İmparator’un Gezi Programı’nın Uygulanması

Yukarıda zikredilmiş olan programın uygulanma kısmı ise aşağıda verilen şekliyle hayata geçirilmiştir. Karşılama heyeti’nin İzzettin vapuru’nda gerçekleştirdiği törenden sonra 18 Ekim Salı günü Alman İmparatoru Hohanzeller yatıyla maiyetinde bulunanlar ise Hella ve Herta kruvazörleriyle İzzettin vapurunun da kendilerine refakat etmesiyle birlikte Yeşilköy’e kadar gelmişlerdir. İmparator’un maiyetiyle birlikte İstanbul sularında gözükmesi boğazda bir yoğunluğun yaşanmasına neden olmuştur. II. Wilhelm’in Kumkapı’ya ulaşması ile deniz de yaşanan yoğunluğun arttığı gözlemlenmiştir. İmparatoru karşılamak için İstanbul

halkı birçok irili ufaklı tekne ile Kumkapı da beklemişlerdir235_.

232 _{BOA, Y.PRK. ASK,144/94.}  233 _{BOA, Y.A.HUS, 389/95.} 

234_{İkdam, 10 Teşrin‐i Evvel 1898, s.2.}  235 _{Fatmagül Demirel, A.g.e, s.58.} 

Karşılama töreni akabinde Alman İmparatoru Hohanzeller vapuru’ndan inmiştir. Ardından da İmparator İmparatoriçeyle birlikte Bahriye Nazırı Hüsnü Paşa ve Sultan’ın yaveri olan Fuat Paşa eşliğinde II. Abdülhamid’in tahsis ettirmişolduğu

saltanat kayığına binmiştir236_{. II. Wilhelm’in maiyetinde bulunan kişiler ise başka}

kayıklara binerek, Tophane iskelesine gitmek için yola çıkmışlardır. İskeleye ilk varan misafirler Alman İmparatoru’nun maiyetinde bulunan kişilerdir. Misafirler iskeleye ulaştıktan sonra II. Wilhelm’in iskeleye gelmesini beklemişlerdir. Bu sırada diğer gemilerdentop atışları başlamış ve İmparator’un gelişi “yaşa!” sedalarıyla kutlanmıştır. Dolmabahçe Sarayı’nın önünde Osmanlı devlet ricali’nden Gazi Mabeyn Hümâyun Müşiri Osman Paşa, Harbiye Nazırı, Bahriye Nazırı ve Tophane

Nazırı, iskeleye ilk gelen misafirleri karşılamışlardır237_.

Hohanzeller Zırhlı gemisi beklenirken bazı garip olaylarda yaşanmıştır. İskelede bekleyen karşılama heyeti uzaktan gördüğü bir vapuru Alman İmparatoru’nun vapuru sanıp ona göre hazırlık yapmaya başlamıştır. Bu olay üzerine gönderilen telgrafların önemi bir kez daha anlaşılmış ve İmparatorun vapuru’nun iskeleye doğru yanaşacağı haberinin yanlış olabileceği sorusunu akla getirmiştir. Vapura memurlar gönderilerek tetkik edilmiştir. Fakat sandallarla vapura yaklaşan görevliler bu vapurun ancak bir seyyah vapuru olabileceğini kanaat getirmişlerdir. Olay bu şekilde tasdik edildikten sonra yeniden bir telgraf gönderilerek vapurun bir seyyah vapuru olduğu ve İmparator’un vapuru’nun henüz iskeleye yanaşmadığı ifade

edilmiştir. Asıl vapur için bekleyiş devam etmiştir238_.

Sultan II. Abdülhamid de şahsi dostluk gösterisi olarak Alman İmparatoru II. Wilhelm’i Dolmabahçe Sarayının önünde karşılamak istemiştir. İmparator’un bulunduğu saltanat kayığı’nın iskeleye yanaşmasıyla birlikte iskelede karşılama töreni yapılmıştır. Törende dikkat çeken bir nokta ise iki önemli devlet İmparatoru’nun her ne kadar kişisel dostlukları olsa da askeri üniformalarıyla adeta birbirlerine karşı gövde gösterisinde bulunmasıdır. Karşılama töreninde ayrıca bir bando Mızıka-yı Hümâyunu da bulundurulmuştur. Özellikle Hamidiye marşı ve       

236 _{İbrahim el‐Esved, A.g.e, s.74.}  237 _{BOA, Y.PRK. PT, 18/15 Lef 2.}  238 _{BOA, Y.PRK. ASK, 145/51.} 

Alman marşı çalan Mızıka-yı Hümâyun törene farklı bir ahenk katmıştır239_{. Sultan II.}

Abdülhamid’in isteği üzerine karşılama töreni’nde İmparatora takdim edilmek üzere

özel bir tablo yaptırılmış ve tablo Alman İmparatoru’na takdim edilmiştir240_{. Törenin}

dikkat çekici diğer bir diğer noktası ise Alman İmparatoru’nun eşi olan Agusta Victoria’nın saltanat kayığı’ndan inerken kendisine II. Abdülhamid tarafından

yardım edilmiş olmasıdır241_.

II. Abdülhamid’in bu centilmenlik gösterisi farklı anlatımlara konu olmuştur. Özellikle seyahati dikkatle takip eden Avrupa kamuoyu’nda konu sükse yapmış ve kamuoyunda farklı algılar oluşturmuştur. Avrupa kamuoyun da o güne kadar Sultan II. Abdülhamid için oluşturulan algı kısmen değişmiş II. Abdülhamid tarafından sergilenmiş olan bu jest Avrupa kamuoyunun gözünde nezaket ile yapılan bir hareket

olarak görülmüştür242_{. Askeri kortej eşliği’nde Dolmabahçe Sarayının avlusuna çıkan}

Alman İmparatoru ve İmparatoriçesi yapılan ön karşılama töreni ardından saraya giriş yapmışlardır. Karşılama törenin de ayrıca yarım bölük mızraklı hassa alayı da bulunarak askeri kortej görevini yerine getirmiştir. Törende bulunan bando Mızıka-yı Hümâyun II. Wilhelm’e “İmparator!” marşı eda etmiştir. Bu ön protokol ardından İmparatorve İmparatoriçe kendilerine tahsis edilen arabaya binmiş ve Merasim Köşküne gitmek üzere yola çıkmıştır. Araba yolculuğun da İmparatora eşlik etmek üzere Osmanlı devlet adamlarından olan Harbiye ve Bahriye Nâzırları da

bulunmuştur243_.

Saray kapısından giriş salonuna kadar olan bölümünde II. Abdülhamid İmparatora refakat etmiştir. Saraya giriş yapan İmparator ve İmparatoriçe biraz istirahat etmek istemiş ve daha sonra takdim törenine katılmışlardır. Alman II. Wilhelm ve İmparatoriçe salona geçmiştir. Sultan II. Abdülhamid’in kendilerine takdim ettiği Osmanlı devlet adamlarıyla tanışmıştır. İmparator ile görüşme imkânı       

239 _{BOA, Y.PRK. ASK, 145/51.}  240 _{BOA, Y.PRK. ASK, 144/89.} 

241_{İbrahim el‐Esved, A.g.e, s.74‐75. Ayrıntılı bilgi için bak: Fatmagül Demirel’in A.g.e adlı eserinde bu} 

konu  ile  ilgili  59.  sayfasın  da  verilen  dipnotta  The  Times  gazetesinin  19  Ekim  1898  tarihli  sayısında  Sultan  II.  Abdülhamid’in  İmparatoriçenin  elini  öptüğünü  yazmayarak  sadece  rıhtıma  çıkmasına  yardımcı  olduğunu  belirtmiştir.  Ayrıca  Malumat  Gazetesinin  7  Teşrin‐i  Evvel  1898  sayısının  ikinci  sayfasında bu konu ile ilgili bilgi bulunmaktadır. 

242 _{Ö. Kürşad Karacagil, A.g.m, s.79.}  243 _{BOA, Y.PRK. PT, 18/15 Lef 3.} 

bulan Osmanlı devlet adamları olduğu gibi ilk günde İmparator ile görüşemeyen devlet adamları da olmuştur. Takdimi gerçekleştirilmeyen bir kısım Osmanlı devlet adamı ise diğer günler de İmparator ile görüştürülmüştür.

Merasimin ardından Alman İmparatoru, Sultan II. Abdülhamid’e iade-i ziyarette bulunmuştur. Görüşme sonrasında II. Wilhelm Dolmabahçe Sarayından

ayrılarak, Yıldız Sarayı’na gitmek için yola çıkmıştır244_{. Askeri kortej eşliğinde}

yolculuğuna devam eden Alman İmparatoru’nu ve İmparatoriçesi’ni yol güzergâhı boyunca on sekiz tabur piyade ile iki süvari alayı korumuştur. Bunun yanı sıra İmparatorun yol güzergâhında bulunan talimhane kasrı mevkiinde olası bir resmigeçit töreni düzenlenirse diye ayrıca iki nişancı, on iki piyade taburu, deniz kuvvetlerinden sekiz tabur da hazır bulundurulmuştur. Nitekim daha önce askerler tarafından olası bir resmigeçit töreni düzenlenirse diye de talim yapılmış, törenin

provası da gerçekleştirilmiştir245_.

Alman İmparatoru’nun Dolmabahçe Sarayından, Yıldız Sarayına geçişi için ayrıca bir program metni hazırlanmıştır. Dolmabahçe Sarayından yola çıkan Alman İmparatoru ve İmparatoriçesi yol güzergâhı boyunca görevli pek çok asker tarafından

korunmuştur246_{. Fakat İmparator ve İmparatoriçeye bu güzergâhta suikast girişimi de}

yapılmak istendiği rivayet edilmektedir. Suikast girişimi Ermeni Komiteleri tarafından tertiplendiği dönemin kayıtlarına girmiştir. Ancak suikast girişimi gerçekleşmemiştir. Yaşanabilecek bu tehlikeyi daha önce haber alan Washington da

ki elçilik görevlilerinden Ali Ferruh Bey247 _{ile Tahsin Bey istihbaratlarını İstanbul’a}

bildirmişlerdir. Alınan haber üzerine ise devlet harekete geçmiş ve alınan güvenlik

önlemlerini iki katına çıkarmıştır248_.

İmparator’un yolda yaşanmasına muhtemel bu olay üzerine, Yıldız Sarayı’na gelen Alman İmparatoru, Sultan II. Abdülhamid tarafından karşılanmıştır. Bu karşılamanın saraya geçiş kısmında Osmanlı devlet adamları Sultan II.        244 _{BOA, Y.PRK. PT, 18/15 Lef 3.}  245 _{BOA, Y.PRK. ASK, 144/82.} 246 _{BOA, Y.PRK. PT, 18/15 Lef 4.}  247 _{Sinan Kuneralp, A.g.e, s.48. Ali Ferruh Bey Washington Büyükelçisidir. (1897‐1900) yılları arasında}  görev almıştır.  248 _{BOA, Y.EE, 136/97, Lef 2.} 

Abdülhamid’e eşlik etmişlerdir. Saraya gelen II. Wilhelm protokol kuralları’na göre karşılanmıştır. Tören ardından İmparator bir den fazla görüşme gerçekleştirmiştir. Görüşmelerin bazıların da Osmanlı devlet adamları yer almıştır. Yapılan toplantılarda ise Osmanlı devlet adamları Alman İmparatoru ile sohbet etme

imkânına kavuşmuşlardır249_.

Yıldız Sarayın da gerçekleşen takdim merasimin de İmparatorun maiyetinde ki devlet adamları da merasim de yer almıştır. Karşılıklı yapılan takdim merasiminden sonra, öğle yemeğini yemek üzere elçilik Merasim Köşküne geçilmiştir İmparatorun Yıldız Sarayı ziyaret programı bu şekilde gerçekleşmiştir. İmparator için hazırlanan ve daha önce verdiğimiz program aynen tatbik edilmiştir. II. Wilhelm’in İstanbul seyahatinde yapacak olduğu diğer günlerin gezi programı ise yerli ve yabancı basın tarafından takip edilmiştir. Diğer günlerin program metni de

ona göre belirlenmiştir250_.

249 _{BOA, Y.PRK. PT, 18/15 Lef 3.}  250 _{BOA, Y.PRK. PT, 18/10 Lef 4.}

İKİNCİ BÖLÜM

2. ALMAN İMPARATOR’U II. WİLHELM’İN FİLİSTİN VE