Kuruluşu - Cumhuriyet Halk Partisi Kırıkkale teşkilatı (1940-1950)

Kırıkkale 1940’lı yıllarda Ankara’nın Keskin ilçesine bağlı bir nahiye idi. Bu yıllarda Kırıkkale’de Cumhuriyet Halk Partisi, Keskin ilçesinin nahiye örgütlenmesi olarak yer almaktaydı. Cumhuriyet Halk Partisi Ankara İl Yönetim Kurulu Başkanı İbrahim Rauf Ayaşlı, 10.09.1942 tarihinde, Keskin İlçesi Cumhuriyet Halk Partisi İlçe Yönetim Kurulu Başkanlığı’ndan önceki seneye ait ilçedeki Cumhuriyet Halk Partisi’nin parti çalışmalarının yapıldığı ve ocak olarak adlandırılan en küçük parti birimlerinin yönetim kurulu başkanlarıyla üyelerinin isimlerini telefonla ya da telgrafla bildirmesini istemiştir.¹²⁵

Kırıkkale Cumhuriyet Halk Partisi teşkilatı ile ilgili ilk bilgiyi Keskin Cumhuriyet Halk Partisi İlçe Yönetim Kurulu Başkanı Mustafa Başer’in Ankara Cumhuriyet Halk Partisi İl Yönetim Kurulu’na göndermiş olduğu ilçedeki bütün ocakların yönetim kurulu üyelerinin isimlerini içeren 1941 tarihli listede görüyoruz.

Cumhuriyet Halk Partisi Keskin İlçe Yönetim Kurulu Mustafa Başer’in Cumhuriyet Halk Partisi Ankara İl Yönetim Kuruluna gönderdiği, ilçeden küçük ve nahiye olarak adlandırılan bir yönetim şekline sahip olan Kırıkkale Nahiyesi’nin Cumhuriyet Halk Partisi Yönetim kurulu üyelerinin isimlerini içeren 1941 tarihli liste aşağıdaki gibidir.¹²⁶

125 Başbakanlık Cumhuriyet Arşivi – Cumhuriyet Halk Partisi Evrakı; 490.01.130.521.2 – 17.

126 BCA – CHPE; 490.01.130.521.2 – 58. Bkz. Ek:1

Tablo 1: 1941 Yılı Kırıkkale Nahiyesi CHP Yönetim Kurulu Üyeleri

ASILLAR Kongresi Delegesi olarak Keskin’den ilçe delegeleri olarak Mustafa Başer, Nuri Apaydın, Rafet Kandemir, Mahmut Taşçı, Ahmet Ökmen, Bahri Bostancı, Talat Osmanoğlu, Memduh Kutay seçilmişlerdir. Bu delegelerden Talat Osmanoğlu Cumhuriyet Halk Partisi Kırıkkale Nahiyesi yönetim kurulu başkanıdır.¹²⁷Cumhuriyet Halk Partisi Kırıkkale Nahiye teşkilatı Keskin ilçesi teşkilatı bünyesinde il kongrelerinde temsil edilmiştir. 13.12.1942 tarihli Cumhuriyet Halk Partisi Ankara İl Kongresi Başkanlığı’na sunulan yazıda Cumhuriyet Halk Partisi’nin 8 Haziran 1943 tarihinde yapılacak olan 6. Büyük Kurultayı’na seçilecek yedek delegeler listesinde Keskin Delegesi Mustafa Başer’in de yedek delege olarak teklif edildiğini görüyoruz.¹²⁸

5 Ocak 1943 tarihli, Cumhuriyet Halk Partisi Ankara İl Yönetim Kurulu Başkanı İbrahim Rauf Ayaşlı tarafından Cumhuriyet Halk Partisi Genel Sekreterliği’ne sunulan yazıda Mustafa Başer’in 1942 yılında yapılan Ankara İl Kongresinde 6.

Büyük Kurultay için yedek delege olarak seçildiği bildirilmektir.¹²⁹ Mustafa Başer

127 BCA – CHPE; 490.01.121.480.1 – 2. ; 490.01.137.551.1 – 418.

128 BCA – CHPE; 490.01.121.480.1 – 6.

129 BCA – CHPE; 490.01.137.555.1 – 515.

1942 Cumhuriyet Halk Partisi Ankara İl Kongresi’nde Dilek Komisyonu¹³⁰ üyesi olarak seçilmiş,¹³¹ aynı kongrede Kırıkkale Nahiyesi Cumhuriyet Halk Partisi Yönetim Kurulu Başkanı Talat Osmanoğlu ise, Keskin Delegesi olarak Bütçe Komisyonu’na Kâtip Üye seçilmiştir.¹³²

Cumhuriyet Halk Partisi’nin 8 Haziran 1943 tarihli 6. Büyük Kurultayı Dilek Komisyonu Raporunda, 1942 yılında yapılan İl Kongrelerinde sunulan dileklerin incelenen cevapları arasında İçişleri Bakanlığı’na Kırıkkale’nin ilçe yapılması yönünde bazı tekliflerde bulunduğu ve bu teklifin bakanlıkça inceleneceği ifade edilmiştir.¹³³ Nihayet Kırıkkale, 2 Ağustos 1944 tarihinde kabul edilecek 8 Ağustos 1944 tarihinde yayımlanan 4642 sayılı kanunla ilçe olmuştur.¹³⁴

Cumhuriyet Halk Partisi Ankara il Yönetim Kurulu Başkanı İbrahim Rauf Ayaşlı Cumhuriyet Halk Partisi Genel Sekreterliği’ne gönderdiği 28.09.1944 tarihli yazı ile 81 köyü içeren Kırıkkale ilçesinde, idari teşkilata uygun olarak ilçe parti teşkilatının kurulmasının zorunlu olduğunu belirtmiş. Ayrıca, bu ilçede partinin ocak ve nahiye teşkilatında herhangi bir değişikliğin gerekli olup olmadığının parti teşkilatının kurulmasından sonra ve ilçe kongresi ile belirlenebileceğini bildirmiştir. Bu nedenle de Kırıkkale ilçesi parti teşkilatının kurulması için izin istemektedir.¹³⁵

Cumhuriyet Halk Partisi Genel Sekreterliği Başkanlığına, 03.10.1944 tarihinde Cumhuriyet Halk Partisi Genel Sekreterliği’nden gönderilen yazı ile Ankara İl Yönetim Kurulu Başkanlığı 4642 sayılı kanunla ilçe olan Kırıkkale’deki parti teşkilatının idari teşkilata uygun olarak “Oba”, “Delice”, “Yahşihan” ve merkeze ait nahiyelerden oluşacak 81 ocak şeklinde kurulması için izin istenmektedir.¹³⁶

130 Dilek Komisyonu: CHP’nin Ocak, Nahiye, İlçe ve İl Kongrelerinde halk tarafından sunulan dilek ve isteklerin Parti Genel Sekreterliği’ne iletilmesinden ve CHP Yönetim Kurulu’na sunulmasından sonra bu dilek ve isteklerin incelenip düzenlendiği komisyondur.

131 BCA – CHPE; 490.01.121.480.1 – 5. ; 490.01.137.555.1 – 444.

132 BCA – CHPE; 490.01.137.555.1 – 445.

133 BCA – CHPE; 490.01.215.854.1 – 13.

134Resmi Gazete, 8 Ağustos 1944 Salı, Sayı: 5777, Sayfa: 7448 – 7449.

135 BCA – CHPE; 490.01.137.555.1 – 417.

136 BCA – CHPE; 490.01.137.555.1 – 416.

8 Ağustos 1944 tarihinde 4622 Sayılı Kanunla 81 köyün bağlanmasıyla ilçe olan Kırıkkale’deki Cumhuriyet Halk Partisi Ocakları şu şekilde oluşturulmuştur.¹³⁷

Tablo 2: 1944 Tarihli ve 4622 Sayılı Kanuna Göre Kırıkkale'deki CHP Ocakları Listesi