Kredi Başvurusu ve Đşleyiş

Esnaf ve sanatkârlar, herhangi bir nedenden ötürü kredi ihtiyacı duyduğunda ortağı olduğu ilgili Esnaf ve Sanatkârlar Kredi ve Kefalet Kooperatifi’ne bir dilekçe ile yazılı olarak kredi talebinde bulunabilirler. Yapılan kredi başvurusu ile ilgili ortağın kredilendirme süreci de başlamış olur.

ESKKK yönetimleri haftanın belirli bir gününde düzenli olarak toplanmak suretiyle kendilerine kredi başvurusunda bulunan ortaklarının kredi değerlendirmelerini yapmakla ve en geç 15 gün içerisinde yazılı bir biçimde olumlu ya da olumsuz bir yanıt vermekle yükümlüdürler.

Kooperatif yönetimi kredi başvurusunda bulunan ortağına verilecek kredi ve kefalet limitini belirlemeden önce bir ön istihbarat çalışması yaparak ortağın ekonomik ve mali durumunu araştırır. Bu husus, Kooperatif Anasözleşmesi’nin 44. Maddesi’nde belirtilen yönetim kurulunun görevleri arasında da yer almaktadır. Yapılan ön istihbarat çalışması sonrasında kooperatif yönetimi, yine Anasözleşmede belirtildiği gibi esnaf ve sanatkârların kredi taleplerini yönetim kurulunda bir karara bağlar ve bu kararları kooperatif karar defterine kaydeder.

Kredi başvurusu olumlu sonuçlanan ortaklar için ön istihbarat raporu ve kredi teklif üst yazısı düzenleyerek kredi dosyalarını yazı ekinde bağlı oldukları şubelerin kredi birimlerine iletirler. Şubeler, kooperatiflerce kefalet verilmesi uygun bulunmuş ve kredilendirilmesi istenen esnaf ve sanatkâra ilişkin detaylı bir istihbarat çalışması yürütür.

Şubelerce yapılan istihbarat çalışması, kredi kullanmak isteyen esnaf veya sanatkârın talep etmiş olduğu krediyi ödeme gücüne sahip olup, olmadığını tespit etmek amacını taşımaktadır. Bu amaç doğrultusunda, ilgili esnaf veya sanatkârın ticari faaliyetleri hakkında araştırmalar yapılır. Mal alım-satımı veya hizmet sunumu ilişkisi içerisinde olduğu kurum ve kişilerce görüşmeler yapılarak hakkında herhangi bir olumsuzluk olup olmadığı tespit edilir. Merkez Bankası aracılığı ile çek, senet ve diğer banka kredi, kredi kartı gibi ürünlerin kullanımında ödeme aksaklığı olup olmadığı, herhangi bir icra, haciz ve takip kaydı bulunup bulunmadığı kontrol edilir. Vergi Dairesi ve SGK (Sosyal Güvenlik Kurumu) ödemelerinin düzgün olup olmadığı incelenir. Bu veriler ışığında ilgili esnafın ödeme ahlakı hakkında fikir edinilmektedir.

Diğer yandan, kredi başvurusunda bulunan esnafın ticari faaliyetlerine ilişkin son yıla ait mali verileri incelenir. Bu sayede esnafın gelir düzeyi, yaptığı işin cirosu ve karlılığı hakkında bilgi sahibi olunur. Son olarak ilgili esnafa şube müdürü ve müşteri temsilcisi tarafından işyerinde bir ziyaret gerçekleştirilir. Bu ziyaretin amacı, esnafı işinin başında görmek, yakından tanımak ve faaliyeti ile ilgili olumsuz bir durum olup olmadığını tespit etmektir. Ayrıca, kredi talebinde bulunan esnafın söz konusu krediye neden ihtiyaç duyduğunu anlayabilmek ve ne amaçla kredi kullanacağını tespit etmek açısından bu ziyaret önem taşımaktadır.

Esnaf hakkında yapılan istihbarat çalışmaları devam ederken, eş zamanlı olarak talep edilen kredinin teminat kalitesi hakkında da fikir sahibi olabilmek için araştırmalar

yapılır. Kooperatif yönetimi söz konusu kredilerin teminatına kendi kefaletinin yanı sıra en az iki gerçek kişinin kefaletini ve kredi limitine göre maddi teminat önerebilmektedir. Bu durum bankanın dışında ilgili kooperatifin kendisini güvence altına alması ile ilgilidir. Çünkü söz konusu teminatların kalitesi her ne kadar şube kredi komitesince değerlendirilmeye alınmış olsa da bu teminatlar, ilgili kooperatif lehine rehin ve ipotek edilmektedir. Bu durumun bazı istisnaları bulunmaktadır. Şubece gerekli görüldüğü hallerde ilgili teminatlar öncelikle banka lehine rehin ve ipotek edilebilmektedir. Bu gibi durumlarda kooperatif yönetimi, ilgili teminatlar üzerine ikinci dereceden rehin ve ipotek tesis etmektedir.

Şubece yapılan incelemelerin sonuçları ilgili şubenin kredi tahsis komitesince değerlendirilir. Değerlendirme sonucunda oy birliği ile alınan olumlu veya olumsuz tüm kararlar, bir resmi yazı ile kooperatif yönetimine iletilir.

Yukarıda sistematik olarak açıklanmaya çalışılan kredi başvuru süreci ve işleyişini bir şema aracılığıyla da görsel olarak ifade etmek yararlı olacaktır. Bu bağlamda, aşağıda Şekil 2.2.’de ESKKK kredileri işleyiş şemasına yer verilmiştir.

Şekil 2.2: Kredi Đşleyiş Şeması

Kaynak: www.teskomb.org.tr/index.asp?p=900 (ErişimTarihi: 13.08.2013)

Şekil 2.2’den de görüldüğü üzere süreç kredi ihtiyacı olan esnaf ve sanatkârın ortağı olduğu Kredi ve Kefalet Kooperatifi’ne kredi başvurusunda bulunması ile başlamaktadır. Yapılan istihbarat çalışmaları sonrasında ilgili banka şubesinin kararını kooperatif yönetimine bildirmesiyle de süreç devam etmektedir.

Kooperatif yönetimi, şubece verilen kararı kredi başvurusu yapan esnaf veya sanatkâra bildirmekle ve olumlu sonuçlanan kredi tekliflerine ilişkin şubece belirtilen kullandırım şartlarının yerine getirilmesini sağlamakla yükümlüdür. Özellikle kredi kullanacak olan esnafın esnaflık faaliyetlerinin aktif olduğunu belgeleyen ve mali verilerini gösteren resmi belgelerinin güncel ve gerçek olduğunun tespit edilmesi önem arz etmektedir. Söz konusu belgelerde herhangi bir uyumsuzluk ya da eksiklik tespit edilmesi halinde ilgili kredi kullandırımı iptal edilebilecektir.

Kredi başvurusunda bulunan esnaf veya sanatkâr, kooperatif yönetiminin hazırlamış olduğu kredi dosyası ile birlikte şubeye gelerek bir kez de şube personeli önünde kredi talebini limit ve vade belirtmek suretiyle sözlü ve yazılı olarak bildirir. Đlgili şube personelinin incelemeleri sonucunda kredi dosyasında herhangi bir belge ve imza eksikliği bulunmadığı tespit edilmiş ve talep edilen kredi limiti ve vade hususunda anlaşma sağlanmış ise, kredi kullandırımı gerçekleştirilerek ödeme yapılır. Böylece, kredilendirme süreci tamamlanmış olur.

2.3.2. ESKKK Kefaleti ile Kullandırılan Kredi Çeşitleri ve Kullanım Koşulları