Katma Değer Vergisi (KDV) Kanunu’nun;
- 10 uncu maddesinin (a) bendinde, vergiyi doğuran olayın, mal teslimi ve hizmet ifası hallerinde malın teslimi veya hizmetin yapılmasıyla; (b) bendinde ise malın tesliminden veya hizmetin yapılmasından önce fatura veya benzeri belgeler verilmesi hallerinde, bu belgelerde gösterilen miktarla sınırlı olmak üzere fatura ve benzeri belgelerin düzenlenmesiyle meydana geleceği,
- 24 üncü maddesinin (c) bendinde, vade farkı, fiyat farkı, faiz, prim gibi çeşitli gelirler ile servis ve benzer adlar altında sağlanan her türlü menfaat, hizmet ve değerler toplamının KDV matrahına dahil olduğu hükme bağlanmıştır.
Kur farklarına ilişkin olarak ise Katma Değer Vergisi Genel Uygulama Tebliğinin (III/A- 5.3) bölümünde; bedelin döviz cinsinden veya dövize endekslenerek ifade edildiği işlemlerde, bedelin kısmen veya tamamen vergiyi doğuran olayın vuku bulduğu tarihten sonra ödenmesi halinde, satıcı lehine ortaya çıkan kur farkı esas itibariyle vade farkı mahiyetinde olduğundan, matrahın bir unsuru olarak vergilendirilmesi gerektiği; buna göre, teslim veya hizmetin yapıldığı tarih ile bedelin tahsil edildiği tarih arasında ortaya çıkan lehte kur farkı için satıcı tarafından fatura düzenlenmek ve faturada gösterilen kur farkına, teslim veya hizmetin yapıldığı tarihte bu işlemler için geçerli olan oran uygulanmak suretiyle Katma Değer Vergisi hesaplanacağı; bedelin tahsil edildiği tarihte alıcı lehine kur farkı oluşması halinde, kur farkı tutarı üzerinden alıcı tarafından satıcıya bir fatura düzenlenerek, teslim ve hizmetin yapıldığı tarihteki oran üzerinden Katma Değer Vergisi hesaplanması gerektiği ifade edilmiştir.
Bu hüküm ve açıklamalar çerçevesinde;
- Mükellef adında Türk Lirası cinsinden düzenlenen faturaların, işlemin gerçekleştiği günün TCMB döviz alım kuruyla kayıt tutulan para birimine çevrilerek defter kayıtlarına alınması, mükellef adına kayıt tutulan para birimi cinsinden düzenlenen faturaların aynen, mükellef adına kayıt tutulan para birimi dışında döviz cinsinden düzenlenen faturaların ise ilgili para birimi ile kayıt tutulan para birimi için belirlenen çapraz kur kullanılarak defter kayıtlarına alınması; kayıtlar da yabancı para cinsinden yer alan bu tutarın ise KDV beyannamesinin verildiği ayın ilk gününün döviz alış kuruluyla Türk parasına çevrilerek “İndirilecek KDV” olarak beyan edilmesi,
- Mükellef tarafından kayıt tutulan para birimi cinsinden düzenlenen faturaların, bu para birimi ile yasal defterlerinizde yer alacağından KDV beyannamesinin verildiği ayın ilk gününün döviz alış kuruyla Türk Lirasına dönüştürerek “Hesaplanan KDV” olarak beyan edilmesi,
- KDV beyannamesinin verildiği ayın ilk gününün döviz alış kuruyla Türk parasına çevrilerek beyan edilen “İndirilecek KDV” ve Önceki Dönemden
28
Devreden İndirilecek KDV” toplamı ile “Hesaplanan KDV” tutarlarının karşılaştırılması neticesinde “Hesaplanan KDV” tutarının fazla olması halinde bu tutarın Türk parası cinsinden ödenmesi,
- KDV beyannamesinin verildiği ayın ilk gününün döviz alış kuruyla Türk parasına çevrilerek beyan edilen “İndirilecek KDV” ve “Önceki Dönemden Devreden İndirilecek KDV” toplamı ile “Hesaplanan KDV” tutarlarının karşılaştırılması neticesinde “Sonraki Döneme Devreden KDV” çıkması halinde, bu tutarın KDV beyannamesinin verildiği ayın ilk gününün döviz alış kuru ile tekrar kayıt tutulan para birimine çevrilerek defter kayıtlarına alınması, bir diğer ifadeyle “Sonraki Döneme Devreden KDV” tutarı her ayın ilk gününün kuruyla değerleneceğinden, defter kayıtlarında yer alan “Sonraki Döneme Devreden KDV” tutarının esas alınarak beyannameye yansıtılması,
- Mükellefin KDV tevkifatına tabi olan mal ve hizmet alımlarında, mükellef tarafından tevkif edilen Türk parası cinsinden KDV’nin, kayıt tutulan para birimine çevirmeksizin, 2 No.lu KDV beyannamesi ile Türk parası cinsinden beyan edilmesi ve ödenmesi, bu işlem bedeline ilişkin mükellef adına Türk parası cinsinden düzenlenen faturada gösterilen KDV’nin (tevkifat bedeli dahil) işlemin yapıldığı günün döviz alış kuruyla kayıt tutulan para birimine çevrilerek “İndirilecek KDV” hesaplarına aktarılması,
- Mükellefçe döviz cinsinden (kayıt tutulan para birimi dışında) tevkif edilen KDV’nin ise, işlemin yapıldığı tarihteki döviz alış kuru ile Türk parasına çevrilerek 2 No.lu KDV beyannamesi ile Türk parası cinsinden beyan edilmesi ve ödenmesi bu işlem bedeline ilişkin mükellef adına döviz cinsinden düzenlenen faturada gösterilen KDV’nin (tevkifat bedeli dahil) işlemin yapıldığı günün döviz alış kuruyla kayıt tutulan para birimine çevrilerek “İndirilecek KDV” hesaplarına aktarılması,
- Mükellef tarafından yapılan işlemler üzerinden hesapladığı KDV tutarının tevkifata tabi olması halinde, hesaplanan KDV’nin tevkif edilmeyen kısmının defter kayıtlarına alınması, kayıt tutulan para cinsinden defterlerinizde yer alan bu tutarın ise KDV beyannamesinin verildiği ayın ilk gününün kuruyla Türk parasına çevrilerek “ Hesaplanan KDV” olarak beyan edilmesi gerekmektedir.
Öte yandan, Türk Lirası veya kayıt tutulan para birimi cinsinden yapılan mal teslimi veya hizmet ifasına ilişkin bedelin, mal teslimi veya hizmet ifasından sonra ödenmesi nedeniyle VUK uyarınca yapılan değerlemeler sonucu oluşan kur farkları için veya kayıt tutulan para birimi dışında diğer para birimleri ile yapılan mal teslimi veya hizmet ifasına ilişkin bedelin mal teslimi veya hizmet ifasından sonra ödenmesi nedeniyle ortaya çıkan kur farkları için fatura düzenlenmesi ve Katma Değer Vergisi hesaplanması gerektiği tabidir.
29