3. BULGULAR VE TARTIŞMA
3.4. İŞLETMELERİN TEMİZ ÜRETİM KONUSUNDAKİ FAALİYETLERİ
3.4.6. İşletmelerin Üretim Süreçlerinde Yaptıkları İyileştirmeler ve
ilgili yargılara verdikleri cevapların önem düzeyine göre değerlendirilmesi ile elde edilen sonuçlar Çizelge 3.14’de gösterilmiştir.
Çalışmaya katılan işletmelerin üretim süreçlerinde yaptıkları iyileştirmeler ve değişiklikler olarak en önemli yargıyı “Üretim süreçlerimizde oluşan atık miktarlarını azaltacak veya yok edecek çalışmalar yapılır” oluşturmaktadır. Bu yargıyı “Üretim teknolojilerimizi daha az su ve enerji kullanacak şekilde tasarlamaya yönelik çalışmalar yapılır” izlemektedir. Katılımcı işletmelerce en az öneme sahip yargıyı ise
“Süreçlerimizde kullanabileceğimiz temiz enerji (buhar enerjisi, rüzgâr enerjisi gibi yenilenebilir enerji) kaynakları ile ilgili çalışmalar yapılır” oluşturmaktadır.
Çizelge 3.14. İşletmelerin üretim süreçlerinde ki iyileştirmeler ve değişiklikler
Faktörler Ortalama* Standart
Sapma
Üretim süreçlerimizde oluşan atık miktarlarını azaltacak veya yok
edecek çalışmalar yapılır 1,76 0,684
Üretim teknolojilerimizi daha az su ve enerji kullanacak şekilde
tasarlamaya yönelik çalışmalar yapılır 1,79 0,914
Hammadde ve malzemelerin kullanım miktarını azaltacak tedbirler
alınır 1,65 0,948
Üretim sürecimizin girdisi olan hammadde ve malzemeleri çevreye
zararsız veya daha az zararlı olanlarla değiştirilir 1,95 1,045 Üretim esnasında oluşan karbondioksit salınımını azaltacak
çalışmalar yapılır 2,02 0,976
Kullanılmış ürünlerden dönüştürülen malzemeleri, üretim
süreçlerimizin girdisi olarak tekrar kullanımını sağlanır 2,13 1,091 Ürün kapsamında uygulanan yeniliği aynı teknolojinin
kullanılabileceği başka amaçla kullanılan ürünlerin üretilmesinde
kullanılır 2,22 1,096
Üretim süreçlerimizde oluşan atıkları, süreçlerimiz içerisinde
yeniden kullanmaya yönelik çalışmalar yapılır 2,34 1,066
Ürün tasarım aşamasında, ürünün potansiyel çevresel etkisini
elimine edecek çalışmalar yapılır 2,36 1,058
Ürünlerimizin ve üretim süreçlerimizin çevreye duyarlılığını geliştirmek ve takip etmek amacıyla çeşitli çevresel
ölçekler/göstergeler hazırlanır 2,41 1,005
Üretim yapmak için ihtiyaç duyulan mekan boyutlarını küçülterek
fabrika tesisleri ihtiyacında azalma sağlanır 2,55 1,350
Çevreye duyarlılığımızı geliştirmek amacıyla tedarikçilerimiz veya
müşterilerimizle ortak çalışmalar yapılır 3,04 1,022
Çevresel yenilikçilik konusunda yaptığımız çalışmalarla pazar
payımız arttırılır 3,06 0,961
Ürünün kullanımı kapsamında üstünlüklerini belirten; özellikle çevreye duyarlılık kapsamında seminerler ve eğitim programları
yapılır 3,11 1,039
Çevresel yenilikçilik konusunda yaptığımız çalışmalarla satışlarımız
arttırılır 3,11 0,956
Çevresel yenilikçilik konusunda yaptığımız yatırımların zamanla
geri dönüşümünü sağlanır 3,13 0,989
Süreçlerimizde kullanabileceğimiz temiz enerji (buhar enerjisi, rüzgâr enerjisi gibi yenilenebilir enerji) kaynakları ile ilgili
çalışmalar yapılır 3,16 1,102
*1:Tam katılım, 2:Kısmen katılım, 3:Kararsız, 4:Kısmen red, 5:Tam red
Telukdarie (2006) tarafından yapılan bir çalışmada temiz üretim araç ve metotları, bir Güney Afrika metal sonlandırma endüstrisinde kullanılmıştır. Yapılan uygulamada, temiz üretim araç ve metotları kullanılarak üretim prosesi aşamasında çeşitli
değişiklikler yapılmıştır. Yapılan bu değişikliklerle, üretim aşamasında kullanılan suyun %78’i ve kullanılan kimyasalların %30’u azaltılmıştır. Sonuç olarak, ağır metallerin önemli ölçüde azaltıldığı saptanmıştır.
Yüksel (2008) tarafından işletmeler üzerinde yapılan bir çalışmada uygulanan önemli temiz üretim çalışmaları sırasıyla, “ürünlerin dayanıklılığının arttırılmasına dikkat edilmesi”, “verimli ve tasarruflu enerji teknolojilerinin kullanılması” ve “ürünler işlenirken çevresel konulara dikkat edilmesi” gerektiği ifade edilmiştir. Aynı çalışmada işletmelerin en az önem verdiği temiz üretim çalışması ise “yenilenebilir kaynakları kullanma imkanları” olarak ifade edilmiştir.
İşletmelerin üretim prosesi parametreleri ile işletme yapısına ait hipotez yargıları arasındaki ilişkiyi araştıran ki-kare analizi sonuçları Çizelge 3.15’de verilmiştir.
İşletmelerin temiz üretimle ulaşmak istedikleri amaçlar ile işletme yapısına ait hipotez yargıları arasındaki ilişkiyi araştıran ki-kare analizi sonuçları Çizelge 3.16’da verilmiştir.
İşletmelerin üretim süreçlerinde yaptıkları iyileştirmeler ve değişiklikler ile işletme yapısına ait hipotez yargıları arasındaki ilişkiyi araştıran ki-kare analizi sonuçları Çizelge 3.17’de verilmiştir.
İşletmelerin üretim prosesi parametreleri ile işletme faaliyetlerine ait hipotez yargıları arasındaki ilişkiyi araştıran ki-kare analizi sonuçları Çizelge 3.18’de verilmiştir.
İşletmelerin temiz üretimle ulaşmak istedikleri amaçlar ile işletme faaliyetlerine ait hipotez yargıları arasındaki ilişkiyi araştıran ki-kare analizi sonuçları Çizelge 3.19’da verilmiştir.
İşletmelerin üretim süreçlerinde yaptıkları iyileştirmeler ve değişiklikler ile işletme faaliyetlerine ait hipotez yargıları arasındaki ilişkiyi araştıran ki-kare analizi sonuçları Çizelge 3.20’de verilmiştir.
İşletmelerin üretim prosesi parametreleri ile işletmelerin temiz üretim faaliyetlerine ait hipotez yargıları arasındaki ilişkiyi araştıran ki-kare analizi sonuçları Çizelge 3.21’de verilmiştir.
İşletmelerin temiz üretimle ulaşmak istedikleri amaçlar ile işletmelerin temiz üretim faaliyetlerine ait hipotez yargıları arasındaki ilişkiyi araştıran ki-kare analizi sonuçları Çizelge 3.22’de verilmiştir.
İşletmelerin üretim süreçlerinde yaptıkları iyileştirmeler ve değişiklikler ile işletmelerin temiz üretim faaliyetlerine ait hipotez yargıları arasındaki ilişkiyi araştıran ki-kare analizi sonuçları ise Çizelge 3.23’de verilmiştir.
Çizelge 3.15. İşletmelerin üretim prosesi parametreleri ile işletme yapısına ait hipotez yargıları arasındaki ilişkiyi araştıran ki-kare analizi İşletme Yapısına Ait İlişki Araştırılan Hipotez Yargıları
Faaliyet alanı (A) Faaliyet süresi (B) İstihdam sayısı (C) Ki-kare SD ÖD Karar Ki-kare SD ÖD Karar Ki-kare SD ÖD Karar Çalışanlara hammadde, su ve enerji tasarrufu
konularında bilgiler verilmesi önemlidir 6,852 6 0,335 H0 Kabul 17,398 12 0,135 H0 Kabul 3,931 10 0,950 H0 Kabul
Üretim sürecinde oluşan atık su miktarının
bilinmesi gereklidir 17,775 12 0,123 H0 Kabul 17,828 24 0,811 H0 Kabul 37,739 20 0,010
H0Red
(C2)
Enerji (elektrik, doğalgaz) kullanım miktarının ve
maliyetinin bilinmesi gereklidir 4,586 9 0,869 H0 Kabul 28,008 18 0,062 H0 Kabul 6,280 10 0,791 H0 Kabul Oluşan atıkların türlerinin ve özelliklerinin
bilinmesi gereklidir 14,784 9 0,097 H0 Kabul 17,070 18 0,518 H0 Kabul 12,853 15 0,614 H0 Kabul Oluşan atıkların miktarlarının bilinmesi gereklidir 6,464 6 0,373 H0 Kabul 11,283 12 0,505 H0 Kabul 8,769 10 0,554 H0 Kabul
Kullanılan hammaddelerin miktarlarının kaydının
tutulması gereklidir 22,348 9 0,008
H0Red
(A6) 11,629 18 0,866 H0 Kabul 9,663 15 0,840 H0 Kabul
Üretim sırasında gürültünün oluşması 9,167 12 0,689 H0 Kabul 19,440 24 0,728 H0 Kabul 19,700 20 0,477 H0 Kabul
Üretim sırasında kokunun oluşması 10,115 12 0,606 H0 Kabul 15,214 24 0,914 H0 Kabul 20,894 20 0,403 H0 Kabul
Üretimde tehlikeli kimyasal madde (boya atıkları,
solventler) kullanımı 15,272 12 0,227 H0 Kabul 22,250 24 0,564 H0 Kabul 15,009 20 0,776 H0 Kabul
Tehlikeli madde ve atıkların uygun şekilde
depolanması gereklidir 3,973 6 0,680 H0 Kabul 19,282 12 0,082 H0 Kabul 5,696 10 0,840 H0 Kabul
Farklı atıkların ayrı olarak toplanarak depolanması
gereklidir 5,298 6 0,506 H0 Kabul 15,398 12 0,220 H0 Kabul 9,755 10 0,462 H0 Kabul Üretim sonunda oluşan bir atığın bertaraf
edilmesinde sorunlar yaşanması 20,048 12 0,066 H0 Kabul 22,482 24 0,551 H0 Kabul 15,010 20 0,766 H0 Kabul Depolama ve çalışma alanlarının temiz ve düzenli
olması gereklidir 5,508 6 0,480 H0 Kabul 8,526 12 0,743 H0 Kabul 7,868 10 0,642 H0 Kabul
İşletmenin yerleşim planının üretim proseslerine
Çizelge 3.15’in devamı.
İşletme Yapısına Ait İlişki Araştırılan Hipotez Yargıları
İthalat ve ihracat durumu (D) Kalite belgesi varlığı (E) Kuruluş yeri (F) Ki-kare SD ÖD Karar Ki-kare SD ÖD Karar Ki-kare SD ÖD Karar Çalışanlara hammadde, su ve enerji tasarrufu
konularında bilgiler verilmesi önemlidir 1,913 2 0,384 H0 Kabul 7,063 2 0,029
H0Red
(E1) 2,951 4 0,566 H0 Kabul
Üretim sürecinde oluşan atık su miktarının bilinmesi
gereklidir 4,014 4 0,404 H0 Kabul 4,061 4 0,398 H0 Kabul 3,868 8 0,869 H0 Kabul
Enerji (elektrik, doğalgaz) kullanım miktarının ve
maliyetinin bilinmesi gereklidir 1,245 3 0,742 H0 Kabul 11,378 3 0,010
H0Red
(E3) 3,173 6 0,787 H0 Kabul
Oluşan atıkların türlerinin ve özelliklerinin bilinmesi
gereklidir 1,685 3 0,640 H0 Kabul 17,579 3 0,001
H0Red
(E4) 3,199 6 0,783 H0 Kabul
Oluşan atıkların miktarlarının bilinmesi gereklidir 3,443 2 0,179 H0 Kabul 6,226 2 0,044
H0Red
(E5) 4,224 4 0,376 H0 Kabul
Kullanılan hammaddelerin miktarlarının kaydının
tutulması gereklidir 2,025 3 0,567 H0 Kabul 14,954 3 0,002
H0Red
(E6) 6,126 6 0,409 H0 Kabul
Üretim sırasında gürültünün oluşması 1,179 4 0,881 H0 Kabul 5,033 4 0,284 H0 Kabul 2,757 8 0,949 H0 Kabul
Üretim sırasında kokunun oluşması 3,293 4 0,510 H0 Kabul 3,060 4 0,548 H0 Kabul 4,814 8 0,777 H0 Kabul
Üretimde tehlikeli kimyasal madde (boya atıkları,
solventler) kullanımı 5,380 4 0,251 H0 Kabul 6,626 4 0,157 H0 Kabul 10,667 8 0,221 H0 Kabul
Tehlikeli madde ve atıkların uygun şekilde
depolanması gereklidir 0,627 2 0,731 H0 Kabul 1,860 2 0,394 H0 Kabul 3,263 4 0,515 H0 Kabul
Farklı atıkların ayrı olarak toplanarak depolanması
gereklidir 1,080 2 0,583 H0 Kabul 1,098 2 0,578 H0 Kabul 2,117 4 0,714 H0 Kabul
Üretim sonunda oluşan bir atığın bertaraf
edilmesinde sorunlar yaşanması 2,578 4 0,631 H0 Kabul 7,673 4 0,104 H0 Kabul 1,733 8 0,988 H0 Kabul
Depolama ve çalışma alanlarının temiz ve düzenli
olması gereklidir 3,447 2 0,178 H0 Kabul 6,726 2 0,035
H0Red
(E13) 3,752 4 0,441 H0 Kabul
İşletmenin yerleşim planının üretim proseslerine
proses akışına uygun olması önemlidir 6,122 2 0,047
H0Red
(D14) 12,817 2 0,002
H0Red
Çizelge 3.16. İşletmelerin temiz üretimle ulaşmak istedikleri amaçlar ile işletme yapısına ait hipotez yargıları arasındaki ilişkiyi araştıran ki- kare analizi
İşletme Yapısına Ait İlişki Araştırılan Hipotez Yargıları
Faaliyet alanı (G) Faaliyet süresi (H) İstihdam sayısı (I) Ki-kare SD ÖD Karar Ki-kare SD ÖD Karar Ki-kare SD ÖD Karar
E ko no mi k Ama çla
r Su ve enerji maliyetlerini en aza indirmek 1,059 3 0,787 H0 Kabul 3,527 6 0,740 H0 Kabul 4,135 5 0,530 H0 Kabul
Hammadde ve malzeme maliyetlerini düşürmek 11,724 6 0,068 H0 Kabul 7,911 12 0,792 H0 Kabul 2,336 10 0,933 H0 Kabul
Pazarlardaki rekabet ortamında avantaj
sağlamak 9,225 6 0,161 H0 Kabul 14,626 12 0,263 H0 Kabul 5,278 10 0,872 H0 Kabul
Üretim sürecinde oluşan atık maliyetlerini
düşürmek 5,795 3 0,122 H0 Kabul 13,069 6 0,042
H0Red
(H4) 4,685 5 0,456 H0 Kabul
Özel vergi indirimleri veya krediler elde etmek 12,329 12 0,420 H0 Kabul 10,873 24 0,990 H0 Kabul 56,108 20 0,000
H0Red (I5) So sy al A ma çla r
Rakiplerimize göre teknolojik liderlik elde etme
üstünlüğü yaratmak 12,884 6 0,045
H0Red
(G6) 17,813 12 0,121 H0 Kabul 18,110 10 0,053 H0 Kabul
Mevcut pazarlarda pazar payını arttırmak 12,470 6 0,052 H0 Kabul 16,176 12 0,183 H0 Kabul 16,129 10 0,096 H0 Kabul
Yeni pazarlara girmeyi sağlamak 20,684 6 0,002 H0Red
(G8) 16,751 12 0,159 H0 Kabul 8,813 10 0,550 H0 Kabul
İşletmede çalışanların çevresel farkındalığını
arttırmak 9,726 6 0,137 H0 Kabul 15,538 12 0,213 H0 Kabul 10,759 10 0,377 H0 Kabul
Müşteriler ve rakipler nezdinde imaj kazanmayı
sağlamak 27,327 9 0,001
H0Red
(G10) 24,176 18 0,149 H0 Kabul 19,662 15 0,185 H0 Kabul
Sağlık risklerinin azaltılması 14,796 9 0,097 H0 Kabul 30,092 18 0,037
H0Red (H11) 21,044 15 0,135 H0 Kabul Çev re sel Ama çla r
Çevresel kazaların kontrol altına alınmasını ve
önlenmesini sağlamak 10,474 9 0,314 H0 Kabul 13,795 18 0,742 H0 Kabul 14,520 15 0,486 H0 Kabul
Çevresel kirlenmenin azaltılmasını sağlamak 5,947 9 0,745 H0 Kabul 13,282 18 0,775 H0 Kabul 10,563 15 0,783 H0 Kabul
Tehlikeli kimyasal madde kullanımının
azaltılması 27,009 12 0,008
H0Red
(G14) 28,337 24 0,246 H0 Kabul 23,261 20 0,276 H0 Kabul
Üretim sürecinde oluşan atık miktarlarını
azaltmak 24,613 12 0,017
H0Red
(G15) 35,350 24 0,063 H0 Kabul 18,341 20 0,565 H0 Kabul
Ürün dayanıklılığının ve ömrünün arttırılması 9,536 6 0,146 H0 Kabul 9,187 12 0,687 H0 Kabul 15,048 10 0,130 H0 Kabul
Biyoçeşitliliği korumak 25,406 9 0,003 H0Red
Çizelge 3.16’nın devamı.
İşletme Yapısına Ait İlişki Araştırılan Hipotez Yargıları
İthalat ve ihracat durumu (J) Kalite belgesi varlığı (K) Kuruluş yeri (L) Ki-kare SD ÖD Karar Ki-kare SD ÖD Karar Ki-kare SD ÖD Karar
E ko no mi k Ama çla
r Su ve enerji maliyetlerini en aza indirmek 2,355 1 0,125 H0 Kabul 1,860 1 0,173 H0 Kabul 4,026 2 0,134 H0 Kabul
Hammadde ve malzeme maliyetlerini düşürmek 2,385 2 0,304 H0 Kabul 7,321 2 0,026
H0Red
(K2) 4,506 4 0,342 H0 Kabul
Pazarlardaki rekabet ortamında avantaj
sağlamak 0,310 2 0,857 H0 Kabul 15,911 2 0,000
H0Red
(K3) 8,270 4 0,082 H0 Kabul
Üretim sürecinde oluşan atık maliyetlerini
düşürmek 2,127 1 0,145 H0 Kabul 0,475 1 0,491 H0 Kabul 3,076 2 0,215 H0 Kabul
Özel vergi indirimleri veya krediler elde etmek 3,163 4 0,531 H0 Kabul 9,366 4 0,053 H0 Kabul 2,400 8 0,966 H0 Kabul
So sy al A ma çla r
Rakiplerimize göre teknolojik liderlik elde etme
üstünlüğü yaratmak 1,867 2 0,393 H0 Kabul 6,309 2 0,043
H0Red
(K6) 2,533 4 0,639 H0 Kabul
Mevcut pazarlarda pazar payını arttırmak 1,950 2 0,377 H0 Kabul 1,955 2 0,376 H0 Kabul 6,406 4 0,171 H0 Kabul
Yeni pazarlara girmeyi sağlamak 2,484 2 0,289 H0 Kabul 6,764 2 0,034
H0Red
(K8) 4,486 4 0,344 H0 Kabul
İşletmede çalışanların çevresel farkındalığını
arttırmak 6,635 2 0,036
H0Red
(J9) 1,778 2 0,411 H0 Kabul 1,600 4 0,809 H0 Kabul
Müşteriler ve rakipler nezdinde imaj kazanmayı
sağlamak 1,181 3 0,757 H0 Kabul 2,435 3 0,487 H0 Kabul 5,950 6 0,429 H0 Kabul
Sağlık risklerinin azaltılması 1,450 3 0,694 H0 Kabul 4,170 3 0,244 H0 Kabul 6,206 6 0,401 H0 Kabul
Çev re sel Ama çla r
Çevresel kazaların kontrol altına alınmasını ve
önlenmesini sağlamak 4,390 3 0,222 H0 Kabul 6,028 3 0,110 H0 Kabul 5,030 6 0,540 H0 Kabul
Çevresel kirlenmenin azaltılmasını sağlamak 2,704 3 0,440 H0 Kabul 4,519 3 0,211 H0 Kabul 5,019 6 0,541 H0 Kabul
Tehlikeli kimyasal madde kullanımının
azaltılması 3,651 4 0,455 H0 Kabul 6,801 4 0,147 H0 Kabul 2,529 8 0,960 H0 Kabul
Üretim sürecinde oluşan atık miktarlarını
azaltmak 5,478 4 0,242 H0 Kabul 14,714 4 0,005
H0Red
(K15) 3,729 8 0,881 H0 Kabul
Ürün dayanıklılığının ve ömrünün arttırılması 1,496 2 0,473 H0 Kabul 8,358 2 0,015
H0Red
(K16) 3,049 4 0,550 H0 Kabul
Çizelge 3.17. İşletmelerin üretim süreçlerinde yaptıkları iyileştirmeler ve değişiklikler ile işletme yapısına ait hipotez yargıları arasındaki ilişkiyi araştıran ki-kare analizi
İşletme Yapısına Ait İlişki Araştırılan Hipotez Yargıları
Faaliyet alanı (M) Faaliyet süresi (N) İstihdam sayısı (O) Ki-kare SD ÖD Karar Ki-kare SD ÖD Karar Ki-kare SD ÖD Karar Üretim sürecimizin girdisi olan hammadde ve malzemeler
çevreye zararsız veya daha az zararlı olanlarla değiştirilir 2,715 9 0,975 H0 Kabul 17,174 18 0,511 H0 Kabul 14,311 15 0,502 H0 Kabul
Hammadde ve malzemelerin kullanım miktarını azaltacak
tedbirler alınır 5,968 12 0,918 H0 Kabul 40,198 24 0,020 H0Red
(N2) 8,506 15 0,902 H0 Kabul
Üretim teknolojilerimizi daha az su ve enerji kullanacak şekilde
tasarlamaya yönelik çalışmalar yapılır 6,788 9 0,659 H0 Kabul 22,796 18 0,199 H0 Kabul 12,649 15 0,629 H0 Kabul
Üretim süreçlerimizde oluşan atık miktarlarını azaltacak veya
yok edecek çalışmalar yapılır 2,257 6 0,895 H0 Kabul 6,488 12 0,890 H0 Kabul 14,478 10 0,152 H0 Kabul
Ürün kapsamında uygulanan yenilik aynı teknolojinin kullanılabileceği başka amaçla kullanılan ürünlerin üretilmesinde kullanılır
10,275 9 0,329 H0 Kabul 11,206 18 0,885 H0 Kabul 15,912 15 0,388 H0 Kabul
Kullanılmış ürünlerden dönüştürülen malzemeler üretim
süreçlerimizin girdisi olarak tekrar kullanımı sağlanır 10,940 9 0,280 H0 Kabul 13,667 18 0,751 H0 Kabul 11,408 15 0,723 H0 Kabul
Üretim süreçlerimizde oluşan atıkları süreçlerimiz içerisinde
yeniden kullanmaya yönelik çalışmalar yapılır 18,577 12 0,099 H0 Kabul 28,715 24 0,231 H0 Kabul 21,439 20 0,372 H0 Kabul
Ürün tasarım aşamasında ürünün potansiyel çevresel etkisini
elimine edecek çalışmalar yapılır 10,202 12 0,598 H0 Kabul 36,890 24 0,045 H(N8) 0Red 16,320 20 0,697 H0 Kabul
Ürünlerimizin ve üretim süreçlerimizin çevreye duyarlılığını geliştirmek ve takip etmek amacıyla çeşitli çevresel
ölçekler/göstergeler hazırlanır 8,858 12 0,715 H0 Kabul 20,345 24 0,677 H0 Kabul 53,077 20 0,000
H0Red (O9)
Süreçlerimizde kullanabileceğimiz temiz enerji (buhar enerjisi,
rüzgâr enerjisi gibi) kaynakları ile ilgili çalışmalar yapılır 11,012 12 0,528 H0 Kabul 21,958 24 0,582 H0 Kabul 17,892 20 0,595 H0 Kabul
Üretim esnasında oluşan karbondioksit salımını azaltacak
çalışmalar yapılır 5,737 9 0,766 H0 Kabul 22,313 18 0,218 H0 Kabul 11,099 15 0,746 H0 Kabul
Üretim yapmak için ihtiyaç duyulan mekân boyutlarını
küçülterek fabrika tesisleri ihtiyacında azalma sağlanır 22,860 12 0,029 H(M12) 0Red 29,889 24 0,188 H0 Kabul 29,431 20 0,080 H0 Kabul
Ürünün kullanımı kapsamında üstünlüklerini belirten özellikle çevreye duyarlılık kapsamında seminerler ve eğitim programları
yapılır 17,482 12 0,132 H0 Kabul 17,858 24 0,810 H0 Kabul 28,972 20 0,088 H0 Kabul Çevresel yenilikçilik konusunda yaptığımız çalışmalarla
satışlarımız arttırılır 14,087 12 0,295 H0 Kabul 21,139 24 0,631 H0 Kabul 36,100 20 0,015
H0Red (O14)
Çevresel yenilikçilik konusunda yaptığımız çalışmalarla pazar
payımız arttırılır 14,407 12 0,275 H0 Kabul 32,800 24 0,108 H0 Kabul 25,532 20 0,182 H0 Kabul
Çevresel yenilikçilik konusunda yaptığımız yatırımların
zamanla geri dönüşümü sağlanır 14,926 12 0,245 H0 Kabul 28,934 24 0,223 H0 Kabul 19,606 20 0,483 H0 Kabul
Çevreye duyarlılığımızı geliştirmek amacıyla tedarikçilerimiz
Çizelge 3.17’nin devamı.
İşletme Yapısına Ait İlişki Araştırılan Hipotez Yargıları
İthalat ve ihracat durumu (P) Kalite belgesi varlığı (R) Kuruluş yeri (S) Ki-kare SD ÖD Karar Ki-kare SD ÖD Karar Ki-kare SD ÖD Karar Üretim sürecimizin girdisi olan hammadde ve malzemeler çevreye
zararsız veya daha az zararlı olanlarla değiştirilir 0,608 3 0,895 H0 Kabul 4,444 3 0,217 H0 Kabul 6,713 6 0,348 H0 Kabul
Hammadde ve malzemelerin kullanım miktarını azaltacak tedbirler
alınır 5,430 4 0,246 H0 Kabul 4,767 4 0,312 H0 Kabul 6,166 8 0,629 H0 Kabul
Üretim teknolojilerimizi daha az su ve enerji kullanacak şekilde
tasarlamaya yönelik çalışmalar yapılır 0,601 3 0,896 H0 Kabul 3,126 3 0,373 H0 Kabul 1,440 6 0,963 H0 Kabul
Üretim süreçlerimizde oluşan atık miktarlarını azaltacak veya yok
edecek çalışmalar yapılır 0,473 2 0,789 H0 Kabul 3,678 2 0,159 H0 Kabul 4,426 4 0,351 H0 Kabul
Ürün kapsamında uygulanan yenilik aynı teknolojinin kullanılabileceği başka amaçla kullanılan ürünlerin üretilmesinde kullanılır
3,051 3 0,384 H0 Kabul 3,883 3 0,274 H0 Kabul 8,190 6 0,224 H0 Kabul
Kullanılmış ürünlerden dönüştürülen malzemeler üretim
süreçlerimizin girdisi olarak tekrar kullanımı sağlanır 1,205 3 0,752 H0 Kabul 3,511 3 0,319 H0 Kabul 4,647 6 0,590 H0 Kabul
Üretim süreçlerimizde oluşan atıkları süreçlerimiz içerisinde yeniden
kullanmaya yönelik çalışmalar yapılır 5,102 4 0,277 H0 Kabul 8,187 4 0,085 H0 Kabul 7,077 8 0,528 H0 Kabul
Ürün tasarım aşamasında ürünün potansiyel çevresel etkisini elimine
edecek çalışmalar yapılır 2,044 4 0,728 H0 Kabul 3,771 4 0,438 H0 Kabul 11,412 8 0,179 H0 Kabul
Ürünlerimizin ve üretim süreçlerimizin çevreye duyarlılığını geliştirmek ve takip etmek amacıyla çeşitli çevresel
ölçekler/göstergeler hazırlanır 19,377 4 0,001
H0Red
(P9) 4,500 4 0,343 H0 Kabul 4,589 8 0,800 H0 Kabul
Süreçlerimizde kullanabileceğimiz temiz enerji (buhar enerjisi,
rüzgâr enerjisi gibi) kaynakları ile ilgili çalışmalar yapılır 9,892 4 0,042 H(P10) 0Red 6,130 4 0,190 H0 Kabul 7,656 8 0,468 H0 Kabul
Üretim esnasında oluşan karbondioksit salımını azaltacak çalışmalar
yapılır 1,526 3 0,676 H0 Kabul 6,104 3 0,107 H0 Kabul 10,537 6 0,104 H0 Kabul
Üretim yapmak için ihtiyaç duyulan mekân boyutlarını küçülterek
fabrika tesisleri ihtiyacında azalma sağlanır 1,468 4 0,832 H0 Kabul 8,097 4 0,088 H0 Kabul 11,685 8 0,166 H0 Kabul
Ürünün kullanımı kapsamında üstünlüklerini belirten özellikle çevreye duyarlılık kapsamında seminerler ve eğitim programları
yapılır 11,595 4 0,021
H0Red
(P13) 8,523 4 0,074 H0 Kabul 4,951 8 0,763 H0 Kabul
Çevresel yenilikçilik konusunda yaptığımız çalışmalarla satışlarımız
arttırılır 3,956 4 0,412 H0 Kabul 5,872 4 0,209 H0 Kabul 4,951 8 0,763 H0 Kabul
Çevresel yenilikçilik konusunda yaptığımız çalışmalarla pazar
payımız arttırılır 6,361 4 0,174 H0 Kabul 7,568 4 0,109 H0 Kabul 5,821 8 0,667 H0 Kabul
Çevresel yenilikçilik konusunda yaptığımız yatırımların zamanla
geri dönüşümü sağlanır 8,636 4 0,071 H0 Kabul 4,674 4 0,322 H0 Kabul 4,270 8 0,832 H0 Kabul
Çevreye duyarlılığımızı geliştirmek amacıyla tedarikçilerimiz veya
müşterilerimizle ortak çalışmalar yapılır 9,588 4 0,048
H0Red
H0:Red(A6) = Faaliyet alanı mobilya olan işletmeler, kullanılan hammaddelerin miktarlarının kaydının tutulması gerektiğine diğer faaliyet alanlarındaki işletmelere göre daha fazla önem verdiklerini belirtmişlerdir.
H0:Red(C2) = İstihdam sayısı (20-59) arasında olan işletmeler, üretim sürecinde oluşan atık su miktarlarının bilinmesi gerektiğine diğer işletmelere göre daha fazla önem verdiklerini belirtmişlerdir.
H0:Red(D14) = İthalat yapan işletmeler, yerleşim planının üretim proseslerine ve proses akışına uygun olması gerektiğini ithalat yapmayan işletmelere göre daha az önemli olduğunu belirtmişlerdir.
H0:Red(E1) = OHSAS 18001 İşçi sağlığı ve güvenliği sistemine sahip olan işletmeler, diğer kalite belgelerine sahip olan işletmelere göre; çalışanlara hammadde, su ve enerji tasarrufu konularında bilgiler verilmesinin daha önemli olduğunu belirtmişlerdir. H0:Red(E3) = OHSAS 18001 İşçi sağlığı ve güvenliği sistemine sahip olan işletmeler enerji kullanım miktarının ve maliyetinin bilinmesinin, diğer kalite belgeleri olan işletmelere göre daha önemli olduğunu belirtmişlerdir.
H0:Red(E4) = ISO 9001 Kalite yönetim sistemi belgesine sahip olan işletmeler, diğer kalite belgelerine sahip olan işletmelere göre oluşan atıkların türlerinin ve özelliklerinin bilinmesinin daha gerekli olduğunu belirtmişlerdir.
H0:Red(E5) = ISO 14001 Çevre yönetim sistemi belgesine sahip olan işletmeler oluşan atıkların miktarının bilinmesinin, diğer kalite belgeleri olan işletmelere göre daha önemsiz olduğunu belirtmişlerdir.
H0:Red(E6) = ISO 9001 Kalite yönetim sistemi belgesine sahip olan işletmeler, diğer kalite belgelerine sahip olan işletmelere göre kullanılan hammaddelerin miktarlarının kaydının tutulmasının daha gerekli olduğunu belirtmişlerdir.
H0:Red(E13) = OHSAS 18001 İşçi sağlığı ve güvenliği sistemine sahip olan işletmeler depolama ve çalışma alanlarının temiz ve düzenli olmasının, diğer kalite belgeleri olan işletmelere göre daha gerekli olduğunu belirtmişlerdir.
H0:Red(E14) = ISO 9001 Kalite yönetim sistemi belgesine sahip olan işletmeler yerleşim planının üretim proseslerine ve proses akışına uygun olmasının, diğer kalite belgelerine sahip olan işletmelere göre daha önemli olduğunu belirtmişlerdir.
H0:Red(G6) = Faaliyet alanı olarak kapı imalatı yapan işletmeler, rakiplerine göre teknolojik liderlik elde etme üstünlüğü yaratmanın, levha alanında faaliyet gösteren işletmelere göre daha önemli olduğunu belirtmişlerdir.
H0:Red(G8) = Faaliyet alanı olarak kapı imalatı yapan işletmeler, levha alanında faaliyet gösteren işletmelere göre temiz üretimle ulaşmak istenen amaçlardan yeni pazarlara girmenin daha önemli olduğunu belirtmişlerdir.
H0:Red(G10) = Faaliyet alanı mobilya olan işletmeler levha alanında faaliyet gösteren işletmelere göre, müşteriler ve rakipler nezdinde imaj kazanmanın temiz üretime ulaşmada daha önemli olduğunu ifade etmişlerdir.
H0:Red(G14) = Faaliyet alanı olarak kapı imalatı yapan işletmeler, kereste alanında faaliyet gösteren işletmelere göre tehlikeli kimyasal madde kullanımının temiz üretime ulaşmak için daha önemli olduğunu belirtmişlerdir.
H0:Red(G15) = Faaliyet alanı kapı imalatı olan işletmeler, levha alanında faaliyet gösteren işletmelere göre üretim sürecinde oluşan atık miktarının azaltılmasının temiz üretime ulaşmak için daha önemli olduğunu ifade etmişlerdir.
H0:Red(G17) = Faaliyet alanı kapı imalatı olan işletmeler, levha alanında faaliyet gösteren işletmelere göre temiz üretime ulaşmak için biyoçeşitliliği korumanın daha önemli olduğunu ifade etmişlerdir.
H0:Red(H4) = Faaliyet süresi (21-25) yıl arasında olan işletmeler, üretim sürecinde oluşan atık maliyetlerinin düşürülmesinin temiz üretime ulaşmada diğer işletmelere göre daha önemli olduğunu ifade etmişlerdir.
H0:Red(H11) = Faaliyet süresi (21-25) yıl arasında olan işletmeler, diğer işletmelere göre temiz üretime ulaşmak için sağlık risklerinin azaltılması gerektiğinin daha önemli olduğunu ifade etmişlerdir.
H0:Red(I5) = İstihdam sayısı (60-99) arasında olan işletmeler, özel vergi indirimleri veya krediler elde edilmesinin temiz üretime ulaşma noktasında, diğer işletmelere göre daha kolay olacağını belirtmişlerdir.
H0:Red(J9) = İhracat yapan işletmeler, ihracat yapmayan işletmelere göre işletmede çalışanların çevresel farkındalığının artırılmasının temiz üretime ulaşmada daha önemli olduğunu belirtmişlerdir.
H0:Red(K2) = ISO 9001 Kalite yönetim sistemi belgesine sahip olan işletmeler, ISO 9001 kalite belgesine sahip olmayan işletmelere göre hammadde ve malzeme maliyetlerinin düşürülmesinin temiz üretime ulaşılmasında daha gerekli olduğunu belirtmişlerdir.
H0:Red(K3) = ISO 9001 Kalite yönetim sistemi belgesine sahip olan işletmeler, ISO 9001 kalite belgesine sahip olmayan işletmelere göre pazarlardaki rekabet ortamında avantaj sağlamanın temiz üretime ulaşılmasında daha önemli olduğunu belirtmişlerdir. H0:Red(K6) = ISO 9001 Kalite yönetim sistemi belgesine sahip olan işletmeler, ISO 9001 kalite belgesine sahip olmayan işletmelere oranla, rakiplerine göre teknolojik liderlik elde etme üstünlüğü yaratmanın temiz üretime ulaşma noktasında daha önemsiz olduğunu ifade etmişlerdir.
H0:Red(K8) = ISO 9001 Kalite yönetim sistemi belgesine sahip olan işletmeler, ISO 9001 kalite belgesine sahip olmayan işletmelere oranla yeni pazarlara girilmesinin temiz üretime ulaşılmasında daha önemli olduğunu belirtmişlerdir.
H0:Red(K15) = ISO 9001 Kalite yönetim sistemi belgesine sahip olan işletmeler, ISO 9001 kalite belgesine sahip olmayan işletmelere oranla, üretim sürecinde oluşan atık miktarının azaltılmasının temiz üretime ulaşmak için daha önemsiz olduğunu ifade etmişlerdir.