Türkiye Yapılan Çalışmalar
Eymen Gürel, Esra Burcu Bulgurcu Gürel ve Neslihan Demir‟in Bankacılık ve Sigortacılık Araştırmaları Dergisindeki “Basel III Kriterleri” çalışması Uluslararası piyasalarda, risk yönetim uygulamalarında ve denetim yaklaşımlarında meydana gelen önemli ölçüdeki değişiklikler sonrasında yeni sermaye standartlarının oluşturulması gerekliliğini vurgulaması açısından önemlidir. Çalışmada Basel III Kriterlerinin neden ortaya çıktığı ve gerekliliklerin neler olduğu konusunda önemli konular ele alınmıştır.
Selen Özlem Sağlam‟ın İstanbul Üniversitesinde yayınlanan “Türk Bankacılık Sisteminin Avrupa Birliği Bankacılık Sistemine Entegrasyonu Ve Basel III Uzlaşısı” isimli Yüksek Lisans Tezi Türk Bankacılık Sistemindeki gelişimin ve Türk Bankacılık sistemindeki Basel III‟e adaptasyon amacıyla yapılan bankacılık düzenlemelerini içermesi açısından çalışmam için faydalı olmuştur. Çalışmada Avrupa Birliğinin yaptığı Bankacılık düzenlemeleri ve Türk Bankacılık düzenlemeleri kronolojik olarak açıklanmıştır.
Gizem Yenigün‟ün “Basel III Kriterleri Kapsamında Bankalarda Likidite Riski Yönetimi Ve Türk Bankacılık Sektörüne Yansımaları” isimli çalışması Türk Bankacılık Sistemine kazandırılan Likidite Karşılama Oranı (LCR) ve Net İstikrarlı Fonlama Oranı (NFSR) kavramlarını detaylı incelemesi açısından önemlidir. Ayrıca bu çalışmada Basel III kriterleri kapsamlı bir şekilde incelenerek likidite riski yönetimine getirdiği yenilikler araştırılmış, bu kriterlerin bankacılık sistemi üzerindeki etkileri incelenmiştir.
Terim Arıcan‟ın “Basel III Uzlaşısı Kapsamında Bankalarda Likidite Riski Yönetimi Ve Türk Bankacılık Sektörü Üzerindeki Yansımaları” isimli çalışması
Basel III düzenlemelerinin bankacılık sisteminde likidite riski yönetiminde ne gibi değişiklikler öngördüğünü ortaya koyması açısından önemlidir. Çalışmada düzenlemeler ile getirilen yeni likidite standartlarının etkilerini ortaya koymak amacıyla da Türkiye üzerine bir örnek olay uygulaması gerçekleştirilmiştir. Çalışma kapsamında öncelikle bankacılık sisteminde riskin önemi, bu sisteme özel risk türleri ve sistemik riskin bu sisteme etkisi işlenmiştir. Ardından risk yönetiminin bankacılık sisteminde nasıl ele alındığı, likidite riski yönetiminin temel unsurları, risk ölçüm yönetemleri ve kısaca Türkiye bankacılık sisteminde risk yönetimi ele alınmıştır.
Cansu Şutman‟ın “Türk Bankacılık Sisteminde Basel III Etkileri” isimli çalışması Basel III”ün Türkiye‟de bankacılık sistemine olan etkilerini incelemesi açısından önemlidir. Araştırmada, Basel III hakkında dünya ve Türkiye‟de yayımlanmış akademik ve bankacılıkla ilgili kuruluşların yayımladıkları makaleler incelenmiş ve güncel bir derleme yapılmıştır. Ayrıca aynı çalışmada Türk bankacılık sisteminden genel olarak bahsedilerek Basel sistemleri hakkında genel bilgilere yer verilmiştir.
Ali Yılmaz‟ın Sermaye Yeterliliği Oranlarının Kümeleme Analizi ve Basel III Kriterlerinin Türk Bankacılık Sektörü Sermaye Yeterliliği Üzerine Etkileri isimli çalışması Basel III‟de önemli oranda bahsi geçen Sermaye Yeterlilik Oranlarının analizi açısından önemli bir çalışma olmuştur. Basel III‟ün gerektirdiği sermaye yeterlilik oranları belirtilerek Türk Bankacılık Sistemindeki olası etkiler analiz ve tespitlerle ortaya konmuştur.
Yabancı Kaynaklarda Yapılan Çalışmalar
Shearman ve Sterling grubunun hazırladığı Kasım ayındaki çalışmasında (2013) kredi riskinin hesaplanmasında kullanılan CVA oranlarının belirlenmesindeki güncel değişiklikler belirtilmiş ve sektördeki büyük değişikliklerin neler olabileceği üzerine değerlendirmeler yapmışlardır. Avrupa ve ABD‟de bu oranların nasıl farklı olarak algılandığı ve bu algılamanın Basel Standartlarının farklı yorumlanmasına sebebiyet verdiği açıklanmıştır. Türkiye‟de Avrupaya göre mi ABD‟ye göre mi yorum yapılacağı konusundaki soru işaretlerini giderme açısından çalışmam için faydalı bir çalışma olmuştur.
Muhasebe ve Finans Araştırmalarının 2014 yılında yayınladığı “Kanada Bankaları Basel III‟e hazır mı?” isimli çalışmasında Kanada‟daki belirli bankaların sahip oldukları oranlar üzerinden değerlendirmeler yapılmış ve 2019 hedeflerine ulaşılabilip ulaşılamayacağı üzerine analizler gerçekleştirilmiştir. Çalışma her ne kadar belli bir döneme ait değerlerin değerlendirilmesi amacına sahip olsa da Basel III gereksinimlerinin tamamlanması planlanan 2019 yılına kadar ki sürecin gidişatını ve gereksinimlerin karşılanma oranını belirlemesi açısından Kanada da olduğu gibi benzer çalışmalar yapan ülkeler açısından da büyük öneme sahip olmuştur.
Anca Elena Nucu tarafından yapılan bir çalışmada Romanya‟daki Bankacılık Sisteminde Basel III için karşılaşılan zorluklardan bahsedilmiştir. Bu çalışmada Avrupa Birliği Üyelerinin Basel III‟e uyumlarının tablolar aracılığıyla anlatılması ve Romanya‟nın Bankacılık Sisteminin mevcut durumu ve geleceğine dair beklentilerden söz edilmiş olması çalışmam için oldukça faydalı olmuştur. AB üyesi olma yolunda adımlar atan bir ülke olan Türkiye için Romanyadaki Bankaların karşılaşacağı sorunlar öğrenilmeye değer olup Türkiyededeki Bankaların Basel III yolundaki çalışmalarına ışık tutabilmesi açısından önemlidir.
Dimitris N. Chorafas‟ın Basel III, “Şeytan ve Global Bankacılık” adlı çalışması finansal krizlerin bankacılık düzenlemelerini beraberinde getirdiğini vurgulayan ve Basel II‟deki hataların düzeltilmesi gerektiğini belirten faydalı bir çalışma olmuştur. Basel III‟e dair temel düzenlemelerin neler olduğu vurgulanmış ve bankacılık sektörünü bekleyen tehlikelere dair uyarı ve tavsiyelerde bulunmuştur. Sadece yerel çapta değil uluslararası arenada bankacılık sektörünün daha sağlam olması amacıyla uyarılarda bulunmuştur. Özellikte global bankacılığı ilgilendiren sistem riskini açıklaması açısından önemli bir çalışmadır.
Lionel Marrache yaptığı çalışmada Basel III düzenlemelerinin yeni bir krizin çıkmasını önleyebilip önleyemeyeceğini araştırmıştır. Her ne kadar Basel I ve Basel II‟nin bankacılık ve finans sektöründe krizleri önleyeceği düşünülerek hazırlansa da krizler gerçekleşmiş olup yeni bir krizin olabilip olamayacağına dair çalışmaların yapılması büyük ehemmiyet göstermektedir. Bu çalışmada Basel III‟ün limitlerinin neler olduğu, geliştirilmesi gereken konuların neler olduğuna dair konular incelenerek soruya cevap aranmıştır.
Basel Komitesinin 2010 yılında yayınladığı “Basel III Uluslararası Likidite Risk Ölçümü, Standartlar ve Gözlemin Çerçevesi” isimli çalışma Basel III‟ün uygulanması açısından tüm finans kurumları ve bankacılık çevreleri için önemli bir çalışma olmuştur. Basel Komitesi tarafından hazırlanan bu çalışmada kavramların tanıtımları yapılmış, ölçümlerin nasıl olacağı belirtilmiş ve Basel III‟ün genel çerçevesi hakkında resmi olarak bilgilendirme yapılmıştır.
Marianne Ojo‟nun Sosyal Bilimlerdeki “Uluslararası Finansal Raporlama Standartları ve Basel III Gereklilikleri : Denetimin Rolü İçin Bir Gerekçe” isimli çalışması Basel III‟ün standart ve gözetimler açısından önemini vurgulaması sebebiyle önemli bir çalışma olmuştur. Özellikle ekonomi çevrelerince sistem riski olarak bilinen risk için ve diğer olası olumsuzlukların önlenmesi için raporlamanın önemi bu çalışmada vurgulanmıştır. Uluslararası Raporlama Standartlarının Japonya,
Brezilya ve Çin gibi devletlerdeki uygulanışı hakkında bilgi vermesi açısından önemlidir.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
BORSA İSTANBUL’DA İŞLEM GÖREN BANKALARIN FİNANSAL PERFORMANSLARININ BASEL III KRİTERLERİ ACISINDAN
KIYASLAMASI
3.1. Araştırma Amacı
Hem uluslararası arenada hem de ulusal alanda bankalar finans piyasaları için oldukça büyük bir önem arz etmektedirler. Özellikle teknoloji ve iletişimin gelişmesiyle daha girift bir hale gelen finans sektöründe bankaların payı ne kadar önemliyse, bankaların yaşayacağı sorunların birbirini etkileme ihtimali de o kadar yüksek olacaktır.
Dünya‟da yaşanan küreselleşme süreci ile birlikte müdahaleci-düzenleyici sistem yerini piyasalara ağırlık veren, rekabet düzeyini arttıran yeni bir sisteme bırakmıştır. Bilgi ve iletişim teknolojilerinde meydana gelen gelişmeler ve finansal araçların artmasıyla finansal işlemlerin çeşitliği ve karmaşıklığı artmış, buna paralel olarak da risk olgusu büyümüştür. Basel Uzlaşıları Risk yönetiminde başarılı bir yönetim sağlanmasına katkı sağlamak, piyasa disiplinin gelişmesine hem doğrudan hem de dolaylı katkı sağlamak, sermaye yeterliliği ölçümlerinde etkinliğin artırılmasını sağlamak ve bankacılık sistemini sağlam temeller üzerine inşa ederek bankacılık sektörünü hem yaşanılan zaman diliminde hem de gelecek zaman dilimlerinde karşılaşacağı tehdit ve tehlikelere karşı güçlü ve istikrarlı bir mücadele vermesini sağlamak gibi hedeflere sahip olan düzenlemelerden oluşur.
Bu çalışmanın amacı Türkiye ekonomisinde temel yapıtaşı olan türk bankacılık sisteminin, Basel III öncesi ve sonrası olmak üzere finansal tablolarının analiz edilerek bankaların finansal performanslarının basel III kriterleri açısından kıyaslanmasıdır.