Tam set IFRS’ler (bakınız: IAS 10 Raporlama Döneminden Sonraki Olaylar) ile 9 Temmuz
2009’da yayımlanan IFRS for SMEs (bakınız: Bölüm 32 Raporlama Döneminden Sonraki Olaylar), raporlama döneminden sonraki olayların muhasebeleştirilmesi ve raporlaması açısından aynı ilkelere yer vermektedir. Ancak IFRS for SMEs’de sade bir dil kullanılmıştır ve bu Standart ilkelerin nasıl uygulanacağına yönelik daha az sayıda hüküm içermektedir.
Modül 32 – Raporlama Döneminden Sonraki Olaylar
BİLGİNİZİ TEST EDİN
Aşağıda yer alan soruları cevaplayarak, raporlama döneminden sonraki olayların muhasebeleştirilmesi ve raporlanmasına ilişkin IFRS for SMEs’de yer alan hükümlere yönelik bilginizi test ediniz.
Testi tamamladıktan sonra cevaplarınızı testin sonunda yer alan cevaplarla kontrol ediniz.
Testi cevaplarken tüm tutarların “önemli” olduğunu varsayınız.
En doğru ifadenin yanındaki kutucuğu işaretleyiniz.
Soru 1
Raporlama döneminden sonraki olaylar,
(a) raporlama dönemi sonu ile işletmenin bir sonraki yıllık finansal tablolarının tarihi arasında işletme lehine veya aleyhine ortaya çıkan olaylardır.
(b) raporlama dönemi sonu ile işletmenin bir sonraki ara dönem (veya yıllık) finansal tablolarının tarihi arasında işletme lehine veya aleyhine ortaya çıkan olaylardır.
(c) raporlama dönemi sonu ile finansal tabloların yayımı için onaylandığı tarih arasında işletme lehine veya aleyhine ortaya çıkan olaylardır.
Soru 2
IFRS for SMEs Bölüm 32, hangi tür raporlama döneminden sonraki olaylara yönelik hükümler içermektedir?
(a) raporlama dönemi sonu itibarıyla mevcut olan koşullara ilişkin kanıt sağlayan raporlama döneminden sonraki olaylar.
(b) raporlama döneminden sonra ortaya çıkan koşulları gösterir nitelikteki raporlama döneminden sonraki olaylar.
(c) raporlama döneminden sonra ortaya çıkan koşulları gösterir nitelikteki raporlama döneminden sonraki olaylar ile raporlama dönemi sonu itibarıyla mevcut olan koşullara ilişkin kanıt sağlayan raporlama döneminden sonraki olaylar.
Soru 3
Düzeltme gerektiren olaylar,
(a) raporlama dönemi sonu itibarıyla mevcut olan koşullara ilişkin kanıt sağlayan olaylardır.
(b) raporlama döneminden sonra ortaya çıkan koşulları gösterir nitelikteki olaylardır.
(c) raporlama döneminden sonra ortaya çıkan koşulları gösterir nitelikteki işletme lehine veya
Modül 32 – Raporlama Döneminden Sonraki Olaylar
Soru 4
Raporlama döneminden sonra, raporlama döneminden sonra ortaya çıkan koşulları gösterir nitelikteki bir olay meydana geldiğinde,
(a) olayın niteliği ve finansal etkisi finansal tablolarda açıklanır.
(b) finansal tablolarda muhasebeleştirilmiş olan ilgili tutarlar düzeltilir.
(c) hem olayın niteliğine ve finansal etkisine yönelik açıklamalarda bulunulur, hem de finansal tablolarda muhasebeleştirilmiş olan ilgili tutarlar düzeltilir.
Soru 5
İşletmenin 31 Aralık 20X0 tarihinde sona eren yıllık döneme ilişkin finansal tabloları 15 Mart 20X1 tarihinde yayımı için onaylanmıştır.
10 Mart 20X1 tarihinde meydana gelen deprem sonucunda işletmenin fabrikası ve bazı ekipmanları hasar görmüştür.
Olay (depremin yarattığı hasar);
(a) raporlama döneminden sonraki düzeltme gerektiren bir olaydır.
(b) raporlama döneminden sonraki düzeltme gerektirmeyen bir olaydır.
(c) raporlama döneminde sonraki olay tanımını karşılamamaktadır.
Soru 6
Aşağıdaki olaylardan hangisi 20X5 yılı finansal tablolarında açıklanması gereken raporlama döneminden sonraki düzeltme gerektirmeyen bir olaydır?
Aşağıdaki durumların hepsinde 20X5 yılına ilişkin finansal tabloların yayımı için henüz onaylanmadığı kabul edilmiştir.
(a) İşletme kayıtlı piyasa fiyatları bulunan paylardan oluşan bir portföye sahiptir. Söz konusu paylar IFRS for SMEs Bölüm 11 uyarınca gerçeğe uygun değer farkı kâr veya zarara yansıtılarak ölçülmektedir. Raporlama döneminden sonra, menkul kıymetler piyasasında önemli ölçüde düşüş yaşanmıştır. İşletmenin portföyünün gerçeğe uygun değeri de önemli ölçüde azalmıştır.
(b) 31 Aralık 20X5 tarihinde, işletmenin paylarının tamamı bir kişinin elinde bulunmaktadır.
Şubat 20X6 tarihinde, bu kişi payların %80’ini üçüncü bir tarafa satmıştır.
(c) (a) ve (b) şıklarında belirtilen olayların her ikisi de 20X5 yılı finansal tablolarında açıklanması gerekli raporlama döneminden sonraki düzeltme gerektirmeyen olaylardır.
Modül 32 – Raporlama Döneminden Sonraki Olaylar
Soru 7
25 Mart 20X4 tarihinde işletme, yapılan matematiksel hatalar nedeniyle 31 Aralık 20X3 tarihinde sona eren yıllık döneme ilişkin amortisman giderinin 29.000 PB fazla muhasebeleştirilmiş olduğunu saptamıştır.
İşletmenin 31 Aralık 20X3 tarihinde sona eren yıla ait finansal tabloları, 1 Nisan 20X4 tarihinde yayımı için onaylanmıştır.
Buna göre işletme;
(a) 31 Aralık 20X3 tarihinde sona eren yıla ait finansal tablolarında yayımlanmadan önce gerekli düzeltmeleri yapar.
(b) 31 Aralık 20X4 tarihinde sona eren döneme ilişkin amortisman giderini 29.000 PB kadar azaltır (başka bir ifadeyle, ileriye yönelik olarak muhasebeleştirilmesi gereken muhasebe tahmininde yapılan bir değişiklik söz konusudur).
(c) 20X4 yılı finansal tablolarının sunumunda karşılaştırmalı bilgiler verilirken, 31 Aralık 20X3 tarihinde sona eren yıllık döneme ilişkin amortisman gideri, gerekli düzeltmeler yapılmış tutar üzerinden gösterilir (başka bir ifadeyle, geriye dönük düzeltme yapılmasını gerektiren bir geçmiş dönem hatası söz konusudur).
Not: 8 – 10. Soruları yanıtlamak için IFRS for SMEs Bölüm 10 Muhasebe Politikaları, Tahminler ve Hatalar’da yer alan hüküm-lerin de bilinmesi gereklidir. Bölüm 10’nun hükümhüküm-lerine Modül 10’da yer verilmiştir.
Soru 8
Soru 7’de verilen bilgiler bu soru için de geçerlidir. Ancak, bu soruda şu farklılık bulunmaktadır.
İşletmenin 31 Aralık 20X3 tarihinde sona eren yıla ait finansal tabloları 1 Mart 20X4 tarihinde yayımı için onaylanmıştır.
Buna göre işletme;
(a) 31 Aralık 20X3 tarihinde sona eren yıla ait finansal tablolarını amortisman giderinde gerekli düzeltmeleri yaptıktan sonra tekrar yayımlar.
(b) 31 Aralık 20X4 tarihinde sona eren döneme ilişkin amortisman giderini 29.000 PB kadar azaltır (başka bir ifadeyle, ileriye yönelik olarak muhasebeleştirilmesi gereken muhasebe tahmininde yapılan bir değişiklik söz konusudur).
(c) 20X4 yılı finansal tablolarının sunumunda karşılaştırmalı bilgiler verilirken, 31 Aralık 20X3 tarihinde sona eren yıllık döneme ilişkin amortisman gideri gerekli düzeltmeler yapılmış tutar üzerinden gösterilir (başka bir ifadeyle, geriye dönük düzeltme yapılmasını gerektiren bir geçmiş dönem hatası söz konusudur).
Modül 32 – Raporlama Döneminden Sonraki Olaylar
Soru 9
20 Ocak 20X5 tarihinde (işletmenin 31 Aralık 20X4 tarihinde sona eren yıllık döneme ait finansal tabloları yayımı için onaylanmadan önce) mahkeme, rakip bir işletme tarafından patent ihlali
nedeniyle açılan dava sonucunda işletmenin 120.000 PB tutarında tazminat ödemesine karar vermiştir.
Patent ihlali 20X3 yılında olmuştur. Mahkemece belirlenen tazminat tutarı, işletmenin beklediği 10.000 PB – 30.000 PB arası bir tazminat tutarından önemli ölçüde fazladır. Buna rağmen işletme, kararı temyize götürmeyi düşünmemektedir.
31 Aralık 20X3 tarihinde sona eren yıllık döneme ait finansal tablolarında işletme, söz konusu davaya ilişkin 20.000 PB tutarında bir borç raporlamıştır. Söz konusu tahmin mevcut tüm bilgiler göz önünde bulundurularak dürüst bir şekilde yapılmıştır.
31 Aralık 20X4 tarihinde sona eren yıllık döneme ait finansal tablolarının sunumu sırasında işletme;
(a) 31 Aralık 20X3 tarihinde sona eren yıllık döneme ait finansal tablolarındaki karşılaştırmalı tutarları düzeltir (başka bir ifadeyle, geriye dönük düzeltme yapılmasını gerektiren bir geçmiş dönem hatası söz konusudur).
(b) 31 Aralık 20X4 tarihinde sona eren yıllık döneme ait finansal tablolarında karşılık tutarını 120.000 PB olarak raporlar ve 20X3 yılı finansal tablolarındaki karşılık tutarı (karşılaştırmalı tutar olarak sunulan) 20.000 PB olarak yer almaya devam eder (başka bir ifadeyle işletme, muhasebe tahminlerinde meydana gelen değişikliği 20X4 yılı finansal tablolarından başlamak üzere ileriye yönelik olarak uygular).
(c) 31 Aralık 20X4 tarihinde sona eren yıllık döneme ait finansal tablolarında karşılık tutarını 20.000 PB olarak raporlar (20X3 yılı finansal tablolarındaki karşılık tutarı da (karşılaştırmalı tutar olarak sunulan) 20.000 PB olarak sunulur) ve tazminat tutarının beklediğinden fazla gerçekleşen kısmını (100.000 PB) 31 Aralık 20X5 tarihinde sona eren dönemin kâr veya zararına yansıtır (başka bir ifadeyle işletme, muhasebe tahminlerinde meydana gelen değişikliği davanın sonuçlandığı dönemden başlamak üzere ileriye yönelik olarak uygular).
Soru 10
20 Ocak 20X5 tarihinde (işletmenin 31 Aralık 20X4 tarihinde sona eren yıllık döneme ait finansal tabloları yayımı için onaylanmadan önce) mahkeme, rakip bir işletme tarafından patent ihlali
nedeniyle açılan dava sonucunda işletmenin 120.000 PB tutarında tazminat ödemesine karar vermiştir.
Patent ihlali 20X3 yılında olmuştur. Mahkemece belirlenen tazminat tutarı, 20X2 yılından bu yana görülen benzer davaların sonuçlarıyla paralellik göstermektedir.
31 Aralık 20X3 tarihinde sona eren yıllık döneme ait finansal tablolarında işletme, söz konusu davaya ilişkin 20.000 PB tutarında bir borç raporlamıştır. 20X3 yılı finansal tabloları onaylanırken, sunulan karşılık kasıtlı olarak daha düşük gösterilmiştir. Çünkü, işletme doğru tahminlerini kamuoyu ile paylaşırsa bunun dava sürecinde işletmeye zarar vereceğini düşünmektedir.
Modül 32 – Raporlama Döneminden Sonraki Olaylar
31 Aralık 20X4 tarihinde sona eren yıllık döneme ait finansal tablolarının sunumu sırasında işletme;
(a) 31 Aralık 20X3 tarihinde sona eren yıllık döneme ait finansal tablolarındaki karşılaştırmalı tutarları düzeltir (başka bir ifadeyle, geriye dönük düzeltme yapılmasını gerektiren bir geçmiş dönem hatası söz konusudur).
(b) 31 Aralık 20X4 tarihinde sona eren yıllık döneme ait finansal tablolarında karşılık tutarını 120.000 PB olarak raporlar ve 20X3 yılı finansal tablolarındaki karşılık tutarı (karşılaştırmalı tutar olarak sunulan) 20.000 PB olarak yer almaya devam eder (başka bir ifadeyle işletme, muhasebe tahminlerinde meydana gelen değişikliği 20X4 yılı finansal tablolarından başlamak üzere ileriye yönelik olarak uygular).
(c) 31 Aralık 20X4 tarihinde sona eren yıllık döneme ait finansal tablolarında karşılık tutarını 20.000 PB olarak raporlar (20X3 yılı finansal tablolarındaki karşılık tutarı da (karşılaştırmalı tutar olarak sunulan) 20.000 PB olarak sunulur) ve tazminat tutarının beklediğinden fazla gerçekleşen kısmını (100.000 PB) 31 Aralık 20X5 tarihinde sona eren döneme ilişkin kâr veya zararına yansıtır (başka bir ifadeyle işletme, muhasebe tahminlerinde meydana gelen değişikliği davanın sonuçlandığı dönemden başlamak üzere ileriye yönelik olarak uygular).
Soru 11
İşletmenin 31 Aralık 20X0 tarihinde sona eren yıllık döneme ilişkin finansal tabloları 15 Mart 20X1 tarihi itibariyle yayımı için onaylanmıştır.
10 Mart 20X1 tarihinde meydana gelen deprem sonucunda işletmenin fabrikası ve bazı ekipmanları hasar görmüştür. Hasar gören fabrika ve ekipmanlar için yangın sigortası bulunmamaktadır. İşletme yönetimi, oluşan hasarlar nedeniyle işletmenin faaliyetlerini devam ettiremeyeceği sonucuna varmıştır.
Dolayısıyla işletmenin sürekliliği varsayımı artık geçerli değildir.
İşletme,
(a) 31 Aralık 20X0 tarihinde sona eren yıllık döneme ait finansal tablolarını işletmenin sürekliliği varsayımını dikkate alarak hazırlar. Bu şekilde hazırlanan finansal tablolarında, raporlama döneminden sonra meydana gelen düzeltme gerektirmeyen olaya ilişkin açıklama yapar (başka bir deyişle; 31 Aralık 20X0 tarihinde sona eren yıllık döneme ait finansal tabloların dipnotlarında depremin niteliğini ve finansal etkisini açıklar).
(b) 31 Aralık 20X0 tarihinde sona eren yıllık döneme ait finansal tablolarını işletmenin sürekliliği varsayımını dikkate alarak hazırlamaz. İşletme hazırlayacağı finansal tablolarda, bu tabloların işletmenin sürekliliği varsayımı dikkate alınarak hazırlanmadığını, söz konusu varsayım yerine hangi esasın kullanıldığını ve işletmenin sürekliliği varsayımının neden geçerli olmadığını açıklar.
(c) 31 Aralık 20X0 tarihinde sona eren yıllık döneme ait finansal tablolarını işletmenin sürekliliği varsayımını dikkate alarak hazırlar. Bu şekilde hazırlanan finansal tablolar, raporlama
döneminden sonra meydana gelen düzeltme gerektiren olay sonucunda yapılması gerekli muhasebeleştirme işlemlerinin etkisini de içerir (başka bir deyişle; işletme, olaya ilişkin olarak, 31 Aralık 20X0 tarihinde sona eren yıllık döneme ait finansal tablolarında değer
Modül 32 – Raporlama Döneminden Sonraki Olaylar
Cevaplar
S1 (c) bakınız paragraf 32.2 S2 (c) bakınız paragraf 32.2 S3 (a) bakınız paragraf 32.2(a)
S4 (a) bakınız 32.6 ve 32.10 paragrafları
S5 (b) Durum (depremin yarattığı hasar) raporlama dönemi sonunda (31 Aralık 20X0 tarihinde) mevcut değildir
S6 (c) bakınız 32.2(b), 32.6, 32.7 ve 32.11 paragrafları S7 (a) bakınız 32.2(a) ve 32.4 paragrafları
S8 (c) Bu soru IFRS for SMEs Bölüm 32 Raporlama Döneminden Sonraki Olaylar’ın uygulanışı ile ilgili değildir. İşletmenin 31 Aralık 20X3 tarihinde sona eren yıllık döneme ilişkin finansal tablolarındaki hata, finansal tabloların yayımı için onaylandığı tarihten sonra tespit edilmiştir (başka bir ifadeyle hata, Bölüm 32 hükümlerinin ilgili olduğu zaman aralığından sonra tespit edilmiştir). Bu nedenle soru önemli geçmiş dönem hatalarının nasıl muhasebeleştirileceği ile ilgilidir (bakınız paragraf 10.21).
S9 (b) Durum (patent ihmali) raporlama dönemi sonunda (31 Aralık 20X4 tarihinde) mevcuttur.
Bu nedenle işletme, 31 Aralık 20X4 tarihli finansal durum tablosunda karşılık tutarını 120.000 PB üzerinden raporlamalıdır (yani olay düzeltme gerektiren bir olaydır, bakınız paragraf 32.2(a)). Söz konusu durum 31 Aralık 20X3 tarihinde de mevcut olmasına rağmen, 20X4 yılı finansal tablolarının sunumu sırasında verilen karşılaştırmalı bilgiler (20X3 yılına ait bilgiler) düzeltilmez. Çünkü, 31 Aralık 20X3 tarihli finansal durum tablosunda raporlanan karşılık tutarına ilişkin tahmin mevcut tüm bilgiler göz önünde bulundurularak dürüst bir şekilde yapılmıştır (başka bir ifadeyle, bir geçmiş dönem hatası değil muhasebe tahminlerinde yapılan bir değişiklik söz konusudur). Yeni bilgi (mahkeme kararı) işletmenin 31 Aralık 20X3 tarihinde sona eren yıllık döneme ilişkin finansal tablolarının yayımı için onaylandığı tarihten sonra elde edilmiştir.
S10 (a) (b) Durum (patent ihmali) raporlama dönemi sonunda (31 Aralık 20X4 tarihinde) mevcuttur.
Bu nedenle işletme, 31 Aralık 20X4 tarihli finansal durum tablosunda karşılık tutarını 120.000 PB üzerinden raporlamalıdır (yani olay düzeltme gerektiren bir olaydır, bakınız: paragraf 32.2(a)). Ayrıca 20X4 yılı finansal tablolarının sunumu sırasında verilen karşılaştırmalı bilgiler (20X3 yılına ait bilgiler) de düzeltilir. Çünkü işletme, 31 Aralık 20X3 tarihli finansal durum tablosunda raporlanan karşılık tutarını kasıtlı olarak daha düşük göstermiştir (başka bir ifadeyle önemli bir geçmiş dönem hatası söz konusudur).
S11 (b) bakınız 3.8 ve 3.9 paragrafları
Modül 32 – Raporlama Döneminden Sonraki Olaylar
BİLGİNİZİ UYGULAYIN
Aşağıda yer alan örnek olayları çözümleyerek, raporlama döneminden sonraki olayların
muhasebeleştirilmesi ve raporlanmasına ilişkin KOBİ IFRS’de yer alan hükümlere yönelik bilginizi uygulayabilirsiniz.
Cevaplar örnek olayın ardından yer almaktadır. Testi tamamladıktan sonra cevaplarınızı kontrol edebilirsiniz.