200.1 Etik Kuralın bu bölümü A Bölümünde yer alan kavramsal çerçeve-nin, belirli durumlarda serbest çalışan profesyonel muhasebecilere nasıl uygulanacağını gösterir. Bu bölüm, serbest çalışan bir muhase-becinin karşı karşıya kalabileceği, temel prensiplerle uyumu tehdit oluşturan ya da oluşturabilecek tüm durum ve ilişkileri tanımlaya-maz. Dolayısıyla, serbest çalışan profesyonel muhasebecinin bu tür durum ve ilişkiler için tetikte olması desteklenir.
200.2 Serbest çalışan profesyonel muhasebeci dürüstlük, tarafsızlık ya da mesleğin iyi şöhretine zarar veren ya da verebilecek ve dolayısıyla temel prensiplere uyumsuz olan herhangi bir iş, görev ya da faali-yete bilerek, katılmayacaktır.
Tehditler ve Önlemler
200.3 Temel prensiplere uyulması konusu, potansiyel olarak çok çeşitli koşullar ve ilişkiler tarafından tehdit edilebilir. Tehditlerin niteliği ve ciddiyeti, bir denetim müşterisine verilen hizmetlerin şartlarına ve denetim müşterisinin bir kamu çıkarına haiz işletme olup olma-dığına, bir denetim müşterisi olamayan güvence müşterisine ya da güvence dışı müşteriye ilişkin olarak ortaya çıkıp çıkmadığına bağlı olarak değişiklik gösterebilir.
Tehditler, aşağıdaki kategorilerin bir veya daha fazlasına girer:
(a) Kişisel çıkar;
(b) Kendi kendini teftiş;
(c) Taraf tutma;
(d) Yakınlık; ve (e) Gözdağı.
Bu tehditler, Etik Kuralın A Bölümünde ilaveten ele alınmıştır.
200.4 Serbest çalışan bir profesyonel muhasebeci için kişisel çıkar tehdidi oluşturan durumların örnekleri şunları içermektedir:
• Bir güvence ekibi üyesinin, Güvence müşterisinde doğrudan bir finansal çıkar sahip olması.
• Bir firmanın, Bir müşteriden gelecek olan toplam ücrete aşırı bir şekilde bağımlı olması.
• Bir güvence ekibi üyesinin, Güvence müşteri ile belirgin bir biçimde yakın bir iş ilişkisi içerisinde olması.
• Bir firmanın, Önemli bir müşteriyi kaybetme olasılığına dair endişe içinde olması.
• Bir denetim ekibi üyesinin, Denetim müşterisi ile istihdam gö-rüşmeleri içerisine girmesi.
• Bir firmanın, Bir Güvence sözleşmesi ile ilgili olarak prim üc-reti anlaşması içerisine girmesi.
• Bir profesyonel muhasebecinin, Profesyonel muhasebecinin firmasının bir üyesi tarafından daha önceden yürütülmüş bir profesyonel hizmetin sonuçlarını değerlendirirken ciddi bir ha-ta bulması.
200.5 Serbest çalışan bir profesyonel muhasebeci için kendi kendini teftiş tehdidi oluşturan durumların örnekleri şunları içermektedir:
• Bir firmanın, Sistemlerin tasarımı ve uygulaması yapıldıktan sonra Finansal sistemlerin operasyonlarının etkinliği hakkında bir güvence raporu yazması,
• Bir firmanın, Güvence sözleşmesinin ana konuları olan kayıt-ları oluşturmak için kullanılacak orijinal verileri hazırlaması,
• Güvence ekibinin bir üyesinin, şimdi veya yakın zaman önce müşterinin direktörü veya yöneticisi olması,
• Güvence ekibinin bir üyesinin, müşteri tarafından şimdi veya yakın zaman önce sözleşmenin konusu üzerinde ciddi bir etki-si olan bir pozisyonda istihdam edilmiş olması.
BÖLÜM B
PROFESYONEL MUHASEBEC‹LER ‹Ç‹NEETT‹‹KK KKUURRAALLLLAARR EELL KK‹‹TTAABBII
• Firmanın, bir güvence müşterisine, güvence sözleşmesinin ko-nu bilgisini doğrudan etkileyen bir hizmet vermesi.
200.6 Serbest çalışan bir profesyonel muhasebeci için taraflı tutma tehdi-di oluşturan durumların örnekleri şunları içermektetehdi-dir:
• Firmanın, bir denetim müşterisinin hisselerin tanıtımını yapma-sı.
• Bir profesyonel muhasebecinin, dava açma veya üçüncü kişi-lerle anlaşmazlıklarda, denetim müşterisi adına bir avukat gibi hareket etmesi.
200.7 Serbest çalışan bir profesyonel muhasebeci için gözdağı tehdidi oluşturan durumların örnekleri şunları içermektedir:
• Bir sözleşme ekibi üyesinin çekirdek ya da yakın aile üyesinin müşterinin yöneticisi ya da yetkilisi olması.
• Bir sözleşme ekibi üyesinin çekirdek ya da yakın aile üyesinin, sözleşmenin konusu üzerinde ciddi bir etkisi olan bir pozis-yonda müşterinin çalışanı olması.
• Müşterinin direktörü ya da yetkilisinin veya bir çalışanının, sözleşmenin konusu üzerinde ciddi bir etkisi olan bir pozis-yonda, kısa süre önce sözleşme ortağı olarak hizmet vermiş ol-ması.
• Profesyonel muhasebecinin, müşteriden hediye veya ayrıcalık-lı muamele kabul etmesi, eğer ki değeri önemsiz ya da küçük değilse.
• Güvence müşteri ile uzun sürekli ilişki içinde olan kıdemli personel.
200.8 Serbest çalışan bir profesyonel muhasebeci için gözdağı tehdidi oluşturan durumların örnekleri aşağıdakileri kapsar:
• Firmanın, bir müşteri sözleşmesinden atılmakla tehdit edilme-si.
• Denetim müşterisinin, eğer firma, belirli bir işlem için müşte-rinin muhasebe muameleleri ile mutabık olmamaya devam ederse firma için planlanmış bir güvence-dışı sözleşme verme-yeceğini belirtmesi,
• Firmanın, müşteri tarafından mahkemeye başvurmakla tehdit edilmesi.
• Firmaya, ücretleri düşürmek için, yapılan işin kapsamını usul-süz bir şekilde düşürmesi için baskı yapılması.
• Profesyonel muhasebecinin, tartışmalı konuda işverenin daha fazla uzmanlığa sahip olması nedeniyle bir müşteri çalışanının yargısına katılma konusunda baskı yapıldığını hissetmesi.
• Profesyonel muhasebecinin, eğer muhasebeci bir denetim müşterisinin usulsüz muhasebe muamelesi ile aynı fikirde ol-maması halinde planlanan primin verilmeyeceğine dair firma-nın ortağı tarafından bilgilendirilmesi.
200.9 Tehditleri ortadan kaldırabilecek ya da kabul edilebilir bir düzeye indirgeyebilecek önlemler iki ana kategoride ayrılır:
(a) Meslek, yasa ya da düzenlemelerle oluşturulan önlemler; ve (b) Çalışma ortamındaki önlemler.
Meslek, yasalar ya da düzenlemeler ile oluşturulan önlemlerin ör-nekleri bu kuralların A Bölümünde, 100.14 paragrafında tanımlan-mıştır.
200.10 Serbest çalışan profesyonel muhasebeci, tehditlerle en iyi nasıl bah-şedeceğini belirlemek üzere, ister tehdidi ortadan kaldırmak ya da kabul edilebilir bir düzeye indirmek için önlemler uygulayarak is-terse de ilgili sözleşmeyi sonlandırma veya reddetme yoluyla mı yargı da bulunacaktır. Serbest çalışan profesyonel muhasebeci bu yargıyı uygularken, makul ve bilgilendirilmiş bir üçüncü tarafın, tüm spesifik bilgilerin ve durumların söz konusu zamanda profesyo-nel muhasebecinin erişiminde olduğunu tartarak, önlemlerin uygu-lanmasıyla tehditlerin ortadan kaldırıldığı ya da kabul edilebilir bir düzeye indirildiği böylece temel prensiplerle uyumun ihlal
edilme-BÖLÜM B
PROFESYONEL MUHASEBEC‹LER ‹Ç‹NEETT‹‹KK KKUURRAALLLLAARR EELL KK‹‹TTAABBII
diği sonucuna varıp varamadığını dikkate alacaktır. Bu dikkate alma, tehdidin ciddiliği, sözleşmenin niteliği ve firmanın yapısın gibi ko-nulardan etkilenebilir.
200.11 Çalışma ortamında, ilgili önlemler içinde bulunulan durumlara bağ-lı olarak değişiklik gösterecektir. İş ortamı önlemleri, firma genelin-deki önlemler ve sözleşmeye özgü önlemlerden oluşur.
200.12 Çalışma ortamındaki firma çapındaki önlemler aşağıdakileri kapsar:
• Temel prensiplere uymanın önemine ağırlık vermen firma li-derliği.
• Güvence ekibi üyelerinin kamu yararı hareket etmeleri beklen-tisini oluşturan firma liderliği.
• Sözleşmelerin kalite kontrolünün uygulamaya konması ve iz-lenmesine dair politikalar ve prosedürler.
• Temel prensiplerle uyuma yönelik tehditleri belirleme, bu teh-ditlerin önemini değerlendirme ve bu tehditleri ortadan kaldır-mak ya da kabul edilebilir bir düzeye indirmek için önlemler uygulama ya da önlemler mevcut olmadığında uygulanamadı-ğında ilgili sözleşmesi sonlandırma veya reddetme ihtiyacıyla ilgili olarak belgelenmiş politikalar,
• Temel prensiplerle uyumu gerektiren belgelenmiş iç politika-lar ve prosedürler.
• Firma veya sözleşme ekibi üyeleri ile müşteri arasındaki çıkar-lar ya da ilişkilerin belirlenmesine imkan verecek politikaçıkar-lar ve prosedürler.
• Tek bir müşteriden alınan gelire olan bağımlılığı izleyecek ve eğer gerekirse yönetecek politikalar ve prosedürler.
• Bir güvence müşterisine verilen güvence-dışı hizmetlerin şart-ları için ayrı raporlama yolşart-ları ile farklı ortak ve sözleşme ekip-leri kullanma.
• Sözleşme ekibinin üyesi olmayan kişileri sözleşmenin sonu-cunu usulsüz bir biçimde etkilemelerini yasaklayan politikalar ve prosedürler.
• Bir firmanın politikaları ve prosedürlerini, bunlardaki tüm de-ğişiklikler de dahil, tüm ortaklar ve profesyonel personele za-manında iletilmesi ve söz konusu politikalar ve prosedürler hakkında uygun eğitim ve öğretim.
• Firmanın kalite kontrol sisteminin uygun işlenmesinin izlen-mesinden sorumlu olmak üzere bir kıdemli yönetimin üyesinin atanmak
• Bağımsızlığın gerekli olduğu güvence müşterilerinin ve ilgili işletmelerinin ortaklarını ve profesyonel personelini bilgilen-dirmek.
• Politikalar ve prosedürlerle uyumu destekleyen bir disiplin mekanizması.
• Kendilerini ilgilendiren temel prensiplerle uyumla ilgili tüm sorunlarda firma içindeki kıdemli seviyelerle iletişimde bulun-mak üzere personeli cesaretlendiren ve destekleyen yazılı poli-tikalar ve prosedürler.
200.13 Çalışma ortamındaki sözleşmeye özgü önlemlere örnekler aşağıda-kileri kapsar:
• Yapılan güvence-dışı işi inceleyecek ya da gerekirse başka tür-lü öneride bulunacak, güvence-dışı hizmetlere dahil olmamış bir profesyonel muhasebeciye sahip olmak.
• Yapılan güvence işini incelemek ya da gerekirse başka türlü tavsiyede bulunmak üzere, güvence ekibini üyesi olmamış bir profesyonel muhasebeciye sahip olmak,
• Bağımsız yöneticiler komitesi, mesleki düzenleyici kuruluş veya diğer bir profesyonel muhasebeci gibi bağımsız bir üçün-cü tarafla istişarede bulunmak.
BÖLÜM B
PROFESYONEL MUHASEBEC‹LER ‹Ç‹NEETT‹‹KK KKUURRAALLLLAARR EELL KK‹‹TTAABBII
• Etik sorunları, müşterinin yönetişiminden sorumlu kişilerle tartışmak.
• Verilen hizmetlerin niteliği ve alınan ücretlerin kapsamını, müşterinin yönetişiminden sorumlu kişilerle açıklamak.
• Sözleşmenin bir bölümümü yerine getirmek ya da yeniden yapmak üzere başka bir firmayı dahil etmek.
• Kıdemli güvence ekibi personelini rotasyona tabi tutmam.
200.14 Serbest çalışan bir profesyonel muhasebeci, sözleşmenin niteliğine bağlı olarak, müşterinin uygulamaya koymuş olduğu önlemlere de güvenebilir. Ancak, tehditleri kabul edilebilir bir düzeye indirmek için sadece söz konusu bu önlemler güvenmek mümkün değildir.
200.15 Müşterinin sistemleri ve prosedürleri içindeki önlemlere örnekler aşağıdakileri kapsar:
• Müşterinin, bir sözleşmeyi yürütmek üzere bir firmanın atan-masını onaylamak ya da kabul etmek üzere yönetim dışından başka kişileri gerektirmesi.
• Müşterinin, yönetimsel kararları almak üzere tecrübeli ve kı-demli yetkin çalışanlara sahip olması.
• Müşterinin, güvence-dışı sözleşmeleri vermede tarafsız seçe-nekleri temin edem iç prosedürleri uygulamaya koymuş olma-sı.
• Müşterinin, firmanın hizmetlerine ilişkin olarak uygun göze-tim ve haberleşme sağlayan bir kurumsal yönetişim yapısına sahip olması.
KISIM 210