İngiliz Süit No. 2 BWV 807 La Minör

Gigue

Bach’ın gigue’leri tam anlamıyla bir füg olmasa da füg yapısındadırlar. Bu durum bu gigue için de geçerlidir. Birbirini taklit ve takip eden iki sesli yapıda olan bu gigue’de değinilmesi gereken en belirgin özelliklerinden biri, üç zamanlı yazılmış olmasına rağmen iki zamanlı gibi çalınmasıdır. Bu da uzun yıllar müzikologlar tarafından tartışılmasına rağmen hala ortak bir fikre varılamayan, ikili zamanda yazılan ritmin üçlü zamanda çalınması gibi bir durum ortaya çıkarır. Ama yine de gigue dansının üçlü zamanda çalınması, dansın daha doğal duyulmasını sağlayan bir etken olarak kabul edilir.

Birbirini kovalayan iki sesli bir yapıya sahip ve iki bölüme ayrılan bu gigue, tam bir füg gibi tema ve bir karşı temayla, tonik ve dominant seslerin inici altılıları ile başlar. Ancak bu tamamen aldatıcıdır. Çünkü parça aslında fügal yapıdan oldukça uzaktır. Temayı, birinci ve ikinci ölçü olarak iki ayrı motife bölebiliriz. (bkz. şekil 28).

İkinci bölüm, gigue’lerin tipik bir özelliği olan, dominant tonalitesinde temanın tersine çevrilmesiyle başlar ancak kısa bir süre sonra birinci bölümün temasından ayrılıp onun üzerinde bir varyasyona dönüşmeye başlar. Bu varyasyon büyüyerek daha neşeli bir havaya bürünür ve sonunda esas tonaliteye dönülmesiyle bölüm final yapar.

Şekil 28: J.S.Bach İngiliz Süiti No.1 Gigue 1-3 Ölçüler

3.5.2. İngiliz Süit No.2 BWV 807 La Minör

Prelüd

2 numaralı süitin prelüd bölümü oldukça coşkulu yapısı ve baştan sona devam eden enerjisi ile dikkat çeker. Piyano tekniği açısından da diğer süitlerin bölümleriyle karşılaştırıldığında hayli etkileyici ve gösterişli pasajlara sahiptir. Tutti ve solo bölümlerden oluşan adeta tek çalgı için bir konçerto gibidir.

Bu süitlerdeki pek çok prelüd gibi bu prelüd de (A-B-A) formunda yazılmıştır. B bölümü 55. ölçüde başlar ve 110. ölçüde tekrar a formuna döner. (bkz. şekil 29-30-31). Dolayısıyla bölümlerde uzunluk olarak birbirine eşit olduğu görülür.

Genellikle iki sesli olarak devam ettiğini gördüğümüz bu prelüd, soprano partisinin bas partisiyle anında taklit edilmesi ve temanın süit boyunca birçok taklidinin görülmesine rağmen bir füg olarak anılmaz ve aslında kontrpuan tekniğine göre incelendiğinde de çok karmaşık bir yapısı yoktur. Uzun tema tekrarlarıyla dinamik yapısını koruyan A bölümünü, karakter olarak daha sakin olan B bölümünü takip eder. A bölümündeki ana motifi koruyarak armonik bir şekilde ilerlerken, ritmik açıdan da farklılıklar barındırdığını gördüğümüz B bölümü ise tekrar A bölümüne dönerek bölüm son bulur.

Şekil 29: J.S.Bach İngiliz Süiti No.2 Prelüd 1-9 ölçüler

Şekil 30: J.S.Bach İngiliz Süiti No.2 Prelüd 55-56 Ölçüler

Şekil 31: J.S.Bach İngiliz Süiti No.2 Prelüd 110-112 Ölçüler

Allemande

Bu bölüm iki sesli bir partinin bazen üç bazen ise dört sesli hale geldiği oldukça akıcı ve büyüleyici bir bölümdür. Neredeyse pek çok Bach eserinde olduğu gibi bu eserde uzun ve kısa müzikal yinelemelerle doludur. Tema, basit armonik yürüyüşle akorların ana notaları üzerine inşa edilmiştir. (bkz. şekil 32).

İkinci bölüm ise ana temanın evirilmiş haliyle başlar, ancak sonra daha armonik bir gerilimle daha serbest bir varyasyona dönüşür.

Şekil 32: J.S.Bach İngiliz Süiti No.2 Allemande 1-8 Ölçüler

Courante

3/2’lik ölçü birimine sahip bu courante, her ölçüde üç vuruş olması ve çok nota içermesi sebebiyle eseri çok hızlıymış gibi gösterir fakat aslında tempo olarak çok hızlı değildir. Bach’ın zamanında iki çeşit Courante vardı. Bunlar İtalyan Corrente’ı ve Fransız Courante’ıdır. Bu Courante’lar ölçü ve karakter bakımından birbirinden farklıydı ve hatta bazı müzikologlar tarafından bu ikisinin farklı danslar olduğu savunulmasına rağmen Bach, bu iki dans türünü birbirinden ayırmak konusunda oldukça katıydı.

Bu courante her zamanki gibi eşit uzunlukta olan iki bölümden oluşur ve on ikişer ölçüden oluşan iki bölüm de muhakkak tekrarlanmalıdır. İki sesli olan bu courante, zaman zaman üçüncü sesten armonik süslemeler de içermektedir. Vurgular genelde üçüncü vuruşa denk gelir. Bu da Bach courante’larının tipik özelliklerindendir.

Şekil 33: J.S.Bach İngiliz Süiti No.2 Courante 1-13 Ölçüler

Sarabande

Süitlerin değişmez bölümlerinden biri olmak konusunda bu sarabande’da dahil olmak üzere tüm sarabande’lar bu karakteri sürdürmüşlerdir. Yine oldukça yavaş ve duygusal karakterde olan bu dans, ¾ ölçü biçimindedir. İki eşit olmayan bölüme ayrılır ve ikinci kısım birinciden dört ölçü daha uzundur.

Ana tema her biri 4 ölçüden oluşan üç cümleden oluşur. Armonik açıdan oldukça güçlü olan bu bölüm, koraller gibi dört sesli bir cümleyle başlar ve ilk kısım ilgili majörde sona erer. Üçüncü cümlenin bas partisindeki kromatik yürüyüşe de ayrıca dikkat edilmelidir.

Şekil 34: J.S.Bach İngiliz Süiti No.2 Sarabande 1-28 Ölçüler

Bourreé I ve Bourreé II

Oldukça hızlı tempo da olan bu dansta diğerleri gibi iki sesli “basit” bir yapıda yazılmıştır. İkinci kısım birinciden 8 ölçü daha uzundur. Uzun olan bu 8 ölçü, sağ elin neredeyse bir oktav kadar kromatik olarak yükseldiği bir tür kodadır. (bkz. şekil 35).

İkinci bölüm birinci bölümün tam tersi olmasa da, ilk bölümün genel yönü aşağı doğruyken, ikinci bölümün yönü ise yukarı doğrudur.

Şekil 35: J.S.Bach İngiliz Süiti No.2 Bourreé I 50-57 Ölçüler

Bourree I’in ardından bourree II gelmektedir. İki bölüme ayrılmış olan bu dansın her bir bölümü tekrar edilmelidir ve bourree I tekrarları olmadan çalınmalıdır. Bu durum yine bir (A-B-A) formu oluşturmaktadır. Üç sesli olan bu dans, üçlü aralıklar halinde paralel bir hareketle devam ederken, devamında üçlü aralıkları altılı aralıkların takip etmesiyle bölüm son bulur.

Bach’ın bourree dansını kullandığı en meşhur eserlerinden biri de Lautenwerck için 1708-1717 yılları arasında bestelediği Lute Süit BWV 996’dır. (bkz. şekil 36).

Klavsene benzeyen bu enstrumanın 18. yüzyıldan bugüne çok rastlanan bir örneği kalmadığı için süit, genellikle gitarda veya udda çalınır.

Şekil 36: J.S.Bach Lute Süiti BWV 996 Bourreé 1-8 Ölçüler

Gigue

Oldukça hızlı tempoda olan bu gigue, füg özelliklerini taşımaz ve iki sesli yapıdadır. Çoğunlukla bu sesler paralel olarak hareket eder. Her zamanki gibi iki bölüme ayrılan bu dansta her bir bölümün tekrarlanmasına ve ardından tamamının tekrar yapılmadan çalınmasına dikkat edilmelidir. Non-legato bir artikülasyonla icra edilmesi de özellikle önerilir.

Şekil 37: J.S.Bach İngiliz Süiti No.2 Gigue 1-12 Ölçüler