İbrahim (as) şöyle dedi; “Ya Rabbi. Bana Salih evlatlar lutfet.”290
Tarihi bilgilere göre, İbrahim (as) bir müddet Harran’da kaldı. Burada amcasının kızı Sare ile evlendi. Putperest kavmini ve babasını iman etmeye çağırdı. Kendisine Lut (as) ve az bir grup tabi oldu. Putperestlerle İbrahim (as) ve ona tabi olanlar arasında oluşan düşmanlık sonucu Filistin’e hicret etmeye karar verdiler. Oradaki Kenan iline yerleştiler. Kısa süre sonra orada kıtlık oldu. Halk açlıkla karşı karşıya kaldı. Birçokları kendilerine rızık, sürülerine de otlak bulmak için ayrıldılar. İbrahim (as) da oradan ayrılarak Mısır’a gitti. Mısırda biraz kaldıktan sonra eşi Sare ve Sare’nin cariyesi ile birlikte Filistin’e geri döndü. İbrahim (as) yaşlanmıştı ve bir çocuk sahibi olmayı arzuluyordu. Sare ise oldukça yaşlı ve kısırdı. Bu yüzden İbrahim (as), salih evlat vermesi için Rabbine dua etti. Allah da Onun isteğine icabet edip ona, İsmail ve İshak’ı lütfetmiştir.
II- İbrahim (as)’ın Mekke’ye Yerleştirdiği Zürriyeti Hakkındaki Duası “Ey Rabbimiz! Ben zürriyetimden bir kısmını senin kutsal mabedinin yanında, ekin bitmez bir vadiye yerleştirdim. Ey Rabbimiz, namazı gereğince kılsınlar diye böyle yaptım. Ya Rabbi, artık insanların bir kısmının gönüllerini onlara doğru yönelt, onları her türlü ürünlerden rızıklandır ki sana şükretsinler.”291
Hz. İbrahim’e Hacer tarafından İsmail (as) lutfedilince, ister istemez, Sare ile Hacer arasında bir kıskançlık oluştu ve neticede, iki taraf adına arada bir üzüntü hali vuku bulunca Sare, Hacer ile İsmail’i kendisinden uzaklaştırması için, İbrahim (as)’dan istekte bulundu. İbrahim (as), uzaklaştırma işini yaparken Allah’ın rehberliğinde yoluna devam etti. Allah, ilerde Kabe’nin bina edileceği ıssız ve çorak
289 bkz.; Hud, 11/46 290 Saffat,37/100 291 İbrahim, 14/37
bir yerde durmasını emretti. İbrahim (as), Hacer ile İsmail’i oraya yerleştirip geri dönerken, Hacer; “Nereye gidiyorsun! Bizi bu ıssız ve çorak yerde kime bırakıyorsun” diye defalarca tekrarlamasına rağmen sorusuna cevap alamadı. Hala yoluna devam eden İbrahim (as)’a bir ara, “Allah mı böyle emrediyor” dedi. O da; “Evet” dedi. Hacer de; “Öyle ise Allah bizi zayi etmez” dedi ve İsmail ile beraber orada kaldı. İbrahim (as), eşi ve çocuğunu yerleştirdiği yerin ekin bitmez, verimsiz, ıssız ve çorak bir yer oluşu nedeniyle Allah’a dua ederek, orayı rızıklandırmasını, insanların gönüllerini onlara karşı ısındırmasını ve ibadetlerini gereğince yapmalarını dilemiştir.
III- Mekke Şehri Hakkında Yaptığı Dua
İbrahim (as); “Ya Rabbi, burayı güvenli bir şehir yap. Buranın halkından, Allah’a ve ahiret gününe iman edenleri çeşit çeşit mahsullerle rızıklandır”292dedi.
Allah’ın İbrahim (as)’a, kendine ibadet edilecek olan Kabe’yi kurmasını emrettiği Mekke şehrini emin kılması için yaptığı duayı Allah Teala kabul etti ve Mekkeyi emin bir yurt yaptı. Kim oraya tecavüz ederse onu helak eder. Oranın rızkını da bol bol vermektedir. Allah Teala bu beldeyi şimdiye dek çeşitli vesillerle rızıklandırmış ve muhafaza etmiştir. Şimdiden sonrada oradakileri rızıklandırmaya ve emin halde kılmaya elbette muktedirdir.
IV- İbrahim (as) ve İsmail (as)’ın Kabe’yi İnşa Ederken Yaptıkları Dualar İbrahim (as) ile İsmail (as) “Beyti Şerif ”in temelini yükseltirken şöyle dua ediyorlardı: “Ey Rabbimiz! Yaptığımız bu işi bizden kabul buyur. Hakkıyla işiten ve bilen Sensin.
Ey Rabbimiz! bizi yalnız Sana boyun eğen Müslümanlardan eyle. Soyumuzdan da yalnız Sana teslimiyet gösteren bir Müslüman ümmet yetiştir. Bizlere ibadetimizin yollarını göster ve tevbelerimizi kabul buyur. Muhakkak ki tevbeleri en güzel şekilde kabul eden, ve hakkıyla esirgeyen Sensin.
Ey Rabbimiz! Onların içinden öyle bir Rasül gönder ki; kendilerine senin ayetlerini okusun, onlara Kitabı ve Hikmeti öğretsin, onları günahlardan temizlesin. Muhakkak ki Aziz Sensin, Hakim Sensin. Üstün Kudret, tam Hüküm ve Hikmet Sahibi Sensin.”293
V- İbrahim (as)’ın Zürriyetinden İnsanlara Önder Olabilecek Kişiler İstemesi
Allah İbrahim (as)’a; “Ben seni insanlara İmam (önder) yapacağım” buyurdu. İbrahim; “Benim zürriyetimden de” dedi.294
Allah Teala, İbrahim (as)’ı birtakım şer-i tekliflerle, imtihan etmiş. İbrahim (as) da bu teklifleri tamamen yerine getirmiştir.295 Bunun üzerine Allah, İbrahim’i (as) insanlara rehber yaptığını bildirdi. İbrahim (as) neslinden de bazı kimseleri insanlara önder kılmasını istedi. Allah Teala da İbrahim (as)’ın neslinden iyi ve kötülerin çıkacağına işaret ederek, neslinden olan kötüleri (zalimleri) asla rehber yapmayacağını bildirmiştir.
VI- İbrahim (as)’ın Kendisi ve Neslini Devamlı Namaz Kılanlardan Eylemesi ve Kendini, Ana-Babasını ve Bütün Mü’minleri Bağışlaması için Rabbi’ne Yalvarışı
İbrahim (as); “Ya Rabbi! Beni ve neslimden olanları namazı devamlı olarak ve gereğince kılan kullarından eyle. Duamı kabul buyur Ya Rabbi. Ey Rabbimiz! Kıyamet günü beni, babamı ve bütün mü’minleri bağışla”296
İbrahim (as) kendisini namazda sebatkar kılması için Allah’a dua etti. Namaz insanın kendisiyle Rabbine yaklaştığı şeylerin en önemlisi idi. İbrahim (as) bununla sınırlı kalmayarak bu duasına zürriyetini de ortak etti. Sırf kendi kurtuluşu adına mücadele etmiyor, sahip olduğu merhameti kendisini, diğer insanların kurtuluşa ermesi adına mağfiret dilemeye sevk ediyordu. Bu nedenle kendisini, anne-babasını
293 Bakara, 2/127-129 294 Bakara, 2/124 295 bkz.; Bakara, 2/124 296 İbrahim, 14/40-41
ve kalbinde iman taşıyarak ölmüş veya yaşayan mü’minleri kıyamet gününde bağışlaması için Rabbi’ne yalvarmıştır.
VII- İbrahim (as)’ın Bir Mü’min Olarak Yapmış Olduğu Dualar
“Ya Rabbi! Bana hikmet ver ve beni salihler arasına dahil eyle. Gelecek nesiller içinde iyi nam bırakmayı, hayırla anılmayı bana nasip eyle. Beni naim cennetlerine varis olanlardan eyle Ya Rabbi! Babamı da affet, ona tevbe ve iman nasip et, zira o, yolunu şaşıranlar arasındadır. İnsanların diriltilip bir araya toplandığı mahşer günü beni rüsva eyleme Ya Rabbi! O gün insana ne mal, ne mülk, ne evlat fayda verir.”297
“Ey Yüce Rabbimiz! Yalnız sana güvenip dayandık, sana yöneldik ve sonunda da senin huzura varacağız. Ey Rabbimiz! Bizi kafirlere deneme konusu kılma, affet bizi. Çünkü Sen Aziz ve Hakimsin, mutlak galip tam Hüküm ve Hikmet sahibisin”298