İş Yeri Sayısı

Rekabetçi ve yenilikçi kapasite göstergesi olarak illerin iş yeri sayıları, ekonomik piyasanın aktif veya pasifliğine, üretimine ve istihdamına ışık tutar. Bu bakımdan önem arz etmektedir. DOKAP illerinde bulunan toplam iş yeri sayıları, herhangi bir sektör veya iş kolu ayrımı yapmadan Tablo 25’te yer almaktadır.

Tablo 25’te DOKAP illerinin son üç yıl içindeki toplam iş yeri sayıları ve son iki yıl için gerçekleşen değişimin yüzdesel olarak oranları verilmektedir. Buna göre, 2015 yılında bir önceki yıla göre 2.701 adet iş yeri artışı, 2016 yılında ise 2015 yılına göre 2.857 adet iş yeri artışı gerçekleşmiştir.

Dolayısıyla hem 2015 hem de 2016 yılında DOKAP bölgesinin iş yeri sayısı, Türkiye ortalamasında da görüldüğü gibi, artmıştır.

İl bazında son iki yılın iş yeri sayılarındaki değişime bakıldığında; 2015 yılında bir önceki yıla göre tüm DOKAP illerinde artış, 2016 yılında ise 2015 yılına göre sadece Bayburt’ta 1 adet iş yeri azalışı görülmüştür. Ayrıca, 2014-2015 yılları arasındaki iş yeri artış oranı en yüksek DOKAP ili Bayburt iken, 2015-2016 yılları arasında Bayburt dışındaki tüm DOKAP illeri Türkiye ortalamasının üzerinde bir iş yeri artış oranına sahiptir.

DOKAP Girişimcilik ve Yenilikçilik Araştırma Projesi 28.09.2017

24

Şekil 8. Bölgedeki İş Yeri Ağırlıkları

Samsun, DOKAP bölgesindeki toplam iş yeri sayılarının %29,1’ini oluşturarak en fazla iş yeri sayısına sahip DOKAP ili; Bayburt ise diğer iller arasında yüksek bir farkla en az iş yeri sayısına (%1,3) sahip DOKAP ilidir. Ayrıca, Türkiye’de bulunan toplam iş yeri sayısının %4,7’sini DOKAP bölgesi oluşturmaktadır.

Şekil 9. İşletmelerin Büyüklüklerine Göre Dağılım

Şekil 9 için SGK’nın 2016 yılına ait “Aylık İş Yeri ve Sigortalılara Ait İstatistikler”inden (bk. Tablo 26) faydalanılmıştır. İş yeri büyüklükleri, işletmelerin sadece çalışan sayıları ölçüt alınarak gruplandırılmaktadır. 0-9 çalışan sayısına sahip işletmeler mikro, 10-49 çalışan sayısına sahip işletmeler küçük, 50-249 çalışan sayısına sahip işletmeler orta ve 250 ve üstü çalışan sayısına sahip işletmeler büyük ölçekli işletmeleri oluşturmaktadır. Şekil 9’a göre, 2016 yılında DOKAP bölgesinde bulunan 82.912 adet iş yerinin %86,3’ü mikro işletmelerden, %12,2’si küçük işletmelerden, %1,4’ü orta büyüklükteki işletmelerden ve %0,2’si büyük işletmelerden oluşmaktadır.

0 20.000 40.000 60.000 80.000

Mikro Küçük Orta Büyük

71.546

10.088

1.137 141

İşletme Sayısı

DOKAP Girişimcilik ve Yenilikçilik Araştırma Projesi 28.09.2017

25

Tablo 26. İş Yeri Büyüklüklerine Göre Dağılım

1 Kişi 2-3 Kişi 4-6 Kişi 7-9 Kişi 10-19 Kaynak: Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK), Aylık İş Yeri ve Sigortalılara Ait İstatistikler, Aralık 2016.

DOKAP bölgesi iş yeri büyüklüklerine göre incelendiğinde, 2016 yılında DOKAP bölgesindeki toplam işletmelerin %35’i, mikro işletmelerin

%40,5’i tek çalışandan oluşan işletmelerdir. 2-3 çalışandan oluşan işletmeler ise toplam işletmelerin %28,8’ini, mikro işletmelerin %33,3’ünü oluşturmaktadır. Görüldüğü üzere DOKAP bölgesi, Türkiye’deki işletmelerin büyüklük dağılımları ile paralellik göstermektedir.

Türkiye’de 750-999 çalışandan oluşan 307 adet iş yerinin 7’si, 1000 ve üstü çalışandan oluşan 393 adet iş yerinin 3’ü DOKAP bölgesinde bulunmaktadır. 750-999 çalışan sayısına sahip DOKAP bölgesindeki işletmelerin 3’ü Samsun’da, 3’ü Trabzon’da, 1’i ise Giresun’da; 1000 ve üstü çalışan sayısına sahip DOKAP bölgesindeki işletmelerin 2’si Samsun’da, 1’i Ordu’da yer almaktadır.

DOKAP Girişimcilik ve Yenilikçilik Araştırma Projesi 28.09.2017

26 1.1.4.3. KOBİ Sayısı

DOKAP illerinin son üç yıl içindeki KOBİ sayıları Şekil 10’da yer almaktadır. Bir önceki bölümde KOBİ’nin tanımlaması yapılırken çalışan sayısı, yıllık net satış hasılatı veya mali bilançonun belirleyici ölçütler olduğuna değinilmişti. Fakat TÜİK, SGK ve TEPAV’ın yayımladığı KOBİ verilerinde işletmelerin sadece çalışan sayıları ölçüt alınmıştır. Bu nedenle Şekil 10’daki KOBİ sayıları bu kapsamda değerlendirilmektedir.

Şekil 10. KOBİ Sayısı

Şekil 10’da DOKAP illerinin 2016 yılına ait KOBİ sayıları ve illerin bölge içerisindeki KOBİ sayılarına göre ağırlıkları ölçeklendirilmiş ve renklendirme yöntemi ile gösterilmiştir. Açık tondan kapalı tona doğru gidildikçe KOBİ sayısı artmakta ve DOKAP illeri arasında en az, az, orta, çok ve en çok KOBİ sayısına sahip il şeklinde sıralanmaktadır. Ayrıca, illerin KOBİ sayıları harita üzerinde verilmektedir. Buna göre, DOKAP bölgesinde yer alan KOBİ’lerin en fazla Samsun’da, daha sonra Trabzon ve Ordu’da, en az ise Bayburt ve Gümüşhane’de olduğu görülmektedir.

1.1.4.4. Yeni Kurulan, Tasfiye Edilen ve Kapanan İşletmeler Şirket ve kooperatif kavramlarının genel olarak açıklamaları:

 Şirket, en az iki gerçek veya tüzel kişinin ortak amaç için sermayelerini (emek veya mal) birleştirmesi ile oluşur.

 Kooperatif, belli meslek gruplarının kanunlar çerçevesinde birleşmeleri sonucu oluşur.

Tablo 27’de 2015 ve 2016 yılında DOKAP illerinde kurulan, tasfiye edilen ve kapanan işletme sayıları bakımından şirket, kooperatif ve gerçek kişi/ticari işletme ele alınmakta ve ayrıca 2015 ile

DOKAP Girişimcilik ve Yenilikçilik Araştırma Projesi 28.09.2017

27

2016 yılları arasındaki işletmelerin kuruluş, tasfiye ve kapanma durumları bakımından karşılaştırma yapabilmek adına önemli bilgiler sunulmaktadır.

Tablo 27. Kurulan, Tasfiye Edilen ve Kapanan İşletme Sayıları

Ocak-Aralık 2015 Ocak-Aralık 2016

Kurulan Tasfiye Kapanan Kurulan Tasfiye Kapanan

Şirket Koop. Ger. Kişi Şirket Koop. Şirket Koop. Ger. Kişi Şirket Koop. Ger. Kişi Şirket Koop. Şirket Koop. Ger. Kişi Kaynak: TOBB, Kurulan ve Kapanan Şirket İstatistikleri, Aralık 2016.

2015 ve 2016 yılına ait şirket sayılarına bakıldığında; her iki yılda da kurulan şirket en fazla Samsun’da, kurulan şirketlerin bir önceki yıla göre artış oranı ise %105,3 ile en yüksek Gümüşhane’de görülmüştür. DOKAP bölgesinde ise bir önceki yıla göre 2016 yılında 32 adet daha fazla şirket kurulmuştur. Tasfiye edilen ve kapanan şirket sayısı bakımından da iller yaklaşık olarak paralel şekilde sıralanmaktadır.

Şekil 11. Kurulan Şirket Sayısına Göre Kapanan veya Tasfiye Edilen Şirketlerin Oranı Tablo 27’den elde edilen veriler ışığında Şekil 11’de, 2016 yılında kurulan şirket sayısına göre kapanan veya tasfiye edilen şirketlerin yüzdesel olarak oranları hesaplanmıştır. Buna göre, en

0

DOKAP Girişimcilik ve Yenilikçilik Araştırma Projesi 28.09.2017

28

yüksek orana sahip Rize’de kurulan şirket sayısının %50’si kadarı kapanmış veya tasfiye edilmiş, en düşük orana sahip Trabzon’da ise kurulan şirket sayısının %17,1’i kadarı kapanmış veya tasfiye edilmiş, DOKAP bölgesi için ise 2016 yılında kurulan toplam şirket sayısının %31’i kadarı kapanmış veya tasfiye edilmiştir.

Şekil 12. Kurulan, Tasfiye Edilen ve Kapanan Kooperatif Sayıları

Tablo 27’den elde edilen veriler ışığında Şekil 12’de; 2016 yılında kurulan, tasfiye edilen ve kapanan kooperatif sayıları verilmiştir. En fazla kooperatif kurulan DOKAP ili Artvin, en fazla kooperatifin kapandığı DOKAP ili Samsun, en fazla kooperatifin tasfiye edildiği DOKAP illeri ise 16 adet kooperatif ile Tokat ve Trabzon’dur.

Şekil 13. Kurulan Ticari İşletme Sayısına Göre Kapanan veya Tasfiye Edilen İşletme Oranı Tablo 27’den elde edilen veriler ışığında Şekil 13’te; 2016 yılında kurulan gerçek kişi ticari işletme sayısına göre kapanan veya tasfiye edilen işletmelerin yüzdesel olarak oranları hesaplanmıştır.

Buna göre; en yüksek orana sahip Samsun’da kurulan işletme sayısının %56,3’ü kadarı kapanmış veya tasfiye edilmiş, en düşük orana sahip Rize’de ise kurulan işletme sayısının %18,2’si kadarı

-25

DOKAP Girişimcilik ve Yenilikçilik Araştırma Projesi 28.09.2017

29

kapanmış veya tasfiye edilmiş, DOKAP bölgesi için ise 2016 yılında kurulan toplam gerçek kişi ticari işletme sayısının %37,7’si kadarı kapanmış veya tasfiye edilmiştir.

Genel olarak DOKAP bölgesi için, kuruluş sayılarına göre tasfiye edilen veya kapanan işletmelerin daha çok kooperatifler olduğu görülmektedir. Örneğin; Bayburt’ta 2016 yılında 1 adet kooperatif kurulurken 5 adet kooperatif tasfiye edilmiştir.

Tablo 28. Yeni Kurulan İşletmelerin Sermayeleri Kaynak: TOBB, Kurulan ve Kapanan Şirket İstatistikleri, Aralık 2016.

Tablo 28’de, DOKAP illerinde 2016 yılı içerisinde kurulan işletmelerin sermayeleri aylık ve yıllık olarak TL cinsinden yer almaktadır. DOKAP bölgesinde bulunan yaklaşık olarak 271 milyon liralık toplam şirket sermayesinin %35’ini Trabzon, %26’sını Samsun, %10’unu Ordu oluşturmaktadır.

DOKAP illerinde bulunan yaklaşık olarak 93 milyon liralık toplam kooperatif sermayesinin ise

%21’ini Gümüşhane, %18’ini Samsun, %17’sini Ordu oluşturmaktadır.

2016 yılı içerisinde Trabzon’un Samsun’a göre yeni kurulan şirket sayısı daha az olmasına rağmen toplam sermayesi Samsun’dan fazladır. Aynı durum Rize-Giresun için de söz konusudur. Ayrıca kurulan şirket başına en fazla sermayeye sahip DOKAP ili Ordu, kurulan kooperatif başına en fazla sermayeye sahip DOKAP ili ise Trabzon’dur. Artvin’de kurulan kooperatif sayısı diğer tüm DOKAP illerinden fazla olmasına rağmen Artvin, kooperatif sermayesi en az Bayburt ve Trabzon’dan sonraki üçüncü DOKAP ilidir. Benzer durum Gümüşhane ve Ordu için de görülmektedir. Ayrıca 2016 yılı Aralık ayı içerisinde kurulan tek kooperatif Gümüşhane’dedir.

DOKAP bölgesinin toplam sermayesinin Türkiye içindeki payına bakılacak olursa; şirket sermayeleri bakımından Türkiye’nin yaklaşık olarak %2’sini, kooperatif sermayeleri bakımından ise Türkiye’nin yaklaşık olarak %1’ini oluşturduğu görülmektedir.

DOKAP Girişimcilik ve Yenilikçilik Araştırma Projesi 28.09.2017

30

Tablo 29. Yeni Kurulan Yabancı İşletmelerin Sermayeleri Limited Şirketler Türkiye 3.905 601.125.625 549.123.462 618 417.892.050 358.113.526

Trabzon 15 1.822.000 1.587.000 - - -

Samsun 9 1.164.000 930.500 2 150.000 82.500

Ordu 2 60.000 60.000 1 500.000 255.000

Rize 1 100.000 70.000 - - -

Artvin 1 10.000 10.000 - - -

Kaynak: TOBB, Kurulan ve Kapanan Şirket İstatistikleri, Aralık 2016.

Tablo 29’da, DOKAP illerinde 2016 yılında kurulan yabancı limited ve anonim şirketlerin sermaye toplamları ve ortak olunan şirketlerdeki ülkenin sermaye toplamları TL cinsinden bulunmaktadır.

Hem şirket sayısı hem de ortak olunan şirketlerdeki sermaye toplamı bakımından yabancı sermayeli limited şirketlerin DOKAP illeri arasında en çok tercih ettiği il Trabzon, daha sonra Samsun’dur. Bayburt, Gümüşhane, Giresun ve Tokat yabancı sermayeli limitet şirketlerin yer almadığı iller arasındadır.

DOKAP illeri arasında yabancı sermayeli anonim şirketler sadece Samsun ve Ordu’da görülmektedir. Samsun’da daha fazla yabancı sermayeli anonim şirket olmasına karşın, Ordu’daki yabancı sermayeli anonim şirketlerin sermaye toplamları Samsun’dakinden daha fazladır.

DOKAP illerinin nüfus sayıları bakımından aralarındaki fark nedeniyle yabancı sermayeli şirketlerin yüz bin kişiye düşen yabancı sermayeli şirket sayısı açısından ele alınması da gerekmektedir. Bu şekilde ilde yaşayan bireylerin yeniliklere açıklığı görülebilecektir. Bu bağlamda da bakıldığında en çok tercih edilen ilk iki il sıralamasının değişmediği görülmektedir. Trabzon için yüz binde 1,9 yabancı sermayeli şirket ve Samsun için yüz binde 0,8 yabancı sermayeli şirket söz konusudur.

1.1.4.5. Sanayi Kapasite Raporu

Ekonominin dinamikliği, üretimin ve istihdamın artışı ülke sanayisinin gelişmişliği ile doğru orantılıdır. Bu bağlamda illerin sanayi kapasite durumu, rekabetçi ve yenilikçi göstergelerden biri olarak incelenmektedir.

Sanayi kapasite raporları; Sanayi Odalarına kayıtlı özel veya tüzel kişiliklerin kimlik kartı niteliğinde olan ve bu kuruluşların irtibat bilgilerini, üretim konularını ve yıllık üretim kapasitelerini, teknolojilerini, makine parklarını, kullandıkları ham maddeleri, sermaye ve istihdam bilgileri ile benzer konuları içeren raporlardır. Bu raporlar imalat sanayi, ihracat, ithalat, gümrük, teşvik

DOKAP Girişimcilik ve Yenilikçilik Araştırma Projesi 28.09.2017

Kaynak: TOBB, Sanayi Kapasite Raporu İstatistikleri, 2015-2016.

Tablo 30’da DOKAP illeri sanayi kapasite rapor sayıları ile yabancı sermayeli kapasite rapor sayıları ve değişimleri yer almaktadır. 2015 ve 2016 yılı sanayi kapasite rapor sayısı en fazla olan DOKAP ili Samsun, en az olan DOKAP ili ise Bayburt’tur. 2016 yılı bir önceki yıl ile karşılaştırıldığında sanayi kapasite rapor sayısında artış görülen DOKAP ili Ordu, daha sonra ise Samsun ve Trabzon’dur. Ayrıca Rize hariç diğer DOKAP illeri için sanayi kapasite rapor sayılarında azalma görülmekte, Rize’de ise herhangi bir değişim görülmemektedir.

Yabancı sermayeli sanayi kapasite rapor sayısına sahip ve bir önceki yıla göre artan bir değişim oranı gösteren tek DOKAP ili Ordu’dur. Gümüşhane ve Bayburt illerinde son üç yılda yabancı sermayeli sanayi kuruluşu yok iken, 2016 yılında Trabzon ve Giresun’da azalış gerçekleşmiştir.

Ayrıca Samsun, Rize, Tokat ve Artvin illeri için bir önceki yıla göre sanayi kapasite rapor sayılarında herhangi bir artış veya azalış görülmemektedir.

6 http://sanayi.tobb.org.tr/kapasite_raporu.php adresinden 17 Ekim 2016 tarihinde alındı.

DOKAP Girişimcilik ve Yenilikçilik Araştırma Projesi 28.09.2017

32

Tablo 31. En Çok Kodlanan İlk Beş Sanayi Faaliyeti ARTVİN

Faaliyet Rapor Sayısı

Hazır beton imalatı 14

Kahve ve çayın işlenmesi 11

Çakıl ve kum ocaklarının faaliyetleri; kil ve kaolin çıkarımı 10

Ekmek, taze pastane ürünleri ve taze kek imalatı 8

Elektrik enerjisi üretimi 8

SAMSUN

Faaliyet Rapor Sayısı

Öğütülmüş hububat ve sebze ürünleri imalatı 50

Başka yerde sınıflandırılmamış meyve ve sebzelerin işlenmesi ve saklanması 36

Paketleme faaliyetleri 32

Çakıl ve kum ocaklarının faaliyetleri; kil ve kaolin çıkarımı 27

Hazır beton imalatı 25

ORDU

Faaliyet Rapor Sayısı

Başka yerde sınıflandırılmamış meyve ve sebzelerin işlenmesi ve saklanması 14 Çakıl ve kum ocaklarının faaliyetleri; kil ve kaolin çıkarımı 11

Hazır beton imalatı 10

Diğer dış giyim eşyaları imalatı 8

Diğer yiyecek hizmeti faaliyetleri 8

GİRESUN

Faaliyet Rapor Sayısı

Başka yerde sınıflandırılmamış meyve ve sebzelerin işlenmesi ve saklanması 36

Öğütülmüş hububat ve sebze ürünleri imalatı 18

Elektrik enerjisi üretimi 14

Diğer dış giyim eşyaları imalatı 13

Çakıl ve kum ocaklarının faaliyetleri; kil ve kaolin çıkarımı 12 TRABZON

Faaliyet Rapor Sayısı

Paketleme faaliyetleri 43

Hazır beton imalatı 34

Başka yerde sınıflandırılmamış meyve ve sebzelerin işlenmesi ve saklanması 32

Kahve ve çayın işlenmesi 30

Diğer yiyecek hizmeti faaliyetleri 30

DOKAP Girişimcilik ve Yenilikçilik Araştırma Projesi 28.09.2017

33

Tablo 31. En Çok Kodlanan İlk Beş Sanayi Faaliyeti (Devam) RİZE

Faaliyet Rapor Sayısı

Kahve ve çayın işlenmesi 124

Çakıl ve kum ocaklarının faaliyetleri; kil ve kaolin çıkarımı 16

Hazır beton imalatı 14

Başka yerde sınıflandırılmamış meyve ve sebzelerin işlenmesi ve saklanması 9

Kakao, çikolata ve şekerleme imalatı 9

Süsleme ve yapı taşları ile kireç taşı, alçı taşı, tebeşir ve kayağantaşı

(arduvaz-kayraktaşı) ocakçılığı 8

Elektrik enerjisi üretimi 7

BAYBURT

Faaliyet Rapor Sayısı

Çakıl ve kum ocaklarının faaliyetleri; kil ve kaolin çıkarımı 124

Taş ve mermerin kesilmesi, şekil verilmesi ve bitirilmesi 16

Diğer yiyecek hizmeti faaliyetleri 14

Hazır beton imalatı 11

Süthane işletmeciliği ve peynir imalatı 10

TOKAT

Faaliyet Rapor Sayısı

Hazır beton imalatı 25

İç giyim eşyası imalatı 22

Çakıl ve kum ocaklarının faaliyetleri; kil ve kaolin çıkarımı 21 Süsleme ve yapı taşları ile kireç taşı, alçı taşı, tebeşir ve kayağantaşı

(arduvaz-kayraktaşı) ocakçılığı 17

Diğer dış giyim eşyaları imalatı 15

Kaynak: TÜİK, Sanayi Kapasite Raporu İstatistikleri, 2016.

Tablo 31’de, DOKAP illerinin 2016 yılına ait en çok kodlanan ilk beş sanayi faaliyeti yer almaktadır.

Avrupa İstatistik Ofisi (EUROSTAT) tarafından önerilen teknoloji grupları ayrımına göre (bk. EK 1) tablolar incelendiğinde, son iki yıl içinde DOKAP illeri arasında en çok gerçekleştirilen sanayi faaliyetlerinin “düşük teknoloji” grubuna dâhil olduğu görülmektedir.

DOKAP Girişimcilik ve Yenilikçilik Araştırma Projesi 28.09.2017

34

1.1.4.6. Kişi Başına Sanayi Elektrik Tüketimi

Enerji tüketimi; nüfus artışı, sanayileşme, teknolojinin yaygınlaşması ve dolayısıyla şehirleşme ile paralel olarak her geçen gün artmaktadır.

Kişi başına düşen sanayi elektrik tüketimi, illerin sanayideki gücü ve o ilde bulunan işletmelerin kapasite kullanımı hakkında bilgi vermesi bakımından önemli görülmektedir. Bu bağlamda Tablo 32’de DOKAP illerinin elektrik tüketimleri ile kişi başına düşen sanayi ve toplam elektrik tüketimleri yer almaktadır. Türkiye 217.312.250 103.534.820 41.553.621 2.760 1.315

Gümüşhane 351.318 227.466 26.503 2.320 1.502

Kaynak: Türkiye Elektrik Dağıtım Anonim Şirketi (TEDAŞ), Türkiye Elektrik Dağıtım ve Tüketim İstatistikleri, 2015.

DOKAP illerinin elektrik tüketimi bakımından il sıralamaları genel olarak paralellik göstermektedir.

Sanayide ve ticarethanede en çok elektrik tüketimi olan DOKAP ili Samsun, kişi başına düşen sanayi ve toplam elektrik tüketimi en fazla olan DOKAP ili Gümüşhane ve aynı zamanda kişi başına düşen sanayi elektrik tüketimi bakımından Türkiye ortalamasının da üzerinde olan tek DOKAP ili Gümüşhane’dir. DOKAP illeri Türkiye’nin sanayideki elektrik tüketiminin %2,5’ini, ticarethanedeki elektrik tüketiminin %4’ünü ve son olarak toplam elektrik tüketiminin %3,7’sini oluşturmaktadır.

1.1.4.7. İmalat Sanayinin Türkiye İçindeki Payı

İmalat sanayi, üretim gücü ve ihracata sağladığı katma değer bakımından rekabetçi ve yenilikçi kapasite göstergeleri içinde çok önemli bir yere sahiptir. Dolayısıyla illerin sosyoekonomik kalkınmasında da ön plana çıkmaktadır.

DOKAP illerinde bulunan ve imalat sanayide faaliyet gösteren iş yerlerinin alt sektörlere göre sayıları Şekil 14’te (detaylar için bk. EK 4) yer almaktadır. Bu tablo, illerin toplam sanayisi içinde imalatın alt sektörlerindeki gücünü görebilmek bakımından ele alınmaktadır.

DOKAP Girişimcilik ve Yenilikçilik Araştırma Projesi 28.09.2017

35

Tablo 33’da ve Şekil 15’da (detaylar için bk. EK 5) ise DOKAP illerinde bulunan ve imalat sanayide faaliyet gösteren iş yerlerin;

 Büyüklük, ilgili sektörün illere göre dağılımını

 Başatlık, ilgili ilde gerçekleştirilen toplam faaliyetlerin sektörlere göre dağılımını

 Uzmanlık, ilgili ilin Türkiye genelindeki payını (bir başka deyişle imalat sanayisinde yer alan alt sektörün ildeki payının ülke çapındaki payına oranı)

ifade etmektedir. Her üç dağılımda da veriler yüzdesel olarak ve aşağıdaki formülizasyona göre hesaplanmaktadır:

 Büyüklük = (d_S) / D_S x 100

 Başatlık = (d_S) / d x 100

 Uzmanlaşma = (d_S / d) / (D_S / D) d_S: “S” sektörünün ildeki değeri

d: İldeki toplam değer

D_S: “S” sektörünün Türkiye'deki değeri D: Türkiye’deki toplam değer

İş yeri sayıları, büyüklük, başatlık ve uzmanlık verileri, BSTB’nin Girişimci Bilgi Sistemi üzerinden ilan edilen 2016 yılına ait bölgesel verilerinden elde edilmiştir. Ayrıca büyüklük, başatlık ve uzmanlık parametreleri 2015 yılı net satış değerleri üzerinden hesaplanmıştır.

DOKAP Girişimcilik ve Yenilikçilik Araştırma Projesi 28.09.2017

36

Şekil 14. İmalat Sanayide Kayıtlı İş Yerlerin Alt Sektörlere Göre Sayıları

0 100 200 300 400 500 600

10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33

İş Yeri Sayısı

Alt Sektör Numarası

Artvin Bayburt Giresun Gümüşhane Ordu Rize Samsun Tokat Trabzon

DOKAP Girişimcilik ve Yenilikçilik Araştırma Projesi 28.09.2017

37

Tablo 33. İmalat Sanayide Kayıtlı İş Yeri Büyüklük* ve Başatlıkları**

Kaynak: BSTB, Girişimci Bilgi Sistemi, Bölgesel Veriler, 2016.

DOKAP Girişimcilik ve Yenilikçilik Araştırma Projesi 28.09.2017

38

Şekil 15. İmalat Sanayide Kayıtlı İş Yerlerin Alt Sektörlere Göre Uzmanlıkları

0 4 8 12 16 20 24 28

10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33

Ülke Payı (%)

Alt Sektör Numarası

Artvin Bayburt Giresun Gümüşhane Ordu Rize Samsun Tokat Trabzon

DOKAP Girişimcilik ve Yenilikçilik Araştırma Projesi 28.09.2017

39

Şekil 16. İmalat Sanayide Kayıtlı İş Yerlerin İllere Göre Dağılımı

DOKAP bölgesinde 2016 yılına ait imalat sanayiye kayıtlı 6.942 adet toplam iş yeri (bk. EK 4) bulunmakta ve Şekil 16’ye göre DOKAP illeri arasında imalat sanayide faaliyet gösteren iş yeri sayısı bakımından en büyük payı Samsun almaktadır. Daha sonra ise Trabzon, Ordu ve Tokat gelmektedir.

Sektör bakımından ise Şekil 14’e göre imalat sanayideki en fazla iş yeri sayısı 10 no.lu alt sektör olan gıda ürünlerinin imalatıdır. Bölgedeki toplam imalat sanayi iş yerlerinin %30,6’sı gıda ürünleri imalatına (bk. EK 4) ait olup bu bakımdan ikinci sıradaki en fazla iş yeri sayısına sahip sektör ise

%10,7 ile diğer metalik olmayan mineral ürünleri imalatıdır (23 no.lu alt sektör).

Tablo 33’te göre Bayburt ve Gümüşhane dışındaki diğer DOKAP illerinde en yaygın olan imalat sanayi alt sektörü gıda ürünlerinin imalatı olmakla birlikte, bu sektöre en büyük katkıyı (%2,5) sağlayan DOKAP ili Trabzon’dur. Bayburt (%51,6) ve Gümüşhane’de (%69,8) ise daha yaygın olan imalat sanayi alt sektörü diğer metalik olmayan mineral ürünleri imalatıdır.

Yine Tablo 33’te göre DOKAP illeri arasında imalat sanayinin alt sektörlerine en büyük katkıyı

%21,2 ile Samsun 12 no.lu alt sektör olan tütün ürünleri imalatına vermekte iken, bu sektörde kayıtlı sadece 1 adet iş yeri (bk. EK 4) vardır. Ayrıca Samsun’un, 1 adet tütün ürünleri imalatı alt sektöründe yer alan iş yeri ile Türkiye’deki payı %26,7’dir ve bu payın DOKAP illeri arasında en yüksek uzmanlık oranı olduğu Şekil 15’de görülmektedir.

İmalat sanayide en fazla iş yeri sayısına sahip DOKAP ili olan Samsun (bk. Şekil 16); 117 adet iş yeri ile ağaç, ağaç ürünleri ve mantar ürünleri imalatı (16 no.lu alt sektör ), 68 adet iş yeri ile ana metal sanayi (24 no.lu alt sektör) ve 236 adet iş yeri ile mobilya imalatı (31 no.lu alt sektör) alt sektörlerinde diğer DOKAP illerine kıyasla en büyük katkıyı sağlamaktadır (bk. Tablo 33).

Artvin

DOKAP Girişimcilik ve Yenilikçilik Araştırma Projesi 28.09.2017

40

DOKAP illeri arasında en yaygın olan gıda ürünlerinin imalatı alt sektörü bakımından Samsun’da 541 adet iş yeri, Trabzon’da 410 adet iş yeri bulunmaktadır. Samsun’da Trabzon’a göre gıda

DOKAP illeri arasında en yaygın olan gıda ürünlerinin imalatı alt sektörü bakımından Samsun’da 541 adet iş yeri, Trabzon’da 410 adet iş yeri bulunmaktadır. Samsun’da Trabzon’a göre gıda

Belgede Girişimcilik ve Yenilikçilik Araştırma Projesi (sayfa 41-200)