34 Çalışma sonucu elde edilen veriler, kontrol ve tedavi gruplarında ortalama±standart sapma, medyan değerleri ile 25. ve 75.
yüzdelik değer aralıkları (Inter Quartile Range, IQR) olarak ifade edilmiştir.
İstatistiksel değerlendirmede SPSS 10.0 istatistik programı kullanılmıştır.
Kolmogorof Simirnov testi, Kruskal Wallis varyans analizi, Mann-Whithney U testi, ve spearman Rho korelasyon analizi uygulanmıştır. Anlamlılık p<0.05 düzeyinde değerlendirilmiştir.
35 4. BULGULAR
Çalışmamızda, TNBS ile kolit oluşturulmuş 36 adet ve kolit oluşturulmamış 6 adet erkek rat kullanılmıştır. Kolit oluşturulmamış negatif kontrol grubu, kolit oluşturulmuş ancak herhangi bir tedavi uygulanmamış pozitif kontrol grubu ile PARP inhibitörü (PARPi), TNF-α inhibitörü (infliximab) ve her ikisinin kombine olarak uygulandığı tedavi gruplarında (PARPi+infliximab), bağırsak dokusu IDO enzim miktarı, IDO enzim aktivitesinin bir göstergesi olarak değerlendirilen Kyn/Trp oranını belirlemek için serum triptofan ve kinürenin konsantrasyonları ve serum TNF-α düzeyleri ölçülmüştür.
Kontrol ve tedavi gruplarında ölçülen parametrelerin ortalama ve medyan değerleri ile 25. ve 75. yüzdelik değer aralıkları Tablo 7’da verilmiştir.
36 Tablo 7: Kontrol ve Tedavi Gruplarının Kinürenin, Triptofan, Kyn/Trp Oranı, Doku IDO Enzim Miktarı ve TNF-α Değerleri.
Negatif kontrol grubu ile karşılaştırıldığında; a; p<0.02, b; p<0.04.
GRUPLAR
37 İstatistiksel olarak değerlendirdiğimizde, ölçülen serum TNFα düzeyleri hariç parametreler bakımından gruplar arasında istatistiksel olarak anlamlı bir farklılık gözlenmedi (p>0.05) (Grafik 6, Grafik 7).
Grafik 6: Negatif Kontrol, Pozitif Kontrol ve Tedavi Gruplarında Ölçülen Parametrelerin Ortalama Değerleri.
38 Grafik 7: Negatif Kontrol, Pozitif Kontrol ve Tedavi Gruplarında Ölçülen Parametrelerin Medyan Değerleri.
39 Çalışmamızda, PARP inhibitörü kullanılan grupta; kinürenin, triptofan ve IDO enzim aktivitesinin göstergesi olarak değerlendirilen Kyn/Trp oranı ortalama ve medyan değerleri, ülseratif kolit oluşturulmamış negatif kontrol grubu, ülseratif kolit oluşturulmuş ancak tedavi almamış pozitif kontrol grubu, ülseratif kolit oluşturulup TNF-α inhibitörü tedavisi ve kombine tedavi uygulanmış gruplara kıyasla yüksek olmakla birlikte istatistiksel olarak anlamlı bir düzeye ulaşmamıştır (p>0.05) (Grafik 8).
Grafik 8: Negatif Kontrol, Pozitif Kontrol ve Tedavi Gruplarında Kinürenin’in Ortalama ve Medyan Değerleri.
40 Grafik 9: Negatif Kontrol, Pozitif Kontrol ve Tedavi Gruplarında Triptofan Ortalama ve Medyan Değerleri.
Grafik 10: Negatif Kontrol, Pozitif Kontrol ve Tedavi Gruplarında Kyn/Trp Oranının Ortalama ve Medyan Değerleri.
41 Çalışmamızda TNF-α düzeyleri bakımından grupları değerlendirdiğimizde; serum TNF-α düzeyleri ülseratif kolit oluşturulmuş gruplarda infliximab tedavisi uygulanan grup dışında negatif kontrol grubuna göre anlamlı derecede yüksek bulunmuştur. İnfliximab tedavisi uygulanan grupta TNF-α düzeylerinin azaldığı, tedavi uygulanmayan negatif kontrol grubu ile kıyaslandığında TNF-α düzeyleri bakımından iki grup arasında istatistiksel olarak anlamlı bir fark olmadığı gözlendi (p>0.05) (Tablo 7) (Grafik 11). Grupları doku IDO enzim düzeyleri bakımından da değerlendirdiğimizde; istatistiksel olarak gruplar arasında anlamlı farklılıklar gözlenmemiştir (p>0.05) (Grafik 12).
Grafik 11: Negatif Kontrol, Pozitif Kontrol ve Tedavi Gruplarında TNF-α Ortalama ve Medyan Değerleri.
42
Grafik 12: Negatif Kontrol, Pozitif Kontrol ve Tedavi Gruplarında Doku IDO Enzim Düzeylerinin Ortalama ve Medyan Değerleri.
43 5. TARTIŞMA
İnflamatuvar bağırsak hastalığı; ülseratif kolit ve Crohn hastalığını ifade eden, etiyolojisi ve patojenezi tam olarak anlaşılamamış, kronik ve gastrointestinal sistemin immün aracılı inflamatuvar bir hastalığıdır. Hem ülseratif kolit hem de Crohn hastalığında, genetik olarak duyarlı kişilerde luminal antijenlere yönelmiş immun yanıtta disregülasyon söz konusu olup ülseratif kolit, mukozal T hücre disfonksiyonu ve anormal sitokin üretiminin yanı sıra kolonik mukozanın kısmen veya tamamen inflamasyonu ile karakterizedir.
Devamlı olarak çevreden, yiyeceklerden ve bakterilerden kaynaklanan potansiyel olarak zararlı antijenlere maruz kalan gastrointestinal mukozal yüzey, immünojenik yanıt ve tolerans arasındaki dengeyi sağlayan bir immün sisteme sahiptir. İnflamasyonun olmadığı koşullarda mukozal immun yanıt, doğal ve kazanılmış immün yanıt arasındaki işbirliğiyle kontrol edilmektedir. Bu işbirliği, tolerejenik yanıt olarak tanımlanan kontrollü inflamasyonla sonuçlanmakta, bu kontrollü inflamasyon patojenin ortadan kaldırılmasıyla hızla down-regüle olmaktadır. Ancak IBH’de bu denge kronik inflamasyon yönünde bozulmaktadır. Uygunsuz inflamatuvar yanıt, zararlı antijenlere karşı immun effektör T hücre alt gruplarının aşırı aktivasyonu ve farklılaşması ve/veya regülatuvar T hücrelerin cevabındaki defektin bir sonucu olarak meydana gelebilmektedir.
CH, Th1 immün yanıt aracılı bir hastalık olarak kabul edilirken, ÜK, atipik Th2 hücre aracılı bir hastalık olarak değerlendirilmekteydi. 2005 yılında62, CD4+ T hücrelerin Th1 ve Th2 dışında Th17 olarak adlandırılan, fibroblastlar, endotelyal hücreler, makrofajlar ve epitelyal hücrelerin IL-1, IL-6, TNF-α ve metalloproteinaz
44 gibi inflamasyon mediatörlerini üretmesini stimüle eden, IL-17’i üreten T hücre alt tipine farklılaştığının gösterilmesiyle bu kompleks inflamatuvar barsak hastalıklarını basitçe Th1/Th2 hipoteziyle açıklamak güçleşmiştir.
Ülseratif kolitte Th2 ve Th17 gibi effektör T hücre alt tipleri etkin olmakla birlikte, yapılan çalışmalar, ülseratif kolitte hem Th1 hem de Th2 immün yanıtın rol oynadığını, aktif ülseratif kolitli hastalarda 1β, IL-4, IL-5, IL-8, IL-12, IL-13, IFN-γ ve TNF-α düzeylerinin yüksek olduğunu ve ÜK’in patojenezinde hem hümoral hem de hücre aracılı immünitenin rol oynadığını göstermektedir.27,63-65
ÜK ve CH arasında immünolojik ve klinik farklılıklar olmakla birlikte her iki hastalık da kısmen ortak sitokin profili ve yüksek TNF-α düzeyleri göstermektedir8. Aktif ÜK’li hastaların kolon mukozasında ve gaita örneklerinde, TNF-α düzeylerinde kontrollere kıyasla artış gösterilmiştir66,67. Önceleri ÜK’de sadece Th2 hücrelerin rolü olduğunun düşünülmesi, ÜK’in tedavisinde anti-TNF-α ajanlarının etkinliğine yönelik çalışmalarda gecikmeye yol açmış, IBH’da rol oynayan immun ve inflamatuvar mekanizmalara yönelik çalışmalar hızlandıkça TNF-α gibi proinflamatuvar molekülleri hedefleyen biyolojik çalışmalar da hız kazanmıştır.6,26
Önemli proinflamatuvar ve immunomodülatör etkileri olan TNF-α’ya karşı üretilen kimerik monoklonal bir antikor olan infliximab’ın etki mekanizması tam olarak aydınlatılmamış olmakla birlikte, önceleri çözünür TNF-α’nın nötralizasyonu ile olabileceği düşünülmüş ancak benzer veya daha güçlü nötralize edici etkinliğe sahip bileşiklerle yapılan çalışmalarda aynı terapötik etki elde edilememiştir.68,69 Etki mekanizmasının, TNF-α eksprese eden inflamatuvar hücrelerin apoptozu
45 yoluyla olabileceği öne sürülmüş, infliximab’ın T hücreleri ve monositlerde apoptozu indüklediği gösterilmiştir.70-73
İnfliximab’ın, hem fistülize olmuş hem de diğer tedavilere cevap vermeyen Crohn hastalarının tedavisinde etkili olduğu gösterilmiştir.75,75 Yapılan klinik çalışmalardan elde edilen veriler değişkenlik göstermekle birlikte infliximab’ın, özellikle diğer tedavi seçeneklerine dirençli ÜK hastalarının tedavisinde de etkili olduğu görülmüştür.13,76-82 Bununla birlikte anti-TNF-α tedavi yaklaşımının etkinliğinin hastalarda farklılık göstermesi, anti-TNF-α tedavisinin mekanizmalarının aydınlatılmasını ve alternatif tedavi yaklaşımlarının gerekliliğini ortaya çıkarmıştır.
IDO; immunoregülatuvar etkilere sahip, triptofan-kinürenin yolağının regülatuvar bir enzimidir. IDO enzimi, hem doğal hem de adaptif immün cevapta T hücreleri tarafından üretilen ve en güçlü indükleyicisi olan IFN- dışında, enfeksiyonlar esnasında üretilen TNF- gibi sitokinlerle indüklenmektedir. Ekstrahepatik dokularda, özellikle gastrointestinal sistemde bazal düzeyde yüksek oranda eksprese edilen enzimin intestinal immünite ve patolojilerdeki rolü ve mekanizmaları hala araştırılmaktadır.
Makrofajlar ve dendritik hücrelerde eksprese edilen IDO ortamdaki triptofanı tüketerek mikroçevredeki triptofan tüketimine duyarlı olan hücrelerin özellikle T hücrelerin, büyüme ve farklılaşmasında inhibitör etki oluşturmaktadır.83,84 Ayrıca triptofan-kinürenin yolağından açığa çıkan ve genel olarak kinüreninler olarak adlandırılan, kinürenin, kinolinik asit ve pikolinik asit gibi ürünlerin sitotoksik etkileri de IDO’nun antiproliferatif etkilerine aracılık etmektedir.11 ÜK, CH ve çölyak hastalığı gibi çeşitli deneysel ve klinik çalışmalarda gastrointestinal sistemde IDO expresyonunun arttığı gösterilmiştir.85-87
46 Gurtner ve arkadaşları, IDO’nun Th1 hücrelerinin regülasyonundaki rolünü araştırmak amacıyla TNBS ile oluşturdukları kolit modelinde IDO mRNA ve protein ekspresyonlarının arttığını, 1-metil triptofan ile IDO inhibe edildiğinde TNBS kolit grubunda plasebo gruba kıyasla intestinal inflamasyonun şiddetlendiğini ve %80 mortalitenin gözlendiğini bildirmişlerdir. 52
Bununla birlikte, Crohn ve Ülseratif kolit hastalarından kolonoskopi sırasında alınan biyopsi örneklerinde yapılan çalışmada, Crohn hastalarının lezyonlu biyopsi örneklerinde, IDO expresyonunun anlamlı derecede artarken, ÜK’li hastalardan alınan lezyonlu ve lezyonsuz biyopsi örneklerinde IDO ekspresyonunun sağlıklı örneklere kıyasla anlamlı bir artış göstermediği bildirilmiştir.85
Aktif T lenfositlerden sitokin salınması mukozaya fazla miktarda inflamatuvar hücrelerin göçüne neden olmaktadır. Bu hücrelerin aktivasyonu daha fazla sitokin üretimine, hücre göçüne ve inflamasyona neden olmaktadır. Sitokinlerin yanı sıra aktif mukozal hücrelerden lökotrienler, tromboksan ve reaktif oksijen türlerinin salınımı olmaktadır. Bu kontrolsüz immün sistem aktivasyonu, devamlı olarak reaktif oksijen ve nitrojen türevlerinin aşırı üretimiyle sonuçlanmaktadır. Devamlı oksidan oluşumunun, ÜK’te inflamasyonu ve mukozal hasarı artırabileceği öne sürülmüştür.88,89
Çalışmamızda, ratlarda akut fazda yüksek TNF-α düzeyleri ve Th1 immun yanıt ile karakterize TNBS-kolit modeli kullanılarak, TNF-α inhibitörü infliximab ve PARP inhibitörü 3-aminobenzamid’in, immün regülasyonda rol oynayan triptofan-kinürenin yolağının, hız sınırlayıcı
47 enzimi olan IDO üzerindeki etkileri araştırılmıştır. Grupların TNF-α düzeylerini değerlendirdiğimizde; literatürle uyumlu olarak, kolit oluşturulmuş kontrol grubunun TNF-α düzeylerinin kolit oluşturulmamış kontrol grubu ile karşılaştırıldığında anlamlı derecede yüksek olduğu, tedavi uygulanmış kolitli gruplarda ise, sadece infliximab uygulanan grupta TNF-α düzeylerinin anlamlı derecede düştüğü gözlendi. Kyn/Trp oranı üzerinden IDO enzim aktivitesini, ve doku IDO protein düzeylerini değerlendirdiğimizde; kolit oluşturulmuş ve tedavi uygulanmış gruplarda, kolit oluşturulmamış kontrol grubuna kıyasla anlamlı bir farklılık gözlenmedi.
TNF-α’nın IDO indüksiyonundaki rolü tartışmalıdır90,91. Ancak TNF-α’nın tek başına primer insan makrofajlarında IDO ekspresyonunu indüklediği ve bu indüksiyonun ortama, IDO’nun en güçlü indüktörü ve T-hücre kaynaklı sitokin olan IFN-γ katıldığında arttığı gösterilmiştir92. IDO ekspresyonunun muhakkak aktivite anlamına gelmediği, konstitütif IDO ekspresyonunun birçok dendritik hücrede meydana geldiği ancak enzim aktivitesinin stimülatör sinyale ihtiyaç duyduğu, enzim aktivitesinin mekanizmaları tam olarak anlaşılamasa da posttranslasyonel protein modifikasyonunun olabileceği öne sürülmüştür.51
Trinitrobenzen sülfonik asit indüksiyonunun rat kolon dokusunda, doku hasarına ve mukozal disfonksiyona yol açtığı93, nötrofil infiltrasyonunun inflamasyonlu dokudaki reaktif oksijen radikallerinin major kaynağı olduğu94,95 ve PARP inhibisyonunun kolon hasarını inhibe ettiği gösterilmiştir.96 Serbest radikallerin, reaktif oksijen türlerinin ve peroksinitritin oluşumuna bağlı olarak artan PARP aktivasyonunun, NAD+ ve ATP’nin tüketimi ve hücre ölümüyle sonuçlanması nedeniyle, PARP inhibisyonun, NAD+ sentezinde regülatuvar enzim olan IDO enzim
48 düzeyleri ve aktivitesi üzerindeki etkilerini değerlendirdiğimiz çalışmamızda; PARP inhibisyonunun IDO enzim protein düzeyleri ve aktivitesi üzerinde etkili olmadığı sonucuna varıldı.
49 6. ÖZET
Ülseratif kolit ve Crohn hastalığını kapsayan inflamatuvar bağırsak hastalığı, gastrointestinal sistemin kompleks, kronik, immün aracılı inflamatuvar bozukluğudur. Etiyolojisi tam olarak anlaşılamamakla birlikte çevresel faktörler, genetik yatkınlık ve immünolojik faktörlerin önemli rolü olduğu düşünülmektedir. İndolamin 2,3-dioksijanaz kinürenin yolağının immünoinflamatuvar etkileri olan hız sınırlayıcı enzimidir.
Bu çalışmada trinitrobenzen sülfonik asitle indüklenmiş rat kolit modelindeki, TNF-α inhibitörü infliximab ve poli(ADP-riboz) polimeraz inhibitörü olan 3-aminobenzamidin IDO enzim aktivitesine ve kolon dokusundaki enzimin protein düzeyine olan etkileri incelendi. Serum IDO aktivitesi olarak değerlendirilen kinürenin/triptofan oranı ve doku IDO protein düzeyleri bakımından tedavi grupları, tedavi uygulanmamış kolit grubu ve kontrol grubu arasında istatistiksel olarak anlamlı bir fark gözlenmedi. TNF-α düzeyleri, kolit grubunda, 3-aminobenzamid grubunda ve 3-aminobenzamid ile infliximabın birlikte uygulandığı grupta anlamlı derecede yüksek bulundu. Sadece infliximab uygulanan grupta kontrol grubuna kıyasla düşük TNF-α düzeyleri gözlendi. Sonuçlar infliximab ve 3-aminobenzamid uygulamasının ratlarda TNBS ile oluşturulan kolit modelinde IDO aktivitesini ve protein düzeyini etkilemediğini göstermiştir.
50 7. SUMMARY
Inflammatory bowel diseases, including both ulcerative colitis and Crohn’s disease, are complex, chronic, immune-mediated inflammatory disorders of gastrointestinal tract. Their etiologies have not been completely understood however environmental factors, genetic predisposition and immunological factors are thought to have important contributions. İndoleamine 2,3-dioxygenase having immunoinflammatory effects is the rate limiting enzyme of the kynurenine pathway.
We evaluated the effects of TNF-α inhibitor, infliximab, and poly (ADP-ribose) polymerase (PARP) inhibitor, 3-aminobenzamide on the serum IDO enzyme acitivity and enzyme protein levels of colon tissue in rat colitis induced by trinitrobenzene sulfonic acid. Kynurenine/tryptophan ratio as a serum IDO activity and IDO protein levels of colon tissues did not show statistically significant difference among treatment groups, non-treated colitis and control groups. TNF-α levels were significantly increased in colitis group, aminobenzamide group and 3-aminobenzamide plus infliximab group. Only decreased TNF-α levels were observed only after infliximab treatment group compared to control group. These results showed that infliximab and/or 3-aminobenzamide treatment did not change IDO activity and levels in TNBS-induced colitis in rat.
51 8. KAYNAKLAR
1. Satsangi J, Jewell DP, Rosenberg WMC, Bell JI. Genetics of inflammatory bowel disease. Gut 1994; 35: 696-700.
2. Molodecky NA, Soon SI, Rabı DM, William A, Ferrıs M, Cernoff G et al. Increasing incidence and prevalence of the inflammatory bowel diseases with time, based on systematic review. Gastroenterology 2012; 142: 46-54.
3. Limbergen JV, Philpott D, Griffiths MA. Genetic profiling in inflammatory bowel disease: from association to bedside.
Gastroenterology 2011; 141: 1566-71.
4. Lawrence J, Saubermann and Francis AF. Ulcerative colitis. In:
Therapy of digestive disorders. Second edition. Elsevier Publishing;
2006. p.803-17.
5. Boriviant M, Cossu A. Inflammatory bowel disease. Oral Dis 2012;
18: 1-15.
6. Scott EP, Stephan RG. Future therapeutic approaches for inflammatory bowel disease. Gastroenterology 2011; 140: 1838-46.
7. Abraham C, Cho JH. Inflammatory bowel disease. N Engl J Med 2009; 361: 2066-78.
8. Strober W, Fuss JI. Proinflammatory cytokines in the pathogenesis of inflammatory bowel disease. Gastroenterology 2011; 140: 1756-67.
9. Moffett JR, Namboodiri MA. Tryptophan and the immune response.
Immunol Cell Biol 2003; 81: 247-65.
10. King NJC, Thomas SR. Molecules in focus: indoleamine 2,3-dioxygenase. Int J Biochem Cell Biol 2007; 39: 2167-72.
11. Bobby J, Cherayil MD. Indoleamine 2,3-dioxygenase in intestinal immunity and inflammation. Inflamm Bowel Dis 2009; 15: 1391-96.
52 12. Levin A, Shibolet O. Infliximab in ulcerative colitis. Biologics. 2008;
2: 379-88.
13. Di Sabatino A, Biancheri P, Rovedatti L, Thomas T, Corazza RG, et al. New pathogenic paradigms in inflammatory bowel disease.
Inflamm Bowel Dis 2012; 18: 368-71.
14. Konduk BT, Hülagü S. Inflamatuvar bağırsak hastalıklarında tanı.
Türkiye Klinikleri J Int Med Sci 2005; 1: 16-53.
15. Karlinger K, Györke T, Makö E, Mester A, Tarjan Z. The epidemiyology and the pathogenesis of inflammatory bowel disease. Eur J Radiol 2000; 35: 154-67.
16. Tozun N, Atug O, Imeryuz N, Hamzaoglu HO, Tiftikci A, Parlak E, et al. Members of the Turkish IBD Study Group. Clinical characteristics of inflammatory bowel disease in Turkey. J Clin Gastroenterol 2009; 43: 51-7.
17. Ulker A, Parlak E, Tezel A, Alkım C, Şahin B. Epidemiology of inflammatory bowel disease. Turk J Gastroenterol 1999; 10: 55-9.
18. Tezel A, Dökmeci G, Eskiocak M, Umit H, Soylu AR.
Epidemiological features of ulcerative colitis in Trakya, Turkey. J Int Med Res 2003; 31: 141-8.
19. Abraham C, Cho JH. Inflammatory bowel disease. N Engl J Med 2009; 361: 2066-78.
20. Osborne MJ, Stansby GP. Cigarette smoking and its relationship to inflammatory bowel disease: a review. J Soc Roy Med 1992; 85: and natural history of inflammatory bowel diseases.
Gastroenterology 2011; 140: 1785-94.
53 23. Vessey M, Jewell D, Smith A, Yeates D. Chronic inflammatory bowel disease, cigarette smoking, and use of oral contraceptives:
findings in a large cohort study of women of childbearing age. Brit Med J 1986; 292: 1101-03.
24. Chassaing B, Michaud A. The commensal microbiota and enteropathogens in the pathogenesis of inflammatory bowel diseases. Gastroenterology 2011; 140: 1720-28.
25. Oscar C, Cgagoyan T, Maldonado J, Gil A. Aetiology of inflammatory bowel disease (IBD): Role of intestinal tissue immune response. Clin Nutr 2005; 24: 339-52.
26. Bruce ES, Gliaad G. The Role of TNFα in Ulcerative Colitis. J Clin Pharmacol 2007; 47: 930-41.
27. Di Sabatino A, Biancheri P, Rovedatti L, MacDonald TT, Corazza GR. New pathogenic paradigms in inflammatory bowel disease.
Inflamm Bowel Dis 2012; 18: 368-71.
28. Carter MJ, Lobo AJ, Travis SP. Guidelines fort he management of inflammatory bowel disease in adults. Gut 2004; 53: 1-16.
29. Vilablanca EJ, Cassani B, Andrian UH, Mora JR. Blocking lymphocyte localization to the gastrointestinal mucosa as a therapeutic strategy for inflammatory bowel diseases.
Gastroenterology 2011; 140: 1776-64.
30. Burger D, Travis S. Conventional medical management of inflammatory bowel disease. Gastroenterology 2011; 140: 1827-37.
31. Plevy SE, Targan SR. Future therapeutic approaches for inflammatory bowel diseases. Gastroenterology 2011; 140: 1838-46.
32. Richard DM, Dawes MA, Mathias CW, Acheson A, Hill- Kapturczak N, Dougherty DM. L-Tryptophan: Basic metabolic functions, behavioral research and therapeutic indications. Int J Tryptophan Res 2009; 2: 45-60.
54 33. McMenamy RH, Oncley JL. The specific binding of L- tryptophan to
serum albumin. J Biol Chem 1958; 233: 1436-47.
34. Schwarcz R, Pellicciari R. Manipulation of brain kynurenines: glial targets, neuronal effects, and clinical opportunities. J Pharmacol Exp 2002; 303:1-10.
35. PucakML, CarrollKAL, KerrDA, KaplinAL. The role of indoleamine 2,3- dioxygenase (IDO) in the pathophysiology of interferon-alpha-induced depression. J Psychiatry Neurosci 2003; 29: 11-7.
36. Takikawa O. Biochemical and medical aspects of indolamine 2,3-dioxygenase-initiated L-triptophan metabolism. Biochem Biophys Res Commun 2005; 338: 12-9.
37. Moffett JR, Namboodiri MA. Tryptophan and the immune response.
Immunol Cell Biol 2003; 81: 247-65.
38. Taylor MW, Feng GS. Relationship between interferon-gamma, indoleamine 2,3-dioxygenase, and tryptophan catabolism. FASEB J 1991; 5: 2516-22.
39. Bender D.A. Biochemistry of tryptophan in health and disease. Mol Aspects Med 1983; 6: 101-97.
40. Schrocksnadel K, Wirleitner B, Winkler C, Fuchs D. Monitoring tryptophan metabolism in chronic immune activation. Clin Chim Acta 2006; 364: 82-90.
41. Fuchs D, Möller AA, Reibnegger G, Werner ER, Werner-Felmayer G, Dierich MP, et al. Increased endogenous interferon-gamma and neopterin correlate with increased degradation of tryptophan in human innumodeficiency virüs type 1 infection. Immunol Lett 1991;
28: 207-12.
42. Schroecksnadel K, Kaser S, Ledochowski M, Neurauter G. Mur E, Herold M, et al. Increased degradation of tryptophan in blood of patients with rheumatoid arthritis. J Rheumatol 2003; 30: 1935-9.
43. King NJ, Thomas SR. Molecules in focus: indoleamine 2,3-dioxygenase. Int J Biochem Cell Biol 2007; 39: 2167–72.
55 44. Alberati-Giani D, Malherbe P. Differential regulation of indoleamine 2,3-dioxygenase expression by nitric oxide and inflammatory mediators in IFN-gamma-activated murine macrophages and microglial cells. J Immunol 1997; 159: 419-26.
45. Murray MF. The human indoleamine 2,3-dioxygenase gene and related human gene. Curr Drug Metab 2007; 8: 197-200.
46. Ball HJ, Sanchez-Perez A, Weiser S, Austin CJD, Astelbauer F, Miu J, et al. Characterization of an indoleamine 2,3-dioxygenase-like protein found in humans and mice. Gene 2007; 396: 203–13.
47. Takikawa O, Littlejohn TK, Roger J, Truscott W. Indoleamine 2,3- dioxygenase in the human lens, the first enzyme in the synthesis of UV filters. Exp Eye Res 2001; 72: 271-7.
48. Korlimbinis A, Truscott RJ. Identification of 3-hydroxykynurenine bound to proteins in the human lens. A possible role in age-related nuclear cataract. Biochemistry 2006; 45:1950-60.
49. Mellor A. Indoleamine 2,3-dioxygenase and regulation of T-cell immunity. Biochem Biophys Res Commun 2005; 338: 20-4.
50. Mellor AL, Munn DH. Tryptophan catabolism and regulation of adaptive immunity. J Immunol 2003; 170: 5809-13.
51. Grohmann U, Fallarino F, Puccetti P. Tolerance, DCs and tryptophan: much ado about IDO. Trends Immunol 2003; 24: 242-48.
52. Gurtner GJ, Newberyy RD, Schloemann R, McDonaldG, Stenson W. Inhibition of indoleamine 2,3-dioxygenase augments trinitrobenzene sulfonic acid colitis in mice. Gastroenterology 2003;
125: 1762-73.
53. Murch SH, Lamkin VA, Savage MO, Walker-Smith JA , MacDonald TT. Serum concentrations of tumour necrosis factor alpha in childhood chronic inflammatory bowel disease. Gut 1991; 32: 913-17.
56 54. Stevens C, Walz G, Singaram C, Lipman M, Zanker B, Muggia A, et al. Tumor necrosis factor-α interleukin-1 β, and interleukin-6 expression in inflammatory bowel disease. Dig Dis Sci 1992; 37:
818-26.
55. Powrie F, Leach MW, Mauze S, Menon S, Caddle LB, Coffman RL.
Inhibition of Th1 responses prevents inflammatory bowel disease in scid mice reconstituted with CD45RBhi CD+ Tcells. Immunity 1994;
1: 553-62.
56. Neurath MF, Fuss I, Pasparakis M, Alexopolou L, Haralambous S, Strober W, et al. Predominant pathogenic role of tumor necrosis factor in experimantal colitis in mice. Eur J Immunol 1997; 27:
1743-50.
57. Sands BE, Kaplan GG. The Role of TNFα in Ulcerative Colitis. J Clin Pharmacol 2007; 47: 930-41.
58. Atreya R, Mudter J, Finotto S, Müllberg J, Jostock T, Wirtz S, et al.
Blockade of interleukin 6 trans signaling suppresses T-cell resistance against apoptosis in chronic intestinal inflammation:
evidence in crohn disease and experimental colitis in vivo. Nat Med 2000; 6: 583-88.
59. De la Lastra, Villegas I, Sanchez-Fidalgo S. Poly(ADP-ribose) polymerase inhibitors: New pharmacological functions and potential clinical implications. Curr Pharm Des. 2007; 13: 933-62.
60. Virag L, Szabo C. The Therapeutic Potential of Poly(ADP-Ribose) Polymerase İnhibitors. Pharmacol Rev 2002; 54: 375-429.
61. Zhang X, He Y, Ding M. Simultaneous determination of tryptophan and kynurenine in plasma samples of children patients with Kawasaki disease by high-performance liquid chromatography with programmed wavelength ultraviolet detection. J Chromatogr B 2009; 877: 1678-82.
62. Yoichiro I, Harumichi I. The IL-23/IL-17 axis in inflammation. J Clin Invest 2006; 5: 1218-22.
57 63. Sandborn WJ, Targan SR. Biologic therapy of inflammatory bowel
disease. Gastroenterology 2002; 122: 1592-608.
64. Fuss IJ, Heller F, Boirivant M, Leon F, Yoshida M, Kitani A, et al.
64. Fuss IJ, Heller F, Boirivant M, Leon F, Yoshida M, Kitani A, et al.