Kars’ın Yatırımcılar Nezdindeki Bilinirliği ve İmajı

Günümüzde rekabet yalnızca ürünler veya firmalar arasında değil, ülkeler ve şehirlerarasında da yaşanmaktadır. İletişim ve ulaşım imkânlarının büyük oranda gelişmiş olması, bilginin hızlı bir şekilde yayılması, insanların gelirlerinin artması vb. birçok faktöre bağlı olarak insanlar dünyayı dolaşmakta-dır (Toksarı ve diğerleri, 2014;328)

Bir ürün için var olan bu değer, onun daha çok satılması ve kar elde etmesi anlamına gelirken, şehir için şehre ziyaretçi sayısını artırmak, yatırım isteklerini teşvik etmek ve şehirde oturanların sorun-larını anında çözümleyerek değer ifade etmek anlamına gelmektedir. Bu çerçeveden baktığımızda rekabet avantajı elde etmek isteyen şehirlerin bir marka olmalarını sağlayacak özelliklerini belirleyip bunlardan faydalanma yoluna gitmeleri gerekmektedir. (Altunbaş, 2007: 156)

Bu noktadan hareketle şehirlerin “uluslararası bir marka olma” çabaları öncelikle ekonomik nedenle-re dayanır. Aslında şehir için uluslararası bir kimlik ile sabit sermaye yatırımlarını ve dolaşımdaki ser-mayeyi çekmek, neredeyse evrensel bir ekonomik kalkınma stratejisi haline gelmiştir. Ulusal ve şehir ekonomilerinin, refaha ve zenginliğe ulaşmalarını yani kalkınmalarını sağlayacak her zaman geçerli bir reçete yoktur. Ancak gerekli eylemlerin sistematik bir yöntemle yapılmasına ihtiyaç vardır. Söz konusu yöntem, bir ulusun/şehrin başlangıç koşullarını, belli başlı fırsatlarını, güçlü ve zayıf olduğu yanlarını analiz etmenin yanında, ekonomik gelişme veya canlanma sürecinde, mevcut yollar ara-sında başarı potansiyeli en yüksek yolu seçmesi gibi noktalarda başvurabileceği bir değerlendirme mekanizmasını içermektedir. (Kotler ve diğerleri, 1997: 9 aktaran Marangoz ve diğerleri, 2010: 682 )

Yukarıdaki açıklamalar çerçevesinde bu araştırma; Kars’ın Türkiye’de yatırımcılar tarafından nasıl algılandığının tespit edilmesi, Kars algısının potansiyel öğeleri, bileşenleri, marka imaj ve kimlik un-surlarının saptanması ile birlikte yatırımcıların Kars ile ilgili ekonomik ve sosyal açıdan farkındalık-larının ve Kars’ı ön plana çıkaran unsurların tespit edilmesine yöneliktir. Potansiyel yatırımcılar ile halkın algıları arasında somut ve soyut algılarda belirgin farklar olmamakla birlikte, potansiyel yatı-rımcıların Kars tanıtımında öne çıkarılmasını önerdikleri unsurlar, Kars halkının bilinirliği ve imajı elde edilen bilgiler ışığında aşağıda özetlenmiştir. Buna göre; Kars’a yatırım yapmak isteyen potansiyel yatırımcıların en çok rağbet ettikleri sektörler sırasıyla hayvancılık, turizm, peynircilik ve hizmet sektörleridir. Kars’ta yatırım yapmak isteyen grubun tam olarak olumlu bir algılamaları olmasa bile

“olumluya yakın” bir algılamaya sahip oldukları dikkat çekmektedir. Buna karşılık, Kars’ta yatırım yapmak istemeyen gruptaki yatırımcılar belirgin biçimde olumsuz bir görüntü vermektedirler. Kars’ta-ki turizm potansiyelini vurgulayan çalışmalar yapmak, Kars’a yatırım daveti sürecinde etKars’ta-kili bir unsur olabilecektir.

Kars’taki yatırımlara yönelik devlet teşviklerinin pek cazip algılanmadığı anlaşılmaktadır. Devletin sağladığı bazı özel teşviklerin “özellikle” ve “vurgulanarak” ön plana çıkartılmasına ve daha etkili bir

şekilde hedef kitlelere anlatılmasına ihtiyaç vardır.

“Kars’ın coğrafi konumunun çok özel pazar avantajları sunduğu”, “Kars’ta yapılacak yatırımlar ham-madde kaynaklarına ulaşım avantajı”, “Kars’ta yapılacak yatırımların/üretimlerin pazarlara ulaştırıl-masında lojistik maliyetlerin rekabet gücünü bozacak düzeyde yüksek olamayacağını” ve “Kars’ta yapılacak yatırımın uluslararası ticarete dönük olmasının zor olmayacağı” algıları potansiyel yatı-rımcıların Kars hakkındaki en olumlu algılamalarındandır. Kars tanıtım faaliyetleri organize edilirken, stratejiler geliştirilirken, yetkililerin bu konuyu dikkate alması önemli görülmektedir.

Kars’ta yatırımları etkileyebilecek bürokratik konuların yatırımları olumsuz etkilemeyeceğine yönelik bir algı vardır. “Kars’taki bürokratların Kars’a yatırım yapılması için kolaylaştırıcı bir rol oynayacak-larına ve “Kars’taki yatırım sürecinde bürokratik engellerle karşılaşılmayacağına inanılmaktadır. Öte yandan, “sosyal ve fiziki altyapı” yetersiz olarak algılanmıştır. Potansiyel yatırımcılarda, Kars’taki sos-yal imkânların yetersizliğinin yapılacak yatırımları zayıflatacağı yönünde bir kanaat vardır. Kars’taki sosyal ve fiziksel altyapının geliştirilmesi ve güncel durumu hakkında yatırımcılara tatmin edici bilgi-ler sunulması Kars’a yatırım çekilebilmesi açısından oldukça gerekli görülmektedir.

Kalifiye işgücü başlığı altında Kars’ın olumlu bir algılanma biçimine sahip olmayışı ciddi bir riske işaret etmektedir. Bu konuda yatırımcılara, Kars’ta ne tür iyileştirmeler yapılabileceği, bu konudaki problemlerin nasıl aşılabileceği ya da sorun gibi algılanan durumların gerçekte ne oldukları, içerdik-leri avantajlar vb. gibi konular Kars’taki yetkiliiçerdik-lerin üzerinde durması gereken konulardandır.

Kalifiye ve sürekli istihdam edilebilecek işgücü varlığı, büyük ve uzun vadeli maddi yatırımlar yapa-cak olan yatırımcılar için olmazsa olmazlardandır. Kars’ta hayvancılık ve hayvansal ürünler üretimi konusunda doğal olarak yetişmiş bir işgücü potansiyeli bulunmaktadır. Ancak bu işgücünün formel eğitim, standart üretim ve iş disiplini vb. konularda desteklenmesi gerekmektedir. Bu konuda her bir ilgili sektörde sektör analizleri, iş analizleri, mesleki eğitim, işgücü eğitimi ve kalifiye personel istih-damının teşviki konusunda projeler geliştirilip, ilgili devlet kurumları (Kalkınma Bakanlığı, Ekonomi Bakanlığı vb.) nezdinde girişimlerde bulunulabilir.

Kars’taki odaların bir bilgilendirme kaynağı ve Kars lehine yönlendirme aracı olamadıklarını söyle-mek mümkündür. Kars’taki odaların bu konuda etkili bir fonksiyon ortaya koyabilmeleri için neler ya-pılabileceği üzerinde çalışılması faydalı olacaktır. Oda sisteminin amaçları, dünyada odaların deği-şen ve gelideği-şen fonksiyonlarının incelenmesi ve anlaşılması vb. yönündeki çabalar Kars ekonomisinin gelişmesine ve Kars’ın marka şehir olmasında önemli bir yeri olan odalar için gereklidir. Potansiyel yatırımcıların Kalkınma Ajansı’nın internet sayfası üzerinden Kars’ın ticari potansiyeli hakkında bilgi edinmediklerini söylemek mümkündür. Bu durumda Kalkınma Ajansı’nın ve Kars’taki odaların inter-net sayfalarının da – Kars’taki diğer faktörler gibi – yatırımcılara tanıtılması ve pazarlanmasına olan ihtiyaç kendini göstermektedir.

Kars ile ilgili olarak yapılan algı ve imaj araştırmasının yukarıda özetlenen sonuçları ile Kars marka kimliğine ilişkin yapılan çalışmanın sonuçları birlikte düşünülerek Kars’ın gelecekte hangi yönleri ile geliştirilmesi gerektiğine ilişkin kalkınma stratejileri geliştirilebilecektir. Bu noktada Kars’ın kalkın-masında, Kars dışında Kars hakkında düşünülenler yanında Kars’ın gerçek niteliklerine işaret eden Kars kimliği özelliklerinin de dikkatle uygulamada ele alınması gerekir.

6.2. KARS’IN MARKA KİMLİĞİNE İLİŞKİN SONUÇ, DEĞERLENDİRME