Aktif spor yapan öğrencilerin sosyalleşme düzeylerinin incelenmesi ile benzer çalışmalar. Bayköse’nin (2011) çalışmasında ise ortaöğretim öğrencilerinin sosyalleşme sürecinde beden eğitimi ve spor aktivitelerinin rolünün cinsiyet değişkeni açısından incelenmesidir. Araştırmamızın evrenini Karaman il merkezinde yer alan devlet liseleri oluşturmaktadır. Bu araştırma spor yöneticilerine, beden eğitimi öğretmenlerine, antrenörlere yararlanacağı bir kaynak sunması, ülkemizde insanların spora bakış açılarının, toplumsal ve kültürel değer yargılarının yansıtılması ve ülkemizde spor alanında hizmet götürecek kurum ve kuruluşları yönlendirebilmek açısından büyük bir önem arz etmektedir.
Korucu Aytan (2010) yaptığı çalışmalarda sporun öğrenciler üzerindeki sosyal etkilerini çalışmış ve çalışmasında 2008–2009 eğitim ve öğretim yılında Denizli il merkezindeki lise ve dengi okulları baz almıştır. Bu araştırmanın amacını, ortaöğretim öğrencilerinin sosyalleşmelerinde sporun, etkileri, öğrencilerinin spor aktiviteleri ile sosyalleşme süreçlerinde meydana gelen değişimin ortaya çıkarılması, spor ve spor aktivitelerinin ortaöğretim öğrencilerin sosyalleşmesi üzerinde etkisinin olup olmadığı oluşturmaktadır. Öztürk’ün (2007) çalışmasında Bursa ilindeki çeşitli spor kulüplerinin spor okullarına devam eden 9-13 yaş grubundaki 143 öğrenci ve aynı yaş grubunda spor yapmayan 82 öğrenci gönüllü olarak katılmıştır. Bireysel spor çalışmalarına katılanlar (atletizm, badminton, masa tenisi) 72, takım sporuna katılanlar (basketbol voleybol) 71 kişidir. Araştırmada spor yapmayanlar, takım sporu ve bireysel spor yapanların sosyal yetkinlik beklentisi (SYB) puanlarının çeşitli değişkenlere göre karşılaştırılması amaçlanmıştır. Şahan(2007), üniversite öğrencileriyle yaptığı doktora çalışmasında; Araştırma sonucunda gençlerin sosyalleşme sürecinde eğitim kurumları, arkadaş çevresi, aile, kültürel yapı ve diğer sosyalleşme faktörleriyle birlikte spor aktivitelerinin de önemli unsurlardan birisi olduğu görülmektedir. “Sporun sosyalleşme üzerindeki etkilerinin belirlenmeye çalışıldığı bu araştırmanın değişik sosyalleştirme araçları göz önüne alınarak başka alanlarda da çalışmalar yapılmalıdır. Özellikle orta öğretim kurumlarına yönelik yapılacak çalışmalar ile sporun eğitimdeki önemi ve gençlerin sosyalleşme problemlerinin ortadan kaldırılmasında yardımcı olacaktır. Üniversitelerin beden eğitimi ve spor yüksekokulları dışında özellikle sosyoloji bölümlerinin de spor ile ilgili çalışmalara yönelmeleri toplumsal açıdan yararlı olacağı ifade edilebilir.” Önerisinde bulunmuş ve araştırmamıza örnek olmuştur.
40
Özdinç, üniversite öğrencileri üzerine (2005), yaptığı çalışmasında sporun bir sosyalleşme aracı olarak cinsiyete göre farklılık göstermektedir sonucunu elde etmiştir.
Selmin Çakmakçı’nın (2001) yılında Dumlupınar Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Beden Eğitimi ve Spor Ana Bilim Dalı’nda hazırladığı “Okullarda Beden Eğitimi Dersinin ve Faaliyetlerinin Öğrencilerin Sosyalleşmesine Etkileri” konulu yüksek lisans tezinde beden eğitimi spor faaliyetlerinin, öğrencilerin sosyalleşmesine büyük ölçüde etken olduğu sonucu, hem kuramsal kısımda hem de anket uygulamasında ortaya çıkmıştır.
Kırcıgil, (1998) Ankara ilinde yapmış olduğu “Sosyal Çevre-Spor İlişkisi” adlı çalışmasında, aile üyelerinin ya da çevresindeki insanların sporla ilgileniyor olması, çocuğunda spora yönelmesinde teşvik edici unsur olduğunu ve yeni bir sosyal çevre edinebileceğini belirtmiştir.
Aydos ve Kürkçü’nün (1997) yaptığı bir çalışmada 13-18 yaş grubu spor yapan ve yapmayan ortaöğretim gençliğinin fiziksel ve fizyolojik özellikleri karşılaştırılmıştır. Yapılan bu araştırmada sonuç, 13-18 yaş grubundaki spor yapan ve yapmayan gruplar arasında fiziksel uygunluk değerleri bakımından anlamlı bir fark bulunduğudur. Bu fark ise kişinin toplum içinde daha kabul görmesine bununla birlikte sosyalleşmesine büyük etki etmektedir. Spor yapan ortaöğretim öğrencilerinin spor yapmayan öğrencilere göre görülen bu fark onların psikolojik durumlarına da yansımaktadır.
Çon ve arkadaşlarının (1997) yapmış oldukları çalışmada, öğrencilerin spora yönelmesindeki etken olana unsurlar içerisinde aile faktörü ikinci sırada yer aldığını belirtmişlerdir. Çon ve arkadaşlarının diğer bir çalışmalarında ortaöğretimde uygulanan beden eğitimi dersine ilişkin velilerinin birinci sırayı alan amaçlarını “beden eğitimi ve sporun sağlığa yararlarını kavrayarak serbest zamanlarını spor faaliyetleri ile değerlendirmeye istekli olduklarını” ifade etmişlerdir.
Çamlıyer ve arkadaşlarının (1996) çalışmasında; yetiştirme yurdu ergenlerinde sportif aktivitelerin psiko-sosyal uyum düzeylerine etkileri araştırılmış ve sonuç olarak sportif etkinliklerin ergenlerde belirli bir davranış değişikliği meydana getirdiği gösterilmiştir. Ergenlerin çalışmaları süresince çalışmalara katılımları %100 olmuş ve çalışmalardan kopmamak için önerilen uygun davranışları göstermeye büyük özen göstermişlerdir.
Spor yapan ortaöğretim öğrencilerinin spor yapmayan öğrencilere göre benlik algılamaları arasında (Aşçı, 1993, s.34) ve beden bölgelerinde hoşnut olma düzeyleri arasında (Aşçı,
41
1993, s.38) farklılıklar olduğu görülmüşken; spor yapan öğrencilerin spor yapmayan öğrencilere göre benlik saygılarında bu fark görülmektedir (Tiryaki ve Moralı, 1993, s. 1). İnel’in gençler üzerindeki (1996) yaptığı çalışmasında kişiliğin gelişmesinde sporun önemli bir role sahip olduğunu göstermektedir.
Snow ve arkadaşları, (1980) ve Dianı (1995) gönüllü kuruluşlar üzerinde yaptıkları çalışmada, toplumsal harekete ve gönüllü kuruluşlara katılanların yaklaşık % 70’inin var olan toplumsal ağlar yoluyla işbirliği içinde oldukları tespit edilmiştir. Bu tür toplumsal ağlar, hem sosyalleşme sürecinin belirgin biçimlerini içerdikleri için hem de kuruluşlar ve bireyler arasında somut ilişkiler kurdukları ve toplu harekete bağlı olarak oluşan problemlerle ilgili ikilemin aşılması işlevini gördüğü için, önemlidirler (Passy, 2001, s, 173-192). Fiziksel aktiviteye katılım bireyin sosyal gelişimini ve sosyal ilişkiler kurabilme yeteneğini olumlu olarak etkiler (Reppucci, 1987, s. 1-27). Bu bulgulardan hareketle spora sık katılan bireylerin az katılanlara oranla sosyal ilişkiler kurma yönünden daha aktif oldukları ayrıca arkadaşları arasında işbirliğine daha çok önem verdikleri söylenebilir.
43
BÖLÜM III
YÖNTEM
Bu bölümde araştırmanın deseni, çalışma grubu, veri toplama araçları, verilerin değerlendirilmesi üzerinde durulmaktadır.