Küçük Deniz Kızı Ponyo (Gake no ue no Ponyo Ponyo on the

Yazan ve yöneten: Hayao Miyazaki

Yapım yılı: 2008

Resim 2. 1. 17: “Küçük Deniz Kızı Ponyo” filminin afişi.

Filmin Öyküsü: Sosuke, annesi Lisa ile birlikte denize tepeden bakan bir kayalıktaki bir evde yaşamaktadır. Babası Koichi gemide çalışır, bu nedenle, uzun süreler onlardan uzaktadır. Bir gün, Sosuke, bir kavanoza sıkışmış tuhaf bir yaratık bulur. Ponyo ismini verdiği bu yaratık insan başına sahip balık benzeri bir şeydir. Ponyo, babası Fujimoto'nun denizaltı laboratuarından özgürlüğünü kazanmak amacıyla kaçmıştır. Sosuke, Ponyo'yu okula gittiği zamanlarda annesinin çalıştığı yaşlı bakımevine yakın çalılıkların içinde su kovasında saklar. Ponyo ve Sosuke birbirlerinin dostluklarından hoşlanırlar ama Fujimoto asi kızını geri istemektir ve uğursuz karanlık balığı onu yakalayıp denizaltına geri getirmesi için görevlendirir. Ponyo geri getirilir. Ama Sosuke'ye âşık olmuştur, insan olmayı istemektedir.

Bunun için sonradan kollara ve bacaklara dönüşecek uzuvlar çıkaran büyülere başvurmaktadır. Sosuke ile tekrar bir araya gelmek için



Fujimoto'nun elinden bir kez daha kaçar. Büyülerin sorumsuzca kullanımı dünyanın doğal dengesini etkilemiş gibidir.

Hayao Miyazaki'nin iç acıtıcı Princess Mononoke ve ürkütücü Spirited Away'’ den, Ponyo on the Cliff by the Sea ile My Neighbour Totoro ve Kiki's Delivery Service gibi yumuşak çocuk filmlerine geçiş yaptığı söylenebilir. Yüzeysel olarak, Ponyo, zarif ve yeni, düzenli ve özenle tasarlanmış görsel tarza sahiptir ancak, başka açılardan, bu film Miyazaki'nin en iddialı projelerinden biridir. Bu estetiği sergilemek için, Miyazaki, yine

yalnızca geleneksel animasyon araçlarını kullanmış ve bilgisayar

teknolojisine sırt çevirmiştir. Sonuçta, yapımda 170,000 civarında animasyon

karesi kullanılmıştır; bu daha önceki filmlerinde kullanılan kare sayısını aşan

bir rakamdır. Bu inanılmaz emeğin sonucu, ekranda dalgaların kıyıya

vuruşundaki ya da sayısız denizanasının dalgaların altında su altı gelgitleri

içinde salındığı muhteşem açılış sahnelerindeki organik histir. Bizzat deniz,

en az insanlar ya da canlılar kadar ifade dolu bir biçimde filmin ana

karakterlerinden biri olmuştur. Efekt, animasyonu gerçek kılar; canlı ve

organik. Miyazaki'nin beş yaşındaki film kahramanı ile aynı yaştakilere hitap

edebilecek ya da onlar tarafından da anlaşılabilecek bir film yapma arzusu,

hem fantastik öyküyle hem de bu basit ve doğal tarzla kendini belli

etmektedir. Miyazaki'nin becerisi; büyülü, ruhani ve fantastik olanı gerçek ve

ayrıntılı dünyalara taşımasından kaynaklanır. Onun filmleri, özellikle doğal

ve fantastik karışımının çok zekice bir araya getirilmesi nedeniyle inandırıcı

ve kapsamlıdır. Ponyo'da, dağınık kızıl saçları ve anlamlı bakışlarıyla tuhaf küçük balık benzeri yaratığı özellikle daha önceki denizanaları kadar gerçekçi

bir tarzda çizilmiş olması sebebiyle hemen kabul ederiz. Nausicaa of the

Valley of the Wind'deki Ohmu ve Princess Mononoke'deki kodama gibi,

sahnelerin inandırıcılığını artıran, tek tek çizilmiş canlıların sayıca

çokluğudur. Elle çizilmiş balık sürüleri her bir yaratığa gerçek bir kimlik

kazandırır.

Film Miyazaki'nin 2004 yılında gittiği Tomonoura liman kasabasında

geçer. Burası, ziyaretçiler için ada üzerinde kurulmuş büyük oteliyle Japon

kesimleri çoğunlukla dağlık olduğu için nüfusun büyük kısmı kıyı bölgelerde

yaşar) bu alan da tsunami tehlikesi altındadır1.

Bir kez daha Joe Hisaishi, müziği yapar, ama bu defa müzik önceki

Miyazaki filmlerinden çok farklıdır ve özelikle çocuklara yönelik bir film

için fazla karmaşık kaynaklardan ve tarzlardan beslenir. En unutulmaz olanı,

filmin kapanış müziğidir. Bu şarkı, sekiz yaşındaki Ohashi Nozomi

tarafından seslendirilir ve filmin hayranı bir grup Japon çocuk da ona neşe

içinde eşlik eder2.

Hayal dünyası ile gerçeklik arasındaki denge, Ponyo'da, çevrenin doğal dünya ile büyülü dünyadaki hassas dengelerden etkilenme biçimi ile aktarılır. Ponyo'nun Fujimoto'dan ilk kaçışı, kirlenmiş ve çöple dolu okyanus yatağında bir trol teknesinin ağlarıyla boğuşmasının neticesinde kendini çöpe atılmış bir kavanozun içinde bulmasıyla bir faciaya dönüşür. Bir kez daha insanlar çevrelerini kirletmektedir, ancak bu defa fantastik varlıkların - Ponyo'nun annesiyle babası da- çevresel dengeyi sağlamak için sorumluluk

üstlendiği kurgusu vardır. Ponyo, bir insan olmaya karar verdiğinde, geçirdiği dönüşüm çevreyi olumsuz etkiler. Bu dönüşüm, Sosuke ile buluşmasını

sağlayan tsunamiyi yaratır ama kitlesel bir kıyıma ve kasabanın zorunlu

olarak boşaltılmasına da neden olur.

Ponyo'daki ilişkiler, Spirited Away’in aksine mutlu ve sakin bir aile

biriminin gerçekçi bir tasviridir. My Neighbour Totoro'da olduğu gibi,

ebeveynlerden biri yoktur. Bu, Lisa ile kocası arasında gerilim yaratsa da,

rahatsızlık ailenin bir arada olma isteğinden kaynaklanır. Lisa da

Miyazaki'nin güçlü, becerikli çalışan kadınlarından biridir; hem oğluna bakar hem de ihtiyar çiftin yanında çalışır. O, kendi durumunu korumaktan fazlasını yapmaya muktedirdir. Filmin elektrikli, yağmurlu araba takibi sahnesinde arabayı çok hızlı sürer. Buna karşın, film gerçekle fantastik

arasındaki sınırları belirlemek amacıyla daha çok yaşlılar ile gençlerin

yeteneklerine odaklanır; gençlerin yetenekleri, gündelik algının ötesindekileri

1

http://www.nausicaa.net/wiki/Ponyo_on_the_Cliff_by_the_Sea/rewi, 6.11.2011.. 2

kabul etmeye daha açık ve muktedir gösterilir. Şüphesiz, Miyazaki'nin film için söylediği "beş yaşındaki çocuklar anlayabilecek, elli yaşındakiler

anlayamasa bile" şeklindeki hedefi, hem filmin hem de karakterlerin hareket

biçiminin dayanak noktasıdır.

Ponyo, hem fantastik hem de gerçek olmasıyla Miyazaki'nin en unutulmaz karakterlerinden biridir. O, her şeye sorgulayıcı bir tavırla, korkusuzca, aynen büyümekte olan çocukların etraflarındaki dünyaya, tehlikelerden bihaber incelemeleri gibi yaklaşır. Aynı zamanda arsızdır; memnuniyetten hoşnutsuzluğa kadar her duyguyu belli etmek için tam isabet ettirecek; şekilde ağız dolusu tükürür. Bir çocuk gibi, dilin kurallarını yavaş yavaş öğrenir ve Sosuke ile ilişkisi, kurtarılmış hayvandan sevilen dost seviyesine yükselir.

Ponyo boyunca her ne kadar gerilim ve tehdit –ürkütücü balık, kem

gözlü karanlık dalgalar ve tsunaminin korkutucu etkileri- eksik olmasa da,

bunların aktarılış şekli tüm filmi eğlenceli kılar. Spirited Away' de, tehdit

açık ve süreklidir, Ponyo on the Cliff by the Sea, heyecanlandırıcı ve

hızlandırıcı olan tehlike anlarını sakin geçişlerle yatıştırır. Bu noktada,

Howl's Moving Castle'daki den farklı olarak, Ponyo, herkesin içindeki iyiyi

görmenin yanı sıra iyi kötü tüm insanların kasten ya da istemeyerek felaketlere yol açabileceğini gösteren hayatı onaylayan bir filmdir1.

1

2.1.18 Aşırıcılar (Kari-gurashi no Arrietti-The Secret World of