ve birçok alanda etkileri olan
pandemi süreci, başlangıçta
ülke, sektör, çalışan ve
işsiz gözetmeden tüm
bölge ve grupları olumsuz
etkilemiştir.
• Yeni sektörlerin ortaya çıkması ve bazı sektörlerin sonlanması, yeni işsizlik türlerine neden olarak daha yeni, daha etkin aktif ve pasif işgücü piyasası politikalarını gerekli kılabilecektir. • Genç, kadın gibi dezavantajlı grupların yanı sıra
yaşlı çalışan, kayıt dışı ekonomi çalışanları (ILO 18 March 2020), yeni istihdam biçimlerindeki işçiler, “gig ekonomisi” çalışanları, enformel ekonomi çalışanları, mülteciler ve göçmen işçiler, ev işçisi olarak çalışanlar ve inşaat, imalat ve tarımda çalışanlar, mikro girişimciler ve serbest meslek sahipleri ve eksik istihdam edilenler (ILO, 30 March 2020: 4; ILO May 2020: 3) okulların veya bakım sistemlerinin kapatılması durumunda bakım sorumluluklarında orantısız yük taşıyacak kadınlar; ücretli veya hastalık izni mekanizmalarına erişimi olmayan serbest meslek sahipleri, çocuklar, geçici ve geçici çalışanlar dâhil korumasız işçiler, hedef ülkelerde iş yerlerine erişemeyen ve ailelerine geri dönemeyen göçmen işçiler ve (ILO, 2020b) evde iş sağlığı ve güvenliğinden uzak biçimde çalışan ve ümidi kırılmış iş gücü gibi yeni dezavantajlı gruplar ortaya çıkarak işsizliği daha kronik ve yapısal bir duruma getirebilecektir.
• İş ve aile yaşamı uyumu ciddi biçimde sorunlara yol açarak, işletmelere çalışanlara psikolojik destek sağlama gibi yeni sorumluluklar yükleyebilecektir.
• Sendikaların değişen koşullara uyum sağlayamamaları durumunda, toplu iş ilişkilerinden, bireysel iş ilişkilerine çok daha hızlı ve geri dönülmesi zor bir geçiş yaşanacak, ücret ve iş güvencesi konularında yeni işçi örgütlenme modelleri ortaya çıkabilecektir.
• Özellikle gelişmekte olan ve az gelişmiş ülkelerde tarım sektörüne yönelik yeniden yapılanma, iş gücünün sürekli eğitimi, düzenli, kayıtlı ve refah sağlayan ücret sunma zorunluluğu ortaya çıkacaktır.
• Çalışma hayatının denetimi artacak ve kamu kurumları arasında iş birliği gelişecektir.
• Mevcut durumda dünya nüfusunun sadece %45’i etkin bir şekilde en az bir sosyal yardımdan yararlanırken ve sosyal güvenliğe nüfusun sadece %29’u erişirken (ILO, 2017), bu rakamların salgın ile artış göstermesi nedeni ile yeni sosyal refah modelleri, kaynakları ve politikaları tartışmaya açılabilecektir.
• Devletin düzenleyici, işveren ve hakem rolü artarak birçok alanda yaygınlaşabilecektir. • İşletmelerin yeni yönetim anlayışı veya yeni
çalışma ilişkileri geliştirmesi gerekebilecektir. • Hem kendi hesabına çalışanların hem de aynı
anda birden fazla işverenin yanında çalışan sayısının artması ile yeni çalışma biçimleri ve sorunları ortaya çıkabilecektir.
• Kamu istihdam kurumları ve özel istidam ofisleri arasında rekabet oluşabilecektir. Ayrıca teknoloji sayesinde kendi işini hızlı biçimde kendisi bulmak isteyen bireyler kamu istihdam kurumlarının eşleştirme politikalarının değişmesine neden olabilecektir. Bu bağlamda kamu istihdam kurumlarının daha fazla teknolojiye dayalı biçimde kurumsal kapasitelerini artırmaları, acil önlem uygulayan kurumlardan, iş zenginliğine geçişi sağlayan köprü kurumlara dönüşmeleri (ILO, August 2020) ve işveren ve özel istihdam ofisleri ile iş birliği geliştirmeleri gerekecektir. COVID-19 çalışma yaşamında sadece yukarıda sayılan makro boyutta değişikler ve dönüşümler değil, bölge, yerel ve bireysel boyutta birçok değişiklere yol açarak sosyal politika tarihinde de yeni bir döngünün başlamasına neden olabilecektir.
Sonuç ve Değerlendirme
COVID-19, insanlık tarihinin unutulmak istenen anıları arasında yerini alırken diğer salgınlardan farklı olmak üzere ekonominin dolayısıyla bireyin hayatının ne kadar kırılgan ve savunmasız olduğunu ve ülkelerin, kurumların ve bireylerin dünya, çevre ve insanlık için küresel boyutta iş birliği geliştirmelerinin ne kadar önemli olduğunu da gösterdi.
PERSPEKTİF
Sonuç olarak salgının çizdiği resmi tam net ve tarafsız biçimde gören ve belirsizliği iyi yöneten ülkeler, bireyler, işletmeler, kurumlar, aynı zamanda tarımda ve üretimde kendi kendine yetebilen ülkeler, bu süreçten, güçlenerek ve potansiyel diğer sorunların olumsuz etkilerini daha az hissederek daha da dirençli biçimde çıkabilecektir.
Dipnot
1. UN United Nations Population Fund, Erişim: 30.09.2020.
Kaynakça
• ILO (2020a), “World Employment ans Social Outlook Trends 2020”, International Labour Office: Geneva, https://www. ilo.org/wcmsp5/groups/public/---dgreports/---dcomm/---publ/documents/publication/wcms_734455.pdf, (Erişim: 29.09.2020).
• ILO (2020b), “In The Face of A Pandemic: Ensuring Safety and Health at Work”, https://www.ilo.org/wcmsp5/groups/public/---ed_protect/---protrav/---safework/documents/publication/ wcms_742463.pdf, (Erişim: 29.09.2020).
• UN, United Nations Population Fund (2020), World Population Dashboard, https://www.unfpa.org/data/world-population-dashboard, (Erişim: 30.09.2020).
• ILO (November 2017), “World Social Protection Report 2017-19: Universal Social Protection to Achieve the
Sustainable Development Goals”, ILO: Geneva, https://www. ilo.org/wcmsp5/groups/public/---dgreports/---dcomm/---publ/documents/publication/wcms_604882.pdf, (Erişim: 27.09.2020).
• ILO (18 March 2020), “ILO Monitor 1st Edition COVID-19 and the World of Work: Impact and Policy Responses”, https://www.ilo.org/wcmsp5/groups/public/---dgreports/---dcomm/documents/briefingnote/wcms_738753.pdf, (Erişim:29.09.2020).
• ILO (30 March 2020), “COVID-19: Protecting Workers in The Workplace - COVID-19 Cruelly Highlights Inequalities and Threatens to Deepen Them”, https://www.ilo.org/global/about-the-ilo/newsroom/news/WCMS_740101/lang--en/index.htm (Erişim: 28.09.2020)
• ILO (7 April 2020), “ILO Monitor: COVID-19 and The World of Work. Second Edition”, Updated estimates and Analysis”, https://www.ilo.org/wcmsp5/groups/public/---dgreports/---dcomm/documents/briefingnote/wcms_740877.pdf, (Erişim: 29.09.2020).
• ILO (27 May 2020), “ILO Monitor: COVID-19 and The World of Work. Fourth edition Updated Estimates and Analysis”, https://www.ilo.org/wcmsp5/groups/public/@dgreports/@ dcomm/documents/briefingnote/wcms_745963.pdf, Erişim: 29.09.2020.
• ILO (17 August 2020), “COVID-19: Public Employment Services and Labour Market Policy Responses”, https://www.ilo.org/ wcmsp5/groups/public/---ed_emp/documents/publication/ wcms_753404.pdf, (Erişim: 28.09.2020).
• ILO (23 September 2020), “ILO Monitor: COVID-19 and The World of Work. Sixth Edition Updated Estimates and Analysis”, https://www.ilo.org/wcmsp5/groups/public/@dgreports/@ dcomm/documents/briefingnote/wcms_755910.pdf (Erişim: 05.10.2020).
GENİŞ AÇI
38
42
52
46
58
64
70
74
78
TÜRKİYE’DE İŞSİZLİK ÖDENEĞİ HACI NEBİDOĞUM VE EVLAT EDİNME SONRASI YARIM ÇALIŞMA ÖDENEĞİ
KIZBES GÖRMEZÖZ
PANDEMİ DÖNEMİ NORMALLEŞME SÜRECİNDE İSTİHDAMA YENİ DESTEK NORMALLEŞME DESTEĞİ
MEHMET KARAKILIÇ - ÖMER İLHAN
SALGIN SÜRECİNDE TÜRKİYE’DE SOSYAL YARDIMLAR
MEHMET SAFA KOÇİ
COVID-19 SÜRECİNDE KISA ÇALIŞMA ÖDENEĞİ
AYŞE SEVEN
PANDEMİ İLE MÜCADELEDE NAKDİ ÜCRET DESTEĞİ
MURAT GÜNAL
ÜCRET GARANTİ FONU
SELMA DEMİRCİ
COVID-19 SALGIN DÖNEMİNDE İŞKUR PERSONELİNİN GÖSTERDİĞİ PERFORMANS
ŞABAN KARAKUŞ
DÜNYADA İŞSİZLİK SİGORTASI UYGULAMALARINA DAİR GENEL BİR ÇERÇEVE
GÜLER ÇUHADAROĞLU