Kontrbas Eğitimcileri ile Yapılan Görüşme Bulguları

Çalışmanın bu kısmında kontrbas eğitimcileriyle yapılan görüşmelerin³ bulgularına yer verilmiştir. Türkiye’de lisans düzeyinde kontrbas eğitimi, üniversitelere bağlı devlet konservatuvarlarında, eğitim fakültesi güzel sanatlar eğitimi bölümü müzik eğitimi anabilim dalında ve güzel sanatlar fakültesi müzik bölümlerinde verilmektedir. Görüşme soruları Türkiye ve İtalya’daki uzman eğitimcilere gönderilmiş, İtalya’dan iki, Türkiye’den üç eğitmenin cevapları aşağıda aktarılmıştır.

Tablo 10.

Modern dönem kontrbas eserlerinin diğer dönem eserleri ile özellik açısından farklılıkları

UZMANLAR GÖRÜŞLER

1. Uzman Değişime uğrayan stillerle kontrbasın modern dönemde kendine has bir dili oluşmuştur. Ton sisteminin terk edilmesi de daha karmaşık tekniklerin kullanılmasını ve yeni ses efektleri arayışını beraberinde getirmiştir.

2. Uzman 700’lü⁴ yıllarda okulların açılmasına kadar teknik gelişme olmamış, ancak yüzyıllar içinde kontrbasın yapısal ve teknik olarak geliştiği görülmektedir.

3. Uzman Klasik dönem eserlerine baktığımızda ritmin, tonalitenin, temponun ve

nüansların kesin belli olduğu eserler ve yorumlar görürken, romantik dönemde eserlerin daha serbest ve yoruma dayalı olduğu, modern dönemde ise eserlerin önceki dönemlere kıyasla biraz daha karmaşık yapıda olarak, tekniğin en üst seviyeye yükseldiği, tonalite ve ritmin alışılmışın dışında kullanıldığı eserler ön plana çıkmıştır.

4. Uzman Kontrbasın teknik imkanları zorlanarak ritim, efekt ve tonalite alanlarında geçmiş dönemlere oranla daha kapsamlı eserler bestelenmiştir.

5. Uzman Teknik ve icra açısından farklıdır.

3 Görüşme metinleri EK2’de verilmiştir.

4 Uzman görüşlerinin e-posta metninde yazılan 700 yılı ve Avrupa müziğinde okul konusu sorunlu bir tarihsel belirleme olup bu tarihin özellikle Stamitz kardeşler ile olan okula vurgu yaptığı değerlendirildiğinde 1700’lü bir tarih belirtildiği kanaati oluşmaktadır.

Tablo 10.’daki bulgulara göre modern dönem kontrbas eserlerinin diğer dönem eserleri ile özellik açısından farklılıkları konusunda, stillerin değişime uğraması, tonalitenin terk edilmesi, çalgısal ses efektleri arayışı, kontrbas icrasındaki teknik gelişmeler, bu

gelişmeleri zorunlu kılan, kapsamı genişletilmiş eserlerin yazılmış olması ve özellikle teknik farklılıkların olduğu anlaşılmaktadır.

Bu bulgular görüşme yapılan beş uzmanın diğer dönem eserlerinin özellik açısından farklılıklarına ilişkin görüşleri, tonalite dışına çıkma ile ses ve yay tekniklerinin zorunlu gelişmesi, bu gelişmeleri destekleyecek partisyonların oluşması sonucunda kontrbas icrasında üslup ve tekniğin zorunlu değişiminin temel farklılık olduğu şeklinde

yorumlanabilir. Bu yorum, söz konusu farklılaşmayı zorunlu kılan tonal düzenin yıkılarak, yeni müzik akımlarının oluşması ve bu akımlara uygun eserlerde kontrbas eserlerine de yer verilmesinden kaynaklandığı şeklinde genişletilebilir.

Tablo 11.

Kontrbas eğitiminde, modern dönem İtalyan bestecilerinin kontrbas eser ve metotlarının yer alma durumu

UZMANLAR GÖRÜŞLER

1. Uzman Sınavlara modern ve çağdaş parçalar dahil edilmelidir. İtalyan bestecilerden Berio, Dalla Vecchia ve Rota eserlerine yer veriyorum.

2. Uzman İtalyan bestecilerden Rota’nın eserine yer veriyorum.

3. Uzman Eğitimimizde İtalyan bestecileri yer almaktadır. Besteciler, Giovanni Bottesini, Nino Rota, Domenico Carlo Maria Dragonetti’dir.

4. Uzman Şu anda kullandığım müfredatta bulunmamaktadır.

5. Uzman Modern dönem İtalyan bestecilerinin kontrbas eserlerini kullanmıyorum. Çünkü tanımıyorum.

Tablo 11.’deki bulgulara göre, verilen kontrbas eğitiminde, modern dönem İtalyan bestecilerinin kontrbas eser ve metotlarının yer alıp almadığı konusunda modern dönem İtalyan bestecilerinden Berio, Dalla Vecchia ve Rota’nın isimleri görülmektedir.

Modern dönem İtalyan bestecilerinin yeteri kadar bilinmemesi ve tanınmaması nedeniyle müfredatta bu eserlerin çok az kullanıldığı düşünülmektedir. Rota’nın eserine yer verilme durumu ise Rota’nın, ünlü ‘God Father’ müziklerini besteleyen besteci olması sebebiyle daha çok tanındığı şeklinde yorumlanabilir.

Tablo 12.

Uzmanların, kontrbas eğitiminde metot ve eserlerin çalıştırılmasını gerekli bulma durumu

UZMANLAR GÖRÜŞLER

1. Uzman Oda müziği ve modern orkestra pasajları için evet ancak metodlar için hayır yanıtını vermiştir”.

2. Uzman Evet cevabıyla, İtalyan besteci olarak Petracchi’yi örnek vermiştir.

3. Uzman Hangi enstrüman eğitimi alınıyorsa alınsın her dönemden eserlerin çalışılması gerektiğinden bahsederek, her dönemin farklı yorumları olduğunu kaydetmiştir.

4. Uzman Konuyla ilgili bir araştırması olmadığı için şu an bir fikri yok.

5. Uzman Önce barok, klasik ve romantikler yanıtını vermiştir.

Tablo 12.’de, kontrbas eğitiminde modern dönem metot ve eserlerin çalıştırılmasının gerekli bulunup bulunmadığı konusunda oda müziği, modern orkestra pasajları ve İtalyan besteci Petracchi için evet ancak önceliğin barok, klasik ve romantik dönemde olması gerektiği anlaşılmaktadır.

Bu bulgular, görüşme yapılan beş uzmanın, modern dönem metot ve eserlerin çalıştırılması konusunda barok, klasik ve romantik dönemlerin ardından, araştırma yaparak,

modern dönem oda müziği ve orkestra pasajları ile birlikte her dönemden eserlerin kullanılmasının yararlı olacağı düşüncesinde oldukları şeklinde yorumlanabilir.

Tablo 13.

Modern dönem kontrbas eserlerinin, öğrencilerin konser programlarında yer verilme durumu

UZMANLAR GÖRÜŞLER

1. Uzman Resital programlarında en azından bir modern ya da çağdaş parça ile yeteri kadar yer verdiğini belirtmektedir.

2. Uzman Modern dönem eserlerinin, teknik ve müzikal anlayışlarını beğenerek sık sık yer vermektedir.

3. Uzman Öğrencilerinin konser programlarında sıklıkla yer almaktadır.

4. Uzman Henüz bir modern eserin öğrencilerinin konser programlarında yer almadığını belirtmiştir.

5. Uzman Yer vermemektedir.

Tablo 13.’de, modern dönem kontrbas eserlerinin öğrencilerin konser programlarında yer verilip verilmediği ve sıklığı konusunda, resital programlarında yeteri kadar, teknik ve müzikal anlamda da beğenerek konser programlarında sıklıkla yer verildiği ancak aynı zamanda modern dönem kontrbas eserlerine konser programlarında yer verilmediği de anlaşılmaktadır.

Bu bulgular modern dönem kontrbas eserlerinin, öğrencilerin konser programlarında yer verilip verilmediği ve sıklığı ile ilgili görüşme yapılan beş uzmandan üçünün, modern dönem kontrbas eserlerine yönelik yapılan çalışmalara yer vermeye özen gösterdikleri şeklinde yorumlanabilir. Görüşme yapılan diğer iki uzmanın ise bu eserleri gerekli görmediği, tanımadığı veya tanıyıp ulaşamadığı şeklinde genişletilebilir.

Tablo 14.

Kontrbas eğitimi almış besteciler ile kontrbas eseri besteleyen diğer besteciler arasındaki farklılık durumu

UZMANLAR GÖRÜŞLER

1. Uzman Kontrbas çalmış olmanın kontrbas eseri bestelemek için her zaman bir avantaj olmayabileceği gibi kontrbasçı olmayan besteciler de kimi zaman

“kontrbasın ifade ve ses özelliklerini dolu dolu belirginleştiremeyecek”

eserler yazmışlardır.

2. Uzman Enstrümanı tanıyan bestecilerde müzik daha etkilidir.

3. Uzman Kontrbas eğitimi almış olan besteciler, enstrümanın yapısına, pozisyonlarına ve ses kullanımına kontrbas eğitimi almamış bestecilere oranla daha hakimdir.

4. Uzman Kontrbas çalan besteciler çalgının imkanlarına daha hakim olabileceklerinden dolayı avantajlıdırlar ancak kontrbas çalmayan besteciler, hem solistik hem de senfonik alanlarda kontrbasçı arkadaşlarından bilgi ve ilham almışlardır.

5. Uzman Enstrüman eğitimi almış bestecilerin eserleri daha rahat çalınmaktadır.

Tablo 14.’deki bulgulara göre, kontrbas eğitimi almış besteciler ile kontrbas eseri besteleyen diğer besteciler arasında farklılıkların bulunup bulunmadığı, varsa ne gibi

farklılıkların bulunduğu konusunda; kontrbas çalmış olmanın kontrbas eseri bestelemek için her zaman bir avantaj olmayabileceği, kontrbasçı olmayan bestecilerin de kimi zaman kontrbasın ifade ve ses özelliklerini dolu dolu belirginleştiremediği eserler yazabilecekleri, kontrbas çalan bestecilerin ise çalgının imkanlarına daha hakim olabileceklerinden dolayı avantajlı oldukları ancak kontrbas çalmayan bestecilerin, hem solistik hem de senfonik alanlarda kontrbasçı arkadaşlarından bilgi ve ilham aldıkları, enstrümanı tanıyan bestecilerde müziğin daha etkili olduğu, kontrbas eğitimi almış olan bestecilerin

enstrümanın yapısına, pozisyonlarına ve ses kullanımlarına, kontrbas eğitimi almamış bestecilere oranla daha hakim oldukları anlaşılmaktadır.

Bu bulgular görüşme yapılan beş uzmanın kontrbas eğitimi almış besteciler ile kontrbas eseri besteleyen diğer besteciler arasındaki farklılıklara ilişkin görüşlerde, kontrbas çalan bestecilerin enstrümanın yapısına, pozisyonlarına, çalgının imkanlarına, ifade

özelliklerine ve ses kullanımlarına daha hakim olabilecekleri şeklinde yorumlanabilir.

Tablo 15.

Modern dönem kontrbas eserlerinin, kontrbas edebiyatına katkı sağlama durumu

UZMANLAR GÖRÜŞLER

1. Uzman Oldukça çok katkısı vardır.

2. Uzman Büyük ölçüde, teknik ve müzikal olarak enstrümanı geliştirmektedir.

3. Uzman Kontrbasın tarihsel gelişiminin diğer enstrümanlara kıyasla daha geç olmasından, modern dönemde yapılmış her çalışma büyük katkı getirmiştir.

4. Uzman Modern eserler, konser repertuvarlarına ve dünya üzerindeki eğitim müfredatlarına katkı sağlamıştır.

5. Uzman Bu tip eserleri çok az tanıdığım için yorum yok.

Tablo 15.’deki bulgulara göre modern dönem kontrbas eserlerinin, kontrbas

edebiyatına ne ölçüde katkısının olduğu düşünüldüğü konusunda, modern dönemde yapılmış her çalışmanın, teknik ve müzikal anlamda, konser repertuvarlarına ve dünya üzerindeki eğitim müfredatlarına oldukça katkı getirdiği anlaşılmaktadır.

Bu bulgular, görüşme yapılan beş uzman içerisinden dördünün belirtmiş olduğu yanıtlara ilişkin, modern dönemde yapılmış her çalışmanın teknik ve müzikal anlamda gelişme gösterdiği, farklı ses ve özelliklerin keşfedildiği, kontrbasın ifade özelliğinin genişlediği ve kullanımının arttığı şeklinde yorumlanabilir.

Bölüm 5