Bu bölümde tasarım odaklı düşünme becerilerine yönelik yurt içi ve yurt dışında yapılan çalışmalar yer almaktadır.
2.9.1. Yurt İçinde Yapılan Araştırmalar
Öztürk (2006), tarafından yapılan “Tasarım Eğitiminde Disiplinler Arası
Yaklaşımlar Ve Tasarımcı Düşünüş Modeli” ile ilgili çalışmada, ‘tasarımcı
düşünüş’ kavramı ve onu odak noktasına alan disiplinlerarası eğitim modeli incelenerek, tasarım eğitimi programları için söz konusu olabilecek işletme ve tasarım programlarının birleşiminden oluşacak yeni eğitim modeli konusunda öneriler geliştirmek amaçlanmaktadır. Sonuç olarak, akademik olarak ifade edilen ‘tasarımcı olarak düşünme’ söyleminde ifade edilen tasarımcının yaratıcılığı, becerileri ve bilgisi bu disiplinlerarası eğitim için dikkate alınması gerektiği sonucuna ulaşılmıştır.
Çopurlar ve Öztürk (2015), tarafından yapılan “Giotto Hareketi 2. Ulusal
Kongresi Tasarım Odaklı Düşünme Çalıştayı İzlenimleri.” ile ilgili çalışmada
ulasal kongrelerde elde edilen bilgiler ışığında, tasarım odalı düşünmenin hayatımızdaki yeri ve öneminin nasıl geliştiğini öğrenme amaçlamıştır. Hem eğitim hayatında hem de iş hayatında dünyanın her yerinde kullanılan Tasarım odaklı düşünme, insanların fikirlerini korkusuzca ortaya koymasını sağlayan, problemlere beyin fırtınası yoluyla çözüm bulan bir program olduğu sonucu görülmüştür.
Duman ve Kayalı (2016), tarafından yapılan “Teknopedagojik Öğretme
22
Teknopedagojik öğretme yaklaşımının tasarım odaklı düşünme becerilerine etkisinin incelenmesi ve teknopedagojik öğretme yaklaşımına dayalı yapılan etkinliklerin öğrencilerin tasarım odaklı düşünme becerilerine yönelik etkileri üzerine etkisini belirleme amaçlanmıştır. Yapılan bu araştırma öğrencilerin genel olarak teknopedagojik öğretme yaklaşımını kullanarak tasarım odaklı düşünme becerilerine olumlu katkılar sağladığı sonucuna ulaşılmıştır.
Arslan (2016), tarafından yapılan “Yaratıcı Endüstride Tasarım Odaklı
Düşünce Eğitimi” ile ilgili çalışmada, tasarım odaklı düşünce sürecinin bir
ülkenin yaratıcı endüstrisindeki yeri ve önemi üzerine kurgulanmıştır. Bu araştırmada tasarım düşünce sisteminin eğitim ve öğretimdeki yeri ve önemine değinilmiş ve bu çerçevede araştırma yapılmıştır.Bazı ülke ve eğitim kurumların farkına vardığı ve 21’ci yüzyılın insanına uygun tasarım odaklı düşünme eğitim süreci, bütün dünyadaki ülkelerin ve eğitim kurumların ilgilenmesi gereken bir alan olmuştur. Dolayısıyla tasarım odaklı düşünme günümüzde ciddi eğitim merkezlerinde tanıtılıp programlarla çalışmalar yapılırken, yetişen yeni nesiller sayesinde gelecekte ekonomik kalkınmada güçlü bir lokomotifi olacaktır sonucu ortaya çıkmıştır.
Parlar vd. (2017), tarafından yapılan “Sistematik Konstrüksiyon Ve
Tasarım Odaklı Düşünme Yaklaşımı İle Yaratıcı Kavramsal Tasarım Süreci: Küçük Ev Aleti Tasarımı” ile ilgili çalışmada sistematik konstrüksiyon ve tasarım
odaklı düşünme ile küçük ev aletleri üzerine etkisi amaçlanmıştır. Yapılan bu araştırma sonucunda; tasarım odaklı düşünme yaklaşımına göre belirlenen odak grubun ihtiyaçlarını tespit etmek amacıyla anketler yapılmış, videolar çekilmiş ve yüz yüze görüşmeler yapılmıştır. Bu sayede problem belirlenirken müşteriler ile empati kurulabilmiş ve müşterilerin istekleri veya farkında olmadıkları ihtiyaçları belirlenmiştir. Bu kapsamda insanların mutfaktaki en önemli ihtiyacının otomatik gıda karıştırıcısı olduğu sonucuna ulaşılmıştır.
Akdemir (2017), tarafından yapılan “Tasarım Kavramının Geniş
Çerçevesi: Tasarım Odaklı Yaklaşımlar Üzerine Bir İnceleme” ile ilgili
çalışmada, Literatür taraması ile elde edilen bulgulardan katılımcı odaklı tasarımın, tasarım odaklı inovasyonun, tasarım odaklı düşünmenin ve kullanıcı merkezli tasarımın kavram ve içerikleri açıklanarak, araştırma örneklerle
23
desteklenmeye çalışılmıştır. Böylelikle tasarımın sadece ürün değil, tasarlama eyleminin ise sadece ürün ortaya çıkartmak için olmadığı, gelişen dünyada ise bu noktadaki değişim algısının hayli önemli olduğu söylenebilmektedir sonucu ortaya çıkmıştır.
Çeviker (2018), tarafından yapılan “Desıgn Thınkıng In Busıness
Educatıon” ile ilgili çalışmada, dünyadan ve Türkiye’den örnek okulları detaylı
inceleyerek, farklı entegrasyon metodolojilerini ortaya çıkarmak ve bu yolla Türkiye’deki yüksek lisans düzeyindeki işletme eğitiminin dünya standartlarına ulaşması kapsamında tasarım odaklı düşünme prensipleri çerçevesinde bir yol haritası oluşturma amaçlanmıştır. Bu amaçla öncelikle, detaylı bir literatür taraması ile birlikte, tasarım odaklı düşünme yaklaşımına farklı bakış açıları incelenmiştir. Sonrasında, tasarım odaklı düşünme yaklaşımının işletme eğitiminde yeri ve işletme eğitimin sorunlarına bir çözüm olup olamayacağı da tartışılmıştır. Detaylı incelemeler göstermiştir ki, Türkiye entegrasyon sürecindeki yolun henüz çok başındadır. Türkiye’deki işletme eğitiminin tasarım odaklı düşünme perspektifinden dünya standartlarını yakalayabilmesi için ileri çalışmalar yapılarak; detaylı bir yol haritası belirlenmesine ihtiyaç duyulmaktadır neticesi ortaya çıkmıştır.
Aydemir (2019), tarafından yapılan “Sosyal Bilgilerde Tasarım Odaklı
Düşünme Yaklaşımı” ile ilgili çalışmanın temel amacı tasarım odaklı düşünme
yaklaşımının temellerini açıklayarak sosyal bilgiler alanında yaklaşımı uygulamak ve katılımcıların süreç deneyimleri ile yaklaşıma ilişkin görüşlerini ortaya çıkarmaktır. Tasarım odaklı düşünme yaklaşımının gözlem, empati, pratik düşünme ve çok boyutlu düşünme gibi bazı becerilere odaklandığı, pratik tasarımlar yapmaya olanak tanıması, eğitim-öğretim ortamlarındaki ihtiyaçları belirlemeye yönelik fırsat tanıması, grupla çalışmaya imkan tanıması ve sorun belirlemede etkili bir yaklaşım olması gibi bazı yararlarının olduğu görüşüne sahip olduklarına ulaşılmıştır. Buna ek olarak araştırma sonucunda süreçte tasarlanan ürünlerle gerçekleştirilen öğretim sonucunda elde edilen akademik başarının, programın öngördüğü şekilde gerçekleştirilen öğretim sonucunda elde edilen akademik başarıya göre olumlu olarak anlamlı bir şekilde farklılaştığına ulaşılmıştır.
24 2.9.2 Yurt Dışında Yapılan Araştırmalar
Gartenhaus (2000), tarafından yapılan “Yaratıcı Düşünme Ve Müzeler” ile ilgili çalışmada, sorunlarla, sorularla ya da şeylerle karşılaşıldığında kullanılan "aracı" güçlendirmek için ıraksak düşünme egzersizi yapıldığı görülmüştür. Bu araç, yaratıcılığımızı açan ve bize sınırları belirlemeden ya da seçimleri yapmadan önce daha geniş bir olanaklar, seçenekler ve tercihler yelpazesine yaklaşma olanağı sağlayan bir manivela hizmetini görmektedir olanağı sağlamıştır.
Tideholm ve Rydén (2015), tarafından yapılan “Design Thinking As
Facilitator For İnnovation İn Swedish Healthcare A Case Study At Karolinska University Hospital” ile ilgili çalışmada tasarım odaklı düşüncenin İsveç’te bir
sağlık merkezinde yapılan bir vaka çalışması zerindeki etkisini belirleme amaçlanmıştır. Yapılan bu araştırma sonucunda tasarım odaklı düşünme yaklaşımının uygulanmasının zor olabileceğinin yanı sıra sağlık hizmetlerinin karşı karşıya olduğu sorunların bir kısmını ele almanın bir yolu olabileceğine varılmıştır.
Freimane (2015), tarafından yapılan “Case Study: Design Thinking And
New Product Development For School Age Children” ile ilgili çalışmada okul
çağındaki çocuklar için tasarım odaklı düşünme becerisi ve bu çocukların yeni ürünler geliştirmesi üzerine etkisini ortaya çıkarma amaçlanmıştır. Yapmış olduğu araştırmasında durum çalışması neticesinde tasarım odaklı düşünme becerisinin eğitim-öğretimin yapıldığı bütün alanlarda yaratıcı problem çözme ve öğrencileri geliştirmek adına başarılı bir şekilde uygulanabileceği sonucuna varmıştır.
Retna (2016), tarafından yapılan “Thinking About ‘Design Thinking’: A
Study Of Teacher Experiences” ile ilgili çalışmada eğitim öğretim ortamlarında
tasarım odaklı düşünme yaklaşımının uygulanmasındaki zorlukların incelenmesi amaçlanmıştır. Bu bağlamda araştırma kapsamında tasarım odaklı düşünmenin ve faydalarının öğretmenler tarafından nasıl algılandığı araştırılmıştır. Araştırma sonucunda katılımcıların çoğunun tasarım odaklı düşünmenin, geleneksel yöntemlere göre “benzersiz” ve “farklı” bir yaklaşım olarak değerlendirdiklerine, tasarım odaklı düşünme uygulamalarının çoğu öğrenci için gelişmiş bir yaklaşım
25
olduğu ve başarıya ulaşmayı hedefleyen okullarda işe yarayabilecek bir yaklaşım olduğu görüşüne sahip olduklarına ulaşılmıştır.
Nguyen (2016), tarafından yapılan “Designt Thinking İn Startup” ile ilgili çalışmada yeni girişimlerde tasarım odaklı düşünmenin nasıl uygulandığını ortaya çıkarmak amacıyla sistematik bir araştırma hedeflenmiştir. Araştırma kapsamında üç temel tema üzerinde durulmuştur. Bunlar, hangi durumlarda tasarım odaklı düşünme yaklaşımının uygulanabileceği, tasarım odaklı düşünmenin nasıl algılandığı ve tasarım odaklı düşünmenin yeni girişimlerde nasıl uygulanabileceğidir. Araştırma sonucunda tasarım odaklı düşünme sürecinin deneysel ve araştırmacı bir yönden daha spesifik ve doğrusal bir yöne kaydığına, süreçte duruma göre farklı kişilerinde uygulamaya dahil edildiğine, başlangıçta daha çok ihtiyaç temelli somut sorunları çözmeye odaklanıldığına ulaşılmıştır.
Sadeikaite (2017), tarafından yapılmıştır “An Analysis Of Design
Thinking And Innovation Management Approaches İn European Business Schools: The Case Of The Faculty Of Economics, University Of Ljubljana” ile
ilgili çalışmada Avrupa ticaret okullarında tasarım düşüncesi ve yenilik yönetimi yaklaşımları üzerine tasarım odaklı düşünmenin uygulanmasının ne gibi faydaları olabileceğini araştırmıştır. Yapmış olduğu çalışma sonucunda tasarım odaklı düşünme yaklaşımının öğrencilerin beceri ve tutum gelişimini olumlu yönde etkilediği sonucuna ulaşmıştır.
McKilligan, Dhadphale ve Ringholz (2017), tarafından yapılmıştır “Speed Dating With Design Thinking: An Empirical Study Of Managers Solving Business Problems With Design” ile ilgili çalışmada, planlanan bir atölyede yer
alan katılımcıların tasarım odaklı düşünmeyi nasıl algıladıklarını ortaya koymaya çalışılmıştır. Araştırma sonucunda sürece katılan yöneticilerin tasarım odaklı düşünme yaklaşımını kendi alanlarında kullanılabilecek bir yöntem olarak gördüklerine, katılımcı tanımlarında tasarım odaklı düşünmenin gerçek problemi anlamak için sistematik bir yol gerektiren ve bir dizi adımdan geçerek benzersiz çözümler sunabilen bir düşünme süreci olarak gördükleri şeklinde olduğuna ulaşılmıştır.
26
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Bu bölümde araştırmanın modeli, deseni, veri toplama araçları, çalışma grubu, toplanan verilerin analizi ile ilgili bilgiler bulunmaktadır.
YÖNTEM
Bu bölümde problemi çözmek için takip edilen yollardan bahsedilmiştir. Yapılan bu araştırmada nitel araştırma yöntemi kullanılmıştır. Araştırmanın desenini nitel araştırma modellerinden olgu bilim deseni oluşturmaktadır. Verilerin toplanması için gözlem ve yarı yapılandırmış görüşme tekniği kullanılmıştır. Elde edilen veriler betimsel analiz ile çözümlenmiştir. Verilerin analizi katılımcıların hazırladığı dört ayrı proje sonunda gözlem tekniği kullanılarak yapılmıştır. Ayrıca çalışma sonunda katılımcılara yarı yapılandırılmış görüşme form soruları yöneltilerek veriler analiz edilmiştir. Bu çalışma Ağrı İbrahim Çeçen Üniversitesi Eğitim Fakültesi Sosyal Bilgiler öğretmenliği 3.sınıf’ta uygulanmıştır.