daki çocukları ile haklarında koruma, bakım veya barınma kararı verilen çocuklar
10
TOPLAM PUAN
Tablo 11 incelendiğinde formun 6 kısımdan oluştuğu göz- lemlenmiştir. İlgili form kılavuzda Ek-12 adı altında yer almak- tadır. 2014-2015 eğitim öğretim yılında yer alan bu tespit for- muna göre puanlar toplanacak ve bu puanlar doğrultusunda öğrencinin eğitim öğretim desteğinden yararlanıp yararlanma- yacağına bakanlıkça karar verilecektir. Tabloda yer alan bu form 2015-2016 eğitim öğretim yılı ve 2016-2017 eğitim öğretim yılında da aynı şekilde kullanılarak öğrencilerin tespitinde kul- lanıldığı tespit edilmiştir.
Tablo 12. 2017-2018 Eğitim Öğretim Yılında, Eğitim Öğretim Desteği Verilebile- cek Öğrenci Tespit Formu
ÖĞRENCİ DEĞERLENDİRME KRİTERLERİ
PUAN DE- ĞERİ
PUAN
1-Öğrencilerin Başarısı
a) Bir önceki yıldaki başarı durumu
b) Ulusal düzeyde yapılan yarışmalarda aldığı başarı
(Birincilik, ikincilik, üçüncülük) 70 c) Ülkemizi uluslararası olimpiyatlarda temsil etmesi (İlgili
Federasyonlarca) 50
d) İl genelinde yapılan yarışmalarda aldığı başarı (Birinci-
2- Ailenin Aylık Toplam Geliri (*) 5.000 TL den az ise 350 (*) 5.001 TL - 6.500 TL arası ise 250 (*) 6.501 TL – 8.000 TL arası ise 200 (*) 8.001 TL - 9.500 TL arası ise 150 (*) 9.501 TL - 11.000 TL arası ise 100 (*) 11.001 TL - 12.500 TL arası ise 50 (*) 12.501 TL ve daha fazla 20
3- Ailede Öğrenim Gören Diğer Çocuklar
Yok 0
Her bir okul öncesi eğitim ve ilköğretim öğrencisi için (En
Fazla Üç Kardeş-her biri için 20 puan) 60 Her bir ortaöğretim(Lise) okulu öğrencisi için (En Fazla Üç
Kardeş-her biri için 20 puan) 60
Açık öğretim veya askeri okul öğrencisi (En Fazla Üç Kar-
deş-her biri için 20 puan) 60
Her bir üniversite öğrencisi için (En Fazla İki Kardeş-her
biri için 40 puan) 80
4- Anne ve Babanın Durumu
Anne ve baba ölü 100
Anne veya baba ölü 80
Anne ve baba ayrı 40
Anne, baba, kardeş veya öğrencinin %50 ve üzeri oranında engelli olması (üniversite hastaneleri, eğitim ve araştırma hastaneleri veya tam teşekküllü devlet hastanelerinden alınan raporla beyan edilmesi durumunda)
50
5- Aldığı disiplin cezaları -100 6- Kanunun 13 üncü maddesinde belirtilen harp veya
vazife malulü sayılanların ilk ve orta öğrenim çağındaki çocukları ile haklarında koruma, bakım veya barınma kararı verilen çocuklar
100
TOPLAM PUAN
Tablo 12 incelendiğinde formun 6 kısımdan oluştuğu göz- lemlenmiştir. İlgili form kılavuzda Ek-12 adı altında yer almak- tadır. 2017-2018 eğitim öğretim yılında yer alan bu tespit for- muna göre puanlar toplanacak ve bu puanlar doğrultusunda öğrencinin eğitim öğretim desteğinden yararlanıp yararlanma- yacağına sistem üzerinden bakanlıkça karar verilecektir.
Sonuç, Tartışma ve Öneriler
2014-2015 Eğitim öğretim yılından itibaren uygulanmaya başlanan ve halen devam etmekte olan Milli Eğitim Bakanlığı- nın özel okullara teşvik yardımına ilişkin Eğitim ve Öğretim Desteği Başvuru İşlemleri ve Yerleştirme Takviminin yıllara göre değişiklik gösterip göstermediği, Teşvik alan Kurum Tür- lerinde değişiklik olup olmadığı, destek tutarları, destekten yararlanan öğrenci sayıları, öğrencilerin başvuru şartları, İl bazında destekten yararlanan öğrenci sayıları, destekten yarar- lanmak isteyen okulların değerlendirme kriterleri ile destekten yararlanmak isteyen öğrencilerin başvuru kriterlerinde bir de- ğişiklik olup olmadığı bu çalışmanın yanıt aradığı sorular olup bu araştırma sorularına ilişkin bulgular betimsel olarak sunul- muştur. Elde edilen bulgular değerlendirildiğinde Eğitim Öğ- retim Desteği Başvuru işlemleri ve Yerleştirme Takviminin aynı kaldığı tespit edilmiştir. Ayrıca sürecin Ağustos ve Eylül ayla- rında yürütüldüğü her eğitim öğretim döneminde sadece tarih- lerin güncellendiği gözlenmiştir. Bu durum bize Milli Eğitim Bakanlığının süreci planlanan zaman içinde ve yeterli süre ayı- rarak yürüttüğü varsayılabilir.
Bu çalışmada eğitim öğretim desteğini alan kurum türleri- ne de yer verilmiştir. 2014-2015 eğitim öğretim yılında 22 farklı
kurum türü teşvik yardımından faydalandırılmıştır. Ayrıca her eğitim öğretim yılı boyunca kurum türlerinin sayısı artmıştır. 2017-2018 eğitim öğretim yılında ise 26 farklı kurum türü teşvik yardımından yararlandırıldığı söylenebilir. İlerleyen süreçte Teşvik yardımın devam ettirilmesi farklı kurum türlerinin de sisteme dahil olacağı düşünülebilir.^Bu çalışmada destekten yararlanan öğrenci sayısındaki değişime ve destek tutarlarına da değinilmiştir. Hürriyet gazetesinde yer alan habere göre Milli Eğitim Bakanlığı, 2017-2018 eğitim öğretim yılında özel okullara devam eden öğrenci sayısı, geçen döneme göre yüzde 13'lük artışla 1 milyon 300 bine ulaştı. Özel okulların eğitimdeki payı ise yüzde 8'e yükseldi. 2017-2018 eğitim öğretim döne- minde 1.777 yeni özel okul açıldı (hürriyet.com.tr, Erişim Tari- hi: 13.06.2018, http://www.hurriyet.com.tr/egitim/1-777-yeni- ozel-okul-acildi-40629801).
Milli Eğitim Bakanlığı (MEB) Özel Öğretim Kurumları Ge- nel Müdürlüğü yetkililerinden alınan bilgiye göre, özel okula devam eden öğrencilerin sayısında, son 3 yılda verilen eğitim öğretim desteği sayesinde ciddi artışlar yaşandı. Özel okula giden öğrenci sayısı geçen dönem 1 milyon 150 bin iken, 2017- 2018 eğitim öğretim yılında yüzde 13'lük artışla 1 milyon 300 bine ulaştı. MEB'in son verilerine göre ise Türkiye'de özel okul- ların eğitimdeki payı yüzde 8'e yükseldi. Bakanlığın hedefleri arasında 2023'e kadar özel sektörün eğitimdeki payının OECD ortalaması olan yüzde 15-17'e çıkarılması yer alıyor denilmek-
tedir (hürriyet.com.tr, Erişim Tarihi: 13.06.2018,
http://www.hurriyet.com.tr/egitim/1-777-yeni-ozel-okul- acildi-40629801).
Destek tutarları açısından değerlendirildiğinde ise hürriyet gazetesi haberlerinde yer alan ve Milli Eğitim Bakanlığı (MEB) yetkililerinden alınan bilgiye göre, 2016-2017 eğitim öğretim yılında, Kasım 2016'da birinci taksit olarak 315 bin 586 öğrenci için 409 milyon 767 bin 750 lira ödeme yapıldı. Şubat 2017'de ikinci taksit olarak 314 bin 113 öğrenciye 407 milyon 849 bin 260 lira ödendi. Haziran 2017'de üçüncü taksit olarak 313 bin 324
öğrenciye 348 milyon 718 bin 758 lira ödenecek. Böylece özel okul öğrencileri için toplam 1 milyar 166 milyon 335 bin 768 lira ödeme yapılmış olacak denilmektedir (hürriyet.com.tr,Erişim Tarihi:13.06.2018, http://www.hurriyet.com.tr/egitim/egitim- ogretim-destegi-1-milyari-asacak-40480451).
www.ntv.com.tr‘in haberine göre Milli Eğitim Bakanlığı, 2014-2015 öğretim yılında verilmeye başlayan desteğin şubat ayı ödemesi ile birlikte özel okullara 2 milyar 512 milyon 745 bin 221 lira eğitim ve öğretim desteği ödendiği yer almaktadır. Eğitim ve öğretim desteği sürecinin başladığı 2014-2015 öğretim yılından önce özel okullarda kayıtlı öğrenci sayısı 656 bin 96 iken, destek uygulamasının da katkısıyla bugün itibarıyla 1 milyon 154 bin 68 öğrenci özel okullarda öğrenim görüyor. Bu öğrencilerden 314 bin 413’ü ise eğitim öğretim desteği kapsa- mında özel okullarda eğitim görüyor denilmektetir
(www.ntv.com.tr, Erişim Tarihi: 13.06.2018,
https://www.ntv.com.tr/egitim/egitimogretimdestegiokullara gonderildi,BpmkkYpBo0mT2pEhzM8XHg).
2014-2015 eğitim öğretim yılında 250.000 öğrenci ile başlayan süreç 2017-2018 eğitim öğretim yılında ilk defa destekten yarar- lanacak olan 75.000 öğrenciye kadar düşmüş ancak teşvikin başladığı yıldan itibaren artarak devam etmiş ve son olarak 340.000 öğrenci destekten yararlandırılmıştır. Buradan hareket- le Milli Eğitim Bakanlığının konuyu önemsediğini ve daha çok öğrenciyi sisteme dâhil etmek için çalıştığı ifade edilebilir. Ay- rıca destekten yararlan öğrenci sayısının artması, ayrılan bütçe- nin de artmasına neden olduğu ifade edilebilir.
Araştırmada destekten yararlanmak isteyen öğrencilerin başvuru sırasındaki şartları da incelenmiştir. Buna göre Milli Eğitim Bakanlığı destekten yararlanmak isteyen öğrencilerin başvuru şartlarını 2014-2015 Eğitim öğretim yılında yayımlanan şekliyle herhangi bir değişiklik yapmadan 4(dört) eğitim öğre- tim yılı boyunca yayımladığı tespit edilmiştir. Bu durum Milli Eğitim bakanlığının gelecek dönemlerde de başvuru şartlarını değiştirmeden aynı şekilde kılavuzda yayınlayabileceği düşü-
nülmektedir. Araştırma eğitim öğretim desteğinin illere yansı- ması açısından da değerlendirilmiştir. okul.com.tr in haberine göre Türkiyede teşvik özel okul teşvik kapsamındaki özel okul sayısı 7 bin olup, bu okulların 4 bin tanesi İstanbul, Ankara, İzmir ve Antalya da bulunduğu ifade edilmektedir
(okul.com.tr, Erişim Tarihi: 13.06.2018,
https://okul.com.tr/aileler-icin/makaleleri/ozel-okul-tesvik- nedir-100). 2014-2018 yılları arasında okul kademelerine göre il kontenjanları değerlendirildiğinde Türkiye’nin en kalabalık şehirleri İstanbul, Ankara ve İzmir eğitim öğretim desteğinden faydalanan en çok öğrencinin bulunduğu iller olduğu gözlem- lenmiştir. Ardahan ilinde ise son üç yıldır eğitim öğretim des- teğinden faydalanan öğrenci bulunmadığı tespit edilmiştir.
Araştırma da destekten yararlanmak isteyen özel okulların değerlendirilme kriterleri incelendiğinde 2014-2018 yılları ara- sında herhangi bir değişiklik olmadığını görülmektedir. 2014 - 2015 eğitim öğretim yılındaki özel okulların destekten yarar- lanmak için başvurduğu kriterler değişmediği gözlemlenmiştir. Bir diğer bulgu ise destekten yararlanacak öğrenciyi tespit etmedeki kriterler. Bu kriterlerin 2014-2015 eğitim öğretim
yılından itibaren değiştiği göze çarpmaktadır.
www.egitimreformugirisimi.org adresinde yer alan habere göre 2015-16’da destekten yararlanacak öğrencileri belirlemekte kul- lanılan ölçütlerde ve ölçütlerin puan dağılımında değişiklik yapıldı. Geçen yıl olduğu gibi, bu yıl da öğrencinin başarısı, ailenin gelir durumu, ailede öğrenim gören diğer çocukların sayısı, anne ve babanın hayatta olma ve bir arada olma duru- mu, öğrencinin aldığı disiplin cezaları gibi ölçütler kullanılıyor. Ancak hem bu kategorilerin altındaki maddelerde, hem de puan dağılımında önemli değişiklikler yapıldı. Dikkat çeken en önemli değişiklik, ailenin gelir durumuna verilen ağırlığın ön- ceki yıla göre oldukça artırılmış olması. Geçtiğimiz yıl ailenin gelir düzeyinin düşük olması ile diğer ölçütler birbirine yakın düzeyde puan sağlıyordu. Hatta en yüksek başarı düzeyi için verilen puan, en düşük gelir düzeyi için verilen puandan daha
yüksekti. Yeni düzenlemede ise ailenin gelir düzeyinin düşük olması en yüksek puanı sağlıyor. Gelir düzeyine ilişkin puanlar 40 (en yüksek gelir grubu) ile 340 (en düşük gelir grubu) ara- sında değişiyor ve gelir düzeyi dışında hiçbir ölçüt 100’ün üze- rinde puan getirmiyor. Her bir değerlendirme ölçütünden edi- nilebilecek puanların ortalaması dikkate alınarak hesaplandı- ğında, ailenin gelir düzeyinin ağırlığı önceki yıl % 14 iken yeni düzenlemede % 56’ya çıkmış oldu. Eğitim ve öğretim desteğin- de ağırlığın ailenin gelir düzeyine verilmesi düzenlemenin al- tında yatan yaklaşımda önemli ve olumlu yönde bir değişim anlamına geldiği ifade edilebilir. Ancak, destek tutarının sınırlı oluşu, özel okulları düşük gelir grubundan aileler için erişilebi-
lir kılmakta yetersiz kaldığı varsayılmaktadır
(www.egitimreformu.org, Erşim Tarihi: 13.06.2018,
http://www.egitimreformugirisimi.org/egitim-ve-ogretim- destegi-esitlikci-bir-uygulama-mi).
Ayrıca www.hurriyet.com.tr’in haberine göre Sayıştay,
“Bazı veliler gelirlerini eksik beyan ediyor, özel
okul desteklerinde yeterli denetim yok” tespitinde bulun- du. Sayıştay’ın MEB 2016 yılı denetim raporuna göre, özel okul desteğiyle ilgili kanunun öngördüğü yönetmelik düzenlenme- diği için eğitim ve öğretim desteğinin kontrol ve denetimine ilişkin usul ve esaslar belirlenemedi denilmektedir. Velilerinin beyan ettikleri aylık kira gelirlerinin doğruluğunun kontrol edilemediği, gelir getirici bir işte çalışmadığını belirtenlerden belge istenmediği, beyan edilen gelirlerin özel okul yetkililerin- ce modüle eksik girildiği tespitleri de raporda yer aldı denil- mektedir
(www.hurriyet.com.tr,ErişimTarihi:13.06.2018,http://www.hur riyet.com.tr/gundem/sayistay-ozel-okul-desteginde-sorun- buldu-40597766).
Desteğin tutarının özel okul ücretlerinin çok altında olması, bu nedenle gelir düzeyi düşük aileler için özel okulları erişilebi- lir kılmaması geliyor. Şayet , destek kontenjanı dolarsa, yaklaşık 800 milyon lira özel okullara aktarılmış olacak. Bu bütçenin özel
okullara aktarılmasının yerindeliğini, eğitimde yatırım yapıl- ması gereken pek çok alan olduğunu göz önüne alınarak da sorgulamamız gerekiyor. Devletin sınırlı kaynakları, resmi okullardan daha olumlu olanaklara sahip olan özel okullara aktarılmak yerine resmi okullardaki eğitimin niteliğini yüksel-
tecek yatırımlara yönelmeli
(www.egitimreformu.org,ErşimTarihi:13.06.2018,http://www. egitimreformugirisimi.org/egitim-ve-ogretim-destegi-esitlikci- bir-uygulama-mi). Araştırma sonucunda elde edilen bulgular- dan hareketle, araştırmacılara teşvik yardımı alan öğrencilerin ailelerinin teşvik ile ilgili görüşlerinin neler olduğu ve özel okul yöneticileri ile öğretmenlerinin eğitim öğretim desteği konusu hakkındaki fikirlerini içeren bir çalışma yapılması önerilir.
Kaynakça
Erden, M. (1998). Öğretmenlik mesleğine giriş. İstanbul: Alkım Yayın- ları
Erg, (2015). Erişim Tarihi: 13.06.2018, http://www.egitimreformugirisimi.org/egitim-ve-ogretim- destegi-esitlikci-bir-uygulama-mi.
Hürriyet, (2017). Erişim Tarihi: 13.06.2018, http://www.hurriyet.com.tr/egitim/1-777-yeni-ozel-okul-acildi- 40629801.
Hürriyet, (2017). Erişim Tarihi: 13.06.2018, http://www.hurriyet.com.tr/egitim/egitim-ogretim-destegi-1- milyari-asacak-40480451.
Hürriyet, (2017). Erişim Tarihi: 13.06.2018, http://www.hurriyet.com.tr/gundem/sayistay-ozel-okul- desteginde-sorun-buldu-40597766.
Ilgar, L. (2005). Eğitim yönetimi okul yönetimi sınıf yönetim. İstanbul: Beta Basım Yayım.
Karasar, N. (2008). Bilimsel araştırma yöntemi. Ankara: Nobel Yay. Madge, J. (1965). The Tools of Science An Analytical Description of
MEB, (2014) 5580 Sayılı Kanun Kapsamındaki Özel Okullarda Öğre- nim Gören Görecek Öğrenciler İçin Verilecek Eğitim ve Öğretim
Desteği Uygulama e-Klavuzu.
http://ookgm.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2014_08/25031903_ eitimveretimdestei_klavuz25082014.pdf.
MEB, (2015) 5580 Sayılı Kanun Kapsamındaki Özel Okullarda Öğre- nim Gören Görecek Öğrenciler İçin Verilecek Eğitim ve Öğretim
Desteği Uygulama e-Klavuzu.
http://ookgm.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2015_07/31053059_ ekilavuz.pdf.
MEB, (2016) 5580 Sayılı Kanun Kapsamındaki Özel Okullarda Öğre- nim Gören Görecek Öğrenciler İçin Verilecek Eğitim ve Öğretim
Desteği Uygulama e-Klavuzu.
http://ookgm.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2016_08/11065834_ 20162017_ogretim_yili_egitim_ve_ogretim_destegi_basvuru_ve_y erlestirme_ekilavuzu.pdf.
MEB, (2017) 5580 Sayılı Kanun Kapsamındaki Özel Okullarda Öğre- nim Gören Görecek Öğrenciler İçin Verilecek Eğitim ve Öğretim
Desteği Uygulama e-Klavuzu.
http://ookgm.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2017_08/08094855_ 2017-2018_EYYTYM_YYRETYM_DESTEYY_KLAVUZU.pdf. NTV, (2018) Erişim Tarihi: 13.06.2018,
https://www.ntv.com.tr/egitim/egitim-ogretim-destegi- okullara-gonderildi,BpmkkYpBo0mT2pEhzM8XHg.
Okul, (2017). Erişim Tarihi: 13.06.2018, https://okul.com.tr/aileler- icin/makaleleri/ozel-okul-tesvik-nedir-100.
Tebliğ, (2017) Resmi Gazete, Erişim Tarihi: 13.06.2018, http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2017/08/20170804- 9.htm.
Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2005). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2006). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.