Soyadı kanunun kabul edildiği dönemden önce, ailelerin veya insanların pek çoğu çeşitli lakaplarla anılırlardı. Bu lakapların bir kısmı nesilden nesile devam eden sülale adları idi. Yine
63Hüseyin Muşmal, Müjgan Şahinkaya, “1844 Tarihli Nüfus Sayımına Göre Beyşehir Kazası”, Turkish Studies
International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic Volume 10/1 Winter Konya, s.492.
33
bir kısmı da kişilerin çeşitli özelliklerinden ( hastalık, sakatlık, özür, tip, hal-hareket, meslek veya memleket) ileri gelirdi. İkinci türden lakapların da nesilden nesile aktarıldığı görülmekle beraber, çoğunlukla kişinin ölümüyle son bulur veya zamanla unutulurdu64.
1830-1844 yılına ait Ilgın Kazası nüfus defteri incelendiğinde Ilgın merkez ve köylerinde yaşayan erkeklerin büyük çoğunluğunun çeşitli lakaplarla anıldığı anlaşılmaktadır. Kişiler deftere kaydedilirken eğer lakabı sadece kendisi kullanıyor ise, kendi isminden önce lakabı belirtilerek (Kara Halil, Topal Hüseyin, Kel Ali, Küçük Mehmet gibi) kaydedilmiştir. Eğer kaydedilen erkeğin ailesinin bir lakabı mevcut ise, aile veya sülale adı kişinin babasının adıyla birlikte (Yeloğlu, Nallıoğlu, Katipoğlu gibi) yazılarak deftere kaydedilmiştir. Buradan hareketle defterlerde yer alan kayıtlara göre, XIX. yüzyılın ortalarında Ilgın Kazası’nda geniş sülale adlarına yoğun olarak rastlanmaktadır. Burada defterlerde geçen bütün sülale adlarını vermek mümkün değilse de çok kullanılan bazı örnekleri zikretmek mümkündür.
1830 yılındaki örneklere baktığımızda;
Abazaoğlu , Abdioğlu, Abdulbakininoğlu, Adalıoğlu, Ağa, Ahmetoğlu, Akça, Alanoğlu, Alibeyoğlu, Ali Efendioğlu, Altunoğlu, Anakadınoğlu, Arap, Araboğlu, Arzuoğlu, Aşık, Aşıroğlu, Aşkar, Ayı, Aynaoğlu, Azmanoğlu, Bağdatlı, Baki, Baki Efendioğlu, Baltaoğlu, Bambulcu, Bayat, Bayramoğlu, Bedel, Bekdar, Bekiroğlu, Bektaş, Berber, Bozkoçoğlu, Böğer, Bölükbaşı, Budak, Budakoğlu, Bulduk, Burunoğlu, Buvaş, Bücür, Bücüroğlu, Caba, Cabbaroğlu, Cafer, Camus, Can, Canoğlu, Cellaloğlu, Cellat, Çevreoğlu, Cıcık, Cılız, Ciğerci, Cingilli, Cingiloğlu, Civelekoğlu, Çalık, Çamaşırcı, Çavuş, Çavuşoğlu, Çayanlı, Çedik, Çelik, Çelikoğlu, Çilli, Çimin, Çoban, Çobanoğlu, Çolak, Çolakoğlu, Çubuklu, Daldaban, Dalkıran, Davutoğlu, Dedeoğlu, Delioğlu, Delibaş, Demirci, Derviş, Deveci, Dikişli, Dilaveroğlu, Dilsiz, Doyuranoğlu, Duman, Durmuş, Ebeoğlu, Ecir, Efendioğlu, Eker, Emir, Eskici, Eşir, Eyüboğlu, Fazlı, Fettahoğlu, Fındıkoğlu, Fırıncıoğlu, Firikoğlu, Gaffaroğlu, Gedik, Genç, Gök, Gökoğlu, Gözcü, Güdükoğlu, Habibi, Hacı, Hacıoğlu, Hafız, Haliloğlu, Halimoğlu, Hanoğlu, Hatıp, Hekim, Hıyar, Hoca, Hüseyinoğlu, İbişoğlu, İçoğlu, İmam, İskenderoğlu, İslamoğlu, İstanbullu, Kabakçı, Kabalı, Kaçaraoğlu, Kadem, Kadının, Kağıtçı, Kahveci, Kahya, Kahyaoğlu, Kalaycı, Kalyoncu, Kamaoğlu, Kamer, Kaptanoğlu, Kara Çoban, Kara Köle, Karabıçak, Karaca, Karacalıoğlu, Karahisarlı, Karakulak, Karamanlı, Katırcı, Kavruk Hacı, Kayacı, Kazkabanoğlu, Keçeli, Kedi, Kefere, Kel Ümmet, Keşli, Kibar, Kiremitçi, Koca, Kocamanoğlu, Kotaklı, Köçek, Kömüşoğlu, Kör, Köstek, Köşk, Kubur, Kulaksız, Kumaroğlu, Kurbanoğlu, Kurdoğlu,
34
Külahcı, Küpez, Kürt, Lüle, Madikoğlu, Mahmutoğlu, Manav, Mart, Mavioğlu, Meryemoğlu, Mesut, Mırza, Molla, Muratoğlu, Müslim, Nalbant, Nasuhoğlu, Odabaşı, Osmanoğlu, Ömeroğlu, Paşaoğlu, Pazuban, Pekmezci, Pilavcı, Piri, Piştoğlu, Raşid, Sabıroğlu, Sabisiz, Sabıroğlu, Sakallı, Saki, Saraç, Sarıoğlu, Satır, Selamoğlu, Silahoğlu, Silahtar, Sipahi, Solak, Şabanoğlu, Şahinoğlu, Şalcı, Şanlı, Şatır, Şeyh, Şükrüoğlu, Talasoğlu, Taşcıoğlu, Tekkeli, Tembel, Tığlı, Tilki, Toplu, Topal, Topal Kahya, Topaloğlu, Toriş, Tuman, Turuşoğlu, Tüfekçi, Türbedar, Usta, Ustaoğlu, Uzun Ali, Yağcı, Yakıoğlu, Yalancı, Yeni, Yeniceli, Yoğurtçu, Yörük, Yunusoğlu, Yuvaoğlu, Zaimoğlu, Zembiloğlu.
1844 yılındakiler ise;
Kelteoğlu, Çakallamoğlu, Dumanoğlu, Kocabacakoğlu, Dumanoğlu, Kezzaoğlu ,İsaoğlu, Şahireoğlu, Çiyanoğlu, Mehmetoğlu, Tarişoğlu , Görkaraoğlu , İsmahanoğlu Abaoğlu, Kuruşoğlu, Çebirlakoğlu, Hafızoğlu, Muhdaroğlu , Hasanoğlu, Cebirioğlu, Müsadaneoğlu, Kelalioğlu ,Delikadiroğlu, Katipoğlu, Tarioğlu, Balakoğlu , Nallıoğlu Habiloğlu, Yeloğlu , Abazaoğlu , Emirhaliloğlu , Gökoğlu , İbişoğlu, Aşıkoğlu Osmanbeyoğlu Türkoğlu ,Geçitlioğlu, Balıklıoğlu, Divitoğlu , Gökalioğlu , Kırımlıalioğlu, Numanoğlu Arabacıoğlu ,Daritoğlu , Efeninoğlu, Sacallıoğlu , Kurtoğlu, Hüseyinoğlu, Alemdaroğlu, kör Velioğlu, Boduroğlu, Rahimoğlu , Balıkoğlu , Küşhü Karaoğlu , Meriçoğlu, Gödekoğlu Başoğlu , Müezzinoğlu, Tarıkoğlu, Yemenicioğlu , Ustabeyoğlu , Neslihanoğlu , Kırdüğeoğlu , Karacuraoğlu , Emiroğlu, Eyüboğlu , Semercioğlu , Yörük Kocaoğlu ,Kuşalioğlu , Aşıkoğlu, Kara Hasanoğlu, Karamanoğlu, Elçioğlu , Bekoğlu, Aşaroğlu Kozoğlu, Nalındaroğlu, Burukluoğlu , Molla Velioğlu , Aşaroğlu, Taşdaroğlu , Beyoğlu, Cabrakoğlu ,Beykahdeoğlu , Dedeoğlu, Muşoğlu , Tolunoğlu , Huşioğlu, Hacıoğlu Yoruldukoğlu , Hacıhafızoğlu , Hacıalioğlu , Memoğlu , Zollamoğlu , Deştiğinoğlu, Duruşoğlu Emirhanoğlu , Görmüşoğlu , Araboğlu , Delioğlu , Çukadaroğlu, Kararoğlu , Bakıpaşaoğlu Yorgancıoğlu, Galluoğlu, Kalluoğlu, Şehribanoğlu , Uluoğlu , Muşemoğlu, İbilhiyaroğlu , Paşaoğlu , Türkoğlu , Seferbaşoğlu, Gazaroğlu ,Sunioğlu , İşbaroğlu , Akvelioğlu , Alazoğlu Karacuvaoğlu, Göcük Alioğlu , Sazoğlu , Binincioğlu , Ululuoğlu , Araboğlu, Hacı Alioğlu Tataloğlu , Hakoğlu , Muradoğlu ,Yabazhacıoğlu , Cabaroğlu , Caneroğlu , Hacı Alioğlu Dameoğllarıoğlu ,Beyazoğlu ,Hakoğlu, Karaalioğlu , Adresoğlu ,Davudoğlu , İbrahimoğlu Soluoğlu ,Duruşoğlu ,Yarımoğlu, Yazıcıoğlu ,Dal Ahmedoğlu , Macidoğlu, Aceboğlu Afşaroğlu ,Savoğlu ,Mansuroğlu, Mürufluoğlu , Yunusoğlu, Şambazoğlu, Selimoğlu Hacıyusufoğlu , Sarımustafaoğlu, Bıdıkoğlu , Sarıoğlu, Karaoğlu ,Yarıçoğlu , Sarıoğlu İmamoğlu , Baldızoğlu , Hazkabiroğlu, Köseoğlu , Kuloğlu , Ömeroğlu , Mehmedoğlu
35
Habipoğlu , İmamoğlu , Avasoğlu, Çodakoğlu , İrdusoğlu ,Müddecioğlu ,Kasteloğlu Çolakoğlu, Topaloğlu, Bacaoğlu, Budakoğlu ,Topaloğlu , Bükbaşoğlu , Kovamüfidoğlu Rebaboğlu , Dalkeseroğlu, Kastaloğlu, Nebioğlu , Boloğlu , İçoğlu, Zırdelioğlu , Tokukoğlu, Mollabekiroğlu olarak kaydedilmiştir.
1830-1844 yıllarındaki lakapları incelediğimizde genelde şahısların baba isimleri, meslekleri, baba meslekleri ya da memleket isimleri ile anıldıklarını söylemek mümkündür.
Nüfus defterlerinde kaydedilen erkeklerin bir kısmı isimlerinin yanında çeşitli unvanlarla anılmaktadır. Bunlar arasında ağa, bey, efendi, hoca, hacı, hafız ve molla gibi unvanlar kişilerin sosyal statülerini yansıtmaktadır.