5. EKLER
5.1 Örnek
5.1.4 Parametrik Yöntem
5.1.4.3 Gerçek ve potansiyel arazi uygunluk sınıfının saptanması
Çizelge 5.22 Parametrik yöntem (karekök yöntemi) kullanılmak suretiyle Kamerun Ngaoundere‟de soya üretimi için FAO arazi uygunluk sınıflandırılmasına dair özet bilgiler
Özellik Birim Veriler Uygunluk Sınıfı gerçek potansiyel İklim (c)
Ürün döngüsü esnasındaki yağış
miktarı (mm) 857 93 93
1. Aydaki yağış miktarı (mm) 134 99 99
2. Aydaki yağış miktarı (mm) 206 94 94
3. Aydaki yağış miktarı (mm) 237 90 90
4. Aydaki yağış miktarı (mm) 280 84 84
Ekin devri süresince sıcaklık (°C) 22,4 96 96
Ekin devri süresince en düşük sıcaklık (°C) 17,1 100 100
Gelişme dönemindeki bağıl nem (2. ay) (%) 75,3 97 97
Olgunlaşma dönemindeki bağıl nem (4.ay) (%) 80,1 72 72 n/N gelişme devresinde (2. ay)
(-) 0,47 93 93
n/N olgunlaşma devresinde (4.ay) (-) 0,30 85 85
iklim indisi (karekök) 60 60
İklim değerlemesi (karekök) 71 71
Topografya(t)
Eğim (%) 6 90 90
Islaklık(w)
Taşkın (-) yok 100 100
Drenaj (-) bozuk 85 100
Fiziksel toprak özellikleri (s)
Derinlik (cm) 120
Bünye\Yapı (-) 82 82
Kimyasal toprak özellikleri(f) KDK
(cmol(+) kg-1
kil) 15,0 60 100
Alkali katyonlar toplamı (cmol(+) kg-1 toprak)
2,8 73 100
pH (-) 5,46 75 100
Organik karbon (%) 1,84 93 93
Genel indeks 33 59
Arazi uygunluk sınıfı & alt sınıf S3f S2c
koyu siyah yazı tipi ile belirlenen sınıflar arazi uygunluk sınıfını belirlemek için vurgulanmıştır
çizelgede altı çizili olarak gösterilen rakamlar iklimsel sınırlama seviyesini hesaplamak amacıyla kullanılmıştır. Önemli: klimatik sınırlayıcı seviye hesaplanırken dikkate alınacak
İklim indisinin karekök yöntemi ile hesaplanması
I=Rmin x ...
100 100
100 C x
B x A x
I=72 x
100 85 100
96 100
84 x x = 60
İklim değerlemesinin hesaplanması
İklim indisi 25 ile 92,5 arasında olduğu için, iklim değerlemesi aşağıda gösterildiği gibi hesaplanır. Ayrıntılı bilgi için Bölüm 3.1.4.3‟ e bakınız.
R = 16.67 + 0.9 x I = 16.67 + 0.9 x 60 =71
Nihai arazi indisinin hesaplanması
Hesaplanan iklim değerlemesi, nihai (bütüncül) arazi indisini Karekök Yöntemi ile hesaplamak için, diğer geride kalan 7 topografya ve toprak değerlemeleri ile bir araya getirilerek değerlendirilir.
I=Rmin x ...
100 100
100 C x
B x A x
I=60 x
100 93 100
73 100
82 100
85 100 100 100
90 100
71 x x x x x x = 33
Çizelge 3.15‟ e göre bu indis (33), arazi uygunluk sınıfı S3‟e tekabül etmektedir ve arazi birimi (ünitesi) en az tatminkar bir şekilde (marjinal olarak) uygundur. En önemli sınırlama düşük KDKg‟den kaynaklanmaktadır ve bu yüzden alt sınıf simgesi “f” S3 sınıfına eklenebilir.
Soya tarımı yapmak amacıyla bu arazi biriminin (ünitesinin) uygunluğu geliştirmek için, ilk olarak kireçleme önerilebilir. Bu toprağın pH‟sını yükseltecektir. Neticede, gübreleme bitki besin maddesi elverişliliğini anında artırır. Sırtlar oluşturarak toprak işleme ve sırtlar üzerinde ekim işlemleri, bozuk drenaj ile ilgili sorunlardan kaçınmak için uygulanabilir.Yalnız kuru tarım koşullarında, yağış miktarı, bağıl nem ve
güneşlenme süresi ile ilgili sorunlara çözüm getirmek pek mümkün değildir. Potansiyel arazi uygunluğu en az tatminkardır ve düşük KDKg ile belirlenmiştir.
Potansiyel arazi uygunluk sınıfını belirlemek amacıyla arazi indisinin, arazi ıslah edildiğinde elde edilecek yeni değerlemeleri kullanarak yeniden hesaplanması gereği vardır:
I=Rmin x ...
100 100
100 C x
B x A x
I=71 x
100 93 100 100 100
60 100
82 100 100 100 100 100
90 x x x x x x = 46
Gerçek arazi uygunluk sınıflamasına benzer olarak, Çizelge 3.15‟ e göre bu indis (46), arazi uygunluk sınıfı S3‟e tekabül etmektedir ve arazi birimi (ünitesi) en az tatminkar bir şekilde (marjinal olarak) uygundur. En önemli sınırlama düşük KDKg‟den kaynaklanmaktadır ve bu yüzden alt sınıf simgesi “f” S3 sınıfına eklenebilir.
K AYNAKLAR
Anonymous 1977. A Framework for Land Evaluation. Publication 22. Wageningen, The Netherlands.
Audsley, E. 1993. Labour, machinery and cropping planning. In: Farm planning. Labour and labour conditions. Computers in agricultural management (edited by Annevelink, E., Oving, R.K. and Vos, H.W). Proceedings XXV CIOSTACIGR V Congress Wageningen, Netherlands. Wageningen Pers, 83-88 p.
Beek, J., Bennema, J. and Camargo, M. 1964. First draft, soil survey interpretation in Brazil. A system of land capability classification for reconnaissance surveys.
DFFS-FAO-STIBOKA, Rio de Janeiro and Wageningen. 36 p.
Beek, K.J. and Bennema, J. 1972. Land evaluation for agricultural land use planning.
An ecological methodology. Dept. Soil Sci. and Geol., Agric. University, Wageningen. 70 p. Spanish ed.: Boletin Latinoamericano sobre fomento de sierras y agues 3. Proyecto Regional FAO/PNUD RIA 70/457. Santiago, Chile.
Beek, K.J. 1975. Land utilization types in land evaluation. In: Land evaluation in Europe. Soils Bulletin 29, FAO, p. 87-106, Rome.
Bouma, J., van Lanen, H. A. J., Breeuwsma, A., Wo¨sten, H. J. M., & Kooistra, M. J.
1986. Soil survey data needs when studying modern land use problems. Soil Use and Management, 2(4), 125–130.
Brinkman, R. and Smyth, A.J. (eds.). 1973. Land evaluation for rural purposes.
Summary of an expert consultation, Wageningen, the Netherlands, 6-12 October 1972. Publication 17, International Institute for Land Reclamation and Improvement, Wageningen. 116 p. Spanish ea.: Boletin Latinoamericano sobre fomento de sierras y agues 4. Proyecto Regional FAO/PNUD RLA 70/457.
Santiago, Chile.
Burrough, P.A. 1986. Principles of Geographical Information Systems for Land Resources Assessment. Monographs on Soil and Resources Survey no:1 Oxford Science. Publication no:94.
Burrough, P. A. 1989. Fuzzy mathematical methods for soil survey and land evaluation.
Journal of Soil Science 40:477–492.
Burrough, P. A., R. A. McMillian, and W. Van Deursen. 1992. Fuzzy classification methods for determining land suitability from soil profile observation and topography. Journal of Soil Science 43:193–210.
Carver, S. 1991. Integrating multi-criteria evaluation with geographical information systems. International Journal of Geographical Information Systems 5(3), 321–
Davıdson, D. A., S. P. Theocharopoulos and R. J. Bloksma. 1994. A land evaluation project in Greece using GIS and based on Boolean and Fuzzy Set Methodologies. International Journal of Geographical Information Systems 8 (4): 369-384.
Demirci, A., Avadams, A.A., Alagha, O., Karakuyu, M. 2006. The relationship between land use change and water quality in Küçükçekmece lake watershed, 4. CBS Bilişim Günleri Bildiriler Kitabı, 27-34.
Dengiz, O., İ. Bayramin ve M. Usul. 2005. Kahramanmaraş Tarım işletmesi Topraklarının Parametrik Yöntemle Kalite Durumlarının Belirlenmesi. Ankara Üniversitesi. Ziraat Fakültesi Tarım Bilimleri Dergisi, Ankara.
Dent, D., and A. Young. 1981. Soil survey and land evaluation. George Allen and Unwin Limited, London.
El Kasmi, H. 2002. Elaboration of a decision support system for land evaluation and land use planning in the region of Meknes (Morocco). PhD thesis in Earth Sciences, Faculty of Sciences, Ghent University. Ghent University, 2002, 248p.
FAO, 1966. Report on the Soil Survey Project of (British) Guyana. Vol. I. United Nations Special Fund and Food and Agriculture Organization of the United Nations, report FAD/SF: 19/BAG. FAO, 11-12 p., Rome.
FAO, 1972. Background document. Expert consultation on land evaluation for rural purposes. AGL:LERP 72/1, Oct. 1972. FAO, 110 p., Rome.
FAO, 1973. A framework for land evaluation. Draft edition. AGL/MISC/73/14. FAO, 65 p., Rome.
FAO, 1974. Approaches to land classification. Soils Bulletin 22. FAO, 120 p., Rome.
FAO, 1975. Report on the ad hoc expert consultation on land evaluation, Rome, Italy, 6-8 January 1975. World Soil Resources Report 45. FAO, 152 p., Rome.
FAO, 1976. A framework for land evaluation. Soils Bulletin 32. FAO, 72p., Rome.
FAO, 1976. A Framework for land evaluation. Soils Bulletin:32, Soils resources, management and conservation service, FAO Land and Water Development Division, Rome.
FAO, 1983. Guidelines : land evaluation for rainfed agriculture. FAO Soils Bulletin n°
52. FAO, 237p., Rome.
FAO, 1987. Guidelines: Land Evaluation for Extensive Grazing, Third Draft Rome.
FAO, 1989. Guidelines for Land Use Planning. Interdepartmental Working Gruop on Land Planning, Rome.
FAO and UNEP, 1999. The Future of Our Land. Facing the challenge. Guidelines for Integrated Planning for Sustainable Management of Land Resources. FAO, Rome.
Gündoğan R., Şenol S., Dinç U.. 1989. Çukurova Bölgesi İdeal Arazi Kullanım Planlaması. Toprak İlmi Derneği 10. Bilimsel Toplantısı Tebliğlileri. Yayın no:5, 20/1-12. Ankara.
Hall, G.; Wang, B.; Subaryono, F. 1992. Comparison of Boolean and fuzzy classification methods in land suitability analysis by using geographical information systems. Environment and Planning A 24, 497–516.
Jankowski, P.; Richard, L. 1994. Integration of GIS-based suitability analysis and multi-criteria evaluation in a spatial decision support system for route selection.
Environment and Planning B: Planning and Design 21, 323–340.
Janssen, R. and P. Rietveld, 1985. Multicriteria evaluation of land reallotment plans : a case study, Environment and Planning, 17: 1653-1668.
Kantürk, G. 2006. Dandalas (Karacasu) havzası ve çevresinde arazi kullanımında 1971-2001 yılları arasında görülen değişimin CBS yöntemiyle analizi, 4. CBS Bilişim Günleri Bildiriler Kitabı, 519-526.
Khiddir, S.M. 1986. A statistical approach in the use of parametric systems applied to the FAO framework for land evaluation. Ph.D., State University of Ghent,
Belgium, 141 p.
Landon, J.R., 1991. Booker tropical soil manual. A handbook for soil survey and agricultural land evaluation in the tropics and subtropics. Longman Scientific and Technical, London.
Lunding, D., R. Hilborn and C. Walters, 1993. Uncertainly, resource exploitation and conservation: lessons from history, Science, 260: 17-36.
Martin, D.; Bracken, I., 1993. The integration of socio-economic and physical resource data for applied land management information systems. Applied Geography 13, 45–53 p.
Ogunkunle, A. O., 1993. Soil in land suitability evaluation: an example with oil palm in Nigeria. Soil Use and Management 9:37–42p.
Rossiter, D. G., 1996. A theoretical framework for land evaluation. 72:165–190p., Geoderma.
Rounsevell MDA, Ewert F, Reginster I, Leemans R, Carter TR, 2005. Future scenarios of European agricultural land use II. Projecting changes in cropland and grassland. Agric Ecosyst Environ 107:117–135p.
Rounsevell MDA, Reginster I, Araujo MB, Carter TR, Dendoncker N, Ewert F, House JI, Kankaanpaa S., Leemans R., Metzger M.J., Schmit C., Smith P., Tuck G., 2006. A coherent set of future land use change scenarios for Europe. Agric Ecosyst Environ 114:57–68p.
Sanchez, P.A., Couto, W., and Buol, S.W., 1982. The fertility capability soil classification system: interpretation, applicability and modification. Geoderma 27, p 283 – 309p.
Sanchez, P.A., Palm, C.A., and Buol, S.W., 2003. Fertility capability soil classification:
Saygın, S.D. ve Yüksel M., 2008. Ankara İmrahor Vadisi ve Yakın Çevresinin Tarımsal Kullanıma Uygunluk Sınıflarının Belirlenerek Haritalanması. Ankara
Üniversitesi. Ziraat Fakültesi Tarım Bilimleri Dergisi, Ankara.
Soil Survey Staff., 1994. Keys to soil taxonomy 7th ed. U.S. Department of Agriculture, Natural Resources Conservation Service, Washington, DC, 644 p.
Sönmez N. K., Sarı M. ve Aksoy E., 2007. Uzaktan Algılama ve Coğrafi Bilgi Sistemleri Kullanılarak Sürdürülebilir Arazi Yöntemi ve Toprak Koruma Planının Oluşturulması, Antalya Altınova Örneği. Akdeniz Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi. No: 20(1), sayfa 11-22, Antalya
Storie, R. E., 1933. An index for rating the agricultural value of soils. California Agricultural Experimental Station Bulletin 556, University of California, Berkley.
Susam, T.- Oğuz, İ., 2006. CBS İle Tokat İli Arazi Varlığının Eğim ve Bakı Özelliklerinin Tespiti ve Tarımsal Açıdan İrdelenmesi, Gaziosmanpaşa Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 23(1), sayfa 67-74, Tokat.
Sys, C. and Frankart, R. 1971. Land capability classification in the Humid Tropics.
African Soils, vol. XVI, n° 3, 153 – 175p.
Sys, C. and Verheye, W. 1974. Land evaluation for irrigation of arid regions by the use of the parametric method. Trans. 10th Intern. Soil Congr., Moscow, 10 : p. 149 – 155p.
Sys, C., 1985. Land Evaluation. Part II. State University of Ghemt. International Training Center Ghent.
Sys, C., Van Ranst, E., and Debaveye, J., 1991. LAND EVALUATION. Part II.
Methods in land evaluation. Agricultural Publications n° 7. General Administration for Development Cooperation, Brussels, 273p.
Sys, C., 1993. Land evaluation in the tropics. Pedologie XLIII-1, p 117 – 142p.
Sys, C., Van Ranst, E., Debaveye, J. and Beernaert, F., 1993. LAND EVALUATION.
Part III. Crop requirements. Agricultural Publications n° 7. General Administration for Development Cooperation, Brussels, 199p.
Şenol, S., 1983. Arazi Toplulaştırma Çalışmalarında Kullanılabilir Niteliksel Yeni Bir Arazi Değerlendirme Yönteminin Geliştirilmesi Üzerinde Araştırmalar.
Çukurova Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Doktora Tezi, Adana.
Şenol, S., İ.Yeğingil, U. Dinç, O. Dinç, N. Öztürk., 1991. Potantial Land Use Planning of The Harran Plain. Soils of The Harran Plain. TÜBİTAK, Tarım ve Ormancılık Araştırma Grubu, TOAG 534, sayfa 47-57 Ankara.
Şenol. S. ve O. Dinç. 1992. Aşağı Seyhan Ovası Tuzlu Topraklarının Landsat-5 TM Sayısal Uydu Görüntülerinden Yararlanılarak İncelenmesi Üzerinde Araştırmalar. Doğa Türk Tarım ve Ormancılık Dergisi 16 (1): sayfa 38-49.
Şenol, S. 1994. Bilgisayar Destekli Bir Model Yardımıyla Göksu Deltası Topraklarının Tarımsal Kullanıma Uygunluk Sınıflaması. Türk Tarım ve Ormancılık Dergisi 18 (5): sayfa 437-443.
Tang, H., and E. Van Ranst., 1992. Testing of fuzzy set theory in land suitability assessment for rainfed maize production. Pedologie 17:sayfa 129–147.
Triantafilis, J., W. T. Ward, and A. B. McBratney., 2001. Land suitability assessment in the Namoi Valley of Australia, using a continuous model, Amsterdam Journal of Soil Research 39: 273–290p.
Tuğaç M. G. Ve Torunlar H., 2002. Coğrafi Bilgi Sistemi Teknikleri Kullanılarak Tarımsal Amaçlı Veri Tabanı Oluşturulması ve Arazi Kullanım Planlaması Yapılması. Tarla Bitkileri Merkez Araştırma Enstitüsü Dergisi.
Tuğaç M. G. ve Torunlar H., 2007. Tarım Arazilerinin Tarımsal Kullanım Uygunluklarının Belirlenmesi Üzerine Bir Çalışma. Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarım Bilimleri Dergisi, Cilt III, sayı 13, sayfa 157-165, Ankara.
Van Lanen, H. A., 1991. Qualitative and quantitative physical land evaluation: An operational approach. Ph.D. thesis. Agricultural University Wageningen, The Netherlands.
Van Lanen, H. A. J., Hack-ten Broeke, M. J. D., Bouma, J., & de Groot, W. J. M., 1992.
A mixed qualitative/quantitative physical land evaluation methodology.
Geoderma, 55(1992), 37–54.
Van Ranst, E., H. Tang, R. Groenemans, and S. Sinthurahat., 1996. Application of fuzzy logic to land suitability for rubber production in peninsular Thailand.
Geoderma 70:1–19p.
Van Ranst, E. and Verdoodt, A., 2005. Land Evaluation. Part II: Qualitative Methods in Land Evaluation. International Centre for Physical Land Resources.
Yew, F.K., 1982. Contribution towards the development of a land evaluation system for Hevea brasiliensis Muell. Arg. cultivation in Peninsular Malaysia. PhD thesis.
Ghent University, Gent, 327p.
Ziadat, F. M., 2007. Land suitability classification using different sources of information: Soil maps and predicted soil attributes in Jordan. Geoderma, 140(2007), 73–80.
Zhang, L. A.. 1989. A Land suitability evaluation system for specific rural purposes in New South Wales. Ph.D. thesis, The University of Sydney, NSW, Australia.