Genel olarak hükümlerin çeşitlerine baktığımızda en büyük payın 409 hüküm ile inceleme metninin %60’ını oluşturan ceza hükümlerinin olduğunu görmekteyiz. Fakat hüküm çeşitlerinin her birini ayrı olarak değerlendirdiğimizde ıtlak hükümlerinin tek başına en çok hüküm sayısına sahip olduğunu görüyoruz. Nitekim 222 hüküm ile ıtlak hükümleri inceleme metninin %33’lük kısmını oluşturmaktadır.
Ceza ve ıtlak hükümlerinin haricinde kalan hükümlerin toplam sayısı ise 45 olup metnin sadece %8’lik bölümünü oluşturmaktadır. Bunların içinde 30 tekrar yazılan hüküm %10’luk paya sahiptir. Geriye kalan %2’lik dilimi ise, emir, araştırma, ve ikaz hükümleri oluşturmaktadır.
4
Şekil 1 Hükümlerin Sayısal Dağılımı
Şekil 2 Hüküm Türlerinin Oransal ve Sayısal Dağılımı 0 50 100 150 200 250 183 154 9 9 30 6 9 9 30 5 2 5 222 Hüküm Sayıları Kalebend; 183; 27% Nefy; 154; 23% Zindanbend; 9; 1% Cezirebend; 9; 1% İkamet; 30; 5% Kürek ; 6; 1% Terkin ; 9; 1% Tebdil; 9; 1% Tekrar; 30; 5% İkaz; 5; 1% Emir ; 2; 0% Araştırma; 5; 1% Itlak; 222; 33%
5 2.1.1 Itlak Hükümleri
Itlak, kelime anlamı olarak “salıverme”,“koyuverme” anlamlarına gelmektedir11. Defterde bulunan ıtlak hükümlerinde '' ıtlak '' kelimesi ile beraber '' sebîli tahliye '' kelimelerinin de birlikte kullanıldığı görülmektedir. Itlak hükümleri cezalandırılan mahkûmun serbest bırakılmasına dair yazılmış hükümlerdir. Itlak hükümleri incelediğimiz bu defter içerisinde sayısal olarak en fazla sayıya sahip hüküm türüdür.
Defterimizde 222 adet ıtlak hüküm bulunmaktadır. Bu hükümlerin bir kısmının ceza hükümleri tezimizin konusu olan 11 no'lu kalʻa-bend defterinde yer alırken bir kısmı daha önceki defterlerde yer almaktadır. Itlak hükümlerini ceza türlerine göre ayırdığımızda mahkûmların hangi tür cezaya çarptırıldıklarını ve daha çok hangi ceza çeşidinde mahkûmun affa uğradığını görmekteyiz. Elimizdeki verilere göre 107 ıtlak hükmü, kalebend cezası verilen mahkûmların ıtlakına yöneliktir. 80 ıtlak hükmü, nefy cezası verilen mahkûmların ıtlakıyla ikinci sırada gelmektedir. Bunu sırasıyla 19 kürek, 7 zorunlu ikamet, 5 haps, 3 cezirebend ve 1 zindanbend cezalarının affına ilişkin ıtlak hükümleri takip etmektedir.
Şekil 3 Itlak Hükümlerinin Ceza Türlerine Göre Dağılımı
Itlak hükümleri, kalebend cezası verilen bir mahkûm için ceza yerininin kale dizdarına, nefy cezası verilen bir mahkûm için nefy edildiği yerin yöneticisine hitaben yazılırdı. Hükümlerde önce suçlunun neden cezalandırıldığı belirtilirdi. Ancak genel
11 SAMİ Şemseddin, Kamus-ı Türki, s.126.
Kalebend; 107
Nefy ; 80 Kürek; 19 İkamet; 7
Haps; 5 Cezirebend; 3 Zindanbend ; 1
6
olarak suçlar, ceza hükümlerinde olduğu gibi ayrıntılı bir şekilde yazılmamıştır. İncelediğimiz defterde bulunan ceza hükümlerinde mahkûmun ceza süresine dair kesin bir bilgi yoktur. Genellikle '' ıslâh-ı nefs idinceye değin12 '' , '' salah hali zahir oluncaya değin13 '' gibi ifadeler kullanılmıştır. Bu ifadeler ıtlak zamanını belirsizleştirdiği gibi mahkûmun ıtlak edilmesinin de ön koşulu gibi olmuştur. '' iki sahlu fermân-ı âlî sâdır olmadıkça 14'' ifadesi de ceza hükümlerinde bir diğer ön koşul olarak sürekli olarak karşımıza çıkmıştır. Cezalandırma sürecinde olduğu gibi suçluların ıtlak olunmaları için yapılan başvurular Divan-ı humâyûn tarafından değerlendiriliyor ve nihayetinde bir karara bağlanıyordu. Defterimizde tespit edilebilen ceza sürelerinin 1-4 ay ile 1-2 yıllık zaman dilimlerinde yoğunlaştığı görülmüştür. Tespit edebildiğimiz en kısa süreli ıtlak 20 gün15 en uzun ıtlak ise 15 yıl16 sürmüştür. Defterdeki ıtlak hükümlerinin çokluğuna ve ceza sürelerine bakarak şunu diyebiliriz ki Osmânlı Devleti genel olarak bu af taleplerine iyimser yaklaşmış, olumlu karşılık vermiş ve suçluların mahkûmiyet sürelerini çok uzun tutmamıştır.
Itlak sürecine bakacak olursak Müslüman ve gayr-i Müslim mahkûmlarda durum çok ufak nüanslar olsa da birbirinden çok farklı değildir. Itlak talebi suçlunun bizzat kendisi tarafından yapılabildiği17 gibi ailesi ya da yakınları18 tarafından da yapılabiliyordu. Itlak emirleri bir sebebe dayandırılarak gerekçeli olarak verilmiş ya da bir şarta bağlanılarak verilmiştir.
Mahkûmların Itlak Edilme Sebebleri
Defterimizdeki ıtlak hükümlerine bakıldığında ıtlak durumunun ortaya çıkması için çeşitli nedenlerin oluşması gerektiği anlaşılmaktadır. Bu nedenleri genel hatlarıyla şu şekilde sıralayabiliriz:
1) Yakınlarının ve ahalinin ıtlak talepleri19 2) Mahkûmun ihtiyar ve hasta halde olması20
12 BOA, A.DVNS.KLB.d.nr. 11, s. 200/1, 201/1, 202/2 vs. 13 BOA, A.DVNS.KLB.d.nr. 11, s. 197/4, 198/3, 200/1 vs. 14 BOA, A.DVNS.KLB.d.nr. 11, s. 233/2, 239/1, 239/3, 241/2 vs. 15 BOA, A.DVNS.KLB.d.nr. 11, s. 232/1. 16 BOA, A.DVNS.KLB.d.nr. 11,s. 220/4, 289/3, M.294/1, 321/4, 348/4 17 BOA, A.DVNS.KLB.d.nr. 11. s. 18 BOA, A.DVNS.KLB.d.nr. 11, s. 367/1. 19 BOA, A.DVNS.KLB.d.nr. 11, s.236/2, 342/1, 287/1, 345/2, 372/1, 376/1. 20 BOA, A.DVNS.KLB.d.nr. 11, s.211/3, 220/4, 247/5.
7
3) Mahkûmun hakkındaki suçların ifk ve iftira olduğunun anlaşılması216. 4) Önemli kişilerin rica ve iltimasları22
5) Kendi hâlinde olacağını taahhüt etme veya kefil göstermesi23 6) Suçsuz olduğunun anlaşılması24
7) Mahkûmun ıslah-ı nefs etmiş olması/ hüsn-i hal göstermesi ve hüsn-i haline şahitlik edilmesi25
8) Mübarek günlere hürmeten26
9) Mahkûmun mahareti ile devlete yarar işte emeğinin olması /27 11) Mahkûmun cezasını uzun süredir çekiyor olması28
12) Mahkûmun fakir ve durumunun perişan olması / çocuklarının ve validesinin sefil-zelil olması/ çocuk sayısının fazla olması29
13) Salâh ile meşgul olması30
14) İşlediği suçtan dolayı pişman olması31
16) Bir kâr ve kesbe teşebbüs edemeyip mağdur olması32 17) Uzun müddet iyâl u evlâdından uzak kalması33, 18) Tarafların sulh etmesi34
19) Hizmet-i lazimeleri muattal kalması35 19) Merhameten afv ve ıtlâk36 21 BOA, A.DVNS.KLB.d.nr. 11, s.206/2, 210/1, 212/3, 213/1, 214/2, 218/4, 265/4, 226/4, 273/1, 302/3, 362/3, 365/1, 367/2, 381/1, 382/2, 384/1, 385/3, 386/. 22 BOA, A.DVNS.KLB.d.nr. 11, s.360/2, 345/2, 376/1. 23 BOA, A.DVNS.KLB.d.nr. 11, s.208/1, 220/1, 229/2, 247/2, 286/2. 24 BOA, A.DVNS.KLB.d.nr. 11, s.197/4, 217/3, 219/4, 221/3, 225/3, 243/3, 312/2, 324/1. 25 BOA, A.DVNS.KLB.d.nr. 11, s.202/2, 206/2, 211/3, 220/1, 226/4, 236/2, 241/2, 246/3, 248/3, 252/2, 254/3, 256/2, 259/2, 342/1, 360/2, 369/2. 26 BOA, A.DVNS.KLB.d.nr. 11, s.210/2. 27 BOA, A.DVNS.KLB.d.nr. 11, s.215/2, 256/1, 257/3, 319/3, 369/4, 372/1. 28 BOA, A.DVNS.KLB.d.nr. 11, s.210/3. 29 BOA, A.DVNS.KLB.d.nr. 11, s.197/1, 210/1, 210/2, 210/3, 213/1, 213/3, 223/1, 226/2, 226/5, 231/4, 241/3, 248/2, 248/3, 248/5, 250/3, 251/1, 253/1, 253/2, 253/3, 255/2, 259/1, 273/3, 291/5, 286/2, 308/3, 341/4, 377/3. 30 BOA, A.DVNS.KLB.d.nr. s.11, 197/4, 204/2, 207/1. 31 BOA, A.DVNS.KLB.d.nr. s.11, 234/1, 259/2, MK 319/1,320/2. 32 BOA, A.DVNS.KLB.d.nr. s.11, 204/1, 251/1, 276/3, 312/2. 33 BOA, A.DVNS.KLB.d.nr. s.11, 228/1, 244/2, 250/4, 286/2. 34 BOA, A.DVNS.KLB.d.nr. s.11, 201/2. 35 BOA, A.DVNS.KLB.d.nr. s.11, 223/1. 36 BOA, A.DVNS.KLB.d.nr. s.11, 202/1, 220/2.
8
20) Mahkûmun ve yakınlarının ahvalinin diğer-gûn olması37 21) Mahkûmun, hakkında yazılı emir olmadan tutuklanması38.
Mahkûmların Itlak Edilme Şartları
Mahkûmların ıtlaklarına neden olan hallerin yanı sıra ıtlak edilmek için bazı şartlara bağlandıkları da görülmektedir. Bu şartlar genel itibariyle şu şekildedir:
1) Kendi halinde olmak 39
2) Vilayet, memleket, kale ve vakf işlerine karışmamak40
3) Başkalarının işlerine, umur-ı nasa, reayaya, fukaraya karışmamak41 4) Vazifeleri olmayan işlere müdahil olmamak42
5) Memleketin nizamına halel verecek hadiselerden uzak durmak43
6) Kanuna aykırı hareket etmemek, memleketin nizamını bozacak olaylardan uzak kalmak44
7) Âsitâne ve civarına gelmemek45
8) Belirtilen vilayete, kazaya, kasabaya, karyeye ve civarına varmamak46 9) Vatan-i asliyyesine gitmek ve orada ikamet etmek47
10) Hacca gitmek48
11) Kendi çiftliğinde, hanesinde ve yalısında ikamet etmek49
12) Üzerine edası lazım gelen vergiyi ödemek, kendi menfaati için kullandığı akçeleri ödemek50 37 BOA, A.DVNS.KLB.d.nr. s.11, 210/3, 212/3, 236/2, 245/3, 250/3, 251/1, 253/3, 254/3, 259/3, 260/4, 263/3, 276/3, 308/3, 328/3, 341/4. 38 BOA, A.DVNS.KLB.d.nr. s.11, 359/2. 39 BOA, A.DVNS.KLB.d.nr. s.11, 197/3, 219/1, 206/2, 321/2 vs. 40 BOA, A.DVNS.KLB.d.nr. s.11, 197/1, 197/3, 210/2, 286/2 vs. 41 BOA, A.DVNS.KLB.d.nr. s.11, s. 238/1. 42 BOA, A.DVNS.KLB.d.nr. s.11, s.213/3. 43 BOA, A.DVNS.KLB.d.nr. s.11, 238/4, 312/2. 44 BOA, A.DVNS.KLB.d.nr. s.11, 221/2, 335/1. 45 BOA, A.DVNS.KLB.d.nr. s.11, 202/1, 204/1, 212/3, 225/3 vs.. 46 BOA, A.DVNS.KLB.d.nr. 11 s.197/1, 220/1, 236/1, 254/3, 276/3 vs. 47 BOA, A.DVNS.KLB.d.nr. 11, s.204/2, 206/2, 225/3, 233/2, 350/1 vs. 48 BOA, A.DVNS.KLB.d.nr. 11, 350/1 49 BOA, A.DVNS.KLB.d.nr. 11, s. 213/2, 219/2, 258/1, 260/4 vs. 50 BOA, A.DVNS.KLB.d.nr. 11, s. 243/1
9
13) Bir ferde dahi taarruz, taaddi, rencide, eziyet, tecrim etmemek51 14) Irzıyla mukayyed olmak 52
15) Kötü işlerden kaçınmak, el çekmek ve iftiradan uzak durmak 53
16) Odun ve zahire hususlarına dikkat etmek, fiyatlarına müdahale etmemek ve bunların Âsitâne'ye ulaşmasına dikkat etmek54
17) Ocak kaidelerine aykırı davranmamak55 18) Padişaha duacı olmak56
19) Hakkında şikayet oluşmasına dikkat etmek57
20) İkamet yerinden başka bir yere bir adım dahi hareket etmemek58 21) Serhad ağalığı iddiasında olmamak59
22) Tedris ile iştigal olmak60
23) Narh üzerinde satış yapmamak 61
Bahsettiğimiz yukarıdaki şartlar ıtlak hükümlerinin tamamında yer almamaktadır. Devlet tahminimize göre sakıncalı gördüğü suçlar/suçlular karşısında tedbiren şartlar koymayı zorunlu görmüş olmalıdır. Nitekim bazı hükümlerde şart ile beraber bu şartın ihmal edilmesi halinde suçlu şahsın başına nelerin geleceğini anlatmak ve tehdit ile korkmasını sağlamak için “..bundan böyle hakkında teşekkî olunur ise yalnız nefy ile iktifâ olunmayup vech-i âhir ile te’dîb olunmak..62” gibi tembihde bulunduğu görülmüştür.
2.1.2 Tekrar Hükümleri
Defterde yeniden yazılan 30 adet tekrar hükmü bulunmaktadır. Bu hükümlerin 25’i ceza hükümlerinin tekrarı olup bunlar;12 kalebend, 10 nefy, 4 ikāmet, 1 uyarı ve 1 cezirebend cezası hükmü tekrar yazılmıştır. Bu hükümlerin bazılarında
51 BOA, A.DVNS.KLB.d.nr. 11, 238/4, 219/1, 204/1, 213/2 vs. 52 BOA, A.DVNS.KLB.d.nr. 11 s.209/4, 226/4, 264/3. 53 BOA, A.DVNS.KLB.d.nr. 11, s. 206/2, 209/4, 236/1, 273/1 vs. 54 BOA, A.DVNS.KLB.d.nr. 11, s. 219/3, 312/2, 335/1, 381/1 vs. 55 BOA, A.DVNS.KLB.d.nr. 11, s. 211/3. 56 BOA, A.DVNS.KLB.d.nr. 11, s. 220/4. 57 BOA, A.DVNS.KLB.d.nr. 11, s. 244/2, 245/3, 248/2, 248/3 vs. 58 BOA, A.DVNS.KLB.d.nr. 1, s. 250/3, 259/2. 59 BOA, A.DVNS.KLB.d.nr. 11, s. 276/2. 60 BOA, A.DVNS.KLB.d.nr. 11, s. 287/4. 61 BOA, A.DVNS.KLB.d.nr. 11, s. 328/3. 62 BOA, A.DVNS.KLB.d.nr. 11, s. 237/1.
10
“müceddeden emr-i şerîfim” ifadesi kullanılarak cezanın tekrar yazıldığı işaret edilmiştir. Geriye kalan 3’ü ise ıtlak hükümlerinin tekrarlarıdır.
Bu hükümler incelendiğinde hükümlerin tekrar yazılmasının belli başlı nedenleri olduğu görülmektedir. Bu sebepleri şöyle sıralamak mümkündür:
- Cezanın infazına ilişkin, farklı yöneticilere hitaben yazı yazılması63 - Cezanın suçluya bildirilmesi64
- Hükmün/cezanın değiştirilmiş ve güncel hali ile yeniden kaydedilmiş olması65
- Mahkûmun ceza yerinin değiştirilmesi66
- Mahkûmun ceza hükmünün kaybolması ve yeniden defter kayıtlarına bakılması67
- Mahkûmun afet (fırtına) sebebi ile ceza infaz mahalli yerine başka bir yere gitmek zorunda kalması ve tekrar ceza mahalline gönderilmesi için emir yazılması68
- Verilen hükme/cezaya suçlunun itaat etmemesi, firar etmesi veya yakalanamaması veya hükümde belirtilmeyen bir nedenden emr-i şerifin henüz uygulanamamış olması69
Tekrar edilen bazı hükümlerde ise tekrar yazılma nedenine hiç değinilmemiştir70. Bu hükümler, sebep belirtmese dahi, içerik bakımından kendinden önce yazılan hükümlerin tekrarı niteliğindedir.
Genel olarak baktığımızda bir hükmün yeniden yazılmasına gerek duyulmasının en temel nedeni suçlunun emre itaatsizliği olduğunu söyleyebiliriz.
2.1.3 Tebdil- Tahvil Hükümleri
Tebdil-tahvil sözcük anlamı olarak değiştirme, değiştirilme anlamlarına gelmektedir71. Tebdil-tahvil sözcüklerini hüküm tasniflendirmelerinde kullanmamızın
63 BOA, A.DVNS.KLB.d.nr. 11, s.317/3. 64 BOA, A.DVNS.KLB.d.nr. 11, s. 284/1, 296/1, 284/1. 65 BOA, A.DVNS.KLB.d.nr. 11, s. 229/4, 229/5, 230/1, 254/1, 286/2, 313/1. 66 BOA, A.DVNS.KLB.d.nr. 11, s. 279/1. 67 BOA, A.DVNS.KLB.d.nr. 11, s.315/4. 68 BOA, A.DVNS.KLB.d.nr. 11, s. 382/1. 69 BOA, A.DVNS.KLB.d.nr. 11, s. 256/4, 262/3, 263/1, 272/3, 284/4, 292/3, 298/2, 301/2, 307/3, 325/4, 327/2, 337/1, 339/3, 344/3, 350/2, 372/3. 70 BOA, A.DVNS.KLB.d.nr. 11, 273/2, 371/1, 379/2. 71 DEVELLİOĞLU Ferit, Lûgat, s.1194-1120.
11
sebebi, bazı hükümlerde çeşitli sebeplerle şahısların ceza mahallerinin ve cezalarının değiştirilmesine yönelik kararların alınmış olmasıdır. Defterde toplam 9 adet tebdil tahvil hükmü bulunmaktadır. Tebdil-tahvil hükümlerinde genel itibarıyla her hükmün kendine özgü sebeplerle ortaya çıktığı görülmektedir. 247/5 hükmünde sabık Rum Patrik Basnos? suçu gereği Heğbeli'ye nefy edilmişken ihtiyar, düşkün, hasta olması ve acil hekime ihtiyaç duyuması sebebiyle nefyden afv ve ıtlâk olup, Aynaroz'da ikamete tebdil olunmuştur72. 251/4 hükmünde Avlonya sakinlerinden Ebubekir isimli suçlu, Boğazkesen Kalʻası'nda üç seneden beri kalʻa-bend iken babası kardeşlerinin sefil ve perişan olduğun bildirmesi sebebi ile kalʻa-bend cezası Avlonya'da ikamete tebdil olunmuştur73.252/4 hükmünde Ali Beg önce Bursa'ya nefy cezası almışken daha sonra bu ceza Yanya'ya ikamete tebdil olunmuştur. Fakat Ali Bey'in hasta olması ve mir-i miranın zulmü sebebi Yanya'ya varamaması sebebi ile Yanya'daki ikamet cezası Âsitâne'ye gelememek şartıyla istediği mahalde ikamete tebdil olunmuştur74 . 259/3 hükmünde Arnavud Ahmed isimli şahıs Tersane-i Amire'de bir yıldan fazla kürek cezasında kaldığı için ıtlakını talep etmiş talebi kabul edilmiş ve Selanik'e nefye tebdil olunmuştur75. 275/2 hükmünde damadını öldüren Mehemmed Çâvûş'un Boğazkesen Kal‘ası'nda mahbûs olduğunu ihbâr olunmağla müteveffâ-yı mezbûrun vâris ve eytâmları istid‘âları üzre kātil-i mezbûr Mehemmed Çâvûş kal‘a-i mezbûreden ihrâc ve cezîrelerden bir cezîreye nefy ve cezîre-bend olunması tebdil olunmuştur.76 279/1 hükmünde Mustafa'nın ıslâh-ı nefsi için Sultaniye Kalʻasında yer olmaması sebebi ile Seddül bahr Kalʻasına kalʻa-bendi tebdil olunmuştur77. 306/4 hükmünde ise Müderris Davut Efendi'nin daha önce Bozcaada'ya aldığı ikamet cezası Birgi'ye nefye tebdil olunmuştur78. 325/1 hükmünde ise Âsitâne'ye odun nakletmeyenlerin Boğazkesen Kalʻası'na kalʻa-bend edilmesi hükmü diyâr-ı ahara nefye tebdil olunmuştur79. 368/3 hükmünde ise Selanik'e nefy cezası alan şahısların sayısı tebdil olunmuştur80
72 BOA, A.DVNS.KLB.d.nr. 11, 247/5. 73 BOA, A.DVNS.KLB.d.nr. 11, 251/4. 74 BOA, A.DVNS.KLB.d.nr. 11, s.252/4. 75 BOA, A.DVNS.KLB.d.nr. 11, s.259/3. 76 BOA, A.DVNS.KLB.d.nr. 11, s.275/2. 77 BOA, A.DVNS.KLB.d.nr. 11, s.279/1. 78 BOA, A.DVNS.KLB.d.nr. 11, s.30674. 79 BOA, A.DVNS.KLB.d.nr. 11, s.325/1. 80 BOA, A.DVNS.KLB.d.nr. 11, s.368/3.
12 2.1.4 Terkin Hükümleri
Terkin; yazılı bir şeyi bozma, çizme, silme81 anlamlarına gelmektedir. İncelediğimiz defterde 9 adet terkin kaydı bulunmaktadır.
Bir hükmün terkin olunduğunu şu şekilde anlaşılmaktadır. Ceza hükmünün üzerine terkin kelimesi yazılarak sağ baştan sol alta doğru bir çizgi çizilmesi suretiyle 82 emrin kaydının terkin olunduğu gösterilmiştir. Hükümlerin üzerine düşülen şerhlerde ise terkin edilme sebepleri '' memleket-i mezbûre reʻâyâsına taʻaddîden keff-i yed ve kendü hâlkeff-inde ırzıyla mukayyed olmasına ocaklu ve zâbkeff-itânı taʻahhüd ve tekeffül eylemeleriyle emr-i şerîfimle kalemde hıfz ve kaydı terkîn olunmak 83'' kısaca anlatılmıştır.
Metinde terkin hükümlerini türlerine göre ayırdığımızda 3 kalebend, 1 zindanbend, 1 iskan, 1 nefy, 1 nefy ile kalebend 84 ve 2 ikamet emri hükmünün terkin olunduğunu görmekteyiz.
Şekil 4 Terkin Olunan Hükümlerin Ceza Türlerine Göre Dağılımı
2.1.5 Diğer Hüküm Türleri
Şimdiye kadar üzerinde durduğumuz hükümlerin haricinde defterde 3 farklı türde daha hüküm yer almaktadır. Bunlar emir, ikaz ve araştırma hükümleridir. .
81 DEVELLİOĞLU, Ferit, Lûgat, s.1266.
82 BOA, A.DVNS.KLB.d.nr. 11, s.204/1, 216/2, 227/3, 232/1, 266/2, 271/1 83 BOA, A.DVNS.KLB.d.nr. 11. s.216/2.
84 204/1 numaralı hükümde önce Nefy sonra Kalʻa-bend cezası verilmiştir.
3 1 2 1 1 1 0 0,5 1 1,5 2 2,5 3 3,5 Kalebend Nefy İkamet Kalebend ve Nefy Zindanbend İskan
13
Bunların içinde en fazla yazılan hüküm türü ise ikaz/uyarı hükümleridir. Bu hüküm türünde işlenen suçun tekrar edilmemesi için şahıslar ikaz ve tenbih edilmiştir. Bu hükümlerin bazılarında ''tenbîh ve şerr ü mazarratları menʻ ve yine mütenebbih olmayup bu misüllü hareketde bulunurlarsa '' uyarı amacı ile bu ifadeler kullanılmıştır. Toplam 5 adet ikaz hükmünün 2'sinde hınta alım-satımına ve hıntanın Âsitâne'ye gelişine engel olanlar uyarılmıştır85. Kalan 3 ikaz hükümde ise kendü hâlinde olmayup, ahaliye zarar veren ve düzeni bozan kişiler uyarılmıştır86. Böylelikle devlet hem var olan huzur ortamını korumuş, devam eden işlerin aksaması engellenmiş hem de vatandaşına ceza vermeden onu kazanmaya çalışmış oluyor.
Bir diğer hüküm türü ise araştırma hükümleri olup metinde toplam 5 adet bulunmaktadır. Bu hükümlerin 4’ü isnad olunan suçun gerçekte var olup olmadığı hakkında87, 1’i ise haksız yere kalʻa-bend edilen ve malları elinden alınan şahsın ıtlak edilmesini talep etmesi88 ve gerçeğin ortaya çıkarılması için yazılmış hükümlerdir.
Bir diğer hüküm türü emir hükümleridir. Toplam 1 adet olan bu hükümde Türkmen ve Kürd taifesinden bir grup göçmenin İznikmid civarında iskanı emredilmiştir89.