Hidrojeoloji Birimleri

Litoloji ve stratigrafi özelliklerine göre ayırtlanmış birimler farklı hidrojeoloji özelliklerine sahiptir. Birbirine benzer veya ortak hidrojeoloji özelliklerine sahip akiferleri oluşturan birimler ise, nitelik bakımından geçirimli ve az geçirimli olarak sınıflandırılmıştır (Şekil 4.66).

109

Gabro ve kuvarsitlerin çatlaklı ve kırıklı yapılarından dolayı geçirimliliği artarken,serpantinitler,

serpantinitlerin bozuşmasıyla oluşan killer ve çörtler geçirimsizdir.

Bol çatlaklı ve kırıklı yapıda olan kristalize kireçtaşı, dolomitik kireçtaşı ve mermer blokları

geçirimli birimlerdir.

Bol kırıklı ve çatlaklı yapılarından dolayı ikincil gözenekliliği artmıştır.

GEÇİRİMLİ BİRİM (G-1) AZ GEÇİRİMLİ BİRİM (AG-1) AZ GEÇİRİMLİ BİRİM (AG-2) AZ GEÇİRİMLİ BİRİM (AG-3)

AZ GEÇİRİMLİ BİRİM, GEÇİRİMLİ BİRİM (AG-4, G-2) GEÇİRİMLİ BİRİM (G-3) GEÇİRİMLİ BİRİM (G-4) AZ GEÇİRİMLİ BİRİM (AG-5) AZ GEÇİRİMLİ BİRİM (AG-6) GEÇİRİMLİ BİRİM (G-5) GEÇİRİMLİ BİRİM (G-6)

4.6.1.1. Geçirimli Birim (G-1)

İnceleme alanı içerinde Koçyaka formasyonu olarak ayırtlanan Üst Kretase yaşlı birim serpantinitler, gabrolar, mermer blokları, dolomitik kireçtaşı, kuvarsitler ve metakumtaşından meydana gelmektedir.

Birim içerisinde bulunan Orta Triyas-Üst Jura yaşlı Ballıktepe Bloklarına ait kristalizekireçtaşları bol çatlaklı, kırıklı yapıda olduğu için geçirimlilik ve gözeneklilik yüksek olup iyi bir akifer özelliğine sahiptir. Yağışların süzülmesi kırık ve çatlaklar boyunca olmaktadır. İnceleme alanındaki bu birim, sıcak suların rezervuar kayasını oluşturmaktadır.

4.6.1.2. Az Geçirimli Birim (AG-1)

Koçyaka formasyonu içerisindeki metakumtaşları, gabrolar ve serpantinitler bozuşmaya uğrayarak, çatlaklı ve kırıklı yapı kazanmışlardır. İnceleme alanının güneydoğusunda birim içerisinde bulunan kuvarsitler tektonik hareketler ile ikincil gözeneklilik kazanmıştır. Fakat birim içerisinde bulunan serpantinitin ayrışması sonucu oluşan killer geçirimsiz birimleri oluşturmaktadır ve akifer olma özelliğini olumsuz yönde etkilemektedir.

4.6.1.3. Az Geçirimli Birim (AG-2)

İnceleme alanının kuzey doğusunda az bir yayılım gösteren Üst Paleosen-Alt Eosen yaşlı Eskipolatlı formasyonu ince-orta taneli, polijenik kökenli, kumtaşı ve yeşilimsi gri renkli, ince-orta tabakalı şeyl ardalanmasından ve yer yer iri taneli, gevşek, yer yer iyi tutturulmuş çakıltaşı merceklerinden oluşmaktadır.

Birim içerisindeki ince taneli kumtaşları ve şeyler geçirimsizdir. İri taneli kumtaşları ve çakıltaşları akifer formasyon özelliğindedir. Bunun yanı sıra yer yer kötü boylanmalı çakıllar birimin gözenek porozitesini azaltmaktadırlar.

111

4.6.1.4. Az Geçirimli Birim (AG-3)

Oligo-Miyosen yaşlı Gökdağ formasyonu genellikle kötü boylanmalı, yarı köşeli ve polijenik kökenli çamurtaşları, orta-kalın tabakalı, yer yer şeyl ve kiltaşı seviyeli kumtaşları, çamurtaşları ve jips seviyelerinden oluşmaktadır. Birim içerisindeki iri taneli kumtaşları ve çakıltaşları akifer formasyon olma özelliği taşımaktadır. Fakat kötü boylanmalı çakıllar gözenek porozitesini azaltmaktadır. Şeyl, kiltaşı ve çamurtaşları ise geçirimsizdir. Bu nedenle birimin akifer olma özelliğini olumsuz yönde etkilemektedir. Bu birim içerisinde açılmış sondaj bulunmamaktadır.

4.6.1.5. Az Geçirimli Birim (AG-4, G-2)

Alt Miyosen yaşlı Karacadağ Volkanitleri, tüf ve volkanik breşlerden oluşan

piroklastik kayaçlar ile andezit ve bazaltlardan oluşmaktadır. Andezitler masif lav akıntısı şeklinde olup yer yer gaz boşlukları

içermektedir. Bazaltların üst kısımlarına doğru gidildikçe gaz boşlukları artmaktadır. Andezit ve bazaltlardaki soğuma çatlakları ve ayrışma, ikincil gözenekliliği arttırmaktadır. Çatlak sistemleri yağışın yeraltına süzülmesini kolaylaştırmaktadır. Birim akifer olma özelliğindedir.

Karacadağ Volkanitleri içerisinde bulunan volkanik breşlerin çakıllarını çoğunlukla bazalt ve andezitler oluşturmaktadır. Çakıltaşları yer yer gevşek tutturulmuş oldukları için akifer özelliği göstermektedir. Bej renkli tüfler ise ince ve bol çatlaklıdır. Tüflerin ince taneli yapıya sahip olmaları akifer olma özelliğini olumsuz yönde etkilemektedir. İnceleme alanının kuzeybatısında açılmış olan 66 nolu sondaj kuyusu bu birimler içerisindedir. Akiferini tüf ve volkanik breşler oluşturmaktadır.

4.6.1.6. Geçirimli Birim (G-3)

Orta Miyosen-Alt Pliyosen yaşlı İnsuyu Formasyonu’na ait kireçtaşları ve killi kireçtaşı seviyeleri bol kırıklı ve çatlaklı olmalarından ve karstik olmalarından dolayı akifer özelliği göstermektedir. Ayrıca fayların etkisi ile bu birimlerin ikincil gözenekliliği de artmıştır. İnceleme alanının batı-güneybatısında bulunan sondajların akiferini bu birimler oluşturmaktadır.

Birim içerisindeki ince taneli kumtaşı ile yatay ve düşey yönde düzensiz şekilde yayılım gösteren jipsli killer ve silttaşı seviyeleri ise, geçirimsiz birimleri oluşturmaktadır.

4.6.1.7. Geçirimli Birim (G-4)

İnceleme alanının güneydoğusunda yalnızca Karadağ’da yüzlek veren Üst Miyosen-Pliyosen yaşlı Çataltepe andezitleri, kızılımsı-kahve renkli andezitlerden oluşmakta olup bol kırıklı ve çatlaklı yapılarından dolayı ikincil gözenekliliği artmaktadır. Birim akifer olma özelliği taşımaktadırlar.

4.6.1.8. Az Geçirimli Birim (AG-5)

Pliyo-Kuvaterner yaşlı Cihanbeyli Formasyonu polijenik kökenli çakıltaşları, ince laminalı kumtaşı, silttaşı, yer yer jips mercekleri içeren kiltaşı tabakaları ve mercekleri ile orta kalınlıkta, çapraz tabakalı kumtaşları, çamurtaşları ve kireçtaşlarından oluşmaktadır.

Çakıllar çoğunlukla iyi yuvarlaklanmış ve kumlu matriks içermeyen tane destekli yapıya sahiptir. Bu özelliğinden dolayı akifer olma özelliği taşımaktadırlar. Çatlaklı, kırıklı yapıya sahip kireçtaşları ve iri taneli kumtaşları da akifer özelliğini olumlu yönde etkilemektedir.

Cihanbeyli Formasyonu içerisinde yatay ve düşey yönde gelişim gösteren siltaşı, kiltaşı seviyeleri ve jips mercekleri geçirimsizdir. Bu nedenle birim az geçirimli olarak sınıflandırılmıştır.

113

4.6.1.9. Az Geçirimli Birim (AG-6)

Pliyo-Kuvaterner yaşlı Tuzgölü Formasyonu inceleme alanı içerisinde değişik litolojiler sunmaktadır. Yer yer kumlu matriksli veya tane destekli az siltli kum ve çakıl, karbonat matriksli kum, silt, kiltaşı-kireçtaşı ardalanması ve en üste ise güncel evaporitler ile karbonatlı kilden oluşan birim, yatay ve düşey olarak düzensiz yayılım sunmaktadır.

Birim içerisindeki çakıllar ve kireçtaşları akifer kayaçları oluştururken, jips seviyeleri ve yüzeyde tuz kabukları oluşturan evaporitler, karbonatlı killer, az siltli kumlar, karbonat matriksli kumlar ve kiltaşları geçirimsizdir (Görür, 1981). Bu nedenle akifer olma özelliğini olumsuz yönde etkilemektedir. Birim içerisinde bulunan çakıllar, tane destekli ve iyi yuvarlaklaşmışlardır, bu nedenle bu birimler akifer olabilme özelliği taşımaktadır.

4.6.1.10. Geçirimli Birim (G-5, G-6)

Kuvaterner yaşlı alüvyonlar, gevşek ve tutturulmamış malzemeden oluşmaktadır. Alüvyonun çakılları iri, yuvarlak ve kötü boylanmalıdır. Çeşitli seviyelerden alınan numunelerde toplam porozite değeri % 20-35 arasında bulunmuştur. Kumlu ve çakıllı seviyeler akifer kaya olma özelliğindedir. Killi seviyeler ise birimin geçirimliliğini düşürmekte ve akifer olma özelliğini olumsuz yönde etkilemektedir.

Bolluk Gölü çevresinde bulunan travertenler geçirimli olup, akifer özelliği göstermektedirler.