Akbostancı, C. , (2008) Parkinson Hastalığının Değerlendirilmesinde Kullanılan Ölçekler, Türkiye Klinikleri, J Neurol-Special Topics; 1 (4): 115-117.
Akoğlu, E., Süleymanlar, G., (1996) Kronik Böbrek Yetersizliği, Temel Hastalıkları, Güneş Kitapevi, 769-776.
Akpolat, T., Utaş, C., Süleymanlar, G., (2002) Nefroloji El Kitabı, Nobel Tıp Kitabevi, İstanbul, 328- 329.
Akpolat, T., Utaş, C., (1997) Hemodiyaliz El Kitabı, Erciyes Üniversitesi Matbaası, Kayseri, 108-122.
Andrea, L., Behrman, K., Light, G., Miller, M., (2002) Sensitivity of the Tinetti Gait Assessment for detecting change in individuals with Parkinson’s disease, Clinical
Rehabilitation, Vol. 16, No. 4, 399-405.
Arık, N. , (2001) Nefroloji Kitabı Birinci Baskı, Deniz Matbacılık, İstanbul.
Aydın, Z., (1998) Sapd Hemşireler için El Kitabı. Eczası Başı-Baxter, İstanbul. Ayköse, M. G., (2006) Klinik Şefi: Prof. Dr. Albayrak S., Kronik Böbrek Yetmezliği
Nedeni ile Hemodiyaliz Tedavisi Gören Cinsel Disfonksiyonlu Erkeklerde Gonadal Fonksiyonların ve Testosteron Replasman Tedavisinin Değerlendirilmesi Uzmanlık
Tezi, İstanbul.
Baloh, R.W., Ying, S.H.,Kathleen, M., Jacobson, BA., (2003 )A Longitudinal Study of Gait and Balance Dysfunction in Normal Older People Arch Neurol.; 60:835-839. Behrman AL, Light KE, Flynn SM, Thigpen MT, (2002) Is the Functional Reach Test useful for identifying falls risk among individuals with Parkinson's disease?, Arch Phys
Med Rehabil, 83:538-42.
Çalık, B., (2004) Kronik Böbrek Yetmezliğinde Üst Ekstremite Fonksiyonel Kapasitesinin Belirlenmesi, Yüksek Lisans Tezi. Pamukkale Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Denizli.
Cindy, K., Adams, Lance, M., Cotton, O’Connell, J.D., Performance-oriented Mobility Assessment in Those With Mental Retardation Living in an Institutional Facility,Topics
in Geriatric Rehabilitation 23, 2, 95–101.
Cook, W. L., Jassal, S.V., (2005) Prevalence of Falls Amongst Senior Maintained on Hemodyliasis, Int. Urol. Nephrol.; 37 (3) : 649-652.
Çimen, S., (2003) 15-18 Yaş Grubu Gençlerde Riskli Sağlık Davranışları Ölçeğinin Geliştirilmesi, Doktora Tezi, İstanbul Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, İstanbul, 130s.
Desmet, C., Beguin, C., Swine, C., Jadoul, M., (2005) Falls in hemodialysis patients: Prospective study of incidence, risk factors, and complications,
American Journal of Kidney Diseases, 45, 148-153.
Daugirdas, Jt., Blake, P., (2003) Diyaliz El Kitabı, Güneş Kitapevi, 15-45. Ercan, I., Kan, I., (2004) Ölçeklerde Güvenilirlik ve Geçerlilik, Uludağ Üniversitesi Tıp
Fakültesi, 30(3):211-216.
Erdoğmuş B., Tüzün Ş., (2001) Yaşlılarda Yürüme Kinematiği, Turkish Journal of
Geriatrics, 4(1): 33-39.
Erefe, İ. (2002) Veri Toplama Aracının Niteliği, Hemşirelikte Araştırma İlke Süreç ve Yöntemleri, Odak Ofset, İstanbul 169-188.
Erek, E., (1995) Nefroloji Böbrek Yetmezliği, J Am Soc Nephrol 258-294. Erek, E., Süleymanlar, G.., Serdengeçti, K., (2001) Türkiye’ de Nefroloji, Diyaliz ve Transplantasyon Kaydı, İstanbul, Tayf Ofset.
Erek, E., Serdengeçti, K., Süleymanlar, G., (2004) Türkiye’de Nefroloji-Diyaliz ve Transplantasyon Kaydı, Türk Nefroloji Derneği Yayınları, İstanbul
Erkuş, A. (2003) Psikometri Üzerine Yazılar, Türk Psikologlar Derneği, Birinci Basım, Ankara 57-72.
Eyigör, S., (2007) İnmeli Hastalarda Genel Rehabilitasyon Prensipleri, Yaşlam Kalitesi ve Son Durum Değerlendirmesi, Türk Fiz Tıp Rehab Derg, 53 (1): 19-25
Gemalmaz, A., Dişçigil, G., Başak, O., (2004) Huzurei Sakinlerinin Yürüme ve Denge Durumlarının Değerlendirilmesi, Türk geriatri dergisi, 7,1, 41-44.
Gözüm, S., Aksayan, S., (2003) Kültürlerarası Ölçek Uyarlaması için Rehber Psikometrik Özellikler ve Kültürlerarası Karşılaştırma, Hemşirelikte Araştırma
Geliştirme Dergisi, 5(1):3-14.
Guyton, A., Hall, J., (2001) Textbook Medical Physiology. Hayrunisa, Ç.,10th Edn, Nobel Tıp Kitabevi, İstanbul, 1220-1242.
Günendi, Z., Demirsoy, N., (2007) Postmenopozal Osteoporozlu Kadınlarda Postural Stabilitenin Klinik Ve Bilgisayarlı Stabilometrik Değerlendirmesi, Fiziksel Tıp ve
Harry, K., Lee, M., Rhonda, J., (2003) Comparison Of Balance İn Older People With And Without Visual İmpairment. Scudds Age And Ageing, British Geriatrics
Society, 32, 643-649.
Hotchkiss, A., Fisher, A., Robertson, R., Ruttencutter, A., Schuffert, J., Barker, DB., (2004) Convergent and predictive validity of three scales related to falls in the elderly, Am J of Occup Ther; 58 (1), 100-103.
İnci, F.H., (2006) Bakım Verme Yükü Ölçeğinin Türkçe’ye Uyarlanması, Geçerlilik ve Güvenilirliği Yüksek Lisans Tezi, Pamukkale Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü,74.
Karasar, N. (2000) Bilimsel Araştırma Yöntemi, Nobel Yayın Dağıtım, Dokuzuncu Basım Ankara, 292.
Karakelle F., (2008) Ataksik Yürüme Bozukluklarında Yürüme ve Postürün Değerlendirilmesi, Uzmanlık Tezi,Adana, 56.
Kegelmeyer, Deb A., Kloos, A.D., Karen, M., Kostyk, T.S.K., (2007) Reliability and validity of the Tinetti Mobility Test for individuals with Parkinson disease.
Phys Ther, 80, (10): 1369-1378.
Keven, K., (2008) Böbrek transplantasyonunda spesifik tedavi (immün tolerans).
Türkiye Klinikleri J Nephrol-Special Topics, 1(1):67-72.
Kloos AD, Dal Bello-Haas V, Thome R, Cassidy J, Lewis L, Cusma T, Mitsumoto H. (2004). Interrater and intrarater reliability of the Tinetti Balance Test for individuals with amyotrophic lateral sclerosis. Journal of Neurologic Physical Therapy. 28, (1): 12-19.
Levendoğlu F., Altıntepe, L., Uğurlu, H., (2004) Türk Geriatri Dergisi; 7 (4): 195-198. Mary E. Tinetti, (1986), Performance-Oriented Assessment of Mobility Problems in Elderly Patients, JAGS 34:119-126.
Loo M. A., (2003) Inter-rater reliability and concurrent validity of walking speed measurement after traumatic brain injury, Clinical Rehabilitation, 17(7): 775-779. Lynch S.M., Leahy P., Barker S.P. (1998) Reliability of measurements obtained with a modified functional reach test in subjects with spinal cord injury. Phys Ther, 78 (2): 128-133.
Melton, Jl., Atkinson, Ej., O’fallon, Wm., Wahner, Hw., Riggs, Bl., (1993) Long Term Fracture Prediction By Bone Mineral Assessed At Different Skeletal Sites. J Bone
Nadir, I., Topçu, S., Gültekin, F., Yönem, Ö., (2002) The Assessment of Etiology in Chronic Renal Failure., C. Ü. Tıp Fakültesi Dergisi, 24 (2): 62 – 64.
Oygar, D., Altınparmak, MR., Apaydın, S., Pekpak, M., Erek, E., Serdengeçti, K., (2003) Hemodiyaliz hastalarında yaşam süresi ve yaşam süresini etkileyen faktörler. Türk Nefroloji Diyaliz ve Transplantasyon Dergisi; 12(1):52-60.
Öncü H. (1994) Eğitimde Ölçme ve Değerlendirme. Ankara: Matser Basım San. Özşahin A., Günal D., Demir H., Akpınar A., Üçkardeş A., Us Ö., (2007) Parkinson Hastalarında Hastalık Süresinin Yürüme Parametreleri Üzerine Etkisi, Türk Nörol
Derg. 13 (2) :107-112
Özdamar, K. (1997) Paket Programlar ile İstatiksel Veri Analizi, Anadolu Üniversitesi Yayınları, Eskişehir, 512. Dopa-responsive Dystonia, Pediatr Neurol 31(4), 298- 303.
Rix, M., Anderson, H., Eskildsert, P., et Al. ( 1999) Bone Mineral Density And Biochemical Markers Of Bone Turnover In Patients With Predialysis Chronic Renal Failure. Kidney Int,56, 1084-1093.
Soyuer, F., Mirza, M., (2006) Relationship Between Lower Extremity Muscle Strength And Balance In Multiple Sclerosis, Journal of Neurological Sciences , 23:4, 257- 263.
Sümbüloğlu, V., Sümbüloğlu, K., (2005) Sağlık Bilimlerinde Araştırma Yöntemleri, Hatipoğlu,157-203.
Tavşancıl, E., (2005) Tutumların Ölçülmesi ve SPSS ile Veri Analizi, Nobel Basımevi, 2. Basım, Ankara, 54.
Tezbaşaran, A., (1997) Likert Tipi Ölçek Geliştirme, Türk Psikologlar Derneği
Yayınları, Ankara, 54.
Thompson, M., Medley, A., (2007) Forward and Lateral Sitting Functional Reach in Younger, Middle-aged, and Older Adults, Journal of Geriatric Physical Therapy, 30: (2) :07. 43.
Yıldız, E., (2006) Kronik Böbrek Yetmezliği ve Beslenme Ekim-Ankara , Sinem
Matbaacılık, Sayfa 1.
Ünver, F., Özkan, F., Ülkar, B., (2005) Ön Çapraz Bağ Tamiri Yapılan Kişilerde Postural Kontrolün İncelenmesi, Fizyoterapi Reh. 16(1):17-24.
Vural, A., (2002) Kronik böbrek yetmezliği ve tedavisi., İç Hastalıkları Günleri III. GATA Basımevi, Ankara; 339-358.
WEB_1 (2007) Forum TR http://www.frmtr.com/tip-biyoloji-farmakoloji/733831- bobrekler-bobrek-yetmezligi-ve-tedavi-cesitleri.html (21.05.2009)
WEB_2 (2006) Gen Bilim Türkiye Bilim Sitesi http://www.genbilim.com/content/view/64 /33/ (21.05.2009)
WEB_3 (2004) Türk Nefroloji Derneği http://www.tsn.org.tr/documents/registry/Registry_2003.pdf (01.06.2009)
EKLER EK–1: Çalışmada kullanılan demografik bilgi formu
DEMOGRAFİK VERİLER
Yaş: Kilo: Boy: VKI:
Cinsiyet: Bayan □ Erkek □ Dominant taraf: Sağ □ Sol □ Fistül tarafı: Sağ □ Sol □ Diyaliz Süresi (ay):………. Teşhis süresi (ay):………...
Geçirmiş olduğu ameliyatlar:………. Göz problemi: var □ yok □
İşitme problemi: var □ yok □ Baş dönmesi: var □ yok □ Dizde boşalma hissi: var □ yok □
Tansiyon problemi: hipertansiyon □ hipotansiyon □ düzensiz □ Nörolojik problemler: SVO □ Meniere send. □
Dizyalize girdiği yıldan itibaren düşme sıklığı: arttı □ azaldı □ değişmedi □ Son 6 ay içerisinde düşme sıklığı: 1 □ 2 □ 3 □ 4 □ 4↑ □
Ambulasyona yardımcı cihaz: baston □ koltuk değneği □ tekerlekli sandalye □ hiçbiri □
Modifiye Fonksiyonel uzanma:……….cm Yürüyüş Ahengi:……….adım/dk
Yürüme hızı:……….sn
EK–2: Tinetti Balance and Gait Assessment (Orijinal Ölçek) Tinetti Assessment Tool: Balance
Patient’s Name: ____________________ Date: _______________________ Location: _________________________ Rater: _______________________ Initial Instructions: Subject is seated in a hard, armless chair. The following maneuvers are tested.
Task Description of Balance Possible Score
1. Sitting Balance Leans or slides in chair
Steady, safe = 0
= 1 2. Arises Unable without help
Able, uses arms to help Able without using arms
= 0 = 1 = 2 3. Attempts to arise Unable without help
Able, requires > 1 attempt Able to rise, 1 attempt
= 0 = 1 = 2 4. Immediate standing balance (first 5 seconds)
Unsteady (swaggers, moves feet, trunk sway) Steady but uses walker or other support Steady without walker or other support
= 0 = 1 = 2 5. Standing Balance Unsteady
Steady but wide stance (medial heels > 4 inches apart) and uses cane or other support Narrow stance without support
= 0 = 1
= 2 6. Nudged (subject at
max position with feet as close together as possible, examiner pushes lightly on subject’s sternum with palm of hand 3 times.
Begins to fall
Staggers, grabs, catches self Steady
= 0 = 1 = 2
7. Eyes closed (at
maximum position #6) Unsteady Steady = 0 = 1 8. Turning 360 degrees Discontinuous steps
Continuous steps
Unsteady (grabs, swaggers) Steady
= 0 = 1 = 0 = 1 9. Sitting Down Unsafe (misjudged distance, falls into chair)
Uses arms or not a smooth motion Safe, smooth motion
= 0 = 1 = 2 Balance Skor
Tinetti Assessment Tool: Gait
Patient’s Name: ___________________ Date: _______________________ Location: _________________________ Rater: _______________________ Initial Instructions: Subject stands with examiner, walks down hallway or across the room, first at “usual” pace, then back at “rapid, but safe” pace (using usual walking aids)
Task Description of Balance Possible Score
10. Initiation of gait (immediately after told to “go”)
Any hesitancy or multiple attempts to start No hesitancy
= 0 = 1 11. Step length and
height a. Right swing foot does not pass left stance foot with step b. Right foot passes left stance foot
c. Right foot does not clear floor completely with step
d. Right foot completely clears floor e. Left swing foot does not pass right stance foot with step
f. Left foot passes right stance foot g. Left foot does not clear floor completely with step
h. Left foot completely clears floor
= 0 = 1 = 0 = 1 = 0 = 1 = 0 = 1 12. Step Symmetry Right and left step length not equal (estimate)
Right and left step appear equal = 0 = 1 13. Step Continuity Stopping or discontinuity between steps
Steps appear continuous
= 0 = 1 14. Path (estimated in
relation to floor tiles, 12-inch diameter; observe excursion of 1 foot over about 10 feet of the course).
Marked deviation
Mild/moderate deviation or uses walking aid Straight without walking aid
= 0 = 1
= 2 15. Trunk Marked sway or uses walking aid
No sway but flexion of knees or back, or spreads
arms out while walking
No sway, no flexion, no use of arms, and no use of
walking aid
= 0 = 1
= 2
16. Walking Stance Heels apart
Heels almost touching while walking = 0 = 1 Gait Skor
EK–3: Tinetti Balance and Gait Assessment’ ın Tükçeye Uyarlanmasına Yönelik İzin Yazısı
15.02.2008 Dear Duygu Aker,
Dr. Tinetti gives you permission to use her POMA for your master thesis.
Please indicate the following copyright information:
“reprinted with permission Mary E. Tinetti, M.D. © copyright 2006”
Regards,
Jane Mallory
Sr. Administrative Assistant
Yale University School of Medicine Section of Geriatrics 20 York Street – TMP15 New Haven, CT 06504 Phone: (203) 688-5238 Fax: (203)688-4209 E-mail: jane.mallory@yale.edu
EK–4: Tinetti Denge ve Yürüme Değerlendirmesi*
TİNETTİ DEĞERLENDİRME SKALASI: DENGE Hastanın Adı:……… Tarih:………
Yer:……… Testi Yapan Kişi:………
Başlangıç Pozisyonu: Kişi sert ve kolçaksız bir sandalyeye oturur. Aşağıdaki testler uygulanır.
Talimat/Görev Puanlama Skor
1. Oturma Dengesi: Sandalyede kayma/yaslanma
Sabit, güvenli oturuş = 0 = 1 2. Kalkma: Yardımsız yapamaz
Kollardan yardım alark yapabilme Kolları kullanmaksızın yapabilme
= 0 = 1 = 2 3. Kalkma Girişimleri: Yardımsız yapamama
Yapabilir, birden daha fazla girişim gerekir Bir girişimle kalkabilir
= 0 = 1 = 2 4. Kalktıktan hemen sonraki Sabit değil(gövde salınımı,
dengesi (ilk 5 sn’ deki): ayakların hareketi,kendini kasarak Sabit ama walker/diğer destekleri kullanarak Sabit, walker/diğer destekleri kullanmaksızın = 0 = 1 = 2 5. Ayakta durma dengesi: Sabit değil
Sabit ama topuklar arası
mesafe 10 cm’ den fazla ve baston ve ya diğer destekleri kullanarak Ayaklar arasındaki mesafe az olacak şekilde desteksiz ayakta dik duruş
= 0
= 1 = 2 6. Ayakta dik duruş: Düşmeye başlar
(Kişinin ayakları mümkün Sendeler ve tutunur, olduğu kadar birbirine yakın kendini tutar durur, test eden kişi avuç içi
ile kişinin göğsünden yavaşça Sabit durur 3 kez iter.) (dengesi bozulmaz)
= 0 = 1
= 2 7. Gözler kapalı : Sabit değil
(6 numaralı pozisyonda
max. skor olursa) Sabit
= 0 = 1 8. 3600 dönme: Kesintili adımlarla
(sürekli olmayan) Kesintisiz adımlarla Sabit değil (sendeleme ve bir yerden tutunmaya çalışma) Sabit (dengeli)
= 0 = 1 = 0 = 1 9. Ayaktan oturma Güvensiz (mesafeyi ayarlayamam,
pozisyonuna geçiş: sandalyeye düşerek oturma Kolları kullanarak ve ya düzgün olmayan hareketle oturma Güvenli,düzgün hareketle oturma
= 0 = 1 = 2 DENGE PUANI:………..
* Bu skala Prof. Dr. Mary Tinetti’ den izin alınarak Türkçe’ ye çevrilmiştir. Skalanın orijinal başlığı Tinetti Balance and Gait Assessment’ dır.
TİNETTİ DEĞERLENDİRME TESTİ: YÜRÜYÜŞ Hastanın Adı:……… Tarih:………
Yer:……… Testi Yapan Kişi:………
Başlangıç talimatları : Kişi, testi yapan kişi ile birlikte, koridorda ve ya odanın bir ucundan diğer ucuna doğru yürür. Öncelikle ‘her zaman ki gibi olağan’ yürür, sonra geriye döner ‘hızlı ama güvenli’(her zaman ki yürüme yardımcısını kullanarak)
Talimat/Görev Puanlama Skor
10. Yürüyüşe başlama : Biraz duraklayarak/ (yürü der demez hemen birkaç hamle ile başlar
başlama) Tereddütsüz yürür
= 0 = 1 11. Adım uzunluğu ve genişliği : a. Adım atarken sağ ayak
sol ayağı geçmiyor. b. Adım atarken sağ ayak sol ayağı geçiyor.
c. Adım atarken sağ ayağını yerden kaldırmıyor.
d. Adım atarken sağ ayağını yerden tamamen kaldırıyor.
e. Adım atarken sol ayak sağ ayağı geçmiyor.
f. Adım atarken sol ayak sağ ayağı geçiyor. .
g. Adım atarken sol ayağını yerden kaldırmıyor.
h. Adım atarken sol ayağını yerden tamamen kaldırıyor.
= 0 = 1 = 0 = 1 = 0 = 1 = 0 = 1 12. Adım simetrisi : Sağ ve sol adım uzunluğu eşit değil
Sağ ve sol adım uzunluğu eşit görünüyor
= 0 = 1 13. Adım alma sürekliliği : Adımlar arasında süreklilik
yok ve ya duruyor Adımlar süreklilik gösteriyor
= 0 = 1 14.Yürüyüşün yapıldığı yol Çizgiden sapma
çizgiler takip ederek, 10 adım Çizgiden hafif/orta düzeydesapma boyunca kişiyi gözlemleme) ve ya yürüme yardımcısı kullanma Yürüme yardımcısı kullanmadan
düzgün yürüme
= 0 = 1 = 2
15.Gövde : Sallanarak ve ya yürüme yardımcısı
kullanarak yürür
Sallanma yok ama dizler ve sırt bükülerek ve ya yürürken kollar yana doğru açılır.
Gövde dik durarak, kollar gövde yanında yürüme
= 0
= 1 = 2
16.Yürüme duruşu : Topuklar birbirinden uzakta
Yürürken topuklar neredeyse birbirine değecek kadar yakın duruyor
= 0
= 1 YÜRÜME PUANI:………
ÖZGEÇMİŞ
1984 yılında İzmir’de doğdu. İlk, orta ve lise öğrenimini İzmir’de tamamladı. 2002 yılında Pamukkale Üniversitesi Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Bölümü’nü kazandı ve 2006 yılında mezun oldu. 2006-2008 yıllarında Kardelen Çocukları Özel Eğitim ve Rehabilitasyon Merkezi’ inde çalıştı. 2006 yılında Pamukkale Üniversitesi Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Yüksek Okulu’ nda yüksek lisans eğitimine başladı. Halen yüksek lisans eğitimine devam ediyor ve 2008’ den bu yana Keysan Özel Eğitim Merkezi’ nde çalışıyor.