Kullanım Değeri

3.6. Kullanım Değeri

Yukarıda açıklandığı gibi kullanım değeri, bir varlık ya da nakit yaratan birimden gelecekte sağlanacak nakit akımlarının bugünkü değeridir. Kullanım değerinin belirlenmesinde iki önemli değiĢken rol oynamaktadır201

:

 Varlığın (veya nakit yaratan birimin) kullanım süresi boyunca sağlanacak nakit akımları (hem nakit girdileri, hem nakit çıktıları veya net nakit akımı),

 Bu nakit akımlarının bugünkü değere indirgenmesinde kullanılacak uygun iskonto oranı.

201

Örten, vd., a.g.e., s. 528.

Bağlayıcı Bir AnlaĢma

Varlığın Aktif Bir Piyasası

GERÇEĞE UYGUN DEĞER

Aynı Endüstri Dalında Benzer Varlıklarla Ġlgili ĠĢlemlerin Sonuçları

Geri Kazanılabilir Değer Kullanım Değeridir.

YOK VAR

YOK VAR

99 3.6.1. Gelecekteki Nakit Akımlarının Tahmini

Bir iĢletme, kullanım değerini ölçerken aĢağıdakileri göz önüne almalıdır202 :  Nakit akım tahminleri, yönetimin varlığın geriye kalan yararlı ömrü boyunca var

olacak ekonomik koĢullara iliĢkin en iyi tahminlerini temsil eden makul ve kanıtlanabilir varsayımlara dayanmalıdır. ĠĢletme dıĢı kanıtlara daha fazla ağırlık verilmelidir.

 Nakit akım tahminleri, yönetim tarafından onaylanmıĢ en son finansal bütçelere dayanmalıdır. Bu tahminlere dayandırılan projeksiyonlar, daha uzun bir dönemin kullanılması gerektiğini kanıtlamıyorsa, azami beĢ yıllık bir dönemi kapsamalıdır.

 En güncel bütçelerin kapsadığı dönemlerin ötesinde nakit akım tahminleri, artan bir oranın kullanılması gerektiğini kanıtlamıyorsa, sonraki yıllara iliĢkin sabit ya da azalan büyüme oranı kullanılarak bütçelere dayanan projeksiyonlardan çıkarım yapılması yoluyla tahmin edilmelidir. Bu büyüme oranı, daha yüksek bir oranın kullanılması gerektiğini doğrulamıyorsa, ürünlere, endüstrilere veya iĢletmenin faaliyet gösterdiği ülkeye ya da ülkelere veya varlığın kullanıldığı piyasaya iliĢkin uzun vadeli ortalama büyüme oranını aĢmamalıdır.

Gelecekteki nakit akıĢ tahminleri, aĢağıdakileri kapsar203 :

 Varlıktan kullanımı süresince elde edilecek nakit giriĢlerine iliĢkin projeksiyonlar,

 Varlığın kullanımı süresince nakit giriĢi yaratabilmek için katlanılacak ve varlıkla doğrudan iliĢkilendirilebilecek veya mantıklı ve tutarlı bir biçimde dağıtılabilecek nakit çıkıĢları ile ilgili projeksiyonlar,

 Varlığın yararlı ömrünün sonunda elden çıkarıldığında oluĢacak nakit giriĢleri. Söz konusu standardın 41. maddesi uyarınca, gelecekteki nakit çıkıĢı tahminleri, varlıkla doğrudan iliĢkilendirilebilecek veya mantıklı ve tutarlı bir temelde

202

Gençoğlu, a.g.e., s. 251. 203

Nergis Nevruz Dursun, Varlıklarda Değer Düşüklüğü Standardı Kapsamında Uluslararası Finansal Raporlama Standartlarını Uygulayan İşletmelerde Karşılaşılan Sorunlar, (Yüksek Lisans Tezi), Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara, 2007, s. 55.

100

dağıtılabilecek gelecekteki genel giderlerin yanı sıra, varlığın günlük bakımı ile ilgili nakit çıkıĢlarını da içermesi gerekmektedir.

Gelecekteki nakit akımları varlığın mevcut durumu için tahmin edilir. Gelecekteki nakit akımları ile ilgili tahminler, iĢletmenin henüz taahhüt etmediği gelecekteki bir yeniden yapılanma ve varlığın performansını artırma veya iyileĢtirmeden kaynaklanması beklenen gelecekteki nakit giriĢ veya çıkıĢlarını içermez²⁰⁴.

Standardın 50. maddesinde, gelecekteki nakit akımlarına iliĢkin tahminlerin, finansal faaliyetlerden kaynaklanan nakit giriĢlerini veya çıkıĢlarını ve gelir vergisi tahsilatlarını veya ödemelerini içermeyeceğinden söz edilmektedir.

Yabancı para cinsinden gelecekteki nakit akımları için, yabancı para cinsinden tahmin yapılır ve daha sonra o yabancı paraya uygun olan iskonto oranı kullanılarak Ģimdiki değere indirgenir205

.

3.6.2. İskonto Oranı

Ġskonto oranı (oranları) vergi öncesi oran olmalı ve piyasada cari olan paranın zaman değerini ve varlığa özgü riskleri yansıtmalıdır. Ġskonto oranı gelecekteki nakit akımlarının tahminlerinde yararlanılan riskleri içermemelidir206

.

Standardın 56. maddesinde, paranın zaman değeri ile varlığa özgü risklere iliĢkin cari piyasa değerlendirmesini yansıtan oranın; yatırımcıların tutar, zaman ve risk profili açısından iĢletmenin varlıktan elde etmeyi beklediği nakit akımlarıyla aynı düzeyde nakit akımları yaratan bir yatırım yapmıĢ olmaları durumunda elde etmeyi bekleyecekleri kazançla aynı olacağından söz edilmektedir. Bu oran, benzeri varlıklar için cari piyasa iĢlemlerindeki zımni bir oran üzerinden veya hizmet potansiyeli ve riskleri açısından ilgili varlığa benzer bir varlığa (veya varlık portföyüne) sahip halka açık bir iĢletmenin ağırlıklı ortalama sermaye maliyeti üzerinden tahmin edilir. Ancak, varlığın kullanım değerini ölçmede kullanılan iskonto oranı (oranları), gelecekteki nakit

204 Özel, a.g.e., s. 54. 205 Gençoğlu, a.g.e., s. 252. 206 Uslu, a.g.m., s. 9.

101

akıĢ tahminlerini düzeltmede dikkate alınan riskleri yansıtmayacaktır. Aksi takdirde, bazı varsayımların etkisi iki kez dikkate alınmıĢ olacaktır.

Örnek 2: Bir nakliye firması elinde bulundurduğu 2007 yılı sonu itibariyle net defter değeri 45.000 TL, kalan faydalı ömrü 6 yıl olan ve faydalı ömrü sonunda hurda değerinin olmayacağı düĢünülen bir kamyon için, değer düĢüklüğü testi yapmak istemektedir. Bu kamyondan faydalı ömrü sürecinde sağlanacak nakit giriĢleri ve nakit çıkıĢları aĢağıda Ģekilde tahmin edilmiĢtir.

Yıllar Nakit GiriĢleri Nakit ÇıkıĢları

2008 20.000 8.000 2009 19.000 11.000 2010 21.000 9.000 2011 24.500 13.500 2012 19.000 14.000 2013 18.000 13.000 Toplam 121.500 68.500

Yapılan piyasa araĢtırmalarına göre kamyonun tüm maliyetleri çıktıktan sonra net satıĢ fiyatının ise 42.000 TL olduğu belirlenmiĢtir. AĢağıdaki tabloda kamyonetin net nakit akımlarının bugünkü değeri hesaplanmıĢtır. Yapılan çalıĢmalar sonucu iskonto oranının ise % 12 düzeyinde olduğu tahmin edilmiĢtir.

Yıllar ^{Net Nakit} Akımları

Bugünkü Değer Faktörü 207

Net Nakit Akımlarının Bugünkü Değeri 2008 12.000 0.88285 10.595 2009 8.000 0.79719 6.377 2010 12.000 0.71178 8.541 2011 11.000 0.63551 6.990 2012 5.000 0.56742 2.837 2013 5.000 0.50663 2.533 Toplam 53.000 37.837 207

102

Tüm bu bilgiler ıĢığında geri kazanılabilir değer ve dolayısıyla varlığın değerinde meydana gelen değer düĢüklüğü aĢağıdaki tabloda gösterilmiĢtir.

Varlığın Defter Değeri Kullanım Değeri Gerçeğe Uygun Değeri Geri Kazanılabilir Değer Değer DüĢüklüğü 45.000 37.837 42.000 42.000 3.000

Varlığın piyasadaki tüm masraflar çıkıldıktan sonra gerçeğe uygun değerinin 42.000 TL yerine 34.000 TL olduğu düĢünülürse, varlığın geri kazanılabilir değeri 37.837 TL olacak ve dolayısıyla değer düĢüklüğü (45.000-37.837) 7.163 TL olarak hesaplanacaktır.