Ġncelenmesinde Dair Literatür Taraması
Bir ülkede kültürel farklılıkların belirlenmesi amacıyla yapılan çalıĢmalar o ülke içindeki farklılıkları temsil etmek için yetersiz kalacaktır (Kasa ve diğerleri, 2014, s.847). Bu yetersizliğin ortadan kaldırılması ve daha verimli sonuçların elde edilebilmesi için ülke içinde bulunan bölgesel kültürlerin de incelenmesi gerekmektedir. Elde edilecek sonuçların ülke genelinde elde edilen sonuçlar ile karĢılaĢtırılarak farklılıkların daha net belirlenmesi çalıĢmaların geliĢtirilebilmesi açısından önemli olabilir.
Kültür literatürü incelendiğinde, Türkiye'de turizm iĢletmeleri çalıĢanlarının kültürel değerleri ile ilgili sınırlı çalıĢma bulunmaktadır. Bu çalıĢmalardan, ErtaĢ (2018), Ġstanbul, Ankara, Ġzmir ve Antalya‟da tüm yıl faaliyet gösteren 5 yıldızlı otel çalıĢanları üzerinde, Akdeniz ve Seymen ise (2012) beĢ yıldızlı otel çalıĢanları üzerinde Ġstanbul'da bir çalıĢma gerçekleĢtirmiĢtir. Türkiye‟de kültür literatüründe, turizm sektörü çalıĢanları arasında yerel kültüre bağlı olarak ortaya çıkan örgütsel davranıĢ farklılıklarının bölgesel düzeyde belirlenmesi üzerine herhangi bir çalıĢmaya rastlanmamıĢtır.
Akdeniz ve Seymen (2012), tarafından Ġstanbul‟da faaliyet gösteren beĢ yıldızlı iki otelde çalıĢan 142 çalıĢan ile anket çalıĢması yapılmıĢtır. Hofstede‟nin Türkiye ile ilgili olarak elde ettiği MAS puanı 45 iken yapılan çalıĢmada 76 olarak belirlenmiĢtir. ÇalıĢmada bulunan otellerden A otelinin MAS puanı 74, B otelinin MAS puanı ise 80 olarak belirlenmiĢtir. Benzer Ģekilde Hofstede Türkiye ile ilgili IVR puanını 49 olarak belirlemiĢtir. Fakat çalıĢma kapsamında Türkiye IVR puanı 70, A oteli puanı 73, B oteli puanı ise 63 olarak belirlenmiĢtir. Boyutlar kapsamında meydana gelen bu artıĢlar dıĢında, Hofstede Türkiye ile ilgili LTO puanı 46 iken
çalıĢmada Türkiye LTO puanı 40, A oteli puanı 37, B oteli puanı ise 46 olarak belirlemiĢtir. LTO boyutunda küçük düĢüĢler görülürken, UAI puanında büyük düĢüĢler görülmüĢtür. Hofstede Türkiye ile ilgili UAI puanı 85 iken çalıĢma kapsamında Türkiye UAI puanı 40, A oteli puanı 35, B oteli puanı ise 46 olarak belirlenmiĢtir.
Ertaş (2018), Ġstanbul, Ankara, Ġzmir ve Antalya‟da bulunan beĢ yıldızlı otellerde yaptığı çalıĢma kapsamında yönetici pozisyonunda olmayan 481 katılımcıya anket uygulamıĢtır ve 480 adet anketi analize katmıĢtır. Hofstede‟nin Türkiye ile ilgili olarak elde ettiği PDI puanı yüksek iken çalıĢma sonucunda elde edilen veriler ile elde edilen PDI puanının düĢük seviyede olduğu belirlenmiĢtir. LTO boyutunda ise Hofstede Türkiye‟deki çalıĢanları kısa döneme odaklı olarak belirlerken çalıĢmaya katılan otel çalıĢanların uzun döneme odalı oldukları belirlenmiĢtir. Elde edilen UAI ve MAS puanları ise Hofstede‟nin elde ettiği sonuçlar ile örtüĢmektedir.
Kasa ve diğerleri (2014), tarafından Avrupa ülkelerindeki bölgesel farklılıkları incelemek üzere bir araĢtırma yapılmıĢtır. Yapılan araĢtırma sonucunda ülkelerin genel farklılık puanları ile bölgesel farklılık puanları arasında farklar olduğu belirlenmiĢtir. Ġspanya, Portekiz, Fransa gibi ülkelerde, bölgesel farkların ülke geneli farklılığa göre yüksek, Finlandiya, Ġsveç, Norveç gibi ülkelerde ise bölgesel farklılıkların düĢük olduğu belirlenmiĢtir. Almanya‟da yapılan çalıĢmalar sonucunda Doğu Almanya bölgeleri en düĢük bireycilik seviyelerine sahipken, Almanya‟nın Güneydoğu bölgeleri çok daha yüksek bireycilik seviyelerine sahiptir. BaĢkente yakın bölgelerde ise kolektivist yapının hâkim olduğu belirlenmiĢtir. Portekiz‟in Algarve ve Alentejo bölgeleri belirsizlikten kaçınma boyutunda diğer bölgelere göre aĢırılık göstermemektedirler. Fakat Algarve ve Alentejo bölgelerinin göstermiĢ olduğu bu farklılık komĢu sınırı olan Ġspanya ile benzerlikler göstermektedir. Benzer Ģekilde Ġspanyanın Cantabria bölgesindeki farklılıkların komĢu ülkesi olan Fransa‟nın Quest ve Sud-Quest bölgeleri benzerlik göstermektedir.
Rajh ve diğerleri (2016), tarafından Hırvatistan‟ın beĢ farklı bölgesinde yapılan bu çalıĢmada elde edilen veriler Hırvatistan‟ın genel farklılık puanları ile karĢılaĢtırılmıĢtır. ÇalıĢma Hırvatistan‟ın beĢ bölgesinde 1500 katılımcı ile
gerçekleĢtirilmiĢtir. Kuzey Hırvatistan‟da yüksek düzeyde LTO davranıĢı görülürken, Güney Hırvatistan‟da daha düĢük LTO davranıĢı görülmektedir. Benzer Ģekilde Güney Hırvatistan‟da MAS boyutu kapsamında elde edilen sonuçların ülke ortalamasının üstünde olduğu ve en büyük farklılığın Doğu Hırvatistan bölgesi ile olduğu belirlenmiĢtir. UAI boyutu kapsamında ise Kuzey Hırvatistan‟ın ülke ortalamasının üstünde olduğu ve en büyük farklılığın Güney Hırvatistan bölgesi ile olduğu belirlenmiĢtir.
Dolan ve diğerleri (2004), tarafından Ġspanya'nın iki ayrı coğrafi bölgesinde (Kuzey-Doğu ve Güney-Batı) iĢletme öğrencileri arasındaki temel iĢ değerlerini ve yaĢam değerlerini belirleyerek önemli farklılıkların olup olmadığının belirlenmesi amacıyla çalıĢma yapıldı. ÇalıĢmaya 653 öğrenci katılmıĢtır. Yapılan bu çalıĢma net olarak bölgesel kültür farklarını araĢtırmadığı için boyutsal farklılıklar bulunmamaktadır. Fakat çalıĢma kapsamında her iki bölgede araĢtırma değiĢkenlerinde farklılıklar tespit edilmiĢtir. Bu değiĢkenler bölge içerisinde farklılık göstermemektedir. ÇalıĢma kapsamında Endülüslü gençlerin Katalan gençlere göre dıĢsal ve içsel iĢ değerlerinde daha yüksek puanlar almıĢlardır.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
HOFSTEDE’NĠN KÜLTÜREL BOYUTLARI KAPSAMINDA
TURĠZM ÇALIġANLARINDA BÖLGESEL FARKLILIKLARIN
ĠNCELENMESĠ
ÇalıĢmanın bu bölümünde Hofstede‟nin kültürel boyutları kapsamında turizm çalıĢanlarında bölgesel farklılıkların incelenmesine yönelik olarak elde edilen verilerin istatistiki analizlerine ve bulgulara yer verilmiĢtir. ÇalıĢma kapsamında veriler iki bölge için ayrı ayrı ele alınmıĢtır.
3.1. Güneydoğu Anadolu Bölgesine Ait Verilerin Analizi ve