İhtiyaç Duyulan/Gerekli Beceriler ile Eğitimler

Okul dışı gençlerin ilettiği eğitim ihtiyaçlarına bakıldığında, Suriyeli gençler tarafından dile getirilen en önemli ihtiyaçlar arasında “İş Türkçesi”, “İş Hayatına İlişkin Sosyal Beceriler” ve “Temel İş Hukuku”

bulunmaktadır. Odak Grup Tartışmalarından elde edilen bulgular, Suriyelilerin iş olanaklarına erişimde karşılaştığı en önemli engelin, Türkçe yeterliliğindeki eksiklik olduğunu göstermiştir. Bu durum, iş dünyasına yönelik Türkçenin Suriyeli gençler tarafından en sık dile getirilen eğitim konusu olarak ortaya çıktığı nicel çalışma sonuçlarıyla uyumludur. Suriyelilerin Temel İş Hukukunu yerel halka göre daha gerekli bir eğitim olarak dile getirme oranları daha yüksektir. Bu durum da yerel iş yasalarını anlama ve bu yasalara riayet etme konusunda Suriyelilerin yerel halka göre daha düşük düzeyde kendilerinden

72Kızılay Kart Hakkında Sıkça Sorulan Sorular; “Kişiler bu programa nasıl seçilmektedir?”, http://kizilaykart-suy.org/EN/faq1.html

emin olduğu anlamına gelebilmektedir. Her iki grup da kendilerine sunulan eğitim kursları arasında İngilizceyi en az gerekli konu olarak belirtmiştir.

Suriyeliler her eğitim kursunun önemini yerel halka göre ortalama olarak daha az önemli şeklinde derecelendirmiştir. Ankara'daki okul dışı Suriyeli gençler İstanbul ve Gaziantep'te Suriyeli gençlere göre her bir eğitim konusuna özellikle daha az önem atfetmiş olsa da İstanbul’daki ve Gaziantep'teki Suriyeli gençlerin verdiği puanlar ayrı olarak değerlendirildiğinde bile, her eğitim konusu Suriyeli gençler tarafından yerel gençlere kıyasla daha az sıklıkla önemli olarak değerlendirilmektedir. Bu durum, iş piyasasının gerekleri hakkındaki bilgileri bakımından iki grup arasında bir farklılaşma olduğuna işaret etmektedir. Yerel halk, kendilerine sunulan eğitim konularının her birine Suriyelilere nispeten daha fazla önem vermektedir, muhtemelen bunun nedeni yerel halkın bu konular sonucunda elde edilecek faydalar hakkında daha bilgili olmasıdır. Suriyelilerle yapılan Odak Grup Görüşmeleri de bu farklılaşmaya ışık tutmaya yardımcı olabilmektedir. Nitel (sayısal) araştırmalar, Suriyelilerin talep ettiği beceri ve eğitimlerin iş piyasasıyla ilgili birinci elden sahip oldukları gerçek deneyimlerine bağlı olarak ortaya çıktığını göstermektedir. Gereken eğitimlere dair görüşleri, mevcut işlerinin taleplerine göre şekillenirken yerel halk çeşitli eğitim konularının önemini yalnızca bu eğitimlerin mevcut işlerinde ilerlemelerine yardımcı olup olmayacağına göre değil, aynı zamanda bu eğitimlerin gelecekte daha iyi maaşlı işler bulabilmelerine yardımcı olup olmayacağına göre de değerlendirebilmektedir.

Tablo 57- SURİYELİ Gençler için Çeşitli Eğitim Konularının Önemi

Lütfen aşağıdaki eğitimlerin her birinin sizin için ne kadar önemli olduğuna göre 1-5 arasında puan verin? (İlk 2 Sıranın Yüzdeleri Gösterilmiştir)

Tablo 58- YEREL Gençler için Çeşitli Eğitim Konularının Önemi

Tekstil, ayakkabı ve giyim imalatı ve satışına yönelik işler, alt gelir grubundaki gençlerin yapmak istedikleri işler arasında ilk sırayı almaktadır (Tablo 59). Yemek hizmetleri, Suriyeliler için tekstil sektörü ile benzer tercih düzeyindedir. Daha düşük bir yüzdeyle de olsa, yerel gençler için de bu iş alanı ikinci sırada yer almıştır. Kuaförlük, terzilik, el sanatları, elektronik cihazlar için teknik destek ve imalat işleri Suriyelilerin tercih listesinde yer alırken yerel halkın listesinde bulunmamaktadır. Buna karşılık, otomotiv, sağlık, tarım ve yazılım geliştirme, web ve grafik tasarım sadece yerel halkın tercih listesinde yer bulmuştur. İş dünyasına yönelik sosyal beceriler (sorun çözme veya sunum…

Temel İş Hukuku (iş hukuku veya ticaret hukuku gibi) Girişimcilik becerileri (iş planları ve nakit akışı yönetimi gibi) Belirli bir mesleğe yönelik Mesleki Eğitim Office bilgisayar programları İş Başvuru Becerileri (özgeçmiş yazma ve iş görüşmesi hazırlığı gibi) İş İngilizcesi

İş dünyasına yönelik sosyal beceriler (sorun çözme veya sunum…

İş Hayatına Yönelik Türkçe Belirli bir mesleğe yönelik Mesleki Eğitim Office bilgisayar programları İş Başvuru Becerileri (özgeçmiş yazma ve iş görüşmesi hazırlığı gibi) Girişimcilik becerileri (iş planları ve nakit akışı yönetimi gibi) Temel İş Hukuku (iş hukuku veya ticaret hukuku gibi) İş İngilizcesi

Yerel Gençler

Tablo 59- Tercih Edilen Meslekler (Gençler)

Suriyeli Gençler % Yerel Gençler %

Tekstil, Ayakkabı ve Giyim İmalatı ve Satışı %21 Tekstil, Ayakkabı ve Giyim İmalatı ve Satışı %19 Yemek Hizmetleri (Restoranlar, kafeler vb.) %20 Yemek Hizmetleri (Restoranlar, kafeler vb.) %13

İnşaat İşleri (Fayans, cam, yalıtım vb.) %8 Gıda Üretimi %8

Kuaför %8 Perakende Satış Mağazaları / Marketler %6

Perakende Satış Mağazaları / Marketler %7 Otomotiv Destek Hizmetleri ve Onarımlar %6

Gıda Üretimi %4 Sağlık Hizmetleri (Sağlık Turizmi Organizasyonu dâhil) %6

İmalat (Tekstil Hariç) %4 Tarım ve Tarımsal Ürün Satışı %6

Elektronik Cihazlara yönelik Teknik Destek %4 Yazılım Geliştirme, Web / Grafik Tasarım %6

El sanatları %4 İnşaat İşleri (Fayans, cam, yalıtım vb.) %5

Terzi %4 Finans ve Sigorta Faaliyetleri %5

Otomotiv Destek Hizmetleri ve Onarımlar %3 Turizm ve Organizasyon Faaliyetleri %4

Sağlık Hizmetleri (Sağlık Turizmi Organizasyonu dâhil) %2 İmalat (Tekstil Hariç) %3

Elektrik, Doğalgaz ve Klima teçhizatı montaj ve

onarımı %2 Konaklama Hizmetleri %3

Hangi nedenlerle belirli bir mesleğe sahip olmak istedikleri sorulduğunda, ankete katılan Suriyeliler tercih ettikleri meslekte geçmişe dayalı deneyime sahip olmalarının yanı sıra mesleklerinin kişisel ilgi alanlarına ve becerilerine uygun olmasını da dile getirmiştir. Yerel halk diğer seçeneklere kıyasla daha yüksek oranda “iyi gelir potansiyeli” seçeneğini ön plana çıkarmıştır. Suriyeli gençler güvenli ve istenen çalışma koşullarına daha fazla önem verirken, yerel halkın Suriyeli gençlere göre daha fazla prestijden bahsettiğini belirtmekte fayda vardır. Odak Grup Tartışma bulguları, özellikle işyerindeki haklarının yasal bir bakış açısıyla korunması bakımından genç Suriyelilerin Türkiye'deki ticari ortamı tanımamaları nedeniyle, işyeri ortamları konusunda daha fazla endişe duyduklarını göstermektedir.

Tablo 60- Bir Mesleği Tercih Etme Nedeni

Herhangi bir eğitim programının açılması durumunda, bu eğitimden yararlanması planlanan kişilerin katılımını engelleyebilecek olası engelleri ortaya koymak da bu çalışma açısından önem arz etmektedir.

Okul hayatı dışındaki Suriyeli gençlerle yürütülen Odak Grup Tartışmalarına göre, açılması muhtemel kurslara devam etme konusunda ileri sürülen en önemli engeller aşağıda sıralanmıştır:

75% Kişisel ilgi alanlarım veya becerilerim bu işe uygun

İyi Gelir Potansiyeli Prestijli / Saygın Güvenli / İstenen Çalışma Koşulları Diğer

Suriyeli Gençler Yerel Gençler

➢ Yaşadıkları yer ile kurs yeri arasındaki mesafe

➢ Bazı kursların kişinin karşılayamayacağı kadar pahalı olması

➢ Özellikle kadınların çocuk bakımı gibi ailevi sorumluluklar nedeniyle kurslara gidememesi

➢ Kursa devam edebilmek için çalışılan işten feragat etme zorunluluğu.

Erkekler kurslara çoğunlukla hafta içi akşam saat 7'den sonra ve hafta sonları sabah saatlerinde katılmayı tercih etmektedirler. Evli kadınlar ise kurslara hafta içi çocukları okuldayken katılmayı tercih etmektedirler.