Uçuşlar özel nitelikleri ve coğrafi konumlan nedeniyle tipiere aynlırlar;
• Hava trafik akış yönetimi uygulamasından muaftutulanlar,
• Hava trafik akış yönetimi uygulamasına tabi tutulan, fakat diğer bütün uçuşlara
nazaran öncelik tanınanlar,
26 ATFM General Procedures, a.g.e.,s.611-6.
• S lot tahsis işleminden muaf tutulup pasif bir hava trafik akış yönetimi uygulaması
içine alınanlar.
4.1. Hava TrafikAkış Yönetimi Uygulamasından MuafTutulan Uçuş Tipleri
• Kanunsuz girişime uğramış uçaklar dahil olağan üstü durum içindeki uçuşlar,
• Yaşam güvenliği söz konusu ise ambulans ve tıbbi amaçlı uçuşlar,
• Arama kurtarma çalışmalan yapan uçuştarla insanlık yaranna yapılan uçuşlar, hava trafik akış yönetimi uygulamasından muaftır.
Hava trafik akış yönetimi uygulamasından muaf tutulacak uçuştarla ilgili uyan CFMU' ya mümkün olduğunca erken bildirilerek söz konusu uçuşlann basit bir hava trafik akış
yönetimi uygulaması içine alınması ya da durumdan etkitenecek hava trafik akış
yönetimi ve hava trafik kontrol birimleri ile koordine kurulması sağlanmaktadır.
4.2. Hava Trafik Akış Yönetimi Uygulamasına Tabi Tutulan, Fakat Diğer
Bütün Uçuşlara Nazaran Önceliği Olan Uçuşlar
• Devlet başkanı statüsündeki kişileri taşıyan uçuşlar,
• Hükümet başkanlarını taşıyan uçuşlar,
• Devlet otoritelerinin özel gereksinimleri için aynlmış uçuşlar, bu kategoriye girmektedir.
Hava trafik akış yönetimi uygulamasına tabi tutulan, fakat diğer bütün uçuşlara nazaran öncelik tanınan uçuşlar veya ilgili hava trafik kontrol birimiyle yapılan koordineden soma ilgili birimin de kabul etmesiyle, ilave bir hava trafik akış yönetimi uygulamasına
tabi tutulan uçuşlann CFMU' ya zamanında bildirilmesi haberleşme ve koordinasyon
sağlanması bakımından gereklidir.
Hava trafik kontrol kapasitesinin üstüne çıkmamak bakımından çok sayıda uçağa bir anda öncelik verilernemektedir (devlet büyükleri toplantısı gibi). Bu güvenli bir trafik
akışı için gereklidir.
4.3. Slot Tahsis İşleminden Muaf Tutulan Uçuş Tipleri
• Son kalkış meydanı Avrupa bölgesinin bitişiğİndeki FIR' m ötesinde olan uçuşlar,
• Avrupa bölgesi içinden yada Avrupa bölgesinin hemen bitişiğİndeki FIR' dan
başlatılan uçuşlarla, kalkış meydanı ilk tahdit noktasından uzakta olan uçuşlar, slot tahsis işleminden muaftutulan uçuş tiplerindendir.
CFMU' nun elindeki kapasiteyi verimli bir şekilde kullanması ve yukanda anlatılan uçuşlann diğer uçuşl~ra olan oranının, yapılacak planlamalarda hesaplanması için, slot tahsis işleminden muaftutulan uçuşlar hakkında önceden bilgi alması gerekmektedir.
5. ÖNCELİK VE MUAFİYET OLAN UÇUŞLARlN SIRALANMASI
Öncelik ve muafiyetleri olan uçuşlar arasında bir çatışma olmaması ıçın sıralama aşağıdaki gibi yapılmaktadır:
• Kanunsuz girişim dahil olağan üstü koşullar içindeki uçuşlar,
• Hayat güvenliği söz konusu olduğunda ambulans veya tıbbi amaçlı uçuşlar,
• Arama kurtarma ve başka insani amaçlarla yapılan uçuşlar,
• Devlet başkanlannı taşıyan uçuşlada hükümet başkarılanm taşıyan uçuşlar,
• Ülke otoritelerinin özel gereksinimine aynlan uçuş lar:
-Ülke işleriyle meşgul olan kıdemli bakanlan taşıyan uçuşlar,
-Ulusal yada uluslararası güvenlik operasyonlannı yürütecek personeli taşıyan uçuşlar,
-Diğer öncelik isterneyi gerekli kılacak acil olan uçuşlar. 27
27 ATFM General Procedures, a.g.e.,s 5/2-5.
6. DÜŞÜK GÖRÜŞ DURUMLARlNDA GELiŞLER İÇİN ALlNACAK HAVA TRAFİK AKIŞ YÖNETİMİ TEDBİRLERİ
Yoğun trafik saatlerinde, düşük görüş olması durumunda bazı yoğun Avrupa hava sahalannda aşın beklernelere ve hava trafik kapasitesinin çok azalmasına sebep
olmaktadır. Bunu önlemek için, seçilmiş hava trafik akış yönetimi tedbirlerini uygulamak gerekmektedir. Alınacak tedbir, toplam trafik miktan, beklenen trafik
kanşımı ve mevcut hava durumu ile beklenen hava durumuna göre değişir.
• Pist görüş mesafesi (Runway Visual Range,RVR) değeri, hava trafik akış
yönetimini etkileyebilir. Pist görüş mesafesi, yalnız mevcut görüş mesafesi değil,
hava tahminlerine bağlı olarak tahmini pist görüş mesafesi de olabilir. Pist görüş
mesafesi değerinde veya daha az bir değerle kalkış yapabilecek uçaklara kalkış izni verilir, diğerleri yerde bekletilir.
• Eğer iniş yapabilecek uçağın talebi sınırlı havaalanı kapasitesinin dahilinde ise ve
aşın derecede uçuş esnasında beklernelere sebep olmayacak ise, iniş yapabilecek uçaklar tahditsiz kalkabilirler. Şayet böyle bir trafiğin talebi aşın beklernelere neden olacak ise kalkış slotu uygulanmalıdır.
• Hava durumu düzelir ise veya talep edilen yol değişir ise, pist görüş mesafesi
sımdandırması değiştirilebilir, iptal edilebilir veya uçaklann kabul oranı değiştirilebilir.
• Düşük görüş durumunun ve talep edilen yolun kötüleşmesi durumunda, tedbirler bütün gelişlere veya özel bölgeler ve uçuş bilgi bölgelerinden kalkışiara uygulanır.
6.1. Düşük Görüş Durumlarında Uçak işleticileri Tarafından Yapılacaklar
Uçak işleticileri mesajda bildirilen pist görüş mesafesi değerine uymalıdır. Uçuş;
• Pist görüş mesafesi değerine eşit ve düşük değerde iniş veya,
• İlgili tahditlerin olmadığı ülke ve uçuş bilgi bölgelerinden kalkış yapıldığında gerçekleştirilebilir.
Şayet tahditle beraber bir kabul oranı uygulanacak ise, kalkış yapılan havaalanında slot uygulanır.28
28 A TFM General Procedures, a.g.e.,s.S/l-2.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
MERKEZi AKIŞ YÖNETİMİ BİRİMİ
1. MERKEZi AKIŞ YÖNETİMİ BİRİMİ'NİN OLUŞTURULMASI
CFMU, EUROCONTROL kuruluşu içinde bir müdürlüktür ve ICAO' nun bir parçası
olarak geliştirilmiştir. ICAO tarafından CTMO (Central Air Traffic Management Organization, Merkezi Hava Trafik Yönetim Organizasyonu) fikri Avrupa' da merkezi hava trafik akış yönetimi hizmetini yerine getirmek amacıyla oluşturulmuştur.
Avrupa için merkezi hava trafik akış yönetimi ile ilgili gereksinimler 1980'li yıllarda saptanmıştır. O günlerde artmaya başlayan hava trafiği, zayıflayan hava trafik kontrol kapasitesiyle elde bulunan hava trafik akış yönetimi organizasyonu görevini yeterli bir
şekilde yapamayacak durumdaydı.
CFMU' nun oluşturulması kararı Ekim 1988'de Avrupa Sivil Havacılık Konferansına
üye ülkelerin ulaştırma bakanları tarafından karara bağlanmıştır.
ECAC' a bağlı ülkeler CFMU' nun oluşturulması ve çalıştınlması ışını
EUROCONTROL'den istemişler ve tüm Avrupa hava sahası boyunca hava trafik akış
yönetimi hizmetinin de EUROCONTROL'ce sağlanmasını öngörmüşlerdir.29 2. CFMU'nun GÖREVLERİ
CFMU' nun ana amacı hava trafik birimleri ve uçak işleticileri adına hava trafik akış
yönetimi hizmeti sağlamaktır. Birim bu amacı gerçekleştirirken aşağıdaki diğer
görevleri de yapmaktadır :
• Hava trafik akış yönetiminde hava trafik birimleri ve uçak işleticileri adına yüksek bir kalite sağlamak ve bu kaliteyi geliştirmek,
29 Eurocontrol, CFMU HANDBOOK 1 (Belgium:EUROCONTROL, 1994),s 1/l-2.
• Uçuş planı bilgilerine dayanarak mevcut trafik kapasitesinden en iyi şekilde
yararlanmak ve sorunsuz bir trafik akışı sağlamak ile aşın yüklenmelere karşı
tedbirler almak,
• Uçak işleticilerine hava trafiğindeki tıkanıklıklan en aza indirmek ıçın uçuş planlamasında tavsiyeler vermektedir.
Yukandaki amaçlara ek olarak CFMU, hava trafik akış yönetimi hizmetini almayı kabul eden ülkelere hızlı ve verimli bir hava trafik akışı sağlamakla yükümlüdür. Bunlarla beraber CFMU aşağıdaki politika ve kurallan da kabul etmiştir:
• Maliyetleri düşürmek için hava trafik akış yönetimi operasyonlarındaki otomasyonu en üst düzeyde tutmak ve geliştirmek,
• Prosedür ve sistemlerini "Air Traffic Management Strategy For The Years 2000+"
bağlı kalarak yenilernek ve düzenlemek,
• Hava trafik servisleri ve uçak işleticilerinin isteklerine bağlı kalarak
sorumluluklarını en üst düzeyde tutmak ve sistemlerini devamlı yenilemekle yükümlüdür30.