Kadın Girişimcilerin Sorunları

Kadınların girişimcilikte engel ve sorunlar kadınların toplumsal kimlik ve yükümlülüklerinden kaynaklanabildiği gibi, bilgi ve beceri eksikliğinden ya da yasal

düzenlemelerden de kaynaklanabilmektedir. Bu gibi engeller karşısında, piyasanın belirsizliği kadınların riski tercih etmemesine neden olabilmektedir.

Tüm olumsuzluklara rağmen istatistikler, kadın girişimcilerin artan sayıda oldukça güçlü bir biçimde yer aldıklarını göstermektedir. Özellikle 1980'li yıllardan itibaren kadın girişimcilerin bir çok araştırmada yer alması gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerde bir takım problemleri cinsiyetlerinden (Ertürk, 1993: 44) kaynaklı olduğu vurgulanmaktadır.

Toplumsal ilişkiler, kaynak temini, aynı zamanda ev işlerini de yürütmeleri gerekliliği, kültürel ve geleneksel dirençler gibi çeşitli sebeplerle karşılaşılan engeller toplumun kadınlar hakkındaki değer yargılarından kaynaklanmaktadır. Genellikle iş piyasası, ticaret, satın alma, fiyatlama gibi konularda bilgi eksikliğinin özellikle bilgi toplumunda işgücü piyasasına girişimci niteliklerinin niteliklerin ortaya çıkarılmasında önemli bir sorun olduğu belirtilmektedir.

2.10.1. Mikro Sorunlar

Girişimci kadınların tecrübesizlik, bilgisizlik, yalnız kalma, sosyal bilgi ağına dahil olamama gibi sorunlarına ve aile tepkilerinden kaynaklı iş yükü fazlalılığı, müşteri ve meslektaşların algılarındaki olumsuz tutumları (Kutanis, 2006: 65) mikro boyuttaki sorunları yansıtmaktadır. Kadın girişimcilikte güvensizlik duygusu özellikle kendi işini kurabilecek beceri ve yeteneği bulunan potansiyel kadın girişimcilerin ortaya çıkmasına engel bir durum olmaktadır.

Toplumun kadın girişimcilere bakış açısının cinsiyet ayrımcılığı gibi alt yapıların varlığı güvensizlik duygusunun yeni yatırımların oluşmasını engellemektedir. Girişimcilerin sezgi algılama ve kavrama gibi bireylerin kendine güveni artırılmasına yönelik motivasyonu artırıcı etken olurken, güven düzeyi düşük bireyde (Brundley, 2005: 148) verdiği kararlarda zorlanmakta ve riskten kaçınmaktadır.

Ticari ve yönetsel deneyim eksikliğinden kaynaklanan toplumdaki geleneksel rol dağılımı özellikle yetersiz iş deneyiminden ve çıraklık, mesleki eğitim gibi eğitimlerin yetersizliğinden kadın girişimcilerin beceri kazanmalarına sorun olarak gösterilmektedir. Kadın girişimcilerin deneyimleri arttıkça işlerini büyüterek yeni girişimcilerle girişimcilik potansiyelinin artmasına yönelik yeni projelerin oluşmasına fırsat verilebilecektir. Mikro kaynaklı soruna ilişkin roller,

rol çatışması olarak zamanla edinilen kültüre bağlı olarak değişim göstermektedir. Toplumsal yapı karmaşıklaştıkça bireyin birden fazla rol ve statü içinde olduğu rol çatışmasına dönüşmektedir. Kadının ücretli olarak çalışabilmesi çoğu zaman eş ve anne rolünü yerine getirdiği takdirde kabul görmektedir.

Yirminci yüzyılda; iş ve aile yükümlülüklerini ortaklaşa üstlenilmesiyle kadınların sosyal rolleri karşılaştıkları engellerin büyük bir bölümünü aşma başarısı olarak görülmektedir. Cinsiyet kavramı olarak kadınların çalışma yaşamında ayrımcılığı yaratan uygulamalar sosyo- kültürel nedenlerden kaynaklanmaktadır. Mikro sorun olarak ayrımcılık özellikle yasalardan çok, toplumun geleneklerinden, kültürel özelliklerinden ve önyargılarıyla şekillenmektedir. 1970'lerde ABD'de kullanılan 'cam tavan' kavramı, kadınların üst düzey yönetim görevini üstlenmelerine engel olan davranışsal ve örgütsel önyargıyla oluşan görünmez engelleri göstermektedir. OECD'nin 2005 yılı raporunda ise kadınların işgücüne katılım oranının yüzde 61 olarak, Türkiye'de bu oran yüzde 25 istatistiki oranla Türkiye'de kadınların toplam iş gücüne katılımının sadece çeyreğini oluşturduğunu göstermektedir.

2.10.2. Makro Sorunlar

Devlet, yasalar ve sektörel durumlarda ilgili makro sorunları girişimci kadınların eğitim, sermaye ve mal temini özellikle işyeri bulma, donanım, araç-gereç temini gibi resmi kuruluşlarla irtibat, kalifiye personel, piyasadaki dalgalanmalar, ödemeler gibi diğer kadın girişimcilerle örgütlenememesi gibi engelleri beraberinde getirmektedir. Bu yönde beceri ve mesleki eğitim kadınların toplumsal cinsiyet ayrımcılığının azaltılmasında için eğitimin en değerli araç olduğunu söylemek mümkündür. İşgücüne katılım teknik becerilerin gelişmesine yönelik eğitimsel taktiler girişimciliğin gelişmesi için önemli bir rol oynamaktadır. Girişimcileri potansiyeli olan fırsatların değerlendirilmesi konusunda eğitim ve yöntemlerinin sosyal, kültürel ve ekonomik koşullarla hazırlanması ayrıca programlarla ve projelerle (Doğanay, 1993: 85) desteklemesi ekonomiye katkı sağlayan önemli bir avantaj olacaktır. Mesleki örgütlenme makro sorunlara ilişkin kadın girişimcilerin rekabetçi piyasa koşullarında desteklemesine yönelik çok sayıda dernek bulunmaktadır. Örgütlenme ekonomik ve politik yönüyle sosyo-psikolojik faydasının ekonomik değer yaratan kadın girişimcilerin sayısını arttırmak ve mevcut kadın girişimcileri güçlendirmeye yönelik faaliyetleri içermektedir. Karşılaşılan diğer bir sorunda sermaye temininden kaynaklanmakta ve girişimcilerin

karşılaştığı en önemli sorun sermaye yetersizliği olduğu gösterilmektedir. Fon temini için banka kredileriyle girişimci kadınların mali açıdan desteklenmeleri, piyasaya giriş stratejileri ile ilgili soruların çözümüne katkı sunabilecektir.

Diğer sorunlar arasında mal ve hizmet temini, işyeri bulma sorunu ve yeterli bilgi ve beceriye sahip olamama gibi sorunlar yer almaktadır. Girişimci kadınların eğitim, sermaye ve mal temini sorunları, 'işyeri bulma, donanım, araç-gereç temini' gibi 'resmi kuruluşlarla irtibat, kalifiye personel, piyasadaki dalgalanmalar, ödemeler' diğer sorunlar arasında yer almaktadır. Toplumsal cinsiyet ayrımcılığının azaltılması için en değerli aracın eğitimdir. İşgücüne katılımın arttırılması ancak teknik becerilerin geliştirilmesine yönelik eğitimlerle, rekabetçi piyasa koşullarında kadın girişimcilerin mesleki örgütlenmesi, desteklenmesi ve güçlenmesine yönelik mevcut kadın girişimcileri sosyal sorumluluk kampanyaları ile desteklenmesi gerekliliği ortaya çıkmaktadır.