Bilişim teknolojilerinde yaşanan hızlı gelişmeler neticesinde içinde bulunduğumuz çağ bilgi çağı olarak adlandırılmaktadır. Bilgi teknolojisinde yaşanan gelişmeler turizm sektörünü de etkilemektedir. Günlük yaşamın içerisinde internetin büyük paya sahip olması, bilgisayarlı rezervasyon sistemlerinin turizm sektörüne girmesi, turizm işletmelerinin küresel rekabet ortamında yer almalarını sağlamıştır.
Turizm sektöründe bilgi teknolojilerinin kullanılması, birbirini izleyen üç teknolojik gelişim aşaması ile ortaya çıkmıştır. İlk aşama 1970‟lerde bilgisayarlı rezervasyon sistemlerinin (CRS), ikinci aşama 1980‟lerde global dağıtım sistemlerinin (GDS) ve 1990‟lı yıllarda da turizm sektöründe hizmet kullanımının yaygınlaşmasıdır (Tutar vd., 2005:192).
Turizm sektörü teknolojik gelişmeleri yakından izleyen ve hemen uygulayabilen bir sektördür. Ofis işleri başlangıçta, daktilo ve hesap makinesi kullanılarak yürütülürken sonraları küresel rezervasyon sistemlerinin kullanılması ve internet üzerinden rezervasyonların alınması, turizm sektörünün teknolojiye çok çabuk ayak uydurabildiğinin göstergesidir (Tutar vd., 2005: 195).
Elektronik biletleme, otel ve destinasyon tanıtımı ve satışları için internet ve web sitelerinin kullanımı, seyahat acentelerinin ve tur operatörlerinin internet sayfaları ve web sayfaları ile satış ve tanıtım yapmaları vb. faaliyetler turizm
sektöründe önemli gelişmeler kaydedilmesine neden olmuştur. Elektronik ticaret ve internet kullanımı gibi yeni teknoloji kullanımı faydaları kadar zararları da beraberinde getirmekte ve değişime ayak uyduramayan veya gerekli esnekliği sağlayacak düzenlemeleri gerçekleştiremeyen turizm işletmeleri zor durumda kalmakta ve faaliyetlerini sona erdirebilmektedirler (Pırnar, 2005: 29).
5.1.1. Turizm sektörü ve e-turizm
E-ticaret konusunda en yaygın genel kabul görmüş tanım OECD tarafından 1997'de yapılan tanımdır. Tanıma göre e-ticaret;
Sayısallaştırılmış yazılı metin, ses ve görüntünün işlenmesi ve iletilmesine dayanan kişileri ve kurumları ilgilendiren tüm ticari işlemlerdir. OECD, e-ticaret sürecini de şu şekilde tanımlamaktadır.
·Ticaret öncesi firmaların elektronik ortamda bilgilenmesi ve araştırma yürütmesi, ·Firmaların elektronik ortamda buluşması,
·Ödeme sürecinin yerine getirilmesi,
·Taahhüdün yerine getirilmesi, mal veya hizmetin müşteriye teslimi, satış sonrası bakım, destek, vb. hizmetlerin temin edilmesi (www.elektronikticaretrehberi.com, 21012).
E-ticaretin öneminin her geçen gün artması ile turizm sektörünün faaliyetlerinin internet ortamına aktarılması kaçınılmaz hale gelmiştir. E-turizm, turizm sektörünün işleyişini değiştirmekte ve diğer sektörler ile karşılaştırıldığında daha dinamik bir yapıya sahip olmasının gerekliliğini ortaya çıkarmaktadır.
İnternette iş kuran ve turistik hizmet veren şirketler, tüketicilere kendi istekleri doğrultusunda hazırlanmış ürünler sunabilmektedirler (Tutar vd., 2005: 200).
E-turizm; konaklama hizmetleri, acentecilik hizmetleri ve tur operatörlüğü hizmetlerini bünyesinde barındırmaktadır. Turizm sektöründe, işletme fonksiyonları olan pazarlama ve yönetim uygulamalarında farklı bilgi sistemleri ve iletişim
teknolojilerini kullanarak e-ticaret uygulamalarını gerçekleştirilebilmektedir (Pırnar, 2005). Bilet, tatil paketi ve otel satışları tur operatörlerinin ve seyahat acentelerinin e-ticaret işlemleri içerisinde değerlendirilmektedir. İnternet hâlihazırda turistlerin tatil ürününü satın alma ve ona erişme şeklini değiştirmektedir. Aynı zamanda otel özellikleri, fiyatı ve destinasyon özellikleri hakkında bilgi edinilmesi ve kıyaslama yapılabilmesi açısından bakıldığında interneti kullanan müşteri sayısı hızla artmaktadır (www.hospitalitynet.org, 2012).
5.1.2. Turizm sektöründe e-ticaretin avantajları ve dezavantajları
Turizm sektöründe ticari amaçlı internet kullanımı ve e-ticaret uygulamaları son derece yaygındır ve bu sektörde e-ticaret hızla gelişmektedir. Turizmde kullanılan seyahat hizmetinin üretiminin, reklamının, satın alımının, ödemesinin ve teslimatının yalnızca internet aracılığıyla yapılması mümkündür. İnterneti turizm sektörü açısından diğer araçlar arasında daha etkin duruma getiren diğer özellikler, internetin ses, görüntü ve yazılı bir metni iletebilme işlemlerini aynı anda ve daha hızlı yapabilmesidir. Diğer yandan, internet aracılığıyla yapılan bu işlemlerin maliyeti diğer araçlara oranla bir hayli düşüktür. Kaynakların verimli kullanılması, müşteri hesaplarının etkin kontrolü ve takibi, turizm işletmesinin yöneticisinin zamanını daha etkin kullanmasına olanak vermesi, bilgi dağıtımında kolaylık, tam anlamı ile etkileşimli olması internetin sağladığı yararlar arasındadır (www.motionshowonline.com, 2012).
Turizm sektöründe e-ticaretin faydalarını özetlemek gerekirse, a) Hızlılık
b) Kişisellik
c) Sonuçların ölçülebilme kolaylığı d) İnsan kaynaklarının etkinliği e) İhtiyaçlara uygunluk ve esneklik f) Maliyetin az olması
g) Pazar ve pazarlama araştırması ve veri toplamada kolaylık h) Doğrudan iletişim
j) Otomatik bilet makineleri gibi yeni ürünler
k) Bilgisayarlar sayesinde devre mülk gibi iletişim sorunları yaşanan ürünlerin satısındaki artış
Olarak sıralamak mümkündür (Pırnar, 2005: 42).
Elektronik ticareti yürütebilmek için gelişmiş iletişim şebekesine, bilgisayarlara ve ona bağlanan bilgi teknolojilerine gereksinim vardır. Hızla artan internet uygulamalarına bağlı olarak elektronik ticaretin yapılabilmesi için çeşitli altyapı sorunları ortaya çıkmaktadır ki bu durum da turizm sektöründe e-ticaretin dezavantajları arasında yer almaktadır (www.bilgiyonetimi.org, 2012). Yine elektronik ticaretin ve internet işlemlerinin hızlı bir şekilde gelişmesi sonucunda yasal düzenlemeler aynı hızla gelişememiş, belirsizlikler ve bazı alanlarda yasal boşluklar ortaya çıkmıştır (www.bilgiyonetimi.org, 2012).
Kişisel bilgilerin ortaya çıkmasına dair sorunlar da elektronik ticaretin gelişmesini olumsuz etkilemektedir. Yine, işlemler sırasında korsanların saldırılarından korkma, ürünü görememe, şirketlerin tanınmamış olması ve ürünün kaybolma riski gibi nedenler elektronik ticarete olan ilgiyi azaltan diğer unsurlardır. Kişiler, hem kişisel bilgilerine karşı bir saldırının olabileceğini hem de gizli şifrelerinin kırılıp kredi kartları üzerinde bir takım işlemlerin yapılması riskine dayanarak elektronik ortamda alışveriş yapmaktan kaçmaktadırlar, hatta bu nedenle internet yardımı ile alışverişe çıkan müşterilerin büyük bir çoğunluğu işlemlerini tamamlamaktan vazgeçmektedirler (www.bilgiyonetimi.org, 2012).