Açılış bakiyesi 1 Ocak 2007 58.966.832 19.025.840 77.992.672
Cari dönem amortismanı 3.068.545 1.220.495 4.289.040
Çıkışlar (4.337) - (4.337)
31 Aralık 2007 kapanış bakiyesi 62.031.040 20.246.335 82.277.375 31 Aralık 2007 net defter değeri 6.801.172 3.644.145 10.445.317 31 Aralık 2006 net defter değeri 6.685.491 823.129 7.508.620 20 ġEREFĠYE
Yoktur (31 Aralık 2007: Yoktur).
21 DEVLET TEġVĠK VE YARDIMLARI Yoktur.
22 KARġILIKLAR, KOġULLU VARLIK VE YÜKÜMLÜLÜKLER Kısa vadeli borç karşılıklarının dökümü aşağıdaki gibidir:
31 Aralık 2008 31 Aralık 2007
Dava karşılığı 7.460.396 4.695.954
Diğer borç karşılıkları - 83.267
7.460.396 4.779.221 Dava karşılıklarının 31 Aralık 2008 ve 2007 dönemlerindeki değişimi aşağıdaki gibidir:
1 Ocak - 31 Aralık 2008
1 Ocak - 31 Aralık 2007
Dönem başı ayrılmış karşılık 4.695.954 5.544.394
Cari dönemde ayrılan karşılık 3.031.707 283.140
Konusu kalmayan karşılık (267.265) (1.131.580)
Dönem sonu itibariyle ayrılan karşılık 7.460.396 4.695.954
42
Grup, faaliyetleri gereği maruz kaldığı aleyhte açılan davalara ilişkin karşılık ayırmaktadır.
Aleyhte açılan davalar genellikle eski çalışanların açtığı işe iade davaları ile kayıp ya da hasar görmüş bagaj ve kargolara ilişkindir.
a) Verilen Teminatlar:
31 Aralık 2008 tarihi itibariyle verilen teminat mektupları tutarı 81.610.647 TL‟dir (31 Aralık 2007: 43.439.870 TL).
b) Referans Mektubu:
31 Aralık 2008 31 Aralık 2007 Sun Express‟e verilen referans mektubu - 2.900.000 ABD Doları
- 2.556.459 Euro c) Hava kargo ücretlerinin sabitlenmesine ilişkin olarak ABD Adalet Bakanlığı Antitröst Birimi ve Avrupa antitröst otoriteleri tarafından 2006 yılı başlarında Avrupa ve Amerika‟da eş zamanlı olarak, önde gelen havayolları şirketleri dahil olmak üzere, çok sayıda havayolu şirketini kapsayan bir inceleme başlatılmıştır. Söz konusu inceleme kapsamında 6 Nisan 2006 tarihinde ABD Columbia (Washington) Bölge Mahkemesi tarafından Şirket‟e bir tebligat yapılarak hava kargo ücretlerine ilişkin olarak Şirket‟in uhdesinde bulunan bilgi ve belgelerin ibraz edilmesi talep edilmiştir. Söz konusu tebligatın benzerleri diğer sözü geçen havayollarına da yapılmıştır.
İnceleme kapsamında ABD Adalet Bakanlığı Antitröst Birimine Şirket‟in antitröst kurallarını ihlal etmediği bildirilmiş olup, görüşmeler Şirket‟i temsilen ABD'li avukatlarca sürdürülmektedir. Rapor tarihi itibariyle, Şirket yönetimi ABD Adalet bakanlığının başlatmış olduğu incelemelerin sonuçlarının güvenilir olarak ölçülemeyeceğini düşünmektedir. Bu sebeple ekteki konsolide mali tablolarda bu hususlar ile ilgili herhangi bir karşılık ayrılmamıştır. Ancak, bu hususların Grup‟a mali yükümlülük getirmesi ihtimali bulunmaktadır.
d) Grup‟un iskonto edilmiş kıdem tazminatı yükümlülüğü 142.459.082 TL‟dir. 31 Aralık 2008 tarihi itibariyle Grup‟un tüm çalışanlarını işten çıkarması durumunda ödeyeceği miktar ise, yaklaşık olarak 265.943.937 TL‟dir.
23 TAAHHÜTLER
Grup‟un henüz tahakkuk etmemiş faaliyet tipi kiralama borçlarının dökümü aşağıdaki gibidir:
31 Aralık 2008 31 Aralık 2007
Bir yıldan az 201.619.938 130.984.676
1 – 5 yıl arası 684.056.091 483.430.705
5 yıldan fazla 422.009.094 413.038.239
1.307.685.123 1.027.453.620 Grup, 2005-2008 yılları arasında teslim almak üzere, uçak üreticisi firmalarca yapılacak indirimler öncesi liste fiyatlarına göre, uçak alımlarının toplam bedeli yaklaşık olarak 4.7 Milyar ABD Doları olan 59 adet uçak için anlaşma imzalamıştır. Söz konusu uçaklardan 5 tanesi 2005 yılında, 23 tanesi 2006 yılında, 12 tanesi 2007 yılında, 19 tanesi de 2008 yılında teslim alınmış olup 59 adet uçağın teslimatı tamamlanmıştır. Ayrıca Grup 2009 yılının ilk çeyreğinde teslim alınmak üzere, uçak üreticisi firmaca yapılacak indirimler öncesi liste fiyatlarına göre, uçak alımlarının toplam bedeli yaklaşık olarak 172 Milyon ABD Doları olan 4 adet uçak alımı için anlaşma imzalamıştır. Grup, söz konusu alımlarla ilgili olarak bu firmaya 31 Aralık 2008 itibariyle 20 Milyon ABD Doları avans ödemesi yapmıştır.
43
Kısa vadeli çalışanlara sağlanan faydalar aşağıdaki gibidir:
31 Aralık 2008 31 Aralık 2007
Maaş tahakkukları 33.409.789 27.511.764
Personele borçlar 1.674.174 729.765
Kullanılmamış izin karşılığı 12.734.462 11.422.832
47.818.425 39.664.361 Uzun vadeli kıdem tazminatı karşılığı dökümü aşağıdaki gibidir:
31 Aralık 2008 31 Aralık 2007
Kıdem tazminatı karşılığı 142.459.082 131.959.011
Kıdem tazminatı karşılığı aşağıdaki açıklamalar çerçevesinde ayrılmaktadır:
Yürürlükteki İş Kanunu hükümleri uyarınca, çalışanlardan kıdem tazminatına hak kazanacak şekilde iş sözleşmesi sona erenlere, hak kazandıkları yasal kıdem tazminatlarının ödenmesi yükümlülüğü vardır. Ayrıca, halen yürürlükte bulunan 506 sayılı Sosyal Sigortalar Kanununun 6 Mart 1981 tarih, 2422 sayılı ve 25 Ağustos 1999 tarih, 4447 sayılı yasalar ile değişik 60‟ıncı maddesi hükmü gereğince kıdem tazminatını alarak işten ayrılma hakkı kazananlara da yasal kıdem tazminatlarını ödeme yükümlülüğü bulunmaktadır. Emeklilik öncesi hizmet şartlarıyla ilgili bazı geçiş karşılıkları, ilgili kanunun 23 Mayıs 2002 tarihinde değiştirilmesi ile Kanun‟dan çıkarılmıştır.
1 Ocak 2009 tarihi itibariyle ödenecek kıdem tazminatı, aylık 2.260,05 TL (1 Ocak 2008: 2.087,92 TL) tavanına tabidir.
Kıdem tazminatı yükümlülüğü yasal olarak herhangi bir fonlamaya tabi değildir. Kıdem tazminatı karşılığı, Şirket‟in, çalışanların emekli olmasından kaynaklanan gelecekteki muhtemel yükümlülük tutarının bugünkü değerinin tahmin edilmesi yoluyla hesaplanmaktadır. UMS 19 (“Çalışanlara Sağlanan Faydalar”), şirketin yükümlülüklerinin, tanımlanmış fayda planları kapsamında aktüeryal değerleme yöntemleri kullanılarak geliştirilmesini öngörür. Bu doğrultuda, toplam yükümlülüklerin hesaplanmasında kullanılan aktüeryal varsayımlar aşağıda belirtilmiştir:
Ana varsayım, her hizmet yılı için olan azami yükümlülük tutarının enflasyona paralel olarak artacak olmasıdır. Dolayısıyla, uygulanan iskonto oranı, gelecek enflasyon etkilerinin düzeltilmesinden sonraki beklenen reel oranı ifade eder. Bu nedenle, 31 Aralık 2008 tarihi itibariyle, ekli mali tablolarda karşılıklar, geleceğe ilişkin, çalışanların emekliliğinden kaynaklanacak muhtemel yükümlülüğünün bugünkü değeri tahmin edilerek hesaplanır. İlgili bilanço tarihlerindeki karşılıklar, yıllık %5,40 enflasyon ve %12 iskonto oranı varsayımlarına göre yaklaşık %6,26 olarak elde edilen reel iskonto oranı kullanılmak suretiyle hesaplanmıştır (31 Aralık 2007: %5.71). İsteğe bağlı işten ayrılmalar neticesinde ödenmeyip, Şirket‟e kalacak olan kıdem tazminatı tutarlarının tahmini oranı %2,99 olarak dikkate alınmıştır (2007: %2,72). Kıdem tazminatı tavanı altı ayda bir revize edilmekte olup, Grup‟un kıdem tazminatı karşılığının hesaplanmasında 1 Ocak 2009 tarihinden itibaren geçerli olan 2.260,05 TL tavan tutarı dikkate alınmıştır.
44
Kıdem tazminatı yükümlülüğündeki değişim aşağıdaki gibidir:
1 Ocak- 31 Aralık 2008
1 Ocak- 31 Aralık 2007
Dönem başı ayrılmış karşılık 131.959.011 117.304.910
Cari hizmet maliyetleri 17.941.602 12.758.760
Faiz maliyeti 8.260.634 6.703.137
Aktueryal kazanç (2.847.655) -
Ödemeler (12.854.510) (4.807.796)
Dönem sonu itibari ile ayrılan karşılık 142.459.082 131.959.011 25 EMEKLĠLĠK PLANLARI
Yoktur (31 Aralık 2007: Yoktur).
26 DĠĞER VARLIK VE YÜKÜMLÜLÜKLER