MESLEKİ AİDİYET VE KURUMSAL MEMNUNİYET
2. Kurumsal Memnuniyet ve İş Tatmini
Kamu çalışanlarının kurumsal memnuniyetini ölçmek için araştırmaya katılanlara birkaç soru yöneltilmiştir. Bu soruların bir kısmı yönetimin çalışanlara karşı tutumuy-la ilgili olup bir kısmı ise meslektaştutumuy-ların birbirine karşı tutumtutumuy-larıytutumuy-la bağtutumuy-lantılıdır. Bu-rada özellikle ölçülmek istenen husus kurum içinde yerli ile dışarıdan gelenler ara-sında bir ayrımın yapılıp yapılmadığı hususudur. Ayrımcılık konusu meslektaşların yanı sıra yönetimin çalışanlara karşı tutumu üzerinden de test edilmiştir. Yukarıda görüldüğü gibi TRA2 bölgesinde görev yapan kamu çalışanlarının büyük bir kısmı mesleklerini severek yapmaktadırlar. Ancak mesleklerine olan sevgi ve bağlılığın kurumsal aidiyet ve memnuniyet için de söz konusu olup olmadığı bu bağlamda önemli bir tartışma konusudur. Buradaki bazı sorular bu hususu aydınlatmaya yar-dımcı olacaktır.
Tablo 4.7: Kurumunuzda yerli çalışanlarla dışarıdan gelenler arasında farklı mua-mele yapıldığını düşünüyor musunuz?
Sayı Yüzde
Evet 357 25,9
Hayır 741 53,8
Kısmen 266 19,3
Cevap yok 13 0,9
Toplam 1377 100
Yerli çalışanla dışarıdan gelenlere farklı muamele yapılıp yapılmadığına ilişkin soru-ya gelen cevaplardan anlaşıldığı kadarıyla araştırmasoru-ya katılanların çoğu farklı mua-mele yapılmadığını düşünmekle birlikte kurumda farklı muamua-mele yapıldığına ilişkin önemli bir eğilim bulunmaktadır. Araştırma bulgularına göre çalışanların yüzde 45’i kurumda yerlilerle dışarıdan gelenler arasında farklı muamele yapıldığını düşün-mektedir. Kurumda ayrımcılık yapıldığına ilişkin kanaatlerde yerli çalışanla dışarıdan gelenler arasında bir farklılık var mıdır? Yerli çalışanla dışarıdan gelenlerin kanaatle-ri ayrı ayrı analiz edildiğinde istatistiksel olarak anlamlı bir farklılık bulunmamakla birlikte dikkate değer bir oranda farklı bir eğilim görülmektedir. TRA2 bölgesinden olanların yüzde 40’ı farklı muamele olduğunu düşünürken bu oran bölge dışından olanlarda yüzde 48’e çıkmaktadır. Yine bölgeden olanların yüzde 59’u farklı muame-le olmadığını düşünürken, bu oran dışarıdan gemuame-lenmuame-lerde yüzde 51’e gerimuame-lemektedir.
Tablo 4.8: Hangisine daha iyi muamele ediliyor? (Evet diyenler)
Sayı Yüzde
Yerli olanlara 396 63,6
Dışarıdan gelenlere 142 22,8
Diğer 85 13,6
Toplam 623 100
“Çalışılan kurumda yerli çalışana mı yoksa dışarıdan gelenlere mi daha iyi muamele edilmektedir?” sorusuna gelen cevaplara bakıldığında belirgin bir farklılığın olduğu gözlerden kaçmamaktadır. Araştırmaya katılanların büyük bir kısmı yerli çalışanlara daha iyi muamele edildiğini düşünmektedir. Bu şekilde düşünenlerin oranı yüzde 64’e yaklaşırken, dışarıdan gelenlere daha iyi muamele yapıldığını düşünenlerde bu oran yüzde 23’e kadar gerilemektedir. Yapılan istatistiksel testlere göre yerli ile dı-şarıdan gelenlerin bu konudaki kanaatleri arasında istatistiksel olarak belirgin bir farklılık bulunmaktadır (P=,002). Bu da demektir ki, dışarıdan gelenler, yerli çalışan-lara daha iyi muamele edildiğine inanmaktadırlar. Yerli olan çalışanların yüzde 20’si kendilerine daha iyi muamele edildiğini düşünürken, bu oran bölge dışından olan-larda yüzde 37’ye çıkmaktadır. Yine yerli olanların yüzde 19’u yabancılara daha iyi muamele edildiğini düşünürken, bu oran bölge dışından olanlarda yüzde 7’ye kadar gerilemektedir. Bu araştırma verisine göre bölge dışından gelenler ayrımcılığa ma-ruz kaldıklarına ilişkin bir kanaate sahiptirler.
Tablo 4.9: Amirinizin size karşı davranışını genel olarak nasıl buluyorsunuz?
Sayı Yüzde
Çok olumlu 818 59,4
Biraz olumlu 393 28,5
Pek olumlu değil 86 6,2
Hiç olumlu değil 52 3,8
Cevap yok 28 2,0
Toplam 1377 100
Kurumda çalışanlara karşı nasıl muamele edildiği konusu ayrıca kurum yöneticisi üzerinden de ölçülmüştür. Bu konuyu test etmek üzere araştırmaya katılanlara “ami-rinizin size karşı davranışını genel olarak nasıl buluyorsunuz?” şeklinde bir soru yö-neltilmiştir. Bu soruya gelen cevaplardan anlaşıldığına göre çalışanların yüzde 88’i amirlerinin kendilerine karşı tutumunu olumlu olarak karşılamaktadır. Kurumda ça-lışan on kişiden sadece biri amirinin tutumunu olumlu karşılamamaktadır. Amirin tutumuyla ilgili kanaatler yerli çalışanla dışarıdan gelen çalışan bağlamında analiz edildiğinde istatistiksel olarak anlamlı bir farklılığın bulunmadığı anlaşılmaktadır (P=,938). Kısaca, araştırma verilerinden hareketle bölgedeki değişik kurumlarda ça-lışanların genel bir eğilim olarak yöneticilerinden memnun oldukları söylenebilir.
Tablo 4.10: Kurumunuzda meslektaşlarınızın size karşı tutumunu genel olarak na-sıl buluyorsunuz?
Sayı Yüzde
Çok olumlu 931 67,6
Biraz olumlu 367 26,7
Pek olumlu değil 56 4,1
Hiç olumlu değil 12 0,9
Cevap yok 11 0,8
Toplam 1377 100
Benzer bir sorgulama da meslektaşların birbirine karşı tutumuyla ilgili olarak yapıl-mıştır. Bu konuyu sorgulamak üzere çalışanlara yöneltilen “işyerinde meslektaşları-nızın size karşı tutumunu genel olarak nasıl buluyorsunuz?” şeklindeki soruya yüzde 94 oranında “olumlu” yönünde cevap gelmiştir. Bu da meslektaşlar arasında iyi ve genel olarak kabul edilir bir ilişkinin bulunduğunu ortaya koymaktadır. Meslektaşla-rının tutumunu olumsuz bulanların oranı dikkate alınmayacak kadar düşüktür (%4).
Amir ve meslektaşla ilgili verileri birlikte dikkate alarak bir değerlendirme yapıldı-ğında TRA2 bölgesinde çalışanların meslektaşlarından ve çalıştıkları kurumların yö-neticilerinden yana ciddi bir şikâyet içinde olmadıkları görülür. Nitekim takip eden soruda görüleceği gibi bu husus çalışanların kurumlarına karşı pozitif memnuniye-tine dönüşmektedir.
Tablo 4.11: Genel olarak kurumunuzdan memnun musunuz?
Sayı Yüzde
Çok memnunum 491 35,7
Biraz memnunum 586 42,6
Pek memnun değilim 188 13,7
Hiç memnun değilim 106 7,7
Cevap yok 6 0,4
Toplam 1377 100
Amir ve meslektaş üzerinden sorgulama yaptıktan sonra araştırmaya katılanlara ku-rumlarından genel olarak memnun olup olmadıkları sorulmuştur. Araştırmaya ka-tılanlardan gelen cevaplara göre çalışanların yüzde 78’i kurumlarından az veya çok memnundurlar. Katılımcıların üçte birinden fazlası kurumundan genel olarak çok memnun olduğunu belirtmektedir. Kurumdan memnun olmayanların oranı yüzde 21 kadar gözükmektedir. Bu da çalışan beş kişiden birinin kurumundan memnun ol-madığı anlamına gelmektedir. Bu konuda yerli çalışanla dışarıdan gelip çalışanların tutumları arasında bir farklılık var mıdır? Yapılan varyans analizine göre iki grubun tutumları arasında istatistiksel olarak anlamlı bir farklılık bulunmamaktadır (P=,746).
Başka bir deyişle iki grup da bu konuda benzer bir düşünceye sahiptir.
Mesleğe ve kuruma ilişkin elde edilen verilerden hareketle bir değerlendirme ya-pıldığında, TRA2 bölgesinde çalışanların genel olarak mesleklerini sevdikleri ve ku-rumlarından memnun oldukları görülür. Kurumdan memnuniyet meslek, meslektaş ve yönetimi kapsayacak şekilde geniş bir yelpazeyi kapsamaktadır. Bölgede çalı-şanların mesleki ve kurumsal doyumu söz konusu olduğuna göre bunların
bölge-den ayrılmalarında bu hususun önemli bir faktör olarak rol oynadığını söylememiz mümkün değildir. Başka bir deyişle, araştırmada elde edilen verilerden hareketle TRA2 bölgesinde çalışanların fırsatını bulduğu ilk anda bölgeyi terk etmesinin ar-kasında mesleki ve kurumsal memnuniyet ve doyumun yatmadığı görülmektedir.
Çalışanların bölgeyi terk etmesinde rol oynayan nedenlerin meslek veya kurumdan çok çalışılan yerlerle (il, ilçe, kasaba, köy) bağlantılı olduğu anlaşılmaktadır.