İş değerlendirme uygulamalarının faydaları

İş değerlendirme fiziksel ağırlıklı işlerde de zihinsel ağırlıklı işlerde de sayısız faydalar sağlamaktadır.

Örneğin iş ölçümü ve işin değerlendirilmesi fiziksel çaba yoğun işlerde oldukça kritiktir.

Fabrika tabanlı takımlarda işin gerçekleştiği çalışma yerlerinde ergonomik risk faktörlerini belirleyecek geniş sistematik kolay kullanımı olan ergonomik bir iş ölçümü sistemi geliştirilebilir. Bu sistemin amacı maliyet düşürücü ergonomik gelişmelerin tanımlanması, değerlendirilmesi ve sıralanmasının ardından belirli kassal hareketlerin azaltılması için uygulamaya alınmasıdır. Böylece iş ölçümü ve iş değerlendirmesi sayesinde fiziksel çaba yoğun fabrika ortamındaki işlerde hem ergonomik iş şartları sağlanmış olacak aynı zamanda iş tehlikesi riskinin düşürülmesine olanak sağlanmış olacaktır.

Global olarak iş değerlendirmenin başlıca faydaları şöyle sıralanabilir;

• İşe alımlar için kaynak teşkil etmektedir. Adama göre iş değil işe göre adam istihdamı prensibinin gerçekleştirilmesine imkan tanımakta ve iş tatminini artırmaktadır.

• Prim ve temettü gibi teşvik sistemlerini sağlam bir temele oturtmak.

• İşveren için kişilere bağlı olmayan kök ücret esaslı devamlı bir ücret sistemi kurmak.

• İşveren- Sendika arasında toplu sözleşme ve uyuşmazlıklarında iletişimi sağlamak.

• İş tanımları ve iş gerekleri belirlenerek işlerin güçlükleri ve farklılıkları belirlenmektedir.

• İşlere ait yetki ve sorumluluklar belirlenerek çalışanlar arasında yetki ve sorumluluklar belirlenmektedir.

• Bilimsel ve gerçekçi ücret politikalarının temelini oluşturmaktadır.

• İşçi- İşveren ilişkilerini dengelemekte ve toplu iş görüşmelerinde gerçek verilerin değerlendirilmesine imkan tanınmaktadır.

• Eşit işe eşit ücret uygulanması ile adil ve dengeli bir sistemin meydana getirilmesini sağlamaktadır. İş değerlendirme ücretlere adalet ve objektiflik getiren bir metottur. İş Değerlendirmesi ile bir iş yerinde ücretlerin, işlerin güçlük ve sorumluluk derecelerine göre belirlenen iş değerleri birbirinden farklı olan işlere de bu farka uygun adil ücret ödenmesi sağlanır. Metot sayesinde işler arasındaki önem ve güçlük farkları kadar benzerlikleri de ücretlere aksedilebilmektedir. Bu da kuruluşun adil bir ücret yapısına kavuşmasını ve her işin kendi yerini bulmasını mümkün kılmaktadır. İş Değerlendirme çalışmalarında metodun esasları tek yön verici taraf olup sistem subjektif ve şahsi görüşlere müsaade etmez. Çalışmaları yürüten komitenin keyfi kararları ve şahsi görüşleri söz konusu değildir.

• Ücret kontrolü için etkili bir araçtır.

• Çalışanların ücret tatmini yoluyla verimliliklerinin artmasını sağlamaktadır.

• İşgücü özellik ve niteliklerine uygun olarak ücretler ödenebilmektedir.

• Çalışanların iş ve ücret ile ilgili şikayetlerini incelemede ve tedbir almada yardımcı olmaktadır.

• İşgücü maliyeti ve ücret giderlerinin denetimi sağlamaktadır.

• İşleri ve ödevleri basitleştirmek ve iş tasarımı ile ilgili kararları almak için iş tanımları yol göstermektedir.

• Kuruluşun organizasyonu ile işgücü nitelik olarak planlanabilmektedir.

• Çalışanları işlere yerleştirmek, terfi ettirmek, teşvik tedbirlerini almak, işten işe aktarımlar yapmak için gerekli bilgileri sağlamaktadır.

• Başarı, tecrübe ve eğitim sebebi ile terfi ve kıdem şartlarını belirlemeye yardımcı olmak.

• Özlük hakları işlemlerinde objektiflik ve düzen sağlamaktadır.

• İş güvenliği ve işçi sağlığı konularında karar ve tedbirlerin alınmasında yardımcı olmaktadır.

• Çıkabilecek ihtilaflara karşı bir değerlendirme sistemi yapısının kurulmuş olması ile ihtilaflar yasal bir zemine oturtulmuş olur.

• İş değerlendirmesine dayalı ücret eğrileri yardımıyla işverenin bulunduğu bölgede aynı ve benzeri iş kolunda kurulu diğer iş yerlerince aynı ve benzer işlere ödenen ücretlerin pek fazla üzerine çıkılmadan işçi alınması mümkün olabilir. Ücret baremlerinin hazırlanmasında aynı veya benzer işkolu bölge kuruluşların ücretleri de dikkate alındığı ve bölge ücretlerindeki değişikliklere göre her zaman ücret baremlerinin revize edilebildiği içindir ki iş değerlendirmesi, iş yerleri arası ücret dengesinin sağlanmasına yol açmaktadır.

• İş değerlendirme, idare ve çalışanın verimliliklerini artırıcı etki ederek, daha yüksek bir işletme verimliliği sağlanmasında rol oynar. Yani verimliliğin artmasında rol oynayan önemli bir metottur. İş değerlendirme çalışmaları sonucunda elde edilen personel, iş ve ücretlerle ilgili doneler ve objektif esaslar idarecilerin pek çok hususta başvurabilecekleri değerli bir kaynak mahiyetini taşımaktadır. Böylece idareciler; personel, iş ve ücretle ilgili birçok konuda sağlam doneleri kısa zamanda bularak

daha verimli çalışma imkanına kavuşmaktadırlar. Zaman kaybı ve birbirini tutmayan donelere dayanmanın sebep olacağı aksak sonuçlar önlenip, idari faaliyetlerde verimlilik artmış olacaktır.

• İş değerlendirme neticesinde tespit edilen bilgiler, işletme organizasyon, iş tedbirleri ve çalışma şartları ile ilgili bazı kararların alınması ve geliştirme programlarının uygulanmasında önemli bir rehber hizmeti görmektedirler.

• İş değerlendirme iş kazaları ile ilgili güvenlik tedbirlerinin alınmasında etkili olmaktadırlar.

• İş değerlendirme çalışmaları ile işlerin unvanlarının tespit ve standardize edilmesi imkanı da sağlanmıştır.

• İş tanımları vasıtasıyla işlerin görev ve sorumluluklarının kontrolu rahatlıkla yürütülebilmektedir. Bu kontrol sonucu işlerde gerekli tedbirler zamanında alınabilmektedir.

• İş değerlendirmenin sağaldığı bilgiler organizasyon, iş metotları ve çalışma şartları ile ilgili tedbirler de oldukça önemli bir kaynak mahiyeti taşımaktadır.

• İş değerlendirme sayesinde idarecilerin iş, ücret ve personelle ilgili kararları da şahsi görüş ve baskılarından uzaklaştırmış olacaktır.

İş değerlendirmenin faydaları tutucu ve itici özendirmeleri tetiklemesi bakımından da önemlidir. İtici özendirme; iş görenlerin düşük düzeydeki işlerden daha yüksek düzeyde işlere geçmelerini istemek ve geçtiklerinde ücretlerini arttırmak. Tutucu özendirme ise işgörenlere şimdiki işlerinde kalmalarını istetmek ve bunun için ücretlerini arttırmak şeklinde özetlenebilir. İtici özendirme iş değerlemesi planında yüksek düzeydeki işlere, düşük düzeydekilerden daha fazla ödemede bulunulmasının sağlanması ile oluşturulur. Örneğin şirketin başkanı genel müdürden, bunun yanında

iş değerlemesine göre düşükten yükseğe doğru derecelenir. Bununla, birçok iş görenin ilerlemek isteğinde olduğu var sayılır. İlerleme için gösterilen çabaların karşılığı ise, her iş yükseltiminde artan ücrettir. Ancak buna rağmen, her iş gören bir terfi derecesi sağlamayacak ya da terfi için çaba göstermek istemeyecektir. Yalnız bu çalışanlarında şimdiki görevlerinde kalmaları için iş değerlemesi planında, aynı işe göre bir ücret artış basamağına yer verilmesi yani tutucu özendirmenin sağlanması gerekecektir. (Walker, 1973)