Giderler - VANGÖLÜ ELEKTRİK DAĞITIM A.Ş YILI RAPORU

Sayıştay

2012 yılında şirkette çalışan personele 7.495 bin TL’si cari yılla, 572 bin TL’si de geçmiş yıllarla ilgili olmak üzere toplam 8.020 bin TL sosyal harcama yapılmıştır.

Sosyal giderlerin en önemli kalemlerini; SSK primi işveren payı ile Emekli Sandığı kurum karşılığı ve ek karşılığı teşkil etmiştir.

Yukarıdaki çizelgede görülen, ayni ve nakdi başkaca sosyal giderlerin; memur ve sözleşmelilerde SGK’ya ödenen ek karşılık primlerine ve sendika üye aidatlarına, işçilerde ise TİS gereği ayda 120 kw/saat elektrik enerjisi bedeli karşılığı yapılan ödemeye ait olduğu, tespit edilmiştir.

Şirketin muhasebe kayıtlarında, bazı harcama kalemleri memur ve sözleşmeli personel ayırımı yapılmadan aynı hesaplarda takip edildiğinden, harcamaların personelin statülerine göre ayrımı ortalama personel sayısına göre ve özel çalışma yapılmak suretiyle tespit edilmiştir. Personel harcamalarının takip edildiği kayıtların, memur ve sözleşmeli ayırımı yapılarak sağlıklı bir şekilde tespit edilmesine imkan verecek bir veri tabanının oluşturulması gerekmektedir.

5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu (RG:20.05.2006, 26173)’nun geçici 4. maddesi uyarınca genel sağlık sigortası kapsamında sağlık hizmetlerinin SGK tarafından devralınması öngörülmüş; ancak kapsama giren kurumlar, 01.04.2010 tarihinden itibaren 5510 sayılı Kanunun 4/c maddesine göre çalışanlar için bütçede ayrılan SGK prim ödeneğinin %20’si oranında ek prim ödemektedir.

Sayıştay

2012 yılında şirkette çalışan personele 7.495 bin TL’si cari yılla, 572 bin TL’si de geçmiş yıllarla ilgili olmak üzere toplam 8.020 bin TL sosyal harcama yapılmıştır.

Sosyal giderlerin en önemli kalemlerini; SSK primi işveren payı ile Emekli Sandığı kurum karşılığı ve ek karşılığı teşkil etmiştir.

III. MALİ BÜNYE A- Mali durum:

Vangölü EDAŞ’ın sadeleştirilerek mali bünye incelemesine uygun hale getirilen 2012 yılı bilançosu bir önceki yıl değerleri ile birlikte aşağıdaki çizelgede gösterilmiştir.

Şirketin varlık ve kaynakları önceki döneme göre %42,5 oranında 394.883 milyon TL artış göstererek 1.323.204 bin TL’ye yükselmiştir.

Raporun bilanço bölümünde öz kaynakların incelenmesinde belirtilen; 2011 yılında 6113 sayılı Kanunun uygulanmasından doğan 757.071 bin TL mahsuplaşma olumlu farkının, 2012 yılında Şirketin TEDAŞ Genel Müdürlüğüne olan borcu iken, hiçbir hukuki dayanağı olmadan ve Genel Kabul Görmüş Muhasebe İlkelerine uygun olmayan bir muhasebe kaydıyla bu borcun “Olağanüstü Yedeklere” dolayısıyla Şirketin Öz Kaynaklarına aktarılmış olması hususu dikkate alınarak, 757.071 bin TL öz kaynaklardan çıkarılarak “Şirketin Ana Teşekküle Borçları” olarak alınmıştır.

Bu düzenlemeden sonra bilançonun sadeleştirilmesi için;

- Önce borç ve alacaklar mahiyetlerine göre gruplandırılmış, daha sonra oluşan yeni duruma göre Şirketin bilançosunda TEDAŞ Genel Müdürlüğünden alacak olarak görülen 5.529 bin TL, yeni düzenlemede oluşan aynı mahiyetteki Şirketin borçlarından düşülmüş ve borcun ana teşekküle kısa sürede ödenemeyeceği hususu da göz önüne alınarak uzun süreli kaynaklara alınmıştır.

-Bilançonun aktifinde “gelir tahakkukları” hesabında bulunan 29.965 bin TL’nin karşılığı, bilançonun pasifinde “gider tahakkukları” hesabında bulunan aynı mahiyet ve aynı tutardaki rakamla karşılıklı olarak kompanse edilmiştir.

2011 2012 Fark

Bilançonun varlık ve kaynaklarının ayrıntısına, raporun 6 ve 7 numaralı eki olarak yer verilmiştir.

Şirketin varlıkları 2012 yılsonu itibarıyla %76,5’i dönen, %23,5’i duran değerlerden oluşmaktadır. 1,3 milyar TL tutarındaki kaynakların yaklaşık %123,3’ü yabancı kaynaklar olup yabancı kaynaklara sirayet eden zararlar ise %23,3 oranında 308.809 bin TL olarak gerçekleşmiştir.

Şirketin mali durumuna ilişkin 2012 yılı bilanço ve gelir tablosu verilerine göre yapılan finansal inceleme ve analizler aşağıda belirtilmiştir.

1-Mali yapı:

a)Mali kaldıraç:

2012 2010

% %

Yabancı kaynaklar x 100 Varlıklar toplamı = 1.632.013 x 100 1.323.204 = 123,3 126,2

Oran, Şirketin yabancı kaynakları toplamının varlıklar toplamını aştığını ifade etmektedir.

Şirketin yabancı kaynakları içerisinde, herhangi bir kredi kuruluşundan sağlanmış faize tabi mali borcu bulunmamaktadır. Yabancı kaynakların personele ve gerçek ve tüzel kişilere olan faaliyet konusu küçül tutardaki borçları dışındaki tüm borçları; TETAŞ, EÜAŞ ve portföy şirketleri ile TEİAŞ’a elektrik enerjisi alımı ve sistem kullanım bedelinden borçlar ile dönem karından ve diğer işlemlerden ana teşekkül TEDAŞ’a olan borçlardan oluşmuştur.

Elektrik enerjisi alımı ve sistem kullanımı borçlarına, ilgili şirketlerle yapılan anlaşmalar gereği gecikme zammı uygulanmamaktadır.

b)Mali yeterlilik (finansman):

2012 yılsonu itibariyle Şirketin öz kaynağı kalmamış ve 308.809 milyon TL yabancı kaynaklara sirayet eden zarar oluşmuştur. Bu nedenle finansman rasyosu hesaplanamamıştır.

c)Oto finansman (iç kaynaklar):

Şirkette yabancı kaynaklara sirayet eden zarar nedeniyle oto finansman incelemesi yapılmamıştır.

d)Bağlı değerlerin finansmanında kullanılan kaynaklar ve bu değerlerin kaynaklar içindeki yeri:

2012 2011

% %

Bağlı değerler x 100 Varlıklar toplamı = 297.095 x 100 1.323.204 = 22,5 25,5

Sayıştay

Bilançonun varlık ve kaynaklarının ayrıntısına, raporun 6 ve 7 numaralı eki olarak yer verilmiştir.

Şirketin mali durumuna ilişkin 2012 yılı bilanço ve gelir tablosu verilerine göre yapılan finansal inceleme ve analizler aşağıda belirtilmiştir.

1-Mali yapı:

a)Mali kaldıraç:

2012 2010

% %

Yabancı kaynaklar x 100 Varlıklar toplamı = 1.632.013 x 100 1.323.204 = 123,3 126,2

Oran, Şirketin yabancı kaynakları toplamının varlıklar toplamını aştığını ifade etmektedir.

Elektrik enerjisi alımı ve sistem kullanımı borçlarına, ilgili şirketlerle yapılan anlaşmalar gereği gecikme zammı uygulanmamaktadır.

b)Mali yeterlilik (finansman):

2012 yılsonu itibariyle Şirketin öz kaynağı kalmamış ve 308.809 milyon TL yabancı kaynaklara sirayet eden zarar oluşmuştur. Bu nedenle finansman rasyosu hesaplanamamıştır.

c)Oto finansman (iç kaynaklar):

Şirkette yabancı kaynaklara sirayet eden zarar nedeniyle oto finansman incelemesi yapılmamıştır.

d)Bağlı değerlerin finansmanında kullanılan kaynaklar ve bu değerlerin kaynaklar içindeki yeri:

Şirketin öz kaynaklarının tamamı yitirilmiş olması nedeniyle bağlı değerlerin öz kaynaklarla olan ilişkileri hesaplanamamış, burada sadece bağlı değerlerle varlıklar arasındaki ilişki incelenebilmiştir. harcamalarının yılsonu bakiyesi ile net işletme hakkı devir bedeli ve net özel maliyet bedelleri oluşturmuş olup, bağlı değerlerin varlıklar toplamı içindeki payı %22,5 düzeyinde gerçekleşmiştir.

e)Paraya çevrilebilir ve hazır değerlerin varlıklar içindeki yeri:

2012 2011

% %

Paraya çevrilebilir ve hazır değerler x 100

= 1.012.079 x 100 Paraya çevrilebilir ve hazır değerler 1.012.079

Şirket varlıklarının %76,5’i paraya çevrilebilir ve hazır değerlerden oluşmuştur.

Bağlı değerlerin paraya çevrilebilir ve hazır değerlere oranı ise %29,4 olup, bu oran geçen yıla göre 4,8 puan azalmıştır.

Genel olarak bir değerlendirme yapılacak olunursa, Şirketin kısa sürede paraya çevrilebilir değerleri içinde alacakları önemli bir yer tutmakta ve özellikle enerji bedelinden alacakların tahsil edilme kabiliyetinin düşük olması, borçların ödenmesinde sıkıntılı durum oluşturmaktadır.

Şirketin borçlarının genel durumuna bakıldığında, kısa vadeli yabancı kaynaklarını enerji alım bedelinden borçlar oluşturmaktadır. Yukarıdaki değerlendirmeler sonucu, Şirketin mevcut kaynakları ile kısa vadeli borçlarını normal süreleri içerisinde ödemesi mümkün görülmemektedir.

3-Varlık kullanım oranları:

a)Alacak devir hızı:

2012 2011

Alacaklar devir

Hızı

: Net satışlar

= 479.657

= 0,72 0,72

Ortalama ticari alacaklar 668.042

Şirketin dönem başı ve dönem sonu ticari alacakları tutarının aritmetik ortalaması, ortalama ticari alacaklar olarak hesaplanmıştır. Buna göre, ortalama ticari alacakların devir hızı yaklaşık geçen yılın seviyesinde 0,72 olarak gerçekleşmiş ve yılda bir kez dahi devir etmemiştir. Diğer bir ifade ile, Şirket alacakları 2012 yılında 2011 yılında olduğu gibi bu süre 507 gün olmuştur.

Elektrik piyasasında esas itibariyle abonelere ilişkin 30 günde bir faturalama ve tebligat gününden itibaren 15 gün içinde tahsilat öngörüldüğünden, söz konusu alacak devir hızına göre ticari alacakların tahsilinde önemli darboğazların bulunduğuna işaret etmektedir.

b)Stok devir hızı:

Enerji sektöründe mamul stokları bulunmadığından, stok devir hızı hesaplanmamıştır.

c)Dönen varlık devir hızı:

2012 2011

Net satışlar tutarı Dönen varlıklar = 1.012.079 479.657 = 0,47 0,52

Şirketin dönen varlıklarını kullanma verimliliği yaklaşık geçen yılın seviyesinden 0,5 puan altında olmuş ve dönen varlıkların 2012 yılındaki seyri yaklaşık iki yılda bir devir etme sürecini göstermektedir.

Şirketin toplam dönen varlıkları içinde ticari alacaklarının payı %73 olduğu dikkate alındığında, çok düşük oranda devir etmekte olan dönen varlıkları olumsuz yönde etkileyen diğer nedenlerin yanında en önemli faktörün enerji bedelinden alacakların tahsilinde yaşanan gecikmelerdir.

d)Maddi duran varlık devir hızı:

Şirketin taşıt araç ve gereçleri dışında kalan tüm maddi duran varlıkları 31.03.2006 ve 31.12.2007 tarihleri itibarıyla TEDAŞ Genel Müdürlüğüne devredilmiştir. 2012 yılı Şirket bilançosunda bin TL olarak ifade edilebilecek tutarda net değeri bulunmayan taşıt araç ve gereçlerin dışındaki maddi duran varlıkların tümü yapılmakta olan yatırımlardan oluşmuştur. Bu nedenle, sağlıklı bir değerlendirme olamayacağından duran varlıkların devir hızı göstergeleri hesap edilmemiştir.

Sayıştay

3-Varlık kullanım oranları: ortalaması, ortalama ticari alacaklar olarak hesaplanmıştır. Buna göre, ortalama ticari alacakların devir hızı yaklaşık geçen yılın seviyesinde 0,72 olarak gerçekleşmiş ve yılda bir kez dahi devir etmemiştir. Diğer bir ifade ile, Şirket alacakları 2012 yılında 2011 yılında olduğu gibi bu süre 507 gün olmuştur.

b)Stok devir hızı:

Enerji sektöründe mamul stokları bulunmadığından, stok devir hızı hesaplanmamıştır.

c)Dönen varlık devir hızı:

2012 2011

Net satışlar tutarı Dönen varlıklar = 1.012.079 479.657 = 0,47 0,52

d)Maddi duran varlık devir hızı:

e)Duran varlık devir hızı:

Bu oran, Şirketin sahip olduğu tüm varlıkların verimliliğini göstermektedir. 2012 yılında Şirketin her 100 TL’lik aktife karşılık elde edilen 39 TL’lik net satış hasılatı çok düşük ve yetersiz kalmaktadır.

g)Net işletme sermayesi devir hızı:

Şirketin kısa süreli yabancı kaynakları dönen varlıklarını aştığından net işletme sermayesi devir hızı hesaplamamıştır.

h)Öz kaynak devir hızı:

Geçen yıl olduğu gibi 2012 yılında da, Şirketin zararları öz kaynaklarından fazla gerçekleşmiş ve zarar artarak her iki yılda da yabancı kaynaklara sirayet etmiştir. Bu nedenle öz kaynak devir hızı oranı hesaplanamamıştır.

B-Mali sonuçlar:

2012 dönemi reel olarak zararla kapanan Şirketin bu döneme ait mali sonuçları aşağıda incelenmiştir.

1-Kârlılık (rantabilite):

Şirketin 2012 dönemi reel olarak zararla kapandığından rantabilite incelemesi yapılamamıştır.

2-Zararlılık (irrantabilite):

a)Öz kaynak yitirilişi:

Zarar nedeniyle öz kaynakların tamamı yitirildiğinden, Şirketin dönem zararıyla öz kaynakları arasındaki ilişki ve bu zararın öz kaynaklar üzerindeki etkisini ortaya koyan dönem zararı/öz kaynaklar rasyosu hesaplanamamıştır.

2006 yılında gerçekleşen 296,3 milyon TL dönem karı hariç, son beş yıllık dönemde devamlı ve önemli tutarlarda zarar oluşmuştur. Söz konusu zararların oluşmasına, normal değerlerin üzerinde seyreden kayıp/kaçak oranlarına bağlı olarak önemli tutarlara ulaşan gelir kayıpları neden gösterilebilmektedir.

Sayıştay

3-Mali sonucu ilgilendiren etkenler:

Şirket faize tabi yabancı kaynak kullanmadığından ve 2012 yılında faiz gideri de bulunmadığından, finansman yükü giderleriyle ilgili değerlendirme yapılmamıştır.

Şirketin zamanında ödeyemediği enerji tedarikçilerine olan ticari borçlarıyla ilgili olarak; TETAŞ ve EÜAŞ / Portföy şirketleri ile Şirket arasında imzalanan “Enerji Satış Anlaşması” uyarınca Şirket hisselerinin üçüncü kişilere devrine kadar zamanında ödenemeyen ticari borçlara uygulanan gecikme faizi oranı %0 (Sıfır)’dır.

Diğer taraftan, raporun bilanço bölümünde açıklandığı üzere, elektrik dağıtım sektörü ile ilgili özelleştirme çalışmalarının sağlıklı gerçekleştirilmesi bakımından 31.12.2007 tarihi itibarıyla Şirketin varlık ve kaynakları içerisinden bazı değerleri TEDAŞ Genel Müdürlüğüne devredilmiş olması Şirketin kullandığı sermaye tutarını azaltmıştır. Ayrıca, son yıllarda artış eğilimine girerek 2012 yılında %53,2 oranına yükselen ve cari dönem ortalama enerji alım fiyatı üzerinden işletmeye maliyeti 359,1 milyon TL olan kayıp, kaçak ve usulsüz elektrik kullanımları Şirketin mali yapısını olumsuz yönde etkilemektedir.

Mali bünye incelemesinden çıkan sonuçlar toplu olarak değerlendirildiğinde Şirketin;

- Dönen varlıklar toplamı dahi kısa süreli yabancı kaynaklarını karşılamamakta, dönen varlıklar içerisinde yer alan ve tahsilinde sıkıntı bulunan ticari alacakların oranının yüksek olduğu hususu da dikkate alınarak alacakların tahsilinde daha ciddi önlemlerin alınması,

- Son yıllarda artarak 2012 yılında %53,2 oranına yükselen ve cari dönem ortalama enerji alım fiyatı üzerinden işletmeye maliyeti 359,1 milyon TL olan kayıp, kaçak ve usulsüz elektrik kullanımları Şirketin mali yapısını olumsuz yönde etkilediğinden, kayıpların azaltılması, kaçak ve usulsüz elektrik kullananların tespiti ile etkin ve sürekli mücadelenin yanında tesislerin bakım, onarım ve altyapılarının yenilenmesi gibi diğer önlemlerin de alınması,

gerekmektedir.

Sayıştay

3-Mali sonucu ilgilendiren etkenler:

Şirket faize tabi yabancı kaynak kullanmadığından ve 2012 yılında faiz gideri de bulunmadığından, finansman yükü giderleriyle ilgili değerlendirme yapılmamıştır.

Mali bünye incelemesinden çıkan sonuçlar toplu olarak değerlendirildiğinde Şirketin;

gerekmektedir.

IV. İŞLETME ÇALIŞMALARI

Vangölü Elektrik Dağıtım A.Ş.’nin 2012 yılı işletme bütçesi 27.12.2011 tarih ve 19/47 sayılı Yönetim Kurulu Kararı ile kabul edilmiş olup onaylanan işletme bütçesi ile 01.01.2012–31.12.2012 faaliyet dönemine ilişkin olarak hedeflenen gelir gider kalemleri aşağıda özetlenen öngörüler doğrultusunda belirlenmiştir.

İşletme bütçesinin ait olduğu faaliyet döneminde, sistem kullanım bedeli hariç 576,3 milyon TL karşılığı 3.393 GWh enerji alınacağı, 465,9 milyon TL net satış hasılatı sağlanacağı, kamulaştırma, kesin hesap ve keşif artışları dahil toplam 2,7 milyon TL tutarında yatırım yapılacağı ve dönemin yaklaşık 76,4 milyon TL zararla sonuçlanacağı, programlanmıştır. Ancak, Yıl içerisindeki gelişmeler doğrultusunda işletme bütçesinin revize edilmesi zorunluluğu ortaya çıkmış ve bütçe, Şirket Yönetim Kurulunun, 24.12.2012 tarih ve 24/92 sayılı kararı ile revize edilmiştir.

Son revize bütçede kamulaştırma, kesin hesap ve keşif artışları dahil toplam 6 milyon TL tutarında yatırım; 569,7 milyon TL’si enerji, 22,7 milyon TL’si sistem kullanım, 8,9 milyon TL’si de malzeme bedeli olmak üzere toplam 601,3 milyon TL alım yapılacağı, 592,4 milyon TL net satış hasılatı sağlanacağı ve dönemin 86,3 milyon TL zararla kapanacağı, öngörülmüştür. Şirket revize işletme bütçesinde bu işleri 20 memur, 196 sözleşmeli, 333 işçi olmak üzere toplam 549 kişi ile yıllık 32,7 milyon TL personel gideri ile yapacağını programlamıştır.

Ek ödeneğin ve hesaplar arasındaki ödenek aktarmalarının, 02.04.2013 tarihli yönetim kurulu toplantısında alınan 8/20 sayılı kararla ve harcamadan sonra yapılmak suretiyle 2012 yılına taşındığı ve tüm harcama rakamlarının ödenek tutarlarına denk olduğu ve yapılan bu uygulamanın önceki yıllarda da harcama ile bütçenin ve ödeneğin tutturulmasının sağlandığı tespit edilmiştir.

Şirket cari dönemde 3.829,6 Gwh enerji alarak, sistem kullanım bedeli dahil 658,3 milyon TL ödemiş, 1.790,7 Gwh’lık enerji satışı sonucu 479,7 milyon TL net satış hasılatı sağlamış, 658,2 milyon TL satışların maliyeti ve 106,5 milyon TL’lik faaliyet giderlerinin etkisi ile 285,1 milyon TL faaliyet zararı oluşmuş, faaliyet dışı gelirleri 229,5 milyon TL ve faaliyet dışı giderleri 10,6 milyon TL’nin etkisiyle 66,0 milyon TL dönem zararı oluşmuştur.

20112012 Ödenek Ödeneğin Son durumuna Göre fark Bin TL

Gerçekleşme Oranı Giderler Gerçekleşen Bin TL

İlk durum Bin TL

Son durum Bin TL Gerçekleşen Bin TL

İlk

duruma Göre %

Son duruma Göre % 0- İlk madde ve malzeme giderleri 9.9549.204 37.57837.578- 308,3- 1- İşçi ücret ve giderleri 21.47524.81820.45320.453- (17,6) - 2- Memur ve söz. per. ücr. Ve gid.9.94711.50210.66210.662- (7,3)- 3- Dışarıdan sağlanan fayda ve hiz. 42.20844.73049.40549.405- 10,5- 4- Çeşitli giderler2.0002.5462.4502.450- (3,8)- 5- Vergi, resim ve harçlar 8251.142606606- (46,9) - 6- Amortisman ve tükenme payları11.30611.86113.54213.542- 14,2- 7- Finansman giderleri - - - Toplam97.715105.803134.696134.696- 27,3- - Satın alınan enerji bedeli 472.939576.272636.471636.471- 10,4- - Sistem kullanım bedeli 25.96627.45421.77821.778- (20,7) - Enerji toplamı498.905603.726658.249658.249- 9,0- Genel toplam596.620709.529792.945792.945- 11,8-

Sayıştay

20112012 Ödenek Ödeneğin Son durumuna Göre fark Bin TL

Gerçekleşme Oranı Giderler Gerçekleşen Bin TL

İlk durum Bin TL

Son durum Bin TL Gerçekleşen Bin TL

İlk

duruma Göre %

Belgede VANGÖLÜ ELEKTRİK DAĞITIM A.Ş YILI RAPORU (sayfa 33-44)