliyesinin deplasmanlarını belirlemek için köprü izleme sistemi oluşturulmuştur. Ölçme yöntemi olarak RTK – GPS tekniği kullanılmıştır. Sıcaklık, trafik yükü ve rüzgar yükü altındaki köprünün anlık hareketleri izlenmiştir. Analizlerde auto-regressive moving average vector (ARMAV) ve FFT tekniği kullanılmıştır. Çalışmada örnekleme frekansı 5 Hz seçilmiştir (Xu vd., 2002).