Konya İli Otomotiv Yan Sanayi

Konya'da başarının fitilini ateşleyen önemli bir sektör otomotiv yan sanayidir. Bugün Konya yaklaşık 500 milyon dolarlık yedek parça üretimi gerçekleşmekte ve başta Avrupa Birliği (AB) olmak üzere, Güney Amerika, Afrika, Ortadoğu, Türkî Cumhuriyetler ve Uzakdoğu'ya ihracat yapılmaktadr (MÜSİAD Konya Şubesi, 2008: 51).

4.4.1. Genel Durum

Bugün otomotiv yan sanayi sektöründe önde gelen iller arasında yer alan Konya’da, otomotiv sanayinin ihtiyaç duyduğu tüm aksam ve parçaların imalatı gerçekleştirilebilmektedir (Erkek, 2008: 1).

Otomotiv yan sanayi 400 milyon dolarlık yedek parça üretimi yapmaktadır. Bugün 80 değişik alanda üretim gerçekleştirilen Konya’da, başı çeken sanayi dalı otomotiv yan sanayidir (Çelik, 2007: 20).

İki tanesi özel olmak üzere üç organize sanayi bölgesinin yer aldığı Konya’da yüksek teknolojiye sahip birçok fabrikada üretim gerçekleştirilmektedir (MÜSİAD Konya Şubesi, 2008: 57-58).

Konya Ticaret Odası’na kayıtlı oto yedek parça imal edenler, oto traktör tamircileri, rektifiyeciler, oto kaportacıları ve oto elektrikçileri grubunda 463, oto yedek parça toptan ve perakende satanlar grubunda 419, oto bayii, acenteleri ve oto galericileri, oto komisyoncuları, traktör satanlar ile oto lastiği satanlar, kaplamacılar grubunda toplam 275 firma mevcuttur. Konya Sanayi Odası’na otomotiv sektöründe kayıtlı 150 civarında firma mevcuttur (Çelik, 2007: 21).

Tablo- 22: Bursa-Konya Otomotiv Yan Sanayi Mukayesesi (2004)

Bursa Konya Otomotiv Yan Sanayi

Cirosu

9 milyar dolar 6 milyar dolar

Yıllık İhracat 450 milyon dolar 400 milyon dolar

Şirket Sayısı 390 345

Ağırlıklı İhracat Yapılan Ülkeler

Avrupa, Uzakdoğu, Güney Amerika

AB ülkeleri, Güney Amerika, Afrika

Çalışan Sayısı 3.000 Kişi 2.250 Kişi

Ağırlıklı Üretim Alanı Sac, piston, krank, dişli Motor supap, motor piston, conta, krank

Kaynak: Aktaran: TURAN, Seyida, Otomotiv Sanayi Sektör Raporu, Konya Ticaret Odası Etüd Araştırma Servisi, Kasım, 2006. sf.: 21

Tablo- 23: Konya Sanayi Odası’na Üye Firmaların Otomotiv Yedek Parça Üretme Kapasiteleri

Parça Adet Motor Gömlekleri 2.381.889

Motor Pistonları 4.268.970 Supap 35.277.475 Supap Gaydı 36.462.211 Supap Bagası 13.990.328 Rot ve Rotiller 15.623.064 Porya 454.002 Aks 311.665 Balata 234.675 Bijon 16.398.560 Manifold 129.757 Dingil 28.221 Krank 64.777 Jant 196.432 Ayna Mahruti 122.044

Kaynak: Konya Sanayi Odası, 2008. sf. 19-20

Bunlardan başka, Konya’da hidrolik pompa, fren ekipmanları, hidrolik ve pnömatik sistemler, süspansiyon parçalar, emniyet aksamları, oto cam, koltuk, döküm ve dövme parçalar da üretilmektedir (Konya Sanayi Odası, 2008: 21-22). Konya'da, dünyada mevcut her türlü marka ve model aracın yedek parçasının imal edilirken aynı zamanda Konyalı 70 firmanın mal sağladığı ana sanayi TÜMOSAN'ın, parça bazında üretiminin yüzde 20'sini Konya'dan temin etmektedir. Üretilen yedek parçaların çoğu, başta AB ülkeleri olmak üzere Güney Amerika, Kuzey ve Güney Afrika, Orta Doğu, Türk cumhuriyetleri ve Uzak Doğu ülkelerine ihraç edilmektedir (www.konyaorganizesanayi.com/haberler.php?haber_oku=228, 27.07.2008).

Otomotiv yan sanayi açısından da Konya, son yıllarda gösterdiği ciddi gelişmeyle zirveyi zorlar duruma gelmiştir. Bugün Mercedes, Ford gibi markaların yanı sıra Almanlar’ın Leopar tanklarına bile parça üretebilen Konya’nın otomotiv yan sanayi

ihracatı Türkiye ortalamasının üzerinde seyir etmektedir.(www.byegm.gov.tr/yayinlarimiz/ANADOLUNUNSESI/221/AND26.htm,

Üretim kalitesinin daha da arttırılması ve belgeli üretici sayısının artması Konya otomotiv sanayi için önemli bir konudur ve bu çalışmalar teşvik edilmelidir. Ar-Ge ve kalite kontrol alanlarında yatırımda zorluklarla karşılaşan yan sanayi bu alanlarda teşvik edilmeli, bu alanlarda ana sanayi’den know-how transferi, her iki tarafa da cazip hale getirilmelidir (MÜSİAD Konya Şubesi, 2008: 2).

4.4.2. Konya Otomotiv Yan Sanayisinin SWOT Analizi

“Konya otomotiv sanayinin kısa bir SWOT Analizi yapılacak olunursa” (MÜSİAD Konya Şubesi, 2008: 2-3);

Kuvvetli Yönler

Üretimde esneklik yeteneği, parça çeşitliliği, düzenli organize sanayileri, iklim, ucuz yaşam, geniş topraklar, merkezi coğrafi konum.

Zayıf Yönler

Limana olan uzaklık ve limana demir yolu hattı olmaması, ana sanayilere olan uzaklık.

Fırsatlar

Gelişmeye müsait üretim tesisleri, gelişen teknoloji ile beraber dünya ya hızla entegre olabilme fırsatı, üniversite sanayi iş birliğinin arttırılabilmesi, markalaşma ve Marmara bölgesinde artan maliyetler.

Tehditler

Uzakdoğu’dan gelen ucuz ürünler, ülke genelinde maliyetlerin artması, dışa bağımlılık,yerli ana sanayi olmaması, kalifiye eleman problemi.

V. BÖLÜM

KONYA’DA FAALİYET GÖSTEREN OTOMOTİV YAN SANAYİ FİRMALARININ İHRACATTA KARŞILAŞTIKLARI SORUNLAR ÜZERİNE

AMPİRİK BİR ÇALIŞMA

Çalışmanın bu bölümünde, Konya’da faaliyet gösteren otomotiv yan sanayi işletmelerinin ihracatta karşılaştıkları sorunları ve bu sorunlara ilişkin çözüm önerilerinin tespitine yönelik bir anket çalışmasına yer verilmiştir. Anketteki veriler istatistiksel bulgularla değerlendirilmiş olup bir sonuca ulaşılarak öneriler oluşturma amaçlanmıştır.

5.1. Araştırmanın Amacı, Kapsamı ve Önemi

5.1.1. Araştırmanın Amacı

Firmalar markalaşma yolundaki adımlarını dış pazarlara ihracat yolu ile atmaktadırlar. Konya İli’ndeki önemli bir yere sahip olan otomotiv yan sanayisinin dış pazarlara açılma konusundaki sıkıntıları, hâlihazırdaki sorunlarının incelenmesi ve bu sorunlara ilişkin çözüm önerileri sunulması amaç edinilmiştir. İhracatın kavramsal ve gelişim anlamında alt yapısı kurulduktan sonra ilgili sektörle olan durumu ele alınmıştır.

Konya’nın en önemli ve gelişmiş sanayilerinden biri olan otomotiv yan sanayi dış pazarlar konusunda bir anket çalışması ile ele alınmaya çalışılmıştır. İhracat yapan otomotiv yan sanayi sektöründeki işletmelerin ihracatta karşılaştıkları sorunlar tespit edildikten sonra ortaya çözüme ilişkin önerileri sunulmaya çalışılmıştır. Bu çalışma aracılığı ile bölgedeki diğer firmalara yardımcı olmak amaçlanmaktadır.

5.1.2. Araştırmanın Kapsamı

Araştırma Konya İlinde faaliyet göstermekte olan bazı işletmeler üzerinde uygulanmıştır. Ankette yer alan firmaları KONYA SANAYİ ODASI aracılığı ile ulaşılan otomotiv yan sanayi sektöründeki çeşitli firmalardan oluşmaktadır.

5.1.3. Araştırmanın Önemi

Gelişen dünyada ve değişen rekabet koşulları dikkate alındığında her sektördeki işletmelerin kendi sektörlerine uygun strateji ve politikalar takip etmesi gerekmektedir. Dış pazarlara açılmak küreselleşen dünyanın en önemli aktörlerinden biri haline gelmiştir. İhracat, tüm sektörlerde olduğu gibi otomotiv yan sanayi sektöründe de gün geçtikçe önemli bir yere sahip hale gelmiştir.

Bu çalışma aracılığı ile Konya ilindeki firmalara yardımcı olmak amaçlanarak ihracatta yaşanan sıkıntıların genel bir değerlendirmesi ve bu sıkıntılara ilişkin çözüm önerilerini ortaya koymak açısından önemli bir çalışmadır.