Kariyer Yönetiminin Tanımı ve Önemi

Kariyer yönetimi; iş gücünün ihtiyaçlarını tatmin etmek ve işgörenlerin kariyer hedeflerine ulaşmasını sağlamak için yöneticilere imkan sağlayan hedeflerin planlanması, stratejilerin düzenlenmesi ve uygulanması süreci olarak

57TAŞMAN Ali (2002), “Askeri Örgütlerde Örgütsel ve Bireysel Kariyer Yönetimi”, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Atatürk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, s.38.

58 AYTAÇ, “Çalışma Yaşamında Kariyer Planlaması Gelişimi ve Sorunları”, s.195.

59 ÇALIK; EREŞ, a.g.e., s.75.

21 tanımlanabilmektedir.⁶⁰

Kariyer yönetimi, işgörenin örgüt kültürünü benimsemesi, örgütün amacı ile örtüşmesi, iş tatmini ve işte kalması için temel belirleyici bir faktördür ve bu yönetsel yaklaşım işgörenin potansiyelini maksimize etmek için başvurulan bir uygulamadır.⁶¹

Kariyer yönetimi; işgören tarafından yalnız başına veya örgütün kariyer sistemleri doğrultusunda gerçekleştirilen kariyer planlarını hazırlama, uygulama ve gözlemleme işlemi olarak da tanımlanmaktadır.⁶²

Örgüt içinde insan kaynağının dengeli bir biçimde dağılması amacıyla gerekli niteliklere sahip işgörenin seçilmesi ve sonrasında bu kişilerin kariyer hedefleriyle örgütsel hedeflerin uyumlaştırılması kariyer yönetiminin temel uğraşı alanıdır.⁶³

Yine kariyer yönetimi; yöneticilerin iş gücü ihtiyaçlarını tatmin etmelerine imkân verecek ve işgörenlerin amaçlarını gerçekleştirmelerini sağlayacak hedefleri, planları ve stratejileri planlama ve uygulama süreci olarak tanımlanabilmektedir. Bu şekilde kariyer yönetimi ile hem yöneticilerin hem de işgörenlerin mesleki gelişim ihtiyaçları giderilebilir.⁶⁴

Kariyer yönetiminin amacı işgörenlerin örgüt içinde ilgi, değer ve becerilerine uygun işlerde istihdam edilmesine yardımcı olmaktır. Böylece bireysel ihtiyaç ve amaçlar ile örgütsel ihtiyaç ve amaçların bütünleştirilmesi yoluyla işgörenlerde iş tatmini, örgütte ise etkinlik ve verimliliğin artması sağlanmaktadır.⁶⁵

İşletmeler her kademede en etkin ve yetenekli işgörenleri istihdam etmeyi ve

60 SOYSAL Abdullah (2004), “Kariyer Yönetimi”, İ. BAKAN, “Çağdaş Yönetim Yaklaşımları”, 1. Baskı, Beta Basım Yayım, İstanbul, 5. Bölüm, s.122.

61UZUN Turgay (2003), “İnsan Kaynakları Planlamasında Etkin Bir Yöntem: Kariyer Planlaması”, Erişim:

www.isgucdergi.org/index.php?cilt=5&ex=149&inc=arc&p=arc_view&sayi=2&year=2003, (Erişim tarihi:

12.12.2007).

62AYDEMİR, a.g.e., s.46.

63SOYLU a.g.e., s.19.

64YAYLACI ; GÜRÜZ, a.g.e., s.185.

65ERDOĞMUŞ, a.g.e., s.16.

22 onları sürekli bünyesinde tutmayı arzulamaktadır. İşgörenler ise yeteneklerine uygun noktalara ulaşma yolunda önlerinin açık olmasını, fırsat eşitliğini ve çalışmasının karşılığını her yönüyle almayı istemektedirler. Kariyer yönetiminin temel görev ve hedefi, karşılık beklentileri tam anlamıyla karşılamaktır. Bu noktada işgörenlerin hedefledikleri kariyer noktalarını, bu konudaki amaç ve planları hakkındaki düşüncelerini yönetim ile paylaşmaları önemlidir.⁶⁶

Kariyer yönetiminin uygulanmadığı işletmelerde işe devamsızlık, yüksek düzeyde işgören dolanımı, işgören verimsizliği ve yetenek noksanlığı gibi sorunlarla karşılaşmaktadır. Uygun kariyer yönetim sistemi ile yönetilen işletmenin tatmin olmuş işgörenleri ise; işine bağlı, üretken ve yeniliklere açık ve işletmenin hedeflerini gerçekleştirmek yönünde çalışmaya isteklidirler. Kariyer yönetiminin son yıllarda önem kazanmasının nedenleri aşağıdaki gibi sıralanabilir:⁶⁷

“- 2000’li yıllarda işlerin giderek değişmesi, yenilenmesi ve karmaşık bir hale gelmesi, özellikle teknik alanlarda elde edilen bilgi ve becerilerin sürekli olarak güncelleşmesiyle ortaya çıkan ihtiyaçlara yönelik olarak kariyerin yönlendirilmesi,

- Ayrıca artan sayıda personelin, aynı anda yukarı doğru hareketliliğinin (terfi) mümkün olmaması nedeniyle yatay hareketliliğe (rotasyon, transfer gibi) ve uzmanlaşmaya yönelmek,

- İşten ayrılma oranlarını azaltmak, içeriden eleman temini yoluyla personel motivasyonunu ve bağlılığını sağlamak,

- Son yıllarda genç çalışanların beklentilerinin giderek artması ve özellikle kariyer taleplerinin karşılanmasının zorlaşması.”

1.6.1.1. Kariyer Yönetiminin Birey Açısından Önemi ve Faydaları

Örgütsel açıdan, iş, pozisyon, kısa ve uzun dönemli örgütsel gereksinimler üzerinde yoğunlaşan kariyer yönetimi, birey açısından kişinin bilgi, beceri ve

66SOYLU, a.g.e., s.21.

67 GÜRÜZ; YAYLACI, a.g.e., s.187.

23 amaçları üzerinde biçimlenmektedir.⁶⁸

Bireysel kariyer yönetimi, kişinin kendi kariyer hedefleri için gösterdiği bireysel çabalardır ve işletmenin de parçası olduğu etkin bir kariyer yönetim programına ihtiyacı bulunmaktadır.⁶⁹ Bireysel kariyer yönetiminde; bireysel vizyonu, yetkinlikleri ve işe yönelik öncelikleri belirleme, örgüt kültürüne uyum sağlama, mesleki yenilikleri takip etme, iş ilişkilerini yönlendirme gibi unsurların dikkate alınması gerekmektedir. Bu faaliyetler kariyer yaşamında sık aralıklarla tekrarlanmalıdır. Elde edilen bu ön bilgiler, bireyin kariyer hedeflerini belirleme ve bu hedefe ulaşmada önemli bir temel oluşturmaktadır.⁷⁰

Kariyer yönetiminin bireye sağladığı yararlar şunlardır⁷¹:

“- Önceden bilgilendirme yoluyla olası kariyer tercihlerini yapmak,

- İş ile ilgili olası düş kırıklıklarının önüne geçmek,

- Farklı kariyer hedeflerine ulaşmak için ihtiyaç olan güven ve gerekli olan iş becerilerini daha iyi teşhis etmek,

- Bastırılmış ve çalışan kariyer hedeflerini aydınlatmak ve tutarlılık getirmek.

- İş yerini, aile yaşamını, endüstriyel değişmeyi ve toplum üyeliğini kapsayan yaşamın geniş mozaiği içinde daha iyi kariyer hedeflerini yerleştirmek.”

1.6.1.2. Kariyer Yönetiminin Örgüt Açısından Önemi ve Faydaları

Kariyer yönetiminin örgütsel faydaları şunlardır⁷²:

“- Örgütün gelecekteki insan kaynaklarını daha iyi ve etkin bir şekilde belirlemek,

68 ŞİMŞEK a.g.e., s.359.

69 KİTAPÇI Hakan vd. (2002), “Proje Takımlarında Çalışanları Güçlendirmenin, İş Tatmini ve Örgütsel Bağlılık Üzerine Etkisi: Kariyer Süreci Örneği”, Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 5-6(16), s.225.

70 ÇALIK; EREŞ, a.g.e., s.91.

71 SOYLU, a.g.e., s.21-22.

72 TAŞMAN, a.g.e., s.39.

24 - İş gücünün gelişmeler ve örgütsel büyümeler sonucunda tehlikeye düşen kısmını yeniden eğitmek ve organizasyonun güncel amaçlarına uyumlu hale getirmek,

- Çalışanların gerçekçi olmayan saklı beklentilerini ortaya çıkarmak.”

Etkili bir kariyer yönetimi mevcut olduğunda örgütler, üyelerinin yetenek ve becerilerini en iyi şekilde kullanarak işgörenin yaptığı işten tatmin duymasını sağlamaktadırlar. Böylece motivasyon yükselerek örgütün ve çalışanların amaçları bütünleştirilmiş olmaktadır.⁷³