İş sağlığı ve güvenliği eğitimlerinin verilmesi

İSG kapsamında okullardaki tüm çalışanlara ve staja başlamadan önce meslek lisesi öğrencilerine Temel İSG Eğitimleri zorunlu tutulmuştur. Bu eğitimlere ek İSG ile doğrudan ya da dolaylı olarak ilişkili hijyen eğitimleri, ilkyardım eğitimleri, özel politika gerektiren bireylerin eğitimi vb. eğitimler de verilmektedir.

OİSG eğitimleri genel olarak üç grupta toplanabilir. Bunlardan birincisi öğretmen ve diğer okul çalışanlarının eğitimleri, ikincisi öğrencilere verilen eğitimler ve diğeri özel politika gerektiren bireylerin eğitimleri şeklindedir.

2.3.2.4.1. Öğretmen ve diğer okul çalışanlarına eğitim verilmesi

Okul müdürleri öğretmen ve okulun diğer çalışanlarının İSG eğitimlerine katılmalarını sağlar. Bu eğitimler özellikle; işe başlamadan evvel, çalışma yeri veya iş değişikliği olduğunda, iş ekipmanının değişmesi halinde ya da yeni teknoloji uygulanması halinde verilir. Farklılaşan ve ortaya çıkan yeni risklere uygun olarak eğitimler yenilenmektedir, gerektiğinde ve düzenli aralıklarla da tekrarlanmaktadır (Çalışanların İş Sağlığı ve Güvenliği Eğitimlerinin Usul ve Esasları, 2013).

Kamu kurumları yani okullarda hizmetli, öğretmen, memur veya okulların tehlike sınıfına bakılmaksızın tüm çalışanlarına İSG eğitimini aldırmak ile yükümlüdür. Verilen eğitimlerin maliyeti öğretmen ve diğer okul çalışanlarına yansıtılamaz. Eğitimlerde geçen süreler çalışma saatinden sayılmaktadır. Eğitimlerin temel beklentisi kamu kurumlarında güvenlik kültürü oluşturulmasına yöneliktir (ÇSGB, 2015).

Tüm okul/kurum çalışanlarına İSG eğitimleri tehlike sınıfına göre az tehlikeli sınıfta bulunanlara üç yılda bir 8 saat, tehlikeli sınıfta bulunanlara iki yılda bir 12 saat, çok tehlikeli sınıfta bulunanlara yılda bir 16 saat verilir. Bu eğitimler iş güvenliği uzmanı öğretmenler tarafından Tablo 8’de bulunan eğitim konularından çalışanların ihtiyacı olan konulara daha fazla ağırlık verilerek “Çalışanların Temel İş Sağlığı ve Güvenliği Eğitimi Kursu” adı altında hizmet içi eğitim vasıtasıyla verilmektedir. Kurum amirleri ve iş güvenliği uzmanı/işyeri hekimleri tarafından alınan eğitimlerin belgelendirilmesi yapılmaktadır (İş Sağlığı ve Güvenliği Genelgesi, 2014).

Tablo 8. Çalışanların Temel İSG Eğitimi Konuları EĞİTİM KONULARI 1 . G en el K o n u la r

a) Çalışma mevzuatı ile ilgili bilgiler, b) Çalışanların yasal hak ve sorumlulukları, c) iSG genel kuralları ve güvenlik kültürü, ç) İşyeri temizliği ve düzeni,

d) Ergonomi,

e) Güvenlik ve sağlık işaretleri, f) Kişisel koruyucu donanım kullanımı.

2. S ağ lık k on ula rı

a) Meslek hastalıklarının sebepleri,

b) Hastalıktan korunma prensipleri ve korunma tekniklerinin uygulanması, c) Biyolojik risk etmenleri,

ç) İlkyardım ve kurtarma. 3 .Te k n ik K o n u la r

a) Kimyasal ve fiziksel risk etmenleri, b) Elle kaldırma ve taşıma,

c) Parlama, patlama, yangın ve yangından korunma, ç) İş ekipmanlarının güvenli kullanımı,

d) Ekranlı araçlarla çalışma,

e) Elektrik, tehlikeleri, riskleri ve önlemleri, f) İş kazalarının sebepleri,

g) Kaza ve yaralanma sebepleri ile korunma prensipleri ve tekniklerinin uygulanması. ğ) İş hijyeni

Okullarda çalışan öğretmen, yönetici ve diğer personele İSG eğitimleri verilerek bu konuda bilinç oluşturulacaktır. Ayrıca bu eğitimler sayesinde çalışanlar okuldaki tehlikeleri farklı bir pencereden bakarak görebilecek, riskler konusundan önlem alınmasını da talep edebilecektir.

Okul ve pansiyonda çalışan personelin yaptığı iş ve aldığı görevlere göre de bazı eğitimleri alması zorunludur. Bu eğitimler (MEB Pansiyonlu Okul Denetimleri, 2018);

• Pansiyonda çalışan personel hijyen eğitimleri

• Acil durum ekiplerinde görevlendirilen personele yangınla mücadele; ilk yardım; koruma; arama ve kurtarma; tahliye ve haberleşme; konularında eğitimler

• Okul müdürleri İSG kapsamında kullanılacak kişisel koruyucuları çalışanlarla birlikte belirlemeli; çalışanlara kişisel koruyucuların bakım ve kullanımları konusunda eğitimleri

• Kazan dairesinde kullanılan yakıt türüne (doğalgaz ve katı yakıt) göre görevli personelin ateşleyici eğitimi ve

• Risk değerlendirme ekibine gerekli eğitimler şeklinde sıralanabilir.

2.3.2.4.2. Öğrencilere eğitim verilmesi

Okullarda öğrencilere acil durumlar konusunda eğitimler verilmektedir. Öğrencilere yangın, deprem, çığ, sel ve fırtına gibi afete dönüşebilecek acil durumlar hakkında eğitimler verilmeli sonucunda afetlerden daha az etkilenmeleri ve bu konuda bilinçlenmeleri sağlanmalıdır (Özmen, Gerdan ve Ergünay, 2015).

Okullarda öğrencilere yönelik verilen zorunlu eğitimlerden biri de meslek lisesi öğrencilerine staja başlamadan önce işletmelerde karşılaşabilecekleri riskler göz önünde bulundurularak verilen iş güvenliği eğitimleridir.. Bu eğitimler en az 8 saat verilmektedir. Alan/bölüm ya da atölye/laboratuvar şefleri ya da iş güvenliği uzmanı öğretmenler tarafından gerekli İSG eğitimleri verilmektedir. Verilen eğitimler “Öğrenci/Çırak İş Sağlığı ve Güvenliği Eğitimi” adı altında belgelendirilmektedir (MEB Öğrenci/Çırak İSG İşlemleri, 2015).

MEB 2014/16 İş Sağlığı ve Güvenliği Genelgesi (2014)’nde öğrenci ve çalışanlara İSG konusunda farkındalık yaratmak ve kültür oluşturmak adına seminer, panel, konferans vb. etkinlikler okul yöneticileri tarafından düzenlenmesi gerektiği üzerinde durulmaktadır. Böylece geleceğin iş gücü çocuklar küçük yaştan itibaren iş güvenliği bilinciyle yetişecek; okullarda karşı karşıya kaldıkları riskleri fark edebileceklerdir. 2.3.2.4.3. Özel Politika gerektiren bireylerin eğitimi

Çalışanların İş Sağlığı ve Güvenliği Eğitimlerinin Usul Ve Esasları Hakkında Yönetmeliğin 7. Maddesine göre özel politika gerektiren genç, yaşlı, engelli, gebe veya emziren çalışanlar gibi grupların eğitimine önem verilmelidir (Çalışanların İş Sağlığı ve Güvenliği Eğitimlerinin Usul ve Esasları, 2013). Okul müdürleri özel eğitim ve rehberlik kapsamına giren çalışanlar ve öğrenciler için gereken eğitimleri

planlamalı ve eğitimlerin verilmesini sağlamalıdır (MEB Pansiyonlu Okul Denetimleri, 2018).

Özel eğitim ve rehberlik kapsamına giren çalışanlar kendi fiziki engellerine uygun işlerde çalıştırılmalıdır. Ayrıca bu kapsamdaki öğrenci ve çalışanlara engellerine uygun İSG eğitimleri verilmeli, acil bir durumda okulu nasıl terk edebilecekleri uygulamalı olarak gösterilmelidir.