kurumların tedricî tasfiyelerine Kurulca karar verilebilir. Bu kurumların tasfiye işlemleri Yatırımcıları Koruma Fonu tarafından yürütülür.
Tedricî tasfiyenin amacı, aracı kurumların mal varlığını işin niteliğine göre aynen veya nakde çevirmek suretiyle elde edilen bedeli tahsis ederek, Kanun çerçevesinde yaptıkları sermaye piyasası faaliyetleri nedeniyle müşterilerine karşı olan nakit ödeme ve finansal araç teslim yükümlülüklerini tasfiye etmektir. Tedricî tasfiye karar ve işlemlerinde Türk Ticaret Kanunu, İcra ve İflas Kanunu ve diğer mevzuatın tasfiye ile ilgili hükümleri uygulanmaz. Fon kapsamındaki aracı kurumların tedricî tasfiyelerinin uygulama usul ve esasları, Kurulca hazırlanan bir yönetmelikte düzenlenir.
Tedricî tasfiye kararı verildikten sonra, aracı kurumun yasal organlarının görev ve yetkileri, tasfiye sonuçlanıncaya kadar başkaca bir işleme gerek olmaksızın Fon tarafından yerine getirilir. Yapılan işlemlerden tescili gerekli olanlar Fonun talebi üzerine harca tabi olmaksızın tescil ve ilan olunur.
Aracı kurumun yönettiği, yatırım fonu ve yatırım ortaklığı portföyleri dahil, portföylerin yönetiminin, bir başka kuruluşa devrine Kurulca karar verilebilir. Ancak 46 ncı maddenin birinci fıkrasının (h) bendi hükmü saklıdır.
Hakkında tedrici tasfiye kararı verilen aracı kurumun ödemeleri durur ve tüm mal varlığı üzerinde, bu karar tarihi itibariyle sadece Fon tarafından tasarruf edilebilir. Fon, aracı kurumun aktif ve pasifini tespit eder. Aracı kurumun, tasfiye kapsamında yer alan yükümlülüklerinden, nakit borçları, tedrici tasfiye kararının verildiği tarihteki ana para ve işlemiş faizleri toplamı üzerinden; sermaye piyasası aracı teslim borçları ise, aynen tesliminin yapılamayacağı hallerde, varsa teslimde temerrüde düşülen tarihteki, aksi halde tedrici tasfiye kararının verildiği gündeki piyasa değeri itibariyle bulunacak
Tedrici tasfiyenin sonuçlandığının ilan edildiği tarihte başkaca bir işleme gerek kalmaksızın, aracı kurumun tedrici tasfiye kararı tarihinden önceki yasal organları görev ve yetkilerini yeniden üstlenirler.
Tedrici tasfiye sırasındaki görevlerinin ifası sebebiyle Fon kanuni temsilci, yönetici ve personeli aleyhine açılan ve açılacak her türlü tazminat ve alacak davaları Fon aleyhine açılır
Fon tarafından tedrici tasfiyeye konu aracı kurum nedeniyle sahip olduğu dava hakkının kullanılması genel zamanaşımı süresine tabi olup, diğer kanunlardaki daha kısa süreler dikkate alınmaz. Fon tarafından üçüncü fıkra çerçevesinde taraf olunan icra takipleri ile icra takiplerinden kaynaklanan her türlü hukuk davalarının kısmen veya tamamen Fon aleyhine neticelenmesi halinde, İcra ve İflas Kanunu ve Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun’da yazılı tazminat ve cezalar Fon hakkında uygulanmaz.
Aracı kurumun yönettiği portföylerin yönetiminin, bir başka kuruluşa devrine Kurulca karar verilebilir. Ancak 61 inci maddenin birinci fıkrasının (g) bendi hükmü saklıdır.
Hakkında tedricî tasfiye kararı verilen aracı kurumun ödemeleri durur ve tüm mal varlığı üzerinde, bu karar tarihi itibariyle sadece Fon tarafından tasarruf edilebilir. Fon, aracı kurumun aktif ve pasifini tespit eder. Aracı kurumun, tasfiye kapsamında yer alan yükümlülüklerinden, nakit borçları, tedricî tasfiye kararının verildiği tarihteki ana para ve işlemiş faizleri toplamı üzerinden; finansal araç teslim borçları ise, aynen teslimin yapılamayacağı hallerde, varsa teslimde temerrüde düşülen tarihteki, aksi halde tedrici tasfiye kararının verildiği gündeki piyasa değeri itibariyle bulunacak nakit değerleri
nakit değerleri üzerinden hesaplanır. Aracı kurumun tedrici tasfiye kararının verilmesinden sonra vadesi gelen sözleşmelerinden doğan hak ve borçları da, vadeleri itibariyle belirlenir. Aracı kurumun, vadeli borçlarına vadeden, diğer borçlarına ise tedrici tasfiye tarihinden itibaren 3095 sayılı Kanuni Faiz ve Temerrüt Faizine İlişkin Kanunun 2 nci maddesinin üçüncü fıkrasında öngörülen oranda kanuni temerrüt faizi yürütülür. Mevzuat uyarınca aracı kurum tarafından verilmiş teminatlar da, aktifin hesabında dikkate alınır.
üzerinden hesaplanır. Aracı kurumun tedricî tasfiye kararının verilmesinden sonra vadesi gelen sözleşmelerinden doğan hak ve borçları da, vadeleri itibariyle belirlenir. Aracı kurumun, vadeli borçlarına vadeden, diğer borçlarına ise tedricî tasfiye tarihinden itibaren 3095 sayılı Kanunî Faiz ve Temerrüt Faizine İlişkin Kanunun 2 nci maddesinin üçüncü fıkrasında öngörülen oranda kanunî temerrüt faizi yürütülür. Mevzuat uyarınca aracı kurum tarafından verilmiş teminatlar da, aktifin hesabında dikkate alınır.
Fon, hakkında tedrici tasfiye kararı verilen aracı kurumun yönetim ve denetimini doğrudan veya dolaylı olarak, tek başına veya birlikte elinde bulunduran ortakları ile tüzel kişi ortaklarının sermayesinin yüzde onundan fazlasına sahip gerçek kişi paydaşlarından kendilerine, eşlerine ve velayet altındaki çocuklarına ait taşınmaz mal ve iştiraklerini, haczi caiz olan taşınır mal, hak ve alacaklarını ve menkul kıymetlerini ve her türlü kazanç ve gelirlerini;
ayrıca, bildirimden önceki iki yıl içinde ivazlı veya ivazsız olarak iktisap ettikleri veya devrettikleri taşınmaz mal, haczi caiz taşınır mal, hak, alacak ve menkul değerleri gösterir birer mal beyannamesi vermelerini istemeye, yönetim ve denetimini doğrudan veya dolaylı olarak, tek başına veya birlikte elinde bulunduran ortaklarının malvarlıkları üzerine teminat aranmaksızın ihtiyati tedbir, ihtiyati haciz kararları ile ilgililerin yurt dışına çıkış yasağı dahil, alacaklıların menfaati için zorunlu olan her türlü muhafaza tedbirinin alınmasını ilgili mahkemeden istemeye yetkilidir. Bu fıkra hükümlerine göre istenen mal beyannamesinin en geç yedi gün içinde Fona verilmesi zorunludur. Bu mal beyanının hüküm ve sonuçları hakkında 2004 sayılı İcra ve İflas Kanunu’nun ilgili hükümleri geçerlidir. Bu fıkra hükümleri çerçevesinde
Fon, aracı kurumun tasfiye kapsamında yer alan gerçek hak sahiplerini ve alacak tutarlarını, Kuruldaki kayıtlar, aracı kurumun kayıtları, bu kuruluşun ilgili olduğu diğer resmi ve özel kurumların kayıtları ile güvenilir bulunan diğer bilgi ve belgelere dayanarak tespit eder. İcra ve iflas Kanununun 278, 279 ve 280 inci maddelerinde yazılı hallerin varlığı halinde, Fon tarafından iptal davası açılabilir.
Tedrici tasfiyeye tabi tutulmayan ve haklarında iflas kararı verilen aracı kurumların, sıra cetvelinde yer alan hisse
alınan tedbir ve haciz kararları, karar tarihinden itibaren altı ay içinde dava veya icra veya iflas takibine konu olmazsa kendiliğinden ortadan kalkar.
Fon, aracı kurumun tasfiye kapsamında yer alan gerçek hak sahiplerini ve bunların alacak ve borç tutarlarını, Kuruldaki kayıtlar, aracı kurumun kayıtları, bu kuruluşun ilgili olduğu diğer resmî ve özel kurumların kayıtları ile güvenilir bulunan diğer bilgi ve belgelere dayanarak tespit eder. Hak sahipleri, tedrici tasfiye kararının verilmesinden itibaren Kurulca hazırlanan yönetmelikte belirlenen süre içerisinde alacaklarını Fon’a bildirirler. İcra ve İflas Kanununun 278, 279 ve 280 inci maddelerinde yazılı hallerin varlığı halinde, ödemeden aciz vesikası ibrazına gerek olmaksızın Fon tarafından iptal davası açılabilir.
4721 sayılı Türk Medeni Kanununun 683 üncü maddesinin ikinci fıkrasındaki davalar ile 981 ila 991 inci maddeleri arasında sayılan davalar hak sahibi aracı kurum veya müşteri adına Fon tarafından açılabilir, bunların sahip oldukları hak ve defiler ileri sürülebilir.
Tedrici tasfiye kapsamında yapılacak nakit ödemelere ve sermaye piyasası aracı teslimlerine esas olmak üzere, Fon tarafından alacaklılar ile alacak miktarını gösteren bir alacaklılar cetveli hazırlanır. İlgililerin kendi alacakları için alacaklılar cetveline yapacakları itirazlar ilan tarihinden itibaren 30 gün içinde Fona yapılır. İtiraza ilişkin Fon kararlarına karşı idari yargı mercilerine başvurulabilir. Alacaklılar cetvelinin hazırlanma usül ve esasları ile itiraz üzerine Fon tarafından yapılacak iş ve işlemler bu maddenin ikinci fıkrası uyarınca Kurulca hazırlanan yönetmelikte gösterilir.
Tedrici tasfiyeye tabi tutulmayan ve haklarında iflas kararı verilen aracı kurumların, sıra cetvelinde yer alan pay
senedi işlemlerinden doğan nakit ve hisse senedi alacaklılarına, Fondan, Fon yönetiminin onayı ile bu cetvelde görünen alacak tutarları gözetilerek ödeme yapılır. İlgili mevzuat uyarınca faaliyetleri durdurulan bankaların, hisse senedi işlemlerinden doğan nakit ve hisse senedi alacaklısı gerçek hak sahipleri ve alacak tutarları ise bankanın yönetiminin ilgili mevzuat uyarınca devredildiği kuruluş tarafından tespit edilir ve Fon yönetiminin onayı ile Fondan yapılacak ödemelerde esas alınır. Bu fıkra uyarınca yapılacak ödemelerde, tedrici tasfiyeye tabi tutulan aracı kurumların alacaklılarına ödeme yapılma esasları uygulanır.
Tedrici tasfiyenin başlangıcında, öncelikle müşteri saklama hesaplarındaki sermaye piyasası araçları hak sahiplerine dağıtılır. Bu amaçla müşteri hesabına saklanan sermaye piyasası araçları, münferit hesaplar itibariyle karşılaştırılr ve münhasıran bu hesap sahiplerine olan yükümlülüklerin karşılanmasında kullanılır.
Hesabında alacağını karşılamaya yetecek kadar ya da hiç hisse senedi bulunmayan saklama hesabı sahiplerinin nakit ve hisse senedi alacakları toplamının 7 milyar 500 milyon lirası tasfiye sonucu beklenmeksizin Fon tarafından ödenir. Ancak aynı kurumdan alacaklı görünen ve birlikte hareket ettiklerine Fon yönetimince kanaat getirilenlere, toplamı yukarıdaki tutarı aşmamak kaydıyla alacakları oranında ödeme yapılır. Tedrici tasfiyeye tabi tutulan aracı kurumdan alacaklı görünen ortakları, yönetim kurulu ve denetleme kurulu üyeleri, imzaya yetkili personeli ile bunların eşlerine ve üçüncü derece dahil kan ve sıhri hısımlarına, fondan avans ödemesi yapılmaz. Bu fıkra uyarınca yapılacak
işlemlerinden doğan nakit ve finansal araç alacaklılarına, Fondan, Fon yönetiminin onayı ile bu cetvelde görünen alacak tutarları gözetilerek ödeme yapılır. Bu madde uyarınca yapılacak ödemelerdeki avans limitinin hesabında Fonun ödeme yapmaya hazır olduğu tarih esas alınır. Ödemeler her türlü yargı harcı ve diğer harçlardan müstesnadır. İlgili mevzuat uyarınca faaliyetleri durdurulan bankaların, pay işlemlerinden doğan nakit ve finansal araç alacaklısı gerçek hak sahipleri ve alacak tutarları ise bankanın yönetiminin ilgili mevzuat uyarınca devredildiği kuruluş tarafından tespit edilir ve Fon yönetiminin onayı ile Fondan yapılacak ödemelerde esas alınır. Bu fıkra uyarınca yapılacak ödemelerde, tedricî tasfiyeye tabi tutulan aracı kurumların alacaklılarına ödeme yapılma esasları uygulanır.
Tedricî tasfiyenin başlangıcında, öncelikle müşteri saklama hesaplarındaki finansal araçlar hak sahiplerine dağıtılır. Bu amaçla müşteri hesabına saklanan finansal araçlar münferit hesaplar itibariyle karşılaştırılır ve münhasıran bu hesap sahiplerine olan yükümlülüklerin karşılanmasında kullanılır.
Hesabında alacağını karşılamaya yetecek kadar ya da hiç finansal araç bulunmayan saklama hesabı sahiplerinin nakit ve finansal araç alacakları toplamının 20.000 Euro karşılığı Türk lirası tasfiye sonucu beklenmeksizin, en geç Kurulca hazırlanan yönetmelikte belirlenen süre içerisinde Fon tarafından ödenir. Ancak aynı kurumdan alacaklı görünen ve birlikte hareket ettiklerine Fon yönetimince kanaat getirilenler ile müşterek hesap sahiplerine toplamı yukarıdaki tutarı aşmamak kaydıyla alacakları oranında ödeme yapılır.
Tedricî tasfiyeye tabi tutulan aracı kurumdan alacaklı görünen doğrudan veya dolaylı olarak %5 ve daha fazla paya sahip ortakları, yönetim kurulu ve denetleme kurulu üyeleri, imzaya
ödemelerin tutarı, her yıl ilan edilen yeniden değerleme kat sayısı oranında artırılır.
Fon, avans ödemelerini yaptıktan sonra aracı kurumun tedrici tasfiyesine devam eder. Tasfiye bakiyesi, tasfiyenin amacı kapsamında yer alan hak sahiplerinden alacağının tamamı karşılanamayanların alacağının ödenmesinde kullanılır. Ancak, tasfiye bakiyesi bu alacakların tamamının karşılanmasına yetmezse, ödemeler garameten yapılır. Bu alacaklar tamamen karşılandıktan sonra artan kısımdan, öncelikle kamu alacakları ve kalandan Fonun yaptığı avans ve tasfiye giderleri nedeniyle doğan alacağı ödenir. Bakiye, diğer alacaklılara tahsis edilir. Aracı kurumun aktifleri, tasfiyenin amacı kapsamındaki hak sahiplerinin alacaklarını, Fondan yapılan ödemeleri ve tasfiye giderlerini karşılamaya yetmezse, Fon, Kurulun uygun görüşüyle aracı kurumun iflasını isteyebilir.
yetkili personeli ile bunların eşlerine ve üçüncü derece dahil kan ve sıhrî hısımlarına, aynı gruba dahil diğer şirketlere, aracı kurumun mali güçlüğe düşmesinde sorumluluğu bulunduğu Kurumca yapılan denetimlerde tespit edilenlere, aracı kuruluşlara, yatırım ortaklıklarına, yatırım fonlarına, emeklilik fonlarına, sigorta şirketlerine, merkezi ve yerel idarelere fondan avans ödemesi yapılmaz. Bu fıkra uyarınca yapılacak avans ödemelerinin tutarı, her yıl Ocak ayında Merkezi Kayıt Kuruluşu tarafından biten yılın aralık ayının Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası döviz alış kuru ortalamasına göre hesaplanarak ilan edilir.
Fon, avans ödemelerini yaptıktan sonra aracı kurumun tedricî tasfiyesine devam eder. Tasfiye bakiyesi, tasfiyenin amacı kapsamında yer alan hak sahiplerinden alacağının tamamı karşılanamayanların alacağının ödenmesinde kullanılır.
Ancak, tasfiye bakiyesi bu alacakların tamamının karşılanmasına yetmezse, ödemeler garameten yapılır. Bu alacaklar tamamen karşılandıktan sonra artan kısımdan, öncelikle kamu alacakları ve kalandan Fonun yaptığı avans ve tasfiye giderleri nedeniyle doğan alacağı ödenir. Bakiye, diğer alacaklılara tahsis edilir. Kurulun uygun görüşü ile tedrici tasfiyenin kapatılmasına karar verilir. Şu kadar ki bu maddenin on ikinci fıkrasında belirtilen avans tahakkuku yapılmadan kapatma kararı verilemez. Yatırımcıların avans alacakları tedrici tasfiyenin kapanması kararı tarihinden itibaren 1 yıl geçmekle terkin edilir. Aracı kurumun aktiflerinin, tasfiyenin amacı kapsamındaki hak sahiplerinin alacaklarını, Fondan yapılan ödemeleri ve tasfiye giderlerini karşılamaya yetmediğinin tespiti halinde, Fon, Kurulun uygun görüşüyle aracı kurumun iflasını isteyebilir.
Aracı kurumlar dışında kalan sermaye piyasası kurumlarının tedricen tasfiyeleri Kurulca yapılır ve Yatırımcıları Koruma Fonu ile ilgili olan hükümler dışında, haklarında bu madde uygulanır. Bu fıkra kapsamındaki kurumların tedrici tasfiye yöntemleri, türleri dikkate alınarak Kurulca belirlenir.
Aracı kurumlar dışında kalan Fon kapsamındaki diğer sermaye piyasası kurumlarının tedricen tasfiyeleri de Yatırımcıları Koruma Fonu tarafından gerçekleştirilir. Söz konusu kurumların tedrici tasfiyesinde bu madde hükümleri uygulanır. Fon kapsamında olmayan sermaye piyasası kurumlarının tedrici tasfiyesi ise Kurumca yapılır ve Yatırımcıları Koruma Fonu ile ilgili hükümler dışında haklarında bu madde hükmü uygulanır. Bu fıkra kapsamındaki kurumların tedrici tasfiye yöntemleri, türleri dikkate alınarak Kurulca belirlenir.
Cezai Sorumluluk
MADDE 47 –Diğer kanunlara göre daha ağır bir cezayı gerektirmediği takdirde :
A-1) Sermaye piyasası araçlarının değerini etkileyebilecek, henüz kamuya açıklanmamış bilgileri kendisine veya üçüncü kişilere menfaat sağlamak amacıyla kullanarak, sermaye piyasasında işlem yapanlar arasındaki fırsat eşitliğini bozacak şekilde mameleki yarar sağlamak veya bir zararı bertaraf etmek içerden öğrenenlerin ticaretidir.
Bu fiili işleyen 11'inci madde kapsamındaki ihraçcılarla, sermaye piyasası kurumlarının veya bunlara bağlı veya bunlara hakim işletmelerin yönetim kurulu başkan ve üyeleri, yöneticileri, denetçileri, diğer personeli ve bunların dışında meslekleri veya görevlerini ifa etmeleri sırasında bilgi sahibi olabilecek durumunda olanlarla, bunlarla temasları nedeniyle doğrudan veya dolaylı olarak bilgi sahibi olabilecek durumundaki kişiler,
BÖLÜM – VII