Düzenlenebilir metin (yazı) alanlarında, imleç kabartma ekranın 7 ve 8 noktalarıyla gösterilir. Yazı alanında imlecin konumu değiştikçe kabartma ekran üzerinde de değişir.
Imlecin konumundan bağımsız olarak metin üzerinde [ileri] ve [geri] tuşlarıyla dolaşabilirsiniz. Kabartma hücrelerin üzerlerinde bulunan imleç tıklama butonlarını kullanarak imleci metin üzerinde istediğiniz yere taşıyabilirsiniz. Metin üzerinde [ileri] veya [geri] tuşlarıyla dolaştıktan sonra tekrar imlecin bulunduğu konuma dönmek için birçok durumda [7] tuşunu kullanabilirsiniz. Bilgisayar ekranında ışıklandırılarak belirtilen seçili alanlar, kabartma ekran üzerinde 7. ve 8. noktalarla altı çizilerek gösterilir.
Genel olarak, seslendirilen metinle kabartma ekranda görüntülenen metin senkronize olmayabilir. Örneğin Microsoft Word programında üzerinde çalışmakta olduğunuz bir belgeyi kapattığınızda, ses sentezleyiciniz "... dosyasındaki metin değişmiş. Değişiklikleri kaydetmek istiyor musunuz?" ifadesiyle birlikte sahip olduğunuz seçenekleri gösteren
“evet”, “hayır” v.b. düğmeleri de seslendirecektir. Ancak muhtemelen kabartma ekranda sadece düğme isimleri görüntülenecektir. Düğme isimlerinin üzerlerinde bulunan imleç tıklama butonlarından birine bastığınızda, adının üzerindeki imleç tıklama butonuna basılan düğmeye tıklanmış olur. Iletişim kutusunda yer alan diğer ifadeleri de kabartma ekrana taşıyabilmek için [ileri] veya [geri] komutlarını kullanmalısınız.
Modular Evolution cihazı yaygın olarak kullanılmakta olan şu ekran okuyucular tarafından desteklenmektedir:
JAWS
Hal/SuperNova (Dolphin Systems) Window-Eyes
6.1 Kabartma ekranın JAWS Programıyla Kullanılması
JAWS for Windows programının fonksiyonları oldukça geniştir. Ancak bu bölümde programı kabartma sistemle birlikte kullanırken bilmeniz gereken temel fonksiyonlar açıklanmıştır.
Kabartma sistemin durum hücreleri ekran pozisyonuyla ilgili önemli bilgiler verir. Ekran içeriğini görüntüleme ve durum hücrelerini görüntüleme seçenekleri arasında geçiş
E l e k t r o n i k G m b H
Cihazın Ekran Okuyucularla Kullanılması
yapmak için Braille Wave cihazında [aralık] tuşunu, diğer cihazlarda ise [sol aralık+sağ aralık] tuşunu kullanabilirsiniz. Durum hücrelerinin ilk üçü satır içerisinde imlecin Pixel konumunu bildirir. Durum hücrelerinin dördüncüsü ise aşağıdaki modlardan hangisinin aktif olduğunu gösterir:
* p PC imleci
* j JAWS imleci
* s yapısal mod
Durum hücrelerinin 7. ve 8. noktaları kabartma ekranın pencere satırı üzerindeki konumunu bildirir. Durum hücrelerinin 7. ve 8. noktaları kabartma ekranın satır üzerindeki konumuyla ilgili olarak şu bilgileri sağlar:
1, 2, 3, 4 numaralı durum hücrelerinin 7. ve 8. noktaları:
Satırın tamamı kabartma ekran üzerinde gösterilmektedir 1, 2 numaralı durum hücrelerinin 7. ve 8. noktaları:
Satırın sol yarısı kabartma ekran üzerinde gösterilmektedir 3, 4 numaralı durum hücrelerinin 7. ve 8. noktaları:
Satırın sağ yarısı kabartma ekran üzerinde gösterilmektedir 2, 3 numaralı durum hücrelerinin 7. ve 8. noktaları:
Satırın sol ve sağında, kabartma ekran üzerinde gösterilmeyen metin bulunmaktadır 6.1.1 Temel Fonksiyonlar Ve Açıklamaları
Kabartma sistem Jaws programıyla birlikte kullanılırken faydalanılabilecek fonksiyonlar aşağıda açıklanmıştır. Jaws programının kullanım kılavuzunda ayrıntılı olarak açıklandığından, fonksiyonlar hakkında ayrıntı sayılabilecek bilgilere bu bölümde yer verilmemiştir.
Tuş/Kabartma Nokta Fonksiyon
[7] PC imlecini aktive eder.
[3] Pencere başlık çubuğunu görüntüler.
[2] Kabartma ekran içeriğini sola kaydırır.
[1] Kabartma ekran görüntüsünün yatay pozisyonunu
değiştirmeden bir sonraki satırı görüntüler.
[Geri] veya [Sol aralık] Kabartma ekrandaki satırın solunda metin varsa kabartma ekranı sola kaydırır; satırın solunda metin yoksa imleci bir sonraki satıra taşır ve bu satırı görüntüler.
[Ileri] veya [Sağ aralık] Kabartma ekrandaki satırın sağında metin varsa kabartma ekranı sağa kaydırır; satırın sağında metin yoksa imleci bir önceki satıra taşır ve bu satırı
görüntüler.
[4] Kabartma ekranın yatay pozisyonunu değiştirmeden bir
önceki satırı görüntüler.
[5] Kabartma ekrandaki metni sağa kaydırır.
[6] Pencerenin son satırını görüntüler.
[8] JAWS imlecini PC imlecine taşır ve aktive eder.
[Sol aralık+sağ aralık] Durum hücrelerini açma/kapama.
Cihazın Ekran Okuyucularla Kullanılması
E l e k t r o n i k G m b H
Tuş/Kabartma Nokta Fonksiyon
[B9] veya [7+8] Yapısal mod, bölüm ve seslendirme seçenekleri arasında geçişi sağlar.
[B10] veya [3+8] Imlecin kabartma ekran üzerinde görüntülenme şeklini belirleyen seçenekler arasında geçişi sağlar.
[B11] veya [2+8] 6/8 noktalı kabartma seçenekleri arasında geçişi sağlar.
[B12] veya [1+8] Ekran okuyucu sürücüsü konfigürasyon iletişim kutusunu açar
[B13] veya [4+8] Normal ekran görüntüsüyle kabartma ekran görüntüsü arasında geçiş yapar.
[B14] veya [5+8] JAWS imlecini aktive eder.
[2+3] Satırın başı.
[Sol aralık+1+7] ATC açma/kapama
[Sol aralık+1+3+7] Kabartma ekranı açma/kapama
[sol aralık+1+2+3+7] Kabartma ekranda görüntülenen metnin solunda metin varsa kabartma ekranı sola taşır; aksi taktirde kabartma ekranı bir satır yukarı taşır.
[Sağ aralık+4+5+6+8] Kabartma ekranda görüntülenen metnin sağında metin varsa kabartma ekranı sağa taşır; aksi taktirde kabartma ekranı bir satır aşağıya taşır.
[sağ aralık+sol aralık+1+2+3+4] Kabartma ekranı bir satır yukarıya taşır.
[sağ aralık+sol aralık+4+5+6+8] Kabartma ekranı bir satır aşağıya taşır.
[Sol aralık+1+2+3]
ATC okuma protokol özelliğini açma/kapama
Kabartma klavye üzerinden girebileceğiniz karakterlerle, aşağıdaki komutları kullanabilirsiniz:
j [2+4+5] JAWS menüsü
[1+2+3+4+5+6] Ekran okuyucu (Jaws) menüsü
D [1+4+5+7] Tüm uygulamaları simge durumunda küçültüp masa üstüne dönme
[2+3+5] 6/8 noktalı kabartma geçişi
E l e k t r o n i k G m b H
Cihazın Ekran Okuyucularla Kullanılması
[2+3+5+6] Sistem tepsisi
z [1+3+5+6] Tarih/saat bilgisi
[3+4] Durum hücrelerini açma/kapama
c [1+4] Ctrl+Tab
C [1+4+7] Shift Ctrl+Tab
e [1+5] ESC
[2+6] Enter
b [1+2] Kabartma imleç izlemesi açma/kapama
f [1+2+4] Aktif imleç izleme açma/kapama
v [1+2+3+6] Kabartma kısaltma düzeyini ayarlama
Imleç tıklama butonları, metin üzerinde imlecin istenen noktaya taşınması için kullanılır.
Ayrıca tıklama butonlarıyla diğer fonksiyon tuşlarından bazıları birlikte kullanılarak aşağıdaki fonksiyonlar gerçekleştirilir:
[tıklama+1] veya [tıklama+4] Metin üzerinde işaret (blok) başlangıç ve sonu oluşturma [tıklama+6] Basılan tıklama butonu konumundaki nesne açıklaması [Tıklama+8] Basılan tıklama butonu konumunda fareyi sağ tıklama [Tıklama+sol aralık] veya
[Tıklama+sağ aralık]
Font bilgisi
Durum hücreleri aktifken, bu hücrelerin üzerlerindeki tıklama butonları (dt1-dt4) aşağıdaki fonksiyonlara sahiptir:
[DT1] Öznitelik gösterme açma/kapama
[DT2] Öznitelik değişiklikleri gösterme açma/kapama [DT3] ]artlı/şartsız Imleç izleme açma/kapama [DT4] Aktif imleç izleme açma/kapama