Hasta ve Yaşlının Düşme Açısından Riskini Belirleme

Hasta ve yaşlının yaşam alanınında kendisi için risk oluşturan durumları tespit etmek.

Kullanılacak Araç Gereç

• İtakî Düşme Riski Ölçeği • Hasta ve yaşlının öyküsü

Uygulama Açıklaması

Hastanın öyküsündeki bilgiler dikkate alınarak İtakî Düşme Riski Ölçeği’nde yer alan 19 madde dikkatlice değerlen-dirilir. Ölçekteki madde ile hastanın durumu örtüşüyorsa maddenin karşısında bulunan puan kısmı işaretlenir. 19 madde içerisinde 11 madde 1 puan değerinde, 8 madde 5 puan değerindedir. 19 maddenin değerlendirilmesi bittiği zaman pu-anlar toplanır. Değerlendirme sonucunda 5 puan altında kalan hasta, düşme açısından risk altında görülmezken 5 puan ve üstündeki hastalar düşme için risk altındadır. Toplam puan ne kadar yüksek ise düşme riski o oranda yükselecektir. Hastanın düşme riskinin yüksek olduğunu belirtmek için odasında dört yapraklı yonca figürü kullanılmalıdır (Şekil 1.21).

UYGULAMA YAPRAĞI

AMAÇ

Bilgi Kutusu

Hasta ve yaşlı açısından temel sorunlardan olan düşmelerin önlenmesi için Sağlık Bakanlığının geliştirmiş olduğu “İtakî Düşme Riski Ölçeği” talimatlarına uygun olarak kullanılmalıdır.

Hasta Öyküsü

67 yaşındaki erkek hastanın diyabet (kan şekeri yüksekliği) ve hipertansiyon (kan basıncı yüksekliği) hastalığı bulun-maktadır ve bilinci açıktır. Hasta 20 gün önce odasında düşmüştür. Yürüteç kullanan hastanın görme açısından bir engeli bulunmamaktadır. Üriner (idrarın geçtiği ve depolandığı yapıların bütünü) ya da fekal (dışkı ile ilgili) anlamda inkontinans (istemli olarak idrar, gaz ve dışkı yapabilme yeteneğinde bozulma) sorunu yoktur. Yürüme alanında fiziksel engeli bu-lunmamaktadır. Hasta, sağlık çalışanlarının sorularına cevap verebilmektedir. Bedensel engeli olmayan hasta, yürürken denge sorunları yaşayabilmektedir. Intravenöz (toplardamar içine), infüzyon (damar içine sıvı verilmesi) gibi bir ekipman kullanmamaktadır. Kronik hastalıkları nedeni ile günde 5 ilaç almaktadır. Son 15 gündür antidiyabetik kullanmaktadır. Baş dönme sorunu ve ortastatik hipotansiyonu (yatar ya da oturur pozisyondan ayağa kalkıldığında anlık yaşanan kan basıncı düşüklüğü) yoktur.

İTAKÎ DÜŞME RİSKİ ÖLÇEĞİ

Hastanın Adı Soyad: Yattığı Birim :

Riski Değerlendirme Tarihi:

Risk Faktörleri Puan

1 65 yaş ve üstü. 1

2 Bilinci kapalı. 1

3 Son 1 ay içinde düşme öyküsü var. 1

4 Kronik hastalık öyküsü var. 1

5 Ayakta/yürürken fiziksel desteğe (yürüteç, koltuk değneği, kişi desteği vb.) ihtiyacı var.

1

6 Üriner/ fekal kontinans bozukluğu var. 1

7 Görme durumu zayıf. 1

8 4’ten fazla ilaç kullanımı var. 1

9 Hastaya bağlı 3’ün altında bakım ekipmanı var. 1

10 Yatak korkulukları bulunmuyor/çalışmıyor. 1

11 Yürüme alanında fiziksel engel(ler) var. 1

12 Bilinci açık, koopere (iletişim kurabilen) değil. 5

13 Ayakta/yürürken denge problemi var. 5

14 Baş dönmesi var. 5

15 Ortastatik hipotansiyonu var. 5

16 Görme engeli var. 5

17 Bedensel engeli var. 5

18 Hastaya bağlı 3 ve üstü bakım ekipmanı var. 5

19 Son 1 hafta içerisinde riskli ilaç kullanımı var . 5

Toplam

Risk Düzeyi Belirleme Tablosu

Düşük Risk Toplam puanı 5’in altında.

ATÖLYE

Bilgi Kutusu

Düşmelerin önlenmesine yönelik alınacak önlemler hastada var olan risk faktörlerine göre belirlenmelidir. İtakî Düşme Riski Ölçeği yalnızca yetişkin hastalarda kullanılır.

İtakî Düşme Riski Ölçeği Bilgilendirme Tablosu

Kronik Hastalık

• Hipertansiyon • Diyabet

• Dolaşım sistemi hastalıkları • Sindirim sistemi hastalıkları • Artrit (eklem iltihabı) • Paralizi (felç)

• Depresyon

• Nörolojik (sinir sistemi ile ilgili) hastalıklar

Hasta Bakım Ekipmanları

• Intravenöz infüzyon • Solunum cihazı

• Kalıcı katater (vücut boşluğuna, damarına veya kanalına sokulabilen bir tüp)

• Göğüs tüpü vb.

Riskli İlaçlar

• Narkotikler [uyku verici her türlü psikoaktif (sinir siste-mini etkileyip beyin işlevinde azalma, bilinç kaybı vb. değişikler yapabilen) kimyasal madde]

• Benzodiazepinler (kaygı bozukluğu, nörolojik baygınlık vb. durumlarda kullanılan bir ilaç grubu)

• Antikoagülanlar (kanın pıhtılaşmasını engelleyen ilaç grubu)

• Antidiayebetikler (diyabet tedavisinde kullanılan ilaçlar) vb.

ÖĞRENCİ BECERİ DEĞERLENDİRME FORMU 1.7 Hasta ve Yaşlının Düşme Açısından Riskini Belirleme Öğrencinin Adı- Soyadı: Tarih:

Sınıfı-Numarası: Öğretmenin Adı-Soyadı: Genel Değerlendirme Puanı: İmza:

İŞLEM BASAMAKLARI UYGULAMAYI

YAPAMADI ^UYGULAMADAEKSİKLİKLER VAR

UYGULAMAYI TAM OLARAK

YAPTI

İtakî düşme riski ölçeği 1. maddeyi hasta öyküsüne uygun puanlama 0 2 5 İtakî düşme riski ölçeği 2. maddeyi hasta öyküsüne uygun puanlama 0 2 5 İtakî düşme riski ölçeği 3. maddeyi hasta öyküsüne uygun puanlama 0 2 5 İtakî düşme riski ölçeği 4. maddeyi hasta öyküsüne uygun puanlama 0 2 5 İtakî düşme riski ölçeği 5. maddeyi hasta öyküsüne uygun puanlama 0 2 5 İtakî düşme riski ölçeği 6. maddeyi hasta öyküsüne uygun puanlama 0 2 5 İtakî düşme riski ölçeği 7. maddeyi hasta öyküsüne uygun puanlama 0 2 5 İtakî düşme riski ölçeği 8. maddeyi hasta öyküsüne uygun puanlama 0 2 5 İtakî düşme riski ölçeği 9. maddeyi hasta öyküsüne uygun puanlama 0 2 5 İtakî düşme riski ölçeği 10. maddeyi hasta öyküsüne uygun puanlama 0 2 5 İtakî düşme riski ölçeği 11. maddeyi hasta öyküsüne uygun puanlama 0 3 5 İtakî düşme riski ölçeği 12. maddeyi hasta öyküsüne uygun puanlama 0 3 5 İtakî düşme riski ölçeği 13. maddeyi hasta öyküsüne uygun puanlama 0 3 5 İtakî düşme riski ölçeği 14. maddeyi hasta öyküsüne uygun puanlama 0 3 5 İtakî düşme riski ölçeği 15. maddeyi hasta öyküsüne uygun puanlama 0 3 5 İtakî düşme riski ölçeği 16. maddeyi hasta öyküsüne uygun puanlama 0 3 5 İtakî düşme riski ölçeği 17. maddeyi hasta öyküsüne uygun puanlama 0 3 5 İtakî düşme riski ölçeği 18. maddeyi hasta öyküsüne uygun puanlama 0 3 5 İtakî düşme riski ölçeği 19.maddeyi hasta öyküsüne uygun puanlama 0 3 5 İtakî düşme riski ölçeğini düzey belirleme tablosuna uygun

değerlen-dirme ^{3 5}

TOPLAM 0 50 100

GENEL DEĞERLENDİRME ….. (70-100) YETERLİ: İşlem basamaklarını sırasıyla doğru şekilde uyguladı.

….. (50-70) GELİŞTİRMELİ: İşlem basamaklarında tekrar edilmesi gereken yerler mevcut.

….. (0-50) UYGULAMA TEKRARI: İşlem basamaklarını uygulamada başarısız. Uygulama tekrar edilmeli.

Uygulama ile ilgili notlar: ... ... ...

ATÖLYE

Hazırlık Çalışmaları

1. Sosyal yaşam kavramı sizler için ne ifade ediyor? Sosyal yaşamınızdagerçekleştirmiş olduğunuz faaliyetlerden örnekler verebilir misiniz?

2. Hobi denince aklınıza neler geliyor? Sizlerin hobileri nelerdir?