Genel Olarak

Korsan yayın olarak nitelendirilen ve tez konumuzda öncelikle bandrol yükümlülüğüne aykırılık suçları işlenirken karşımıza çıkan bu durum, eserin bandrolsüz olması, eserin üzerindeki bandrolün sahte olması gibi şekillerde karşımıza çıkabilmektedir. Bu şekilde karşımıza çıkan korsan yayınlar ülkemiz fikri mülkiyet hayatını doğrudan kötü yönden etkilemekle beraber yalnızca ülkemiz açısından değil tüm dünya için büyük tehlike arz etmektedir. Her ne kadar hukuki düzenlemelerle yaygın olan bu suçun yarattığı durumun etkileri indirgenmeye çalışılıyor olsa da tüm çabalara rağmen yetersiz kalmaktadır. Ancak

89 bandrol uygulamasıyla beraber tüketici-üretici arasındaki ilişkide tüketicinin, eseri daha ucuza temin edebilmesi için korsan eserlere yönelmesi de bu yolla engellenememektir. Nitekim ülkemiz açısından yapılacak bir özeleştiride denetim mekanizmalarının yetersizliği, fikri mülkiyet kültürünün oturamamasına sebebiyet vermektedir171_.

FSEK 71 inci maddesi ve m.72’de düzenlenen suç tipleri harici, FSEK m.81172’de bandrol yükümlülüğünün ihlalinden kaynaklanan bazı suçlara yer verilmiştir.

171 _{AYTEMİZ, Levent; GEMRİK, Sevil: “Fikri Mülkiyet Hakları ve Korsan Yayıncılık;}

International Journal of Business, Economics and Management Perspectives”; Y. 1, S. 2 , Mart

2016., s. 23

172 _{FSEK m.81 “Musiki ve sinema eserlerinin çoğaltılmış nüshaları ile süreli olmayan yayınlara}

bandrol yapıştırılması zorunludur. Ayrıca, kolay kopyalanmaya müsait diğer eserlerin çoğaltılmış nüshalarına da eser veya hak sahibinin talebi üzerine bandrol yapıştırılması zorunludur. Bandroller, Bakanlıkça bastırılır ve satılır. Bakanlıkça belirlenen satış fiyatı üzerinden meslek birlikleri aracılığı ile de bandrol satışı yapılabilir.

Bandrol alınabilmesi için, bandrol talebinde bulunanın yasal hak sahibi olduğunu beyan eden bir taahhütnameyi doldurması zorunludur. Bakanlıkça tespit edilen diğer evrak ve belgelerle birlikte başvuru yapılır. Bakanlık, bu başvuru üzerine başka bir işleme gerek kalmaksızın on iş günü içinde bandrol vermek mecburiyetindedir. Beyana müstenit yapılan bu işlemlerden Bakanlık sorumlu tutulamaz.

Bandrol yapıştırılması zorunlu nüshaların tespit edilmesi ve çoğaltılmasına ilişkin materyalleri üreten veya bu materyallerin dolum ve çoğaltımını yapan yerler, bu maddede belirtilen taahhütnamenin bir kopyasını almak, saklamak ve istendiğinde yetkili makamlara ibraz etmekle yükümlüdür.

Bandrol yükümlülüğüne aykırı ya da bandrolsüz olarak bir eseri çoğaltıp satışa arz eden, satan, dağıtan veya ticarî amaçla satın alan ya da kabul eden kişi bir yıldan beş yıla kadar hapis ve beşbin güne kadar adlî para cezasıyla cezalandırılır.

Bakanlık ile mülkî idare amirleri bandrollenmesi zorunlu olan nüshaların ve süreli olmayan yayınların, bandrollü olup olmadıklarını her zaman denetleyebilir. Gerekli görüldüğünde, mülkî idare amirleri re’sen veya Bakanlığın talebi ile bu denetimi gerçekleştirmek üzere illerde denetim komisyonu oluşturabilir. İhtiyaç hâlinde, bu komisyonlarda Bakanlık ve ilgili alan meslek birlikleri temsilcileri de görev alabilirler.

Bu denetimler sırasında bu Kanunda koruma altına alınan hakların ihlal edildiğinin tespiti hâlinde 75’inci maddenin üçüncü fıkrası uyarınca işlem yapılır.

Bu Kanun kapsamında korunan, yasal olarak çoğaltılmış, bandrollü nüshaların da yol, meydan, pazar, kaldırım, iskele, köprü ve benzeri yerlerde satışı yasaktır. Bu yasağa aykırı hareket edenler, Kabahatler Kanununun 38’inci maddesinin birinci fıkrasına göre cezalandırılır. Bu maddede belirtilen hususların uygulanmasına ilişkin usul ve esaslar Bakanlık tarafından

çıkarılacak bir yönetmelikle düzenlenir.

Sahte bandrol üreten, satışa arz eden, satan, dağıtan, satın alan, kabul eden veya kullanan kişi üç yıldan yedi yıla kadar hapis ve beşbin güne kadar adlî para cezasıyla cezalandırılır. Bir eserle ilgili olarak usulüne uygun biçimde temin edilmiş bandrolleri başka bir eser üzerinde tatbik eden kişi, bir yıldan beş yıla kadar hapis ve binbeşyüz güne kadar adlî para cezasıyla cezalandırılır.

Yetkisi olmadığı hâlde, hileli davranışlarla bandrol temin eden kişi bir yıldan üç yıla kadar hapis cezasıyla cezalandırılır.

90 FSEK’de “haklara tecavüzün önlenmesi” başlığı altında düzenleme alanı bulan bandrol yükümlülüğü ve bandrol yükümlülüğüne aykırılığa ilişkin düzenlemeler, ayrıca Bandrol Uygulamasına İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik ile de düzenlenerek, uygulama alanı özelleştirilmiştir.

Bandrol Uygulamasına İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik FSEK m.81 ile FSEK Geçici 7 nci maddesine dayanılarak hazırlanmıştır.

Yönetmelikte bandrol “Fikir ve sanat eserlerinin izinsiz çoğaltılmalarının ve

taklit edilmelerinin önlenmesi amacıyla; fikir ve sanat eserlerinin çoğaltılmış nüshaları ile süreli olmayan yayınların üzerine yapıştırılan, sökülmesi halinde parçalanan ve yapıştırıldığı malzemenin özelliğini kaybettiren nitelikte güvenlik şeridi içeren holografik özellikli bir güvenlik etiketini veya dijital olarak üretilen güvenlik etiketini” şeklinde

tanımlanmış olup, Yönetmeliğin 5 inci Maddesinde bandrol kullanımının zorunlu ve isteğe bağlı olduğu haller gösterilmiştir.

Yönetmeliğin amacı Yönetmeliğin 1. maddesinde “eser ve hak sahiplerinin

haklarının takip edilmesini sağlamak ve fikri hak ihlalleriyle mücadele etmek amacıyla musiki ve sinema eseri nüshaları ile süreli olmayan yayınlarda zorunlu, kolay kopyalanmaya müsait diğer eser gruplarında ise isteğe bağlı olarak kullanılacak bandrolün temini, kullanımı, uygulamanın denetlenmesi ve bandrol gelirlerinin kullanılması hakkında usul ve esasları belirlemektir” olarak anlatılmıştır.

Kanun ve yönetmelikle düzenleme alanı bulan bandrol uygulaması korsan eserlerin asıllarından ayırt edilebilmesi ve eser sahibinin haklarını korumakla, fikri mülkiyet bilincinin geliştirilmesinde uygulamanın önemli bir bölümünü oluşturmaktadır.

Yetkisi olmayan kişilere bandrol temin eden kişi iki yıldan beş yıla kadar hapis ve beşbin güne kadar adlî para cezasıyla cezalandırılır.

Bandrol yükümlülüğüne aykırılığın aynı eserle ilgili olarak 71’inci maddenin birinci fıkrasının (1) numaralı bendinde tanımlanan suçla birlikte işlenmesi hâlinde, fail hakkında sadece 71’inci maddeye göre cezaya hükmolunur. Ancak, verilecek ceza üçte biri oranında artırılır.

Bu Kanunda tanımlanan suçların bir tüzel kişinin faaliyeti çerçevesinde işlenmesi hâlinde, ilgili tüzel kişi hakkında Türk Ceza Kanununun tüzel kişilere özgü güvenlik tedbirlerine hükmolunur.”

91 Zira FSEK m.71’de düzenlenen suçların uygulanmasına yönelik yapılan eleştirilerin, özellikle eser ve hak sahiplerinin haklarına tecavüzlerin varlığını tespit etmekte zorlandığı noktasında toplandığı, ancak bandrol yükümlülüğüne aykırılık suçları bakımından ise halihazırda sistemin ihlallerin varlığını tespit ve takip etmekte sağladığı kolaylıklarla eser sahiplerinin haklarını daha etkili biçimde koruduğu görülmektedir. Çünkü eser ve hak sahiplerinin kendilerinden izin alınmaksızın haklarının ihlal edildiğinin tespiti uygulamada sıkça rastlanan bir durum olarak gözükmemektedir 173_.

Kanun koyucu bu sebeple FSEK m.81 ve dayanağını bu maddeden alan Yönetmelik ile zorunlu bandrol uygulaması ve isteğe bağlı bandrol uygulamasını düzenlemiştir. FSEK m.81’deki “musiki ve sinema eserlerinin çoğaltılmış nüshaları ile süreli olmayan yayınlara bandrol yapıştırılması zorunludur. Ayrıca, kolay kopyalanmaya müsait diğer eserlerin çoğaltılmış nüshalarına da eser veya hak sahibinin talebi üzerine bandrol yapıştırılması zorunludur.” hükmüyle karşımıza çıkan zorunluluk, uygulamada bandrol alınabilmesi için bandrol talebinde bulunanın yasal hak sahibi olduğunu beyan eden bir taahhütname doldurulmasıyla sağlanmaktadır174_{. Konu bandroller Kültür ve} Turizm Bakanlığınca eser ve hak sahiplerine sağlanmaktadır. Bakanlığa yapılan başvuruyu müteakip Bakanlık tespit ettiği diğer evrak ve belgelerle birlikte başvuruyu işleme koyarak, eser veya hak sahibince yapılacak başkaca bir işleme gerek kalmaksızın on iş günü içerisinde bandrol vermektedir. Ancak “beyana müstenit yapılan bu işlemlerden Bakanlık sorumlu tutulamaz” hükmünün düzenlenmesi kanaatimce yerinde olmamıştır. Nitekim ilgili hükmünün Anayasa’nın 125’inci maddesine aykırılığı tartışılabilecektir. Ancak konunun idare hukuku içerisinde incelenmesi gerekliliğiyle değerlendirme yapılması uygun görülmemektedir.

FSEK 71 inci maddesi ve m.72’de düzenlenen cezai hükümlerin şikâyete bağlı oluşuna karşın, FSEK m.81’de yer alan suçlar şikayet tabi değillerdir. Bandrol

173 _{TÜRAY, Aras; “Bandrol Yükümlülüğüne Aykırılık Suçu”; Ceza Hukuku Dergisi S:34}

Ağustos 2017 s. 121

92 yükümlülüğüne aykırılık suçları re’sen soruşturulmaktadır. Eser ve hak sahiplerinin şikayetleri aranmamaktadır.