6. Ülkemizde İş Sağlığı ve Güvenliği Kurullarının Etkinliği: Bir Alan Araştırması
6.4. Araştırma Bulguları
6.4.10. İş Sağlığı ve Güvenliği Sorumlularının Kurulların Etkinliği Hakkında Değerlendirmeler
Tablo 6: İSG Sorumlularının İSG Kurullarının Etkinliği ve Yararlılığı Hakkındaki Değerlendirmeleri
İSG Kurullarının Yararlı ve Etkin Olduğuna İnanıyor musunuz? Kişi Sayısı Oranı (%)
Evet 236 75,6
Hayır 10 3,2
Kararsızım 66 21,2
TOPLAM 312 100,0
Tablo 7: İSG Sorumlularının İSG Kurullarının Yararları Hakkındaki Öncelikleri Seçenekler Puanlar Puan Ortalaması 1 Oranı (%) 2 Oranı (%) 3 Oranı (%) 4 Oranı (%) 5 Oranı (%) İş kazaları ve meslek hastalıklarının azaltılması 16 5,1 36 11,5 68 21,8 85 27,2 107 34,3 3,74 İşletme içi diyalog ve
işbirliğinin geliştirilmesi 18 5,8 15 4,8 33 10,6 107 34,3 139 44,5 4,07 Yönetimde etkinlik sağlanarak maliyetlerin düşürülmesi 82 26,3 82 26,3 87 27,9 31 9,9 30 9,6 2,50 İşletme içi İSG
denetimlerinin daha etkin hale getirilmesi
28 9 34 10,9 72 23,1 94 30,1 84 26,9 3,55
Verimliliğin
artırılması 61 19,5 85 27,2 71 22,8 57 18,3 38 12,2 2,76
“İSG kurullarının etkin ve yararlı olduğuna inanıyor musunuz” sorusuna İSG uzmanlarının % 75,6’sı evet yanıtı vermiştir. Yararlı olmadığını söyleyenlerin oranı % 3,2 iken, kararsız kalanların oranı % 21,2’dir (Tablo 6). İSG sorumlularına göre kurulların en önemli yararı, diyalog ve işbirliğinin geliştirilmesidir (Tablo 7). 139 kişi (% 44,5) “işletme içi
diyalog ve işbirliğinin gelişmesi” seçeneğini işaretlemiştir. Bu seçeneğe 4 ve 5 puan
verenlerin oranı % 78,8’dir. “İş kazaları ve meslek hastalıklarının azaltılması” seçeneğine 4 ve 5 puan verenlerin oranı % 61,5; “işletme içi İSG denetimlerinin daha etkin hale
getirilmesi” seçeneğine 4 ve 5 puan verenlerin oranı % 57 olmuştur.
İSG kurullarının kararlılıkla uygulanmasının, işletme içinde farkındalığın ve işbirliğinin gelişmesine, sık ve etkin denetlemeyle yönetsel etkinliğin artmasına ve uzun vadede kaza ve hastalıkların azalmasında etkili olduğu araştırmalarla da ortaya konmuştur.
Sonuç
AB İSG Çerçeve Direktifi işverene; iş kazalarının azaltılması amacıyla risklerin tespiti, korunma tedbirlerinin geliştirilmesi gibi konularda, işçilere danışılması ve bilgi verilmesi yükümlülüğünü getirmektedir. AB ülkelerinde İSG kurulu uygulamaları amaçları yönünden birbirine benzer. Fakat kurulun tanımı, hangi tür ve ölçekteki işletmelerde uygulanacağı, görev ve yetkileri gibi konular ülkeden ülkeye farklılaşmaktadır.
Ülkemizde İş Kanununun 80. maddesi ile düzenlenen İSG kurullarının, sadece
devamlı olarak en az elli işçi çalıştıran ve sanayiden sayılan işyerlerinde zorunlu olması uygulama kapsamını daraltmaktadır. Çoğu AB ülkesinde bu sayı ellinin altında tutulduğu gibi, sanayiden sayılan işyeri sınırı da yoktur. Ülkemizde İSG işçi temsilciliği sistemi de henüz oluşturulamadığından, özellikle küçük ölçekli işyerlerinde çalışanlar için herhangi bir katılım mekanizması bulunmamaktadır. İSG Yasa Tasarısı Taslağında, bu konularda önemli düzenlemeler öngörülmekte birlikte, taslak uzun süredir gündeme alınamamıştır.
Araştırma sonuçlarına göre, işyerlerinin sadece % 60,2’sinde İSG çalışmaları yeterli durumdadır. Araştırmada, sendikalı işyerlerindeki İSG kurullarının, sendikasız işyerlerine göre daha etkin çalıştığına dair anlamlı istatistiksel sonuç elde edilememesine rağmen; İSG uzmanlarının çoğu (%75,5), sendikanın işyerindeki İSG’nin sağlanması bakımından yararlı olduğunu belirtmiştir.
İşyerlerinin % 15’inde İSG kurulu oluşturulmamıştır. İşyerlerinin yarısından fazlası, toplantı yapmadan da tutanak düzenlediğini bildirmiştir. Firmalarda, yöneticilerin toplantılara ilgisinin zayıf olduğu görülmüştür. Firmaların % 45,8’inde, üyelere İSG ile ilgili konularda yeterli düzeyde eğitim imkanı sağlanamamaktadır. İşverenlerin % 28,8’i, kurullarda alınan kararları tam olarak yerine getirmemektedir. İşyerlerinin sadece % 47,1’inde işçiler, kararların uygulanmasında yeterli özeni göstermektedir. İşyerlerinin % 22’si, İSG yönetmeliklerinin hazırlanması ve İSG eğitimlerinin planlanmasında kurulun katkısını almamaktadır. İşyerlerinin yarısından çoğunda, işçi temsilcileri katılımcı değildir. İşyerlerinin % 38,8’inde, kurullar yeteri kadar İSG denetimi yapmamaktadır. Bunlara rağmen İSG sorumlularının % 75,6’sı İSG kurullarının yararlı olduğunu düşünmektedir.
İSG faaliyetleri bakımından yeterli durumdaki 214 işyerinin % 86 gibi büyük bir oranı, sahip olduğu kurulların da yararlı olduğunu ve etkin çalıştığını belirtmiştir. Bu sonuç, işyerindeki İSG politikasının ve İSG’ye verilen önemin kurulların etkinliği üzerinde ne derece etkili olduğunu ortaya koymuştur. Araştırma sonuçlarına göre, ülkemizde İSG kurulu uygulanmasında görülen eksiklikler ve öneriler şunlardır:
a) İşyerlerinin 1/3’ünde üst yönetimin kurula desteği yetersizdir. Araştırmalara göre, İSG kurullarında üst yönetim, karar alma sürecinde daha dominanttır ve kurulun etkin çalışmasında önemli rol oynamaktadır. Üst yöneticilerin kurulların yararları hakkında bilinçlendirilmeleri kurulun etkinliği açısından büyük önem taşımaktadır. Bunu bilinci sağlama noktasında İSG uzmanlarına önemli görevler düşmektedir.
b) İşveren kadar, İSG uzmanı ve diğer üyelerin de, bilinç düzeyinin düşük olduğu anlaşılmıştır. Eğitim seminerlerinde, İSG kurullarının iş kazalarının azaltılmasındaki önemini anlatan konulara daha çok yer verilmesi gerekmektedir.
c) Sendikalı işyerlerinde, sendika temsilcilerinin İSG faaliyetlerine ve İSG kurullarına katkısı iyileştirilmeli, bu anlamda sendikalar, İSG kurullarının önemini daha iyi kavrayarak diğer üyelerin daha aktif hale gelmelerine yardımcı olmalıdır.
d) Kurulların işyerlerindeki denetim fonksiyonu geliştirilmeli; bunun için öncelikle, kurullara üç ayda bir işyerini bizzat gezerek denetleme görevi veren bir hüküm yönetmeliğe eklenmelidir.
e) Ülkemizde İSG kurullarıyla ilgili mevzuatın etkin biçimde uygulandığını ve kurulların etkin çalıştığını söylemek mümkün değildir. Zaten kurullar, bir çözüm üretme
platformundan ziyade, bir kısım prosedürlerin yerine getirildiği toplantılar olarak görüldüğü sürece olumlu sonuçların alınması olanaklı görünmemektedir. Nitekim, işyerinde sistemli ve bilimsel olarak İSG çalışmaları yapan işyerlerinde, yasal yaptırımların da ötesine geçen iyi uygulamalar görülmüştür.
f) Sonuç olarak kurullar, işyerindeki İSG seviyesini belirlemede tek başına ölçüt değildir. Kurullar işyerinde var olan İSG politikasından ve tüm İSG faaliyetlerinden etkilenmektedir ve onlara bağımlıdır. Örneğin, İSG çalışmalarına etkin destek veren, bütçe ayıran, risk değerlendirmelerini yapan, İSG birimi kuran, uzman personel çalıştıran işletmelerde, İSG kurulları da daha etkin ve yararlı olmaktadır.
KAYNAKÇA
Akın, Levent: “İş Sağlığı ve Güvenliği’nde İşyeri Örgütlenmesi”, A.Ü. Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt: 54, Sayı: 1, 2005, ss. 1–60.
Alataş, Sanver: “1. Panel Konuşması”, İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Sempozyumu Bildirileri, Ankara, ÇSGB İşçi Sağlığı Daire Başkanlığı, 1989, ss. 146–155.
Alli, Benjamin O.: Fundamental Principles of Occupational Health and Safety, Geneva, International Labour Office, 2001.
Alpagut, Gülsevil: “İş Sağlığı ve Güvenliği Mevzuatı Açısından Yenilikler”, AB Perspektifinde İş Sağlığı ve Güvenliği Uygulamaları, Ankara, İNTES, 2005, ss. 20–25.
Alper, Yusuf, Günnur Demir: “İş Sağlığı ve Güvenliği Kurulları’nın Etkinliği ve Etkinliğin Ölçülmesi: Bursa’da Tekstil ve Otomotiv Sektöründe Bir Uygulama”, İş–Güç Endüstri İlişkileri ve İnsan
Kaynakları Dergisi, Cilt: 9 Sayı: 2, Nisan 2007.
Avusturya İş Müfettişliği: (Çevrimiçi) İnternet Adresi: http://www.Arbeitsinspektion.gv.at/NR/rdonl yres/6B70F952–D5AE4DBB–AE36–A0183E1B172A/0/ASchG.pdf, Erişim Tarihi: 18.10.2008. Ayhan, Abdurrahman: “Çalışma Hayatımız Bakımından İşyerlerinde İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği
Kurullarının Oluşturulması ve Önemi”, İş Hukuku ve İktisat Dergisi, Kamu–İş Yayını, Cilt: 7, sayı: 2, 2003, ss. 2–13.
Aykaç, Mustafa, Zeki Parlak, Süleyman Özdemir: Küreselleşme Sürecinde Rekabet Gücünün
Artırılması ve Türkiye’de KOBİ’ler, İstanbul, İTO Yayını, 2008.
Aytaç, Serpil: Güvenlik Kültürü ile İSG Politikaları Oluşturulmasında ve Uygulamalarında Sosyal Diyalogun Rolü, (Çevrimiçi) İnternet Adresi: www.isggm.gov.tr/docs/Sunumlar/ Bursa/ Serpil aytac.ppt, Erişim Tarihi: 15.10.2007.
Berlinguer, Giovanni; “İş ve Sağlık ile İlişkili Olarak Etik Sorunlar”, 3. Ulusal İşçi Sağlığı Kongresi, Ankara, Cilt: 1, Haziran 1998, ss. 38–42.
Biagi, Marco: “Employee Representation in Small and Medium–Sized Enterprises: A Comparative Oveview”, Selected Writings (Ed. M. Traboschi), Printed in the Netherlands, Kluwer Law International, 2003, ss. 247–261.
Boden Leslie vd: “The Impact of Health and Safety Committees: A Study Based on Survey Interview and Occupational Safety and Health Administration Data” Journal of Occupational
Bozkurt, Rıdvan: “Application of Modern Accident Prevention Techniques to OAL Mines”, Ankara, METU, Mining Engineering Department, M.Sc. Thesis, 1993
Bryce, George K., Pran Manga: “The Effectiveness of Health and Safety Committees”, Industrial
Relations, Vol: 40, No: 2, 1985, ss. 257–283.
Confederation of British Industry (CBI), Developing a Safety Culture, London, Business for Safety, CBI Publication, 1990, s. 37.
Council Directive 89/391/EEC of 12 June 1989 On the Introduction of Measures to Encourage Improvements in the Safety and Health of Workers at Work, Official Journal L 183, 29/06/1989
P.0001–0008, (Çevrimiçi) İnternet Adresi: http://eur–lex.europa.eu/LexUriServ/
LexUriServ.do?uri=CELEX:31989L0391:EN:HTML, Erişim Tarihi: 29.11.2007.
Council Directive 94/45/EEC of 22 September 1994, On the Establishment of a European Works Council or a Procedure in Community–Scale Undertakings and Community–Scale Groups of Undertakings for the Purposes of Informing and Consulting Employees, (Çevrimiçi) İnternet Adresi: http://ec.europa.eu/employmentsocial/labourlaw/directive9445/9445euen.htm, Erişim Tarihi: 19.10.2008.
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı: “T.C. Ulusal İş Sağlığı ve Güvenliği Politika Belgesi 2006– 2008”.
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı: “T.C. Ulusal İş Sağlığı ve Güvenliği Politika Belgesi II (Taslak Metin) 2009–2013”.
Demir, Durmuş: “Çalışan, İşveren ve Ülke Ekonomisi Açısından İş Kazalarının Maliyetleri”, (Çevrimiçi) İnternet Adresi: http://www.nigdehaberci. com/haberdetay.asp?ID=200, Erişim Tarihi: 12.12.2008.
Demir, Günnur: İş Sağlığı ve Güvenliği’nin Sağlanmasında İşyeri İSG Kurullarının Etkinliği, Bursa, U.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü, Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, 2006, ss. 131.
Demircioğlu, Murat: Ulusal ve Uluslararası Hukukta İş Güvenliği Uzmanlığı, İstanbul, Beta Yayıncılık, No: 1660, 2006.
Directive 2002/14/EC of the European Parliament and of the Council of 11 March 2002, Establishing a General Framework for Informing and Consulting Employees in the European Community, (Çevrimiçi) İnternet Adresi: http://eur–lex.europa.eu/LexUriServ/LexUriServ.do? uri=CELEX: 32002L0014:EN:HTML, Erişim Tarihi: 19.10.2008.
Ekmekçi, Ömer: “Anahatlarıyla İş Sağlığı ve Güvenliği Kanun Tasarısı Taslağı”, Çimento İşveren
Dergisi, Cilt: 22, Sayı: 3, Mayıs–Haziran 2008, ss. 4–17.
Ekmekçi, Ömer: 4857 Sayılı Kanuna Göre İşyerinin İş Sağlığı ve Güvenliği Bakımından
Örgütlenmesi, İstanbul, Legal Yayıncılık, No: 58, 2005.
Emiroğlu, Celal: “3. Ulusal İş Sağlığı Kongresi Sonuç Bildirisi”, Ankara, 20–23 Nisan 1998.
Ergüven, Metin: “Endüstri Sağlığı ve Meslek Hastalıkları”, İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Sempozyumu Bildirileri, Ankara, ÇSGB İşçi Sağlığı Daire Başkanlığı, 1989, ss. 60–66.
EurLex: Treaty Establishing the European Economic Community (1957), (Çevrimiçi) İnternet Adresi: http://eur–lex. europa.eu/en/treaties/index.htm, Erişim Tarihi: 12.11.2008.
European Agency for Safety and Health at Work (OSHA): “The State of Occupational Safety and Health in the European Union, Pilot Study”, Summary Report, Luxembourg, Office for Official Publications of the European Communities, 2000.
European Agency for Safety and Health at Work: “Future Occupational Safety and Health Research Needs and Priorities in the Member States of the European Union”, Luxembourg, Office for Official Publications of the European Communities, 2000.
European Agency Health and Safety at Work: “Act on Occupational Physicians, Safety Engineers and Other Occupational Safety Specialists”, 12 December 1973, Published in: BGBI 1973, 1885. (Çevrimiçi) İnternet Adresi: http://osha.europa.eu/fop/germany/de/docs/legislation/ arbeitssicherheitsgesetzenglisch.pdf, Erişim Tarihi: 12.12.2008.
European Commission: “Employment and Social Affairs – Current Status”, Luxembourg, Office for Official Publications of the European Communities, 2000.
European Network for Workplace Health Promotion (ENWHP): “Report on the Current Status of Workplace Health Promotion in Small and Medium–Sized Enterprises (SMEs)”, Small, Healthy and Competitive– New Strategies for Improved Health in Small and Medium–Sized Enterprises,
(Çevrimiçi) İnternet Adresi: http://www.enwhp.org/fileadmin/downloads/reportonthe_
currentstatus.pdf, ErişimTarihi: 14.12.2008.
External OHS Services in Sweden, (Çevrimiçi) İnternet Adresi: http://fr.prevent.be/net/net01.nsf/ p/5D2260539E8D4D93C12572A5005D4B2F, Erişim Tarihi: 15.11.2007.
Filoche, Gérard; “Vingt ans de comité d'hygiène et sécurité et des conditions de travail”, CES, Paris, Journaux officiels, 12 November 2001, (Çevrimiçi) İnternet Adresi: http://www.journal–officiel. gouv. fr/jahia/Jahia/pid/1, Erişim Tarihi: 01.12.2007.
Fişek, A.Gürhan: “SSK’nın Yeniden Yapılanması II: Kırılganlık ve Özelleştirme”, Çalışma Ortamı
Dergisi, Sayı: 54, Ocak Şubat 2001, (Çevrimiçi) İnternet Adresi: http://sosyalpolitika.fisek.
org.tr/?p=17, Erişim Tarihi: 15.09.2007.
Fişek, Gürhan: “İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Konusunda İşyeri Örgütlenmesi”, Türk Sosyal Güvenlik
Hukukunda Sorunlar ve Çözüm Önerileri, İstanbul, İstanbul Barosu Yayını, 2001, ss. 156–164.
Fişek, Gürhan: “Sendikalar ve İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği”, (Çevrimiçi) İnternet Adresi: http://www.isguvenligi.net/index.php?option=com.content&task=view&id=89,Erişim Tarihi: 10.01.2008, ss. 7–12.
Gerek, Nüvit: İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği, Eskişehir, Anadolu Üniversitesi Yayını, No: 967, 2000. Glendon, A. Lan Richard T. Booth: “Worker Participation in Occupational Health and Safety in
Britain”, International Labour Review, Vol: 121, No: 4, July–August 1982, ss. 399–416.
Güven, Rana: “Meslek Hastalıklarında Beklenen Yasa”, (Çevrimiçi) İnternet Adresi:
http://www.frmtr.com/saglik–makaleleri/1437618–meslek–hastaliklarinda–beklenenyasa.html, Erişim Tarihi: 15.11.2008.
Güyagüler, Tevfik: “Kaza Önlemede Kaza Maliyet Hesaplama Modelinin Kullanımı”, İş Sağlığı ve
Güvenliği Dergisi, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı Yayını, Sayı: 33, Yıl: 7, Ocak–Şubat–
Mart 2007, ss. 6–9.
Harper, Beatrice: “Health And Safety Structures At Plant Level In Germany And The Uk From A Comparatıve Perspectıve”, Debatte: Journal of Contemporary Central and Eastern Europe, Vol: 8, No: 1, 2000, ss. 88–98.
Internatıonal Labour Offıce: Your Health and Safety at Work, Introduction to Occupational Health and Safety, Training Module, Booklet, 1996, (Çevrimiçi) İnternet Adresi: http://actrav.itcilo.org/actravenglish/telearn/osh/intro/introduc.htm,Erişim Tarihi: 20.02.2009.
International Labour Office: (Çevrimiçi) İnternet Adresi: http://laborsta.ilo.org/cgi–bin/ brokerv8.exe, Erişim Tarihi: 11.10.2007, 11.12.2007.
International Labour Office: New ILO Reports on Global Employment Trends, January 2003, (Çevrimiçi) İnternet Adresi: http://www.ilo.org/public/english/bureau/inf/pr/2003/1.htm, Erişim Tarihi: 10.11.2007.
International Labour Office: Your Health and Safety at Work, Using Health and Safety Committees at Work, Training Module, Booklet, 1996, (Çevrimiçi) İnternet Adresi: http://actrav.itcilo.org/actrav– english/telearn/osh/com/comain.htm,Erişim Tarihi: 20.02.2009.
International Labour Office: “Key Indicators of the Labour Market”, 5th Ed., Geneva, ILO, 2007. International Labour Office: The Cost of Occupational Accidents and Diseases, OSH Series, No: 54,
1985.
International Labour Office:Encyclopaedia of Occupational Health and Safety, 4th Ed., Geneva, Vol: 1, Part: IV, 1987.
İş Sağlığı ve Güvenliği Genel Müdürlüğü: İşyerleri İş Sağlığı ve Güvenliği Kurulları Çalışma
Rehberi, Ankara, ÇSGB, Yayın No: 141, Mayıs 2007.
Kağnıcıoğlu, Deniz: “Avrupa Sosyal Modelini Oluşturma Sürecinde Bir Endüstriyel Demokrasi Aracı Olan Yönetime Katılmanın Rolü”, İ.Ü.İktisat Fakültesi Mecmuası, İstanbul, Cilt: 55, Sayı: 1, 2005, ss. 271–296.
Kasperson, Roger E.: “Worker Participation in Protection: The Swedish Alternative”, Environment, Vol: 25, No: 4, May 1983, ss. 13–20.
Kochan, Thomas, Lee Dyer, David Lipsky: The Effectiveness of Union–Management Safety and
Health Committees, Kalamazoo: W.E. Upjohn Institute for Employment Research, 1977.
KOSGEB: “İsveç Ülke Raporu”, Hazırlayan: İsmail Adem, KOSGEB Yayını.
Kuru, Onan: “İş Sağlığı ve Güvenliğinde Yeni Oluşumlar”, TİSK İşveren Dergisi, Ankara, Cilt: 28, Sayı: 8, Mayıs 2000, ss. 5–9.
Lambert, Odile Join : “Les comités d’hygiène et sécurité et des conditions de travail (CHSCT) depuis vingt ans”, Eiroonline–European Industrial Relations Observatory On–line, ID: FR0201101F, 30.01.2002, France.
Leopold, John, Robert Coyle: “A Healthy Trend in Safety Committees”, Personel Management, Vol: 13, May 1981, ss. 30–32.
Levesque, Christian: “State Intervention in Occupational Health and Safety: Labour–Management Committees Revisited,” in Giles, A; Smith, A; Wetzel, K (eds.) Proceedings of the XXXIst Conference of the Canadian Industrial Relations Association, Toronto: CIRA, 1995, ss. 217– 231.
Lewchuk, Wayne A. Leslie Robb, Vivienne Walters: “The Effectiveness of Bill 70 and Joint Health and Safety Committees in Reducing Injuries in the Workplace: The Case of Ontario”, Canadian
Public Policy, Vol: 22, No: 3, September 1996, ss. 225–243.
Lloyd, John, John Mitchinson: Cahillikler Kitabı Çev: Cihan Aslı Filiz, Emre Ergüven, 10. Baskı, İstanbul, NTV Yayınları, Ekim 2008.
Loewenson, Rene: “Assessment of the Health İmpact of Occupational Risk in Africa: Current Situation and Methodological Issues”, Epidemiology, Vol: 10, No: 5, 1998, ss. 632–639.
Lourogo, Ernest: “Occupational Diseases: Monitoring, Recognition and Compensation– Seminar IV”, Cycle of seminars on the challenges of occupational diseases worldwide, International Social Security Association, Kribi, Cameroon, 13–15 March 2007, ss. 3–9.
Makine Mühendisleri Odası:“İş Sağlığı ve Güvenliği Oda Raporu 2008”, (Çevrimiçi) İnternet Adresi: http://www.mmo.org.tr/resimler/ekler/eefb05091133486_ek.pdf, Erişim Tarihi: 18.10.2008. Metal Sanayicileri Sendikası (MESS): İş Sağlığı ve Güvenliğinde Avrupa Birliği Köprüleri, Rehber
Kitap, İş Sağlığı ve Güvenliğine İlişkin AB Müktesebat Rehberi, Yayın No: 543, Aralık 2007. Ministry of Social Affairs and Health: “National Occupational Safety and Health Profile of Finland”,
Publications of the Ministry of Social Affairs and Health 2006: 8, Helsinki University Printing House, Helsinki, 2006.
Ministry of Social Affairs and Health: “Occupational Safety and Health in Finland”, Brochures of the Ministry of Social Affairs and Health, 2004: 5.
Mitchel, Paul: “The Impact of Globalisation on Health and Safety at Work”, (Çevrimiçi) İnternet Adresi: www.wsws.org/ articles/1999/jul1999/who–j23.shtml, Erişim Tarihi: 15.12.2007, ss. 1– 9.
Nichols, Theo: The Sociology of Industrial Injury, London, Mansell Publishing, 1997.
Northern Territory Government: “A Guide to Workplace Health and Safety Committees”, Work Health Autority, NT Woksafe, July 2003.
O’Grady, John: “Joint Health and Safety Committees: Finding a Balance”, Injury and the New
World of Work, Ed. by Terrence Sullivan, Chapter Eight, UBC Press, Vancouver, 2000, ss. 162–
O’Grady, John: “The Role of Joint Committees in Workplace Health and Safety: A Review of the Legislation and Previous Studies”, (Çevrimiçi) İnternet Adresi: www.qp.gov.bc.ca/rcwc/ research/ogrady–committees.pdf May 1998, Erişim Tarihi: 15.01.2008, ss. 1–48.
Occupational Safety and Health Act, No. 738/2002, Chapter 3 –Section 17 – Cooperation between employers and employees Unofficial translation, (Çevrimiçi) İnternet Adresi: http://www.finlex.fi/enlaki/kaannokset/2002/en20020738.pdf, Erişim Tarihi: 05.02.2009.
Önal, Buhara: “Küreselleşmenin İş Sağlığına Etkisi”, Mesleki Sağlık ve Güvenlik Dergisi, Türk Tabipler Birliği Yayını, Sayı: 5, 2001, ss. 8–12.
Özdemir, Süleyman, Halis Yunus Ersöz, H. İbrahim Sarıoğlu: İşsizlik Sorununun Çözümünde
KOBİ’lerin Desteklenmesi, İstanbul, İTO Yayını, 2006.
Özdemir, Süleyman: “AB Müzakere Sürecinin Türk Çalışma Yaşamına Etkileri”, Yerel İş Barışı Kongre Tebliğleri, Kocaeli, Yerelsen Eğitim Yayınları, No: 1, 08–09 Eylül 2007, ss. 149–211. Pala, Kayıhan: “İSG Politikası ve Güvenlik Kültürü”, İş Sağlığı ve Güvenliği Dergisi, İş Sağlığı ve
Güvenliği Genel Müdürlüğü Yayını, Yıl: 5, Sayı: 25, Mayıs–Haziran 2005, ss. 18–22.
Pekşen, Yıldız, Canbaz, Sevgi: “İş Sağlığı ve Güvenliği Politikası ve Güvenlik Kültüründe Sosyal Diyaloğun Önemi”, İş Sağlığı ve Güvenliği Dergisi, İş Sağlığı ve Güvenliği Genel Müdürlüğü Yayını, Yıl: 5, Sayı: 25, Mayıs–Haziran 2005, ss. 12–15.
Rantanen, Jorma: Basic Occupational Health Services, Editing: Suvi Lehtinen, 3rd revised edition, Wolrd Health Organization, Finnish Institute of Occupational Health, Helsinki 28 September 2007.
Robens, Lord: “Safety and Health at Work”, Report of the Committee 1970–72, Vol: 1, HMSO, Cmnd. 5034, London.
Safety Representatives And Safety Committees, (Çevrimiçi) Wokingham Borough Council, 2008: İnternet Adresi: http://www.wokingham.gov.uk/index.asp, Erişim Tarihi: 12.11.2007.
Salamon, Michael: Industrial Relations Theory and Practice, 3rd Edition, Great Britain, Prentice Hall, No: 358, 1998.
Selek, Cihan: “İş Sağlığı ve Güvenliği Kurulları”, TÜHİS İş Hukuku ve İktisat Dergisi, Cilt: 19, Sayı: 1–2, Kasım 2004, ss. 94–105.
Seratlı, Gaye Burcu: “4857 Sayılı İş Kanununa Göre İş Sağlığı ve Güvenliği”, Ankara Üniversitesi
Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt: 53, Sayı: 2, 2004, ss. 199–245.
Shannon, Harry vd.: “Health and Safety Approaches in the Workplace, A Report Prepared by the Interdisciplinary Health and Safety Research Group of McMaster University in Hamilton Ontario”, Toronto, Industrial Accident Prevention Association, 1992.
Sosyal Güvenlik Kurumu: “İstatistik Raporu”, 2006. Sosyal Güvenlik Kurumu: “İstatistik Yıllığı”, 2007. Sosyal Sigortalar Kurumu: “İstatistik Yıllığı”, 2006. Sosyal Sigortalar Kurumu: “SGK Çalışma Raporu”, 2006.
SPR Associates Inc.: “Highlights of the 1994 Ontario Survey of Occupational Health and Safety and Joint Health and Safety Committees Toronto (November 1994)”, SPR Associates and Workplace Health and Safety Agency, 1994.
Süzek, Sarper: “İş Hukukunda Katılım”, Coşkun Kırca'ya Armağan, Ankara, Galatasaray Üniversitesi Yayını, 1996, ss. 161–168.
Süzek, Sarper: “İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Konusunda Somut Çözüm Önerileri”, Türk Sosyal Güvenlik Hukuku’nda Sorunlar ve Çözüm Önerileri, İstanbul, İstanbul Barosu Yayını, 2001, ss. 138–155.
Süzek, Sarper: İş Hukuku, 2. Baskı, İstanbul, Beta Yayınları, 2005.
Süzek, Sarper: “İşçilerin İş Sağlığı ve Güvenliği Açısından Hakları ve Yükümlükleri”, Legal İş
Süzek, Sarper: “İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Konusunda Somut Çözüm Önerileri”, Prof. Dr. Turhan ESENER'e Armağan, Kamu–İş İş Hukuku ve İktisat Dergisi, Ankara, Cilt: 5, Sayı: 3, Nisan 2000, ss. 305 –324.
Swedish Work Environment Authority: (Çevrimiçi) İnternet Adresi: http://www.av.se/ inenglish/lawandjustice/workact/chapter06.aspx, Erişim Tarihi: 20.11.2007.
Terry, Michael: “Systems of Collective Employee Representation in Non–union Firms in the UK”,
Industrial Relations Journal, UK, Vol: 30, No: 1, 1999, ss. 16–30.
The Swedish Work Environment Act, Chapter 6– Co–operation between Employers and Employees etc., 1., 2., 8. ve 9. m.
Tuna, Hacer: “En Yaygın Endüstriyel Tehlike: Gürültü”, Çalışma ve Toplum Dergisi, Sayı: 2, Yıl: 2005, ss. 103–117.
Tuncay, A. Can: “Avrupa Birliği’ne Üyelik Sürecinde İş Sağlığı ve Güvenliği Mevzuatının Uyumu ve