Ludwig van Beethoven’ın Yedinci Senfonisinin Fagot Partilerinin

Richard Wagner, Yedinci Senfoni’yi “Apotheosis’in Dansı” olarak tanımlamış, ayrıca bazı kaynaklarda “Aydınlığın Şenlik Şarkısı” olarak geçmektedir. (Vural, 2005:20) Yedinci Senfoni kurgusal olarak Beşinci ve Altıncı Senfonilerinin aksine Birinci, İkinci ve Dördüncü Senfonilerine daha çok benzer. Ağır bir girişle başlar ve bu giriş kısmında üflemeliler ağırlıklı olarak kendini duyurur. Esas bölüme geçildiğinde ritmik pasajlarda çalgı birleşimleri orkestrasyona renk katmaktadır. Fagot, senfonin tüm bölümlerinde kendini hissettirmektedir.

Yedinci Senfoninin Birinci Bölümüne geçilmeden önce Giriş kısmı üflemelilerin uyumlu birleşimiyle başlar. Obuanın ikilik notalardan oluşan iki ölçülük teması, önce klarnet daha sonra korno tarafından cevap niteliğinde taklit edilerek devam ettirilir. Son olarak obua fagotun bir oktav alttan katlamasıyla son bulur. Fagotun bu pasajdaki katkısı temaya derinlik genişlik kazandırmasıdır.

Şekil 71: Ludwig van Beethoven’ın Yedinci Senfonisinin Birinci

Bölümünden Üflemelilerin Birleşimi (1.-9. ölçüler arası)

Yedinci Senfoninin giriş kısmında birinci bölümü hazırlayıcı nitelikte çeşitli ritmik yapılar mevcuttur. Bunlardan bir tanesi dizisel pasajlardır. Dizisel pasajlar çeşitli çalgılar tarafından sırayla çalınarak birinci bölümün hareketli yapısını hazırlamaktadır. Fagot bu dizisel pasajları flüt ve ikinci kemanla birleşim yaparak staccato artikülasyonda çalmaktadır.

Şekil 72: Ludwig van Beethoven’ın Yedinci Senfonisinin Birinci

Bölümünden Fagotun Dizisel Pasajlar (22. ve 41. ölçüler)

//

29. ölçüde yaylıların çaldığı sakin atmosferdeki temaya obua ve fagot güzel bir birleşimle gerilim yaratırlar. Böylece tam bir çözülmüşlük ve rahatlama hissi yerine gerilim devam ettirilir. Obua ve fagotun birleşimi orgelpunkt19 _{benzeri bir} yapıdadır.

Şekil 73: Ludwig van Beethoven’ın Yedinci Senfonisinin Birinci

Bölümünden Obua ve Fagotun Birleşimi (29. ve 31. ölçüler arası)

19 _{Pedal ses, Durgu.Fransızca point d'orgue (puandorg). SAY, Ahmet. (2002) Müzik Sözlüğü Müzik Ansiklopedisi} Yayınları

Üflemelilerin sf’lu uzun sesleri ve yaylıların dizisel yapıdaki pasajlarının ardından üflemeliler dinginliği sağlama amaçlı flütün çaldığı temaya dolce karakterde eşlik ederler. Homojen yapıya sahip bu birleşim Beethoven’ın senfonilerinde kullandığı bir orkestrasyon çeşididir.

Şekil 74: Ludwig van Beethoven’ın Yedinci Senfonisinin Birinci

Bölümünden Fagotun Üflemelilerle Birleşimi (42. ve 52. ölçüler arası)

//

Beethoven’ın senfonilerinde üflemeliler için yazılmış en güzel pasajlardan biri yedinci senfonide giriş kısmından sonra vivace başlıklı bölümün girişidir. Pasaj, flüt ve obuanın ritmik solosuyla başlar. Ardından fagot bir oktav alttan taklit ederek sürdürür. Kornoların pedal sesleri pasaj boyunca devam eder ve armonik yapı için sağlam bir zemin hazırlar. Pasaj boyunca flüt 6/8’lik temayı çalar. Obua-klarnet ve fagot zaman zaman temanın bazı motiflerini taklit ederek güçlü bir duyuş sağlar. Fagot için en doğru artikülasyonların olduğu pasajda fagot, hem ezgisel olarak hem de armonisel olarak gücünü gösterir.

Şekil 75: Ludwig van Beethoven’ın Yedinci Senfonisinin Birinci

Bölümünden Üflemelilerin Pasajı (63. ve 88. Ölçüler arası)

//

Sakin başlayan minör tondaki ikinci bölümün majör tonaliteye geçişinde besteci temayı klarnet ve fagot birleşiminde kullanmıştır. Bu birleşim armonik olduğu kadar bir o kadar da uyumlu bir ezgisellik de getirmektedir. Legato artikülasyondaki pasajda klarnet ön planda olsa da fagot derinlik ve genişlik kazandırmıştır.

Şekil 76: Ludwig van Beethoven’ın Yedinci Senfonisinin İkinci Bölümünden

Klarnet ve Fagotun Birleşimi (102. ve 116. ölçüler arası)

//

İkinci bölümün ikinci teması 150. ölçüde bu kez üflemeli bir birleşimle sunulmaktadır. Flüt, obua ve fagotun yaptığı bu sunu iki oktav genişliğindedir. Unison yapıdaki birleşim sırasında yaylılar birinci temayı çalarak kontrpuan oluştururlar. Uzun bir süre böyle devam eden pasaj, yaylıların küçük fügüne kadar devam eder. Fagot bu bölümde de dolce karakterdeki pasajlarda ağırlığını hissettirmektedir.

Şekil 77: Ludwig van Beethoven’ın Yedinci Senfonisinin İkinci Bölümünden

Flüt, Obua ve Fagotun Birleşimi (150. ve 183. ölçüler arası)

//

//

//

İkinci bölümün yeniden sergi bölümünde ana temanın orkestrayı sunması esnasında tahta üflemeliler temayı destekleyen varyasyonlarıyla karşıtlık oluştururlar. Bu aynı zamanda temanın daha güçlü duyulmasını sağlar. Flüt, obua ve fagot oktav katlamalı bir şekilde devam ederken klarnet minör üçlü üstten armonize eder. ff nüansındaki pasaj staccato artikülasyondadır. Fagot için diğer çalgılarla entonasyon birlikteliği bakımından önemlidir.

Şekil 78: Ludwig van Beethoven’ın Yedinci Senfonisinin İkinci Bölümünden

Tahta Üflemelilerin Birleşimi (213.-221. ölçüler arası)

//

Beethoven’ın Yedinci Senfonisinin üçüncü bölümünde fagot genel olarak tema arası geçişlerde köprü görevi görmüştür. Besteci fagotun teknik özelliklerinden daha iyi yararlanmak için bu küçük pasajlarda fagotu tek başına bırakmış ve rahat bir duyum olmasını sağlamıştır. Bu bölümde fagot için ilk önemli pasaj 57.ölçüde gelmiştir. Burada birinci fagot tiz sesde pedal sağlarken, ikinci fagot çello ve viyolalarla, yaylıların önceden gelen temasını taklit eder. Devamında arpejli bir yapıyla birinci fagot geçiş sağlar ve orkestranın çaldığı pasaja uzun çift seslerle armonik alt yapı hazırlar. Besteci bu pasajda da çift seslerin duyrulmasında fagotu tercih etmiştir.

Şekil 79: Ludwig van Beethoven’ın Yedinci Senfonisinin Üçüncü

Bölümünden Fagot Partileri (57.-88. ölçüler arası)

Beethoven’ın Yedinci Senfonisinin üçüncü bölümünün ana teması dörtlük notalardan oluşan fa majör dizisinin inici yapısından oluşur. Tema bölüm boyunca çeşitli şekillerde karşımıza çıkar. Temayı fagot, 99.ölçüde seslendirir. Genel olarak fagot için rahat bir duyum sağlayan ses genişliğinde ve artikülasyonundadır.

Şekil 80: Ludwig van Beethoven’ın Yedinci Senfonisinin Üçüncü

Bölümünden Fagotların Temayı Duyurması (99.-106. ölçüler arası)

Assai meno presto başlıklı trio kısmında bölümün ilk kısmının canlı

ritimlerine karşılık burada klarinetler, fagotlar ve kornolar aşağı Avusturya kökenli bir hac şarkısından türetilmiş sakin bir tema çalarlar. Bu kısımda kemanlar neredeyse pedal sesi andıran la sesini çalmaktadırlar. (Artunç, 2016: 48) Klarnet, fagot ve klarnet birleşimine daha sonra flüt ve obualar katılmaktadır. Pasajda korno yapısı gereği diğer üflemelilerden daha fazla gürlükte duyulmaktadır. Fagotun bu pasajdaki önemi, uzun pedal seslerle temayı armonik olarak güçlendirmektedir.

Şekil 81: Ludwig van Beethoven’ın Yedinci Senfonisinin Üçüncü

Bölümünden Üflemelilerin Birleşimi (153.-203. ölçüler arası)

//

//

Yedinci Senfoninin dördüncü bölümünde fagot genel olarak eşlik durumundadır. Bölüm enerjik ve ff nüansında geçtiği için fagotun tutti kısımlarda kendisini duyurması pek olası görünmemektedir. Bu sebeple besteci zaman zaman fagotu tek başına ya da birkaç çalgıyla birleştirmiştir. Bölümün başlangıcından bu yana f nüansındaki orkestranın tuttisinin bitiminde, 65.ölçüden itibaren yaylıların çaldığı temaya fagot tek başına sekizlik değerdeki seslerle adeta ritm vermektedir.

Şekil 82: Ludwig van Beethoven’ın Yedinci Senfonisinin Dördüncü

Bölümünden Fagotun Yaylılara Eşliği (65.-74. ölçüler arası)

Bölümün sonlarına doğru orkestra tuttisinde tüm üflemeliler sekizlik notalarla yaylılara eşlik ederken fagotlar inici çıkıcı çift seslerden oluşan dizisel motifleri çalarlar. Fagotlar, orkestranın tuttisine bir anlamda kontrpuntal bir örnek sunmaktadır. Zaman zaman sf’lu uzun seslerle ara veren pasaj daha sonra tekrar eski haline dönmektedir.

Şekil 83: Ludwig van Beethoven’ın Yedinci Senfonisinin Dördüncü

3.2.8 Ludwig van Beethoven’ın Sekizinci Senfonisinin Fagot Partilerinin