Kurum Kültürü

Kurum kültürü, örgütteki birey ve grupların davranışlarını yönlendiren normlar, davranış kalıpları, inançlar, tutumlar ve alışkanlıklar sistemidir (Erdem ve Dikici, 2009:7).

Diğer bir tanıma göre ise kurum kültürü, işin nasıl organize edilmesi, otoritenin nasıl kullanılması, insanların nasıl ödüllendirilmesi ve kontrol edilmesi gerektiğine ilişkin kuvvetli inançlar bütünüdür (Özkan, 2009: 62-63).

Bir başka tanıma göre ise kurum kültürü, değer, özellik ve semboller topluluğunun kurumlardaki görüntüsüdür ve kurumlarda rasyonel ve görüntüsel olmak üzere çeşitli araçlarla kendini gösterir. Rasyonel araçlar, işletme amaç ve hedefleri, kullanılan teknoloji, organizasyon yapısı, politika, planlama, kontrol, ödül, ceza, iletişim ve raporlama sistemleridir. Görüntüsel araçlar ise, kullanılan dil, değer verilen davranış kalıpları, sembol ve simgeler, organizasyon içi merasimler, tecrübeler ya da giyim- kuşam gösterilebilir (Karatepe, 2008: 5).

Kurum kültürü ile ilgili pek çok tanım mevcuttur fakat yapılan farklı tanımlarda ortak noktalar vardır ki bunlar (Özkan, 2009: 62-63);

- Genellikle örgüt üyelerince paylaşılan bir değerler bütününden söz edilmektedir. Bu değerler bütünü örgüt üyelerine doğru ya da yanlış, kabul edilebilir ya da kabul edilemez davranışların neler olduğu konusunda bilgi vermektedir.

- Örgüt içindeki ortak değerler bütünü, örgüt üyelerince sorgulanmaksızın doğru olarak kabul edilmektedir. Değerler, yazılı değildir ve açıkça belirtilmez fakat bütün davranış biçimlerini şekillendirir.

- Kurum kültürü ile ilgili yapılan tanımlamalarda genel olarak kültürel yapıya işlevselci bir anlayış ile yaklaşılmaktadır. Bu anlayış, kültürü bir değişken olarak ele alır ve “kültür bir örgütte hangi işlevi yerine getirir?” sorusuna yanıt arar (Hepkon, 2003: 15). Yani kültürün zaman içinde karşılaşılan örgütsel varlık sorunlarına bulunan çözümlerden hareket ettiği belirtilmektedir.

- Diğer bir ortak noktası ise değerlerin aktarımı ve paylaşılmasında kullanılan yol ve yöntemlerdir. Örgüt içindeki semboller, bunlara yüklenen anlamlar ve geçmiş olaylar hem ortak kültürün oluşumunu ve ulaştırılmasını sağlamakta hem de kültürel unsurlar olarak davranışları yönlendirmektedir.

3.4.1. Kurum Kültürünün İşlevleri

Örgütlerin ana kaynağı olan insanların ilişkilerinden zamanla ortaya çıkan ve diğer örgütlerden farklılaşmasını sağlayan örgüt kültürü, iyi kullanıldığı takdirde kurumlara sürdürülebilir bir rekabet avantajı sağlayacak ve çalışanların iş tatminlerini derinden etkileyecektir (Tüm ve Reyhanoğlu, 2015:3). Bunun haricinde örgütsel geleneğin ve istikrarın sürdürülmesine, liderliğe ve yeniliğe, örgütle ilgili daha birçok tema ve sürece yol göstericilik yapacaktır (Durgun, 2006: 2).

3.4.2. Kurum Kültürü Sembolleri

Kurum kültürünü oluşturan çeşitli semboller vardır. Sembolleri birçok araştırmacı farklı kategorilere ayırarak incelemiştir. Bunlardan biri olan Schwarz kurum kültürü sembollerini şu şekilde sınıflandırmıştır (Akyar, 2007: 83);

 Aksiyon-Hareket Sembolleri (Konuşma-Dil, Ritüeller-Seremoniler, Sembolik Davranışlar, Ortaklık Oluşturan Davranışlar)

 Stil-Tarz Sembolleri (Görünüm, Statü Sembolleri)

 İlgi Sembolleri (Öncüler-Örnek Alınan Kişiler, Kahramanlar)  Tarihi Semboller ( Mitler, Öyküler, Efsaneler, Tarih)

Kurum kültürü sembollerini şu şekilde inceleyebiliriz:

3.4.2.1. Aksiyon-Hareket Sembolleri

Dil, ritüeller ve seremoniler, davranışlar ve ortaklık oluşturan davranışlardan oluşan aksiyon-hareket sembolleri, çalışanlar arasında bir ortaklık oluşturmada ve bir gruba katılımda etkilidir (URL-7).

3.4.2.2. Stil-Tarz Sembolleri

Kurumun rakiplerince farklı, hedef kitlesi için ise hatırlanır ve daha akılda kalıcı olmasını sağlamak amaçlı yapılan düzenlemelerdir. Kurum içi ve kurum dışındaki dizayn, bahçe düzenlemeleri, kuruma özgü dinlenme ve etkinlik alanları, kurum çalışanlarının elbiseleri bu tür sembollere örnektir.

3.4.2.3. İlgi Sembolleri

İlgi sembollerini Schwarz öncüler, ürünler ve projeler olarak iki grupta toplamaktadır. Öncüler, kurumda çalışanların, kendilerine özel olarak değer verdiği kişilerdir. Genel müdür, kurucu liderleri gibi tüm yöneticilerdir. Ürünler ve projeler

ise çalışanların biçimlendirdiği sembollerdir ve kurum ile bütünleşmede motive edici etkisi vardır (Uzoğlu, 2001: 8).

3.4.2.4. Tarihi Semboller

Özellikle kuruma yeni giren kişiler üzerinde etkilidir. Kurumun var olan durumu ve bu duruma kadarki tarihi kurum için bir hayli önemlidir. Kurumun başarıları, anlaşma yaptığı kuruluşlar, destekleri, sponsorlukları bunlara örnektir.

3.4.3. Kurum Kültürünün Oluşumu

Kurum içinde kurum kültürünün oluşma süreci, öncelikle üst yönetim tarafından belirlenen vizyon ve stratejiler doğrultusunda kurum üyelerince benimsenen örgütsel davranışlar sonucu başlar. Daha sonra gerçekleştirilen faaliyetlerin başarılı ya da başarısız sonuçlarının alınmaya başlamasıyla da uzun vadede kuruluşun üst yönetimce belirlenen vizyon ve stratejisini yansıtan kurum kültürü oluşmaktadır. Bu süreç Şekil 5’te verilmiştir (Doğrucan, 2014: 40);

Üst Yönetim Vizyon belirlenir ve uygulanacak strateji yürürlüğe konulur. Örgütsel Davranış Çalışanlar vizyon ve strateji doğrultusunda davranmaya başlar. Sonuçlar Uygulamanın başarılı sonuçları alınmaya başlanır. Kurum Kültürü Kurum kültürü oluşur.

Şekil 5. Kurum kültürünün oluşum süreci (Doğrucan, 2014: 40)

3.4.4. Otel İşletmeleri Açısından Kurum Kültürü

Kurum kültürü, kurum üyelerinin kuruma bağlanmasına dayanak oluşturan bir faktördür. Kurum kültürü kurum içindeki üyelerin zaman içerisinde geliştirdiği normlar, gelenekler, inançlar ve roller bütünüdür. Bu yüzden her kurum kültürü o kuruma has ve özgüdür ki ayırt edici özellik taşır.

Otel işletmelerinde kurum kültürü, kurumun tüm paydaşlarını ilgilendirmekte ve organizasyon yapısının her kademesinde geliştirilmesi gerekmektedir. Çünkü otel işletmelerinde geliştirilen kurum kültürü, o kurumda çalışan tüm personelin davranışlarını etkilemekte, kurumun hangi misyonu temsil ettiğini, amaçlarına ulaşmak için hangi sistemleri kullandığını ve kurum ile ilgili olarak ortaya çıkan problemleri nasıl ele alıp çözüme kavuşturacağına da yardımcı olmaktadır (Akgöz, 2009: 92).