Kar Amaçlı Yiyecek İçecek Hizmetinin Verildiği İşletmeler

Gelişen ve değişen dünyadaki yeni yemek alışkanlıkları, dışarda yemek yeme olgusunun yaygınlaşması, yeni tatların keşfetme isteği ve sosyal statü gibi faktörlerin ortaya çıkması ile birlikte yiyecek içecek endüstrisi karlı bir endüstri halilene gelmiştir. Yiyecek içecek endüstrisinin kârlı bir endüstri kolu olması ve zorunlu ihtiyaçları karşıladığı için sürekliliğinin kesin olması bu alana birçok girişimcinin ve şirketlerin yatırım yapmasına yol açmaktadır. Bunu sonucunda da ticari amaçlı yiyecek içecek işletmeleri ortaya çıkmaktadır.

a. Geleneksel Restoranlar

Geleneksel restoranlarda değişik servis usulleri, zengin ve çeşitli menüler ile değişik pişirme metotları uygulanmaktadır. Geleneksel restoranlar menüdeki yemekleri taze yiyeceklerden hazırlamakta ve tüketicilere seçme olanağı sağlamaktadırlar. Bu işletmeler genellikle büyük otellerin bünyesinde

63

veya şehirlerin belirli çekiciliğe sahip yerlerinde kurulmaktadırlar (Aktaş, 2011: 4).

Restoranların temel işlevi tüketiciye yiyecek içecek hizmeti sunmaktır. Fakat hitap ettiği kitle açısından üretim çeşidi, kapasite ve hizmet kalitesi yönünden farklılıklar göstermektedir. Bu bağlamda restoranları şu şekilde sıralamak mümkündür (Yılmaz ve diğerleri, 2013: 51).

- Lüks restoranlar - Sıradan restoranlar - Özellikli restoranlar - Büyük ölçekli restoranlar

Geleneksel restoranlarda çekiciliği artırmak amacıyla müzik, dans ve eğlence türü etkinliklere, çevre düzenlemelere ve iç dekora önem verildiği gibi bazıları da belirli bir ulusal mutfak üzerinde uzmanlaşarak çekiciliklerini artırmayı amaçlamaktadırlar (Aktaş, 2011: 4). Bu etkinlikleri gerçekleştirmek, iç dekorasyonda yapılan değişiklikler, ulusal mutfaklara yönelik yiyecek sunumu, işletmelerin çekiciliklerini artırması ile birlikte tüketicilerin daha çok işletmede zaman harcamalarını da sağlamaktadır. Böylece tüketici daha çok tüketim yaparak işletmeye karlılık getirmektedir. Ayrıca, bu tür yiyecek ve içecek işletmeleri gerçekleştirmiş oldukları bu tür etkinlik ve faaliyetlerle tüketicinin açlık hissinin doyumunu sağlamakla birlikte diğer duyularında tatmin edilmekte ve tüketicinin işletmeden mutlu ayrılmasını sağlamaktadır. İşletmeden memnun kalan ve tatmin olan tüketici işletmeye tekrar gelmektedir.

b. Çabuk Yemek Sunan (Fast Food) Restoranlar

Bu tür işletmelerin temel özelliği; yiyecek ve içeceklerin tüketiciye hemen satılmak üzere üretilmesi ve hızlı bir şekilde sunulmasıdır. Bazı çabuk yemek sunan işletmelerde masaya servis yapılsa da genellikle self servis

64

uygulaması yaygınlık göstermektedir. Tüketici tezgâhtan istediği menü kalemini seçmekte ve self servis uygulayarak masaya oturmaktadır. Bazen yiyecek içecekler üretim yapılan işletme dışında da gerçekleşmektedir (Yılmaz ve diğerleri, 2013: 52).

c. Snack Barlar ve Publar

Snack barlar genellikle otel işletmelerinin bünyesinde yer alsa da bağımsız işletme olarak da bu tür işletmelere rastlamak mümkündür. Bu tarzda hizmet sunan işletmeler genellikle çay, kahve, kek, sandviç gibi hafif yiyecek içecek sunmaktalar. Genellikle masa servisi uygulanan bu tür işletmelerde hızlı servis sunulmaktadır. Publarda ise alkolsüz içeceklerin yanında meze olarak verilebilen yiyeceklerin servis edildiği ve daha çok genç tüketicilerin tercih ettiği işletmeler olarak hizmet vermektedirler (Yılmaz ve diğerleri, 2013: 53).

d. Kafe ve Kafeteryalar

Kafe ve kafeteryalar daha çok hafif yiyecek ve içeceklerin sunulduğu işletmelerdir. Günün erken saatlerinden başlayarak geç saatlerine kadar tüketicilerine hizmet sunmaktadırlar. Genç tüketicilerin rağbet ettikleri yerler olması sebebiyle genelde atmosfer, müzik ile zenginleştirilmektedir. Servis hızlı ve tüketici dönme hızı yüksektir. Fiyat bakımından ucuz işletmelerdir. Esas faaliyet amacı yiyecek ve içecek olmayan (mağaza, alışveriş merkezleri ve benzeri) işletmeler tarafından da ek ünite olarak kafe ve kafeterya hizmeti sunmaları son yıllarda oldukça yaygınlaşmıştır (Yılmaz ve diğerleri, 2013: 53).

65

e. Ulaşım Sektöründe Yiyecek İçecek İşletmeleri

Ulaştırma sektöründe yiyecek ve içeceğin üretim ve servisi diğer yiyecek ve içecek işletmelerinden farklılıklar göstermektedir. Zira bu tür işletmeler belirli bir sosyo-ekonomik pazara hitap etmemektedirler. Diğer yandan aracın ulaşım türüne göre yiyecek ve içecek üretimi servisi farklılık gösterebilmektedir. Bu farklılığa ulaştırma araçlarının türüne göre; yer sorunu, güvenlik ve fiziksel koşullar gibi bazı faktörler neden olmaktadır ( Sökmen, 2005: 12). Ayrıca, ulaştırma araçlarında yiyecek ve içecek hazırlama ve servisi belirli bir sürede ve belirli bir kitleye hizmet vermeyi gerektirmektedir. Bu gereklilik; yiyecek ve içeceklerin üretiminin ve servisinin pratik ve kolay olmasını zorunlu kılmaktadır. Ulaştırma sektöründeki yiyecek ve içecek işletmeleri dört ana başlık altında toplamak mümkündür (Yılmaz ve diğerleri, 2013: 53).

- Karayollarında verilen yiyecek ve içecek hizmetleri - Denizyollarında verilen yiyecek ve içecek hizmetleri - Demiryollarında verilen yiyecek ve içecek hizmetleri - Havayollarında verilen yiyecek ve içecek hizmetleri

f. Kulüpler

Çeşitli amaçlar doğrultusunda bir araya gelen üyelerine yiyecek ve içecek, bazen de konaklama hizmeti sunan işletmelerdir. Kulüpler; spor, işadamı, siyasi parti, sosyal etkinlik ve bunu gibi birçok amaçla şekillenmiş olabilmektedir. Bu mekânlarda sunulan yiyecek ve içecekleri belirli kategorilere sokmak mümkün olmamaktadır. Zira amaca, türüne ve hitap ettiği kitleye göre farklılık gösterebilmektedir (Yılmaz ve diğerleri, 2013: 55).

66 g. İşletme Dışı(Catering) İşletmeleri

Yiyecek ve içecek sektörünün gelişmesine paralel olarak ortaya çıkmış olan catering işletmeleri, yiyecek ve içecek işletmelerini iki şekilde organize etmektedir (Aktaş, 2011: 9).

Birincisi; herhangi bir konaklama veya bağımsız bir yiyecek içecek işletmesi dışardan gelen talep doğrultusunda hizmeti yerine getirmekte ve hizmet bitiminde esas faaliyetini sürdürmektedir.

İkincisi ise; işletme tamamen dışardan gelecek yiyecek ve içecek talepleri için organize olmaktadır. Bu tür işletmeler, ticari faaliyetlerini catering işletmesi olarak profesyonelce sürdürmektedirler.

h. Yiyecek İçecek Sunan Diğer İşletmeler

Yukarıda belirtilenler dışında; pastaneleri, gece kulüpleri, simit evleri, etnik restoranlar ve bunun gibi yiyecek ve içecek veren işletmeleri de bu kapsam altında düşünülmektedir (Yılmaz ve diğerleri, 2013: 55).