• Sonuç bulunamadı

1. GİRİŞ

1.14. İlgili Araştırmalar

İlkokul dördüncü sınıf sosyal bilgiler dersinde mekân algılama becerisinin geliştirilmesinde GE uygulamasının etkisini ortaya koymayı amaçlayan bu araştırma ile ilgili alanyazın incelendiğinde araştırmaların hem yurt dışında hem de yurt içinde sınırlı sayıda olduğu görülmüştür. Bu nedenle araştırmada alanyazın taraması GE’nin eğitimde kullanımı ve mekân algılama becerisi ile sınırlandırılmıştır.

Öğütveren (2014); “6. sınıf sosyal bilgiler dersindeki coğrafya konularının öğretiminde GE programının başarıya etkisi” adlı araştırmasında altıncı sınıf sosyal bilgiler dersi öğretim programında yer alan ''Yeryüzünde Yaşam'' ünitesindeki iki kazanımı GE uygulaması yardımıyla öğrencilere kazandırmaya çalışmıştır. Altıncı sınıf

öğrencilerinden 49 öğrenci araştırmanın örneklemini oluşturmuştur. Araştırmada ön test-uygulama-son test yöntemi uygulanmıştır. Öğrencilerin kazandırılması hedeflenen kazanımları ölçebilemek adına 25 soruluk başarı testi uygulanmıştır. Araştırma sonucunda GE programının belirlenen kazanımların öğretilmesinde etkili olduğu ortaya konmuştur.

Koçak (2013), “Ortaöğretim coğrafya dersinde ‘Googel Earth’ün kullanımının değerlendirilmesi” adlı araştırmasını, ortaöğretim coğrafya dersinde 12. sınıf Küresel Ortam: Bölgeler ve Ülkeler konusunu GE’nin kullanımını değerlendirmek amacı ile yapmıştır. Nitel araştırma yaklaşımlarından durum çalışması yöntemi kullanılmıştır.

Araştırmanın çalışma grubunu, 12. sınıfa devam eden 20 öğrenci oluşturmuştur.

Araştırmada veri toplamak amacı ile "GE Araç Çubukları Çalışma Yaprağı", "Kişisel Bilgi Formu ", "GE Sanal Keşif ve Görevler" formu, " GE Öz Yeterlilik Formu", ve uygulama sonrası katılımcıların görüşlerini almak için yarı-yapılandırılmış görüşme soruları ve uygulamadan sonra 20 maddelik başarı testi kullanılmıştır. Araştırma sonucunda, GE’nin sınıf içinde kullanımında öğrenci ve alt yapıdan kaynaklanan problemlerin ortaya çıktığı ayrıca GE programının öğrencilerin öğrenmelerini olumlu yönde etkilediği belirtilmiştir.

Demirci, Karaburun ve Kılar (2013) ortaokul coğrafya derslerinde “Google Earth”

uygulamasını ders aracı olarak kullanmışlar ve öğrencilerin gelişimlerine olumlu katkıları olduğunu belirtmişlerdir. GE etkinlikleri öğrenciler tarafından çekici ve faydalı bulunmuş olup, bu uygulamanın iyi bir eğitim aracı olarak kullanılabileceğini bildirmişlerdir.

Karakuş ve Oğuz (2013), “Sosyal bilgiler dersi coğrafya konularında Google Earth kullanımı ve öğretmen görüşleri” adlı araştırmalarını, sosyal bilgiler dersi programında yer alan coğrafya konularına ait kazanımlarda GE programını nerede ve nasıl kullanılabileceğini ve sosyal bilgiler öğretmenlerinin GE hakkındaki düşüncelerini belirlemek için yapmışlardır. Araştırmada, nitel araştırma yöntemlerinden doküman inceleme ve görüşme tekniği kullanılmıştır. Araştırmada 10 sosyal bilgiler öğretmeni ile çalışılmıştır. Veriler kaynak taraması ve yarı-yapılandırılmış görüşme formu yoluyla elde edilmiştir. GE hakkında öğretmen görüşlerine göre programın derslerde kullanılabileceği sonucu çıkmıştır. Ayrıca SBDÖP incelenmiş, programda yer alan konuların hangilerinin GE’nin kullanılmasına uygun olduğu belirlenmiş ve etkinlik örnekleri hazırlanarak sunulmuştur.

Aktürk (2012), “Sosyal bilgiler dersinde animasyon ve dijital harita kullanımının

öğrencilerin mekânı algılama becerilerine yönelik etkileri” adlı yüksek lisans tezinde 24 sorudan oluşan çoktan seçmeli başarı testi kullanmıştır. Geliştirilen ölçme aracı 50 kişiye uygulanmıştır. Araştırma sonuçlarına göre, deney ve kontrol gruplarında yer alan öğrencilerin uygulama sonrasında son test akademik başarı puanları arasında deney grubu lehine anlamlı bir fark olduğu ortaya çıkmıştır. Deney grubunda yer alan öğrencilerin uygulama öncesi ve sonrasında akademik başarı puanları arasında anlamlı bir fark bulunduğu gibi kontrol grubunda yer alan öğrencilerin uygulama öncesi ve sonrasında akademik başarı puanları arasında ise anlamlı bir farkın bulunamamıştır. Animasyon ve dijital haritaları kullanımının öğrencilerin mekan algılama becerilerine olumlu yönde etkisi olduğu sonucuna varılmıştır..

Özdemir (2011), “Mekânsal beceri eğitim programının okulöncesi dönem çocuklarının mekânsal becerilerine etkisi” adlı araştırmanın amacı "Mekânsal Beceri Eğitim Programının” okul öncesi çocukların mekânsal becerileri üzerindeki etkisini araştırmaktır. 12 haftalık Mekânsal Beceri Eğitim Programının okulöncesi çocuklar üzerindeki etkisini değerlendirmek amacı ile öntest-sontest kontrol gruplu desen kullanılmıştır. Araştırmada bir anasınıfındaki 31 çocuk yer almıştır. Veriler Mekânsal Algı Ölçeği, Bracken Temel Kavram Ölçeği ve Mekânsal Beceri Formu kullanılarak toplanmıştır. Mekânsal Beceri Programı ile yapılan eğitiminin okulöncesi dönem çocuklarının mekânsal becerileri üzerinde olumlu etkisinin olduğu belirtilmiştir.

Demirci ve Karaburun (2011), “CBS, GPS ve GE teknolojilerinin coğrafya derslerinde kullanımı” adlı araştırmalarında CBS, GPS ve GE teknolojilerini coğrafya derslerinde kullanmışlardır. Çalışmaya 25 coğrafya öğretmeni katılmış olup uygulama CBS kursu sürecinde yapılmıştır. Çalışmada öğretmenler GPS ile konum verilerini alarak arazide ölçümler yapmılardır. Bu ölçümleri CBS ortamına aktararak her bir değer için dağılım haritaları üretmiş ve bunları GE üzerinde göstermişlerdir. Yapılan uygulamayı sonrasında öğretmenler üzerinde bir anket uygulanmış olup, CBS, GPS ve GE’nin birlikte kullanılması ile gerçekleştirilen etkinliğin coğrafya dersleri için faydalı bir yöntem olabileceği görülmüştür.

Merç (2011), “Sosyal bilgiler ve okul öncesi öğretmenliğinde eğitim gören öğrencilerin mekân bilişi ve harita okuma becerisi” adlı araştırmasında, çalışma grubundaki öğrencilerin yaşadıkları coğrafi mekâna dair neler bildikleri ve bu bilgileri gösterme şekillerinin incelenmesini amaçlamıştır. Araştırma, Adnan Menderes Üniversitesi Sosyal Bilgiler ve Okul Öncesi Öğretmenliği Bölümüne devam eden 1. ve

4. sınıf 131 öğrenci ile gerçekleştirilmiştir. Seçilen öğrencilerin mekânsal biliş ve harita okuma becerileri bölümlere, sınıflara, cinsiyetlere, yerleşim yerlerine, mezun olunan orta öğretim programına, mezun olunan lise türüne ve coğrafya dersi alma zamanına göre irdelenmiş ve karşılaştırılmıştır. Aydın ilinin hava fotoğraflarından bir kesit alınarak, bütün grupların bazı özel konumlu yerleri kesit üzerinde göstermeleri istenmiştir. Veri toplama aracı olarak araştırmacı tarafından geliştirilen Mekân Bilişi Çalışması formu kullanılmıştır. Araştırma bulgularına göre sosyal bilgiler öğretmenliği öğrencilerinin mekân bilişi ve harita okuma becerilerinin okul öncesi öğretmenliği öğrencilerininkine göre anlamlı olarak üstün olduğu tespit edilmiştir.

Safi (2010), “Sosyal Bilgiler öğretmenlerinin mekânı algılama becerisinin geliştirilmesine ilişkin görüşleri” adlı araştırmasında öncelikle konu ile ilgili alanyazın araştırması yapılmış, ilgili araştırmalar incelenmiştir. Araştırmanın uygulama bölümünde hem nicel hem de nitel araştırma tekniklerinden yararlanılmıştır. İlköğretim okullarında görev yapan sosyal bilgiler öğretmenlerinin konu ile ilgili görüş ve önerileri ortaya konulmaya çalışılmıştır. Araştırma, ilköğretim okullarında görevli 148 sosyal bilgiler öğretmeni ile gerçekleştirilmiştir. Yapılan istatistiksel analizler sonucunda, sosyal bilgiler öğretmenlerinin mekânı algılama becerisi kavramı hakkında yeterli bilgiye sahip oldukları görülmüştür. Öğrencilerde bu becerinin geliştirilmesinin önemli olduğu, ancak okullarda teknik yetersizlik ve okul şartlarından dolayı yapılandırmacı öğretim programının tam olarak uygulanamaması gibi nedenlerle mekânı algılama becerisinin geliştirilmesinde sorunlar yaşandığı sonuçlarına ulaşılmıştır.

Öcal (2007), “İlköğretim sosyal bilgiler dersinde 6. sınıf öğrencilerinin mekânsal biliş becerilerinin incelenmesi” adlı çalışmasında ilköğretim sosyal bilgiler dersi mekânsal biliş becerisinin altıncı sınıf öğrencileri düzeyinde inceleyi amaçlamıştır. Nitel araştırma yöntemlerine uygun olarak desenlenen bu çalışmada, görüşme, gözlem ve doküman analizi teknikleri kullanılmıştır. Çalışma 10 öğrenci ile gerçekleştirilmiş olup nitel araştırma yöntemlerine uygun olarak analiz edilmiştir. Bu çalışmada öğrencilerin mekân bilişleri hakkında önemli sonuçlara ulaşılmıştır. Genel olarak, öğrencilerin mekân bilişlerinin fazla gelişmemiş olduğu görülmüştür. Özellikle yakın çevrelerine dair mekânsal bilişlerinde çok büyük sıkıntılar olduğu tespit edilmiştir. Öğrenciler, kendi okul çevresi ve yaşadığı yeri tasvir etmede problem yaşarken, daha uzaktaki iller ve ülkeler hakkında daha fazla bilgiye sahiptir.

Blank, Almquist, Estrada and Crews (2016), “Google Earth tabanlı yeryüzü

bilimleri programının öğrencilerin başarısını etkileyen faktörler” adlı araştırmalarında GE uygulamasına dayalı yeryüzü bilimi programında yer alan “volkanlar, depremler, tektonik tabakalar, bilimsel akıl yürütme teknikleri ve bilimsel kimlik” becerilerinin öğrencilerin anlayışlarına ne kadar etki ettiğini amaçlamışlardır. Fen sınıfında gerçekleşen çalışmalar sonunda belirlenen becerilerde anlamlı derecede gelişim gözlenmiştir.

Thankachan and Franklin (2013), “GE uygulamasının öğrencilerin öğrenmesine etkisi” adlı araştırmalarında GE uygulamasının öğrencilerin öğrenmeleri üzerine etkisini belirlemek için yaptıkları çalışmanın sonuçlarında, deney grubunda bulunan öğrencilerin performanslarının geliştiğini ve ilkokul öğrencilerinin lise öğrencilerine göre GE etkinliklerini daha dikkatli izledikleri sonucuna ulaşmışlardır.

Edstrom (2013), “Orta okul yer bilimi eğitiminde haritalar ve GE uygulamasının karşılaştırılması” adlı çalışmasına ortaokul yer bilimi derslerinde GE ve kağıt haritaların kullanımını karşılaştırmayı amaçlamıştır. GE uygulamasının geleneksel yöntem olan haritalardan daha etkili ve kullanışlı olduğu sonucuna ulaşmıştır.

Ratinen and Keinonen (2011), “Problem tabanlı jeoloji öğreniminde öğrencilerin Google Earth kullanımı” adlı araştırmalarında öğretmen adaylarının coğrafi düşünme seviyelerini geliştirebilmek için GE uygulamasını derslerde kullanmışlar. Araştırmaya 10 öğretmen adayı katılmıştır. Nitel araştırmalardan olan durum çalışması yöntem olarak seçilmiştir. Öğrencilerle görüşmeler yapılarak analiz edilmiştir. Aynı zamanda dersler gözlemlenmiştir. Öğretmen adaylarının coğrafya derslerindeki seviyelerinin gelişmesine rağmen harita çözümleme ve coğrafi verileri analizde hala zorlandıkları sonucuna ulaşmışlardır.

Westgard’ın (2010), “Ortaokul coğrafya sınıflarında Google Earth: Öğrencilerin mekân okuma ve yer coğrafyası anlamalarına etkisi” adlı araştırmasında kontrol ve deney grubu olmak üzere 84 kişilik iki grup belirlenerek, kontrol grubunda yer alan 44 öğrenciye powerpoint üzerinden coğrafya dersi anlatılmış, deney grubu olan 40 öğrenciye ise GE üzerinden ders işlemiştir. Araştırmanın sonuçlarına göre Anova analizi yapılmış ve sayısal olarak iki grup arasında herhangi bir fark bulunamamıştır, 5 görüşme sorusu ile yapılan nitel veri analizi ile GE ile eğitim alan grubun belirgin olarak daha başarılı olduğunu belirlenmiştir.

Qiu’nun (2006), “Coğrafi bilgi teknolojileri: Üniversite öğrencilerinin mekân becerilerine etkisi” adlı çalışmasında CBS’nin öğrencilerin mekân algılama becerilerinin

gelişmesine katkıda bulunduğunu ortaya koymuştur.

Yapılan araştırmaların geneline bakıldığı zaman hem GE uygulamasının hem de mekân algılama becerisinin birlikte kullanıldığı çalışma bulunmamaktadır. Araştırmalar GE ve diğer teknolojik araçların farklı ders ve becerilerin öğretilmesinde kullanıldığı görülmektedir. Araştırmaların çoğunda kullanılan araçlar olumlu etkiler göstermiştir.

Mekan algılama becerisi ile ilgili yapılan araştırmalar ise daha çok bireylerdeki durum tespitleri ve derslerde ki kullanımı, öğretmen görüşleri ile sınırlandırılmıştır.