Hastaların Tanıtıcı Özelliklerine Göre Ameliyat Öncesi Durumluk

yüksek bulunmamasının ameliyat öncesi hastalara verilen gereksinimlerine uygun bireyselleştirilmiş eğitimden kaynaklanabileceği düşünülmüştür.

5.4. Hastaların Tanıtıcı Özelliklerine Göre Ameliyat Öncesi Durumluk Anksiyete Puan Ortalamaları

Yapılan bazı çalışmalarda yaşın ameliyat öncesi durumluk anksiyete puan ortalamasını etkilemediği belirtilirken, bazı çalışmalarda yaşın anksiyete düzeyini etkilediği belirtilmektedir (14, 22, 25, 55, 104). Çalışmamızda da hastaların ameliyat öncesi yaş grupları ile durumluk anksiyete puan ortalamaları arasındaki fark istatistiksel olarak anlamlı bulunmuştur (z=7.86, p<0.05). 58-69 yaş arası hastaların ameliyat öncesi durumluk anksiyete puan ortalaması (32.56±8.92), 70-83 yaş ve 22- 45 yaş arası (sırasıyla 37.17, 38.38) hastaların durumluk anksiyete puan ortalamasından anlamlı derecede düşüktür (Tablo 4.5). Çalışmamızla benzer olarak Krannich ve arkadaşlarının çalışmasında da KABG ameliyatı planlanan hastaların yaşı ile anksiyete puan ortalamaları arasında anlamlı bir ilişki olduğu belirtilirken (p=0.03), genç hastaların ameliyat öncesi daha anksiyeteli oldukları saptanmıştır (101). Deyirmenjian ve arkadaşlarının çalışmasında ise açık kalp ameliyatı olan hastalarda yaş arttıkça ameliyat öncesi anksiyetenin de arttığı belirtilmiştir (96). Araştırmamızda genç ve yaşlı gruptaki bireylerin ameliyat öncesi durumluk anksiyetelerinin yüksek olması, gençlerin hayattan beklentilerinin ve ileriye dönük planlamalarının olmasından; yaşlı bireylerin ise kendilerini ölüme daha yakın hissetmelerinden kaynaklanabileceği düşünülmüştür.

Douki ve arkadaşlarının çalışmasında eğitim düzeylerine göre KABG ameliyatı öncesi durumluk anksiyete puanları anlamlı bulunmuştur (p<0.05) (55). Çalışmamızda ise hastaların eğitim düzeyleri ile ameliyat öncesi durumluk anksiyete

62

puan ortalamaları açısından istatistiksel olarak anlamlı bir fark saptanmamıştır (p>0.05) (Tablo 4.5). Akbarzadeh arkadaşlarının çalışmasında da hastaların eğitim düzeyleri ile ameliyat öncesi durumluk anksiyete puan ortalamaları arasında istatistiksel olarak anlamlı bir fark bulunmamıştır (88). Vingerhoets’in çalışmasında da kalp ameliyatı olan hastaların eğitim düzeylerine göre ameliyat öncesi durumluk anksiyete puanları anlamlı bulunmamıştır (p>0.05) (104). Araştırmamız literatürle benzerlik göstermektedir (55, 88, 104).

Çalışmamızda hastaların gelir düzeylerine göre; ameliyat öncesi durumluk anksiyete puan ortalamaları açısından istatistiksel olarak anlamlı bir fark bulunmamıştır (p>0.05) (Tablo 4.5). Demir ve arkadaşlarının çalışmasında da hastaların gelir düzeyi ameliyat öncesi durumluk anksiyete puanlarını etkilemediği belirtilmektedir (p>0.05) (22). Yapılan bir başka çalışmada da hastaların gelir düzeyi ile ameliyat öncesi anksiyete puanları arasında istatistiksel olarak anlamlı bir fark saptanmamıştır (p>0.05) (14). Araştırmamızın sonuçları literatürle paralellik göstermektedir (14, 22).

Douki ve arkadaşlarının çalışmasında; kadınların ameliyat öncesi durumluk anksiyete puan ortalaması (42.90±8.34), erkeklerden (36.20±10.1) anlamlı olarak yüksek bulunmuştur (p=0.00) (55). Douki ve arkadaşlarının çalışması araştırmamızla benzer olmakla birlikte çalışmamızda her iki cinsiyette de durumluk anksiyete puan ortalamalarının daha düşük olduğu görülmektedir. Akbarzadeh arkadaşlarının çalışmasında, kadınların çalışmanın başlangıcındaki anksiyete puan ortalamaları (57.43), erkeklerden (47.31) yüksek olup cinsiyetler arasındaki fark istatistiksel olarak anlamlı bulunmuştur (p<0.001) (88). Taşdemir ve arkadaşlarının çalışmasında kadın hastaların ameliyat öncesi durumluk anksiyete puan ortalamalarının, erkek hastalardan yüksek olduğu, iki grup arasındaki bu farkın da istatistiksel olarak anlamlı olduğu (p<0.05) belirtilmiştir (25). Jlala ve arkadaşlarının çalışmasında da; kadınların (median=36) erkeklere (median=32) göre daha yüksek anksiyete puan ortalamalasına sahip olduğu bulunmuştur (p=0.02) (12). Ivarsson ve arkadaşlarının çalışmasında komplikasyonlar hakkında bilgi verilen kadın hastalarda ameliyat öncesi anksiyete düzeylerinin erkeklere göre yüksek olduğu belirlenmiştir (p=0.023)

63

(105). Deyirmenjian ve arkadaşlarının çalışmasında açık kalp ameliyatı öncesi eğitim verilen kadın hastaların ameliyat öncesi anksiyete puan ortalamaları daha yüksek bulunmuştur (p=0.006) (96). Vingerhoets’in çalışmasında da kalp ameliyatı olan kadın hastaların ameliyat öncesi durumluk anksiyete puanları erkeklerden anlamlı derecede yüksek bulunmuştur (t=2.12, p=0.04) (104). Çalışmamızda da cinsiyete göre ameliyat öncesi durumluk anksiyete puan ortalamaları arasındaki fark istatistiksel olarak anlamlıdır (z=-3.77, p<0.05). Kadın hastaların ameliyat öncesi durumluk anksiyete puan ortalaması (38.88±7.5), erkek hastaların ameliyat öncesi durumluk anksiyete puan ortalamasından (32.37±8.96) yüksek olduğu saptanmıştır (Tablo 4.5). Çalışma bulgularımız literatürle paralellik göstermektedir. Çalışmamızda kadınların ameliyat öncesi durumluk anksiyete puanlarının yüksek olması; kadınların annelik rolü, çalışma rolü, ev işleri, çocukların bakımı ve eşlerine karşı rol ve sorumluluklara sahip olmalarından kaynaklandığı düşünülmüştür.

Sidar ve arkadaşlarının çalışmasında, durumluk anksiyete ölçeğinden alınan puan ortalamaları ile hastaların ameliyat geçirmiş olma (r=-0.44, p<0.01) ve ameliyat hakkında bilgi almış olma (r=-0.26, p<0.05) durumları arasında istatistiksel olarak anlamlı bir ilişki olduğu belirtilirken (64), Navarro-Garcia ve arkadaşlarının yaptıkları çalışmada kalp ameliyatı olan hastaların daha önce geçirmiş olduğu kalp ameliyatı ile ameliyat öncesi anksiyete puanları arasında anlamlı bir fark bulunmamıştır (14). Çalışmamızda da daha önce ameliyat olma ile ameliyat öncesi durumluk anksiyete puan ortalamaları arasında istatistiksel olarak anlamlı bir fark saptanmamıştır (p>0.05) (Tablo 4.5). Çalışmamızın sonuçları Navarro-Garcia’nın çalışması ile paralellik göstermektedir.

Araştırmamızda hastaların medeni durumlarına göre ameliyat öncesi durumluk anksiyete puan ortalamaları arasında istatistiksel olarak anlamlı bir fark bulunmamıştır (p>0.05) (Tablo 4.5). Demir ve arkadaşlarının yaptıkları çalışmada da kalp ameliyatı öncesi bilgilendirilen hastaların medeni durumları ile ameliyat öncesi durumluk anksiyete puan ortalamaları arasında istatistiksel olarak anlamlı bir fark saptanmamıştır (p>0.05) (22). Yapılan başka bir çalışmada kalp ameliyatı olan hastaların medeni durumları ile ameliyat öncesi anksiyete puanları arasında

64

istatistiksel olarak anlamlı bir fark bulunmamıştır (p>0.05) (14). Bu bulgular çalışmamızla benzerdir.

5.5. Hastaların Tanıtıcı Özelliklerine Göre Ameliyat Sonrası Durumluk