Yukarıda da açıklamaya çalıştığımız üzere yatırım kulüplerinin hayata geçirilmesi için mevzuatta bir engel bulunmamaktadır. Kaldı ki bazı üniversiteleri-mizde öğrencilerin finans piyasasında pratik yapma-larını sağlamak üzere yatırım kulüpleri kurulmuştur.
En etkin işleyişi adi ortaklık modeli ile sağlayacağını düşündüğümüz yatırım kulüplerinin öneminin ülke-mizde henüz yeterince anlaşılamadığı kanaatindeyiz.
Yatırımcıların eğitimine ve bilinçlenmesine önemli katkılar sağlayacağını düşündüğümüz bu
yapılan-maların sermaye piyasasının en önemli amacı olan mülkiyetin tabana yayılmasını ve uzun vadeli yatı-rımları teşvik edeceği kuşkusuzdur. Ancak, yatırım-cıların bu kulüplere katılım konusunda cezbedilmesi gereklidir. Bunun için sistemin yukarıda açıklamaya çalıştığımız gibi bir takım teşvik mekanizmaları ile desteklenmesini önemli buluyoruz.
Öte yandan her ne kadar mevzuatta yatırım kulüp-lerinin kurulmasına bir engel bulunmasa da Serma-ye Piyasası Kurulu tarafından bazı düzenlenmelerin yapılmasının faydalı olacağını düşünüyoruz. Örneğin adi ortaklık şeklinde örgütlenecek bu organizasyon-ların sözleşmelerinin yazılı olmasının zorunlu tutul-ması, bu sözleşmede yer alması gereken hususlar, kulüplere üye olacak azami kişi sayısının belirlenme-si gibi konuların bir düzenleme ile belirlenmebelirlenme-si hem işleyişe netlik kazandıracak hem de bu kulüplerin bilinirliğini artıracaktır.
KAYNAKÇA
Ortaklıklar ve Kooperatif Hukuku, Poroy/Tekinalp/
Çamoğlu, 4. Basım
Portföy Yönetim Sözleşmesi, Tülay Karakaş, Anka-ra, 2000
Yatırım Ortaklıkları, Füsun Nomer, İstanbul, 2003, 2. Basım
Yatırım Kulüplerinin İşleyişi, Feyzullah Yeğin, Yeter-lilik Etüdü, SPK, 2005
Araştırma
Veriler
Yurtiçi Yerleşiklerin Yatırım Tercihleri
Milyon TL 2009 2010 2011/09 %∆
TL Mevduat 305.201 380.517 414.540 8,9%
DTH 139.334 144.790 170.908 18,0%
Katılım Bankalarında Toplanan Fonlar 26.625 33.695 37.987 12,7%
DİBS 64.761 61.199 64.863 6,0%
Eurobond 5.237 5.302 5.883 11,0%
Yatırım Fonları 29.606 30.980 29.733 -4,0%
Repo 1.383 1.501 2.633 75,4%
Emeklilik Yatırım Fonları 9.105 12.018 14.027 16,7%
Hisse Senedi 39.756 56.048 57.000 1,7%
Toplam 621.008 726.050 797.574 9,9%
Yurtdışı Yerleşiklerin Yatırım Tercihleri
Milyon TL 2009 2010 2011/09 %∆
Hisse Senedi 81.405 109.679 96.279 -12,2%
DİBS 30.308 49.172 62.669 27,4%
Eurobond 1.209 1.715 920 -46,3%
Mevduat 11.402 13.353 24.071 80,3%
Toplam 124.324 173.919 183.939 5,8%
Halka Açık Şirketlerin Piyasa Değeri
Milyon TL 2009 2010 2011 %∆
Toplam Piyasa Değeri 350.761 472.553 387.033 -18,1%
Saklamadaki Hisse Senetleri 121.161 165.727 139.970 -15,5%
Fiili Dolaşımdaki Payların Piyasa Değeri 116.200 119.310 98.077 -17,8%
Ortalama Halka Açıklık Oranı 33,1% 25,2% 25,3% A.D.
Menkul Kıymet Sayısı
2009 2010 2011 %∆
Şirket* 248 263 263 0,0%
Diğer Şirket** 34 44 74 68,2%
Borsa Yatırım Fonu + Menkul Kıymet Yat. Ort. 43 43 38 -11,6%
Varant - 22 175 695,5%
*Ulusal Pazar, GYO ve Girişim Sermayesi
**İkinci Ulusal Pazar, Gözaltı Pazarı ve GİP İMKB İşlem Hacimleri*
Milyar TL 2009 2010 2011/11 %∆
Hisse Senedi Piyasası 965 1.271 1.316 A.D.
Gelişen İşletmeler Piyasası (GİP) - - 1 A.D.
Tahvil-Bono Kesin Alım-Satım Pazarı 1.238 1.368 1.593 A.D.
Aracı Kurum 136 141 123 A.D.
Banka 1.102 1.227 1.470 A.D.
TCMB+Takasbank 0 0 0 A.D.
Repo-Ters Repo Pazarı 6.388 6.413 6.305 A.D.
Aracı Kurum 1.045 1.065 990 A.D.
Banka 4.572 5.125 5.297 A.D.
TCMB+Takasbank 771 223 17 A.D.
*:Alım-Satım Toplamıdır.
VOB Verileri*
Milyar TL 2009 2010 2011/11 %∆
İşlem Hacmi 668 863 814 A.D.
Aracı Kurum 585 749 691 A.D.
Vadeli İşlemler Aracılık Şirketi 2 1 3 A.D.
Banka 82 114 120 A.D.
İşlem Gören Kontrat Sayısı (Milyon Adet) 79 64 68 A.D.
Açık Pozisyon (Adet) 188.976 181.738 361.232 98,8%
*:Alım-Satım Toplamıdır.
Birincil Halka Arzlar
Milyon TL 2009 2010 2011 %D
Şirket Sayısı (GİP dahil) 1 16 24 A.D.
Şirket Halka Arz Tutarı 10 1.441 1.008 A.D.
Yatırım Ortaklığı Sayısı (GYO ve Girişim Ser. dahil) 0 6 3 A.D.
Yatırım Ortaklığı Halka Arz Tutarı 0 1.669 322 A.D.
Borsa Yatırım Fonu Sayısı 1 3 0 A.D.
Borsa Yatırım Fonu Halka Arz Tutarı 110 16 0 A.D.
Toplam Halka Arz Tutarı 120 3.126 1.329 A.D.
Halka Açık Şirket Kârlılığı
Milyon TL 2008 2009 2010 %∆
Kâr Eden Şirket Sayısı 178 221 247 11,8%
Zarar Eden Şirket Sayısı 140 94 91 -3,2%
Kâr Edenlerin Toplam Kârı 25.805 31.184 38.243 22,6%
Zarar Edenlerin Toplam Zararı -3.454 -1.666 -1.134 -31,9%
Toplam Kâr/Zarar 22.351 29.518 37.109 25,7%
Veriler
Kurumsal Yatırımcı Portföy Büyüklüğü
Milyon TL 2009 2010 2011 %∆
A Tipi Yatırım Fonları 1.003 1.469 1.407 -4,2%
B Tipi Yatırım Fonları 28.328 29.171 25.388 -13,0%
Emeklilik Yatırım Fonları 9.049 12.008 14.308 19,2%
Borsa Yatırım Fonları 253 257 287 11,5%
Yatırım Ortaklıkları 504 563 510 -9,5%
Gayrimenkul Yatırım Ortaklıkları 2.832 10.779 10.830 0,5%
Girişim Sermayesi Yatırım Ortaklıkları 82 187 724 286,6%
Toplam 42.051 54.434 53.455 -1,8%
Kurumsal Yatırımcı/GSYH 4,5% 4,9% 4,4% A.D.
Yatırımcı Sayısı
2009 2010 2011 %∆
Hisse Senedi Yatırımcı Sayısı 1.000.261 1.043.135 1.097.786 5,2%
Yatırım Fonu Yatırımcı Sayısı 2.814.349 2.980.212 2.961.206 -0,6%
Özel Sektör Borçlanma Aracı Yatırımcı Sayısı 290 4.903 118.629 A.D.
Varant Yatırımcı Sayısı - 1.432 2.457 71,6%
Varlığa Dayalı Menkul Kıymet Yatırımcı Sayısı - - 34 A.D.
Yabancı Yatırımcı İşlemleri
Milyon $ 2009 2010 2011/11 %∆
Hisse Senedi Saklama Bakiyesi 56.246 71.332 48.962 -31,4%
Saklamadaki Payı 67% 66% 62% -5,7%
Hisse Senedi İşlem Hacmi 90.237 133.155 126.839 A.D.
İşlem Hacmi Payı 14% 16% 16% A.D.
Net Hisse Senedi Yatırımı 2.256 2.105 -2.083 A.D.
TSPAKB Üyeleri
2009 2010 2011 %∆
Aracı Kurum Sayısı 103 103 101 -1,9%
Vadeli İşlemler Aracılık Şirketi Sayısı 0 1 1 0,0%
Banka Sayısı 41 41 40 -2,4%
Toplam 144 145 142 -2,1%
Aracı Kurumlarla İlgili Veriler
Milyon TL 2009 2010 2011/09 %∆
Dönen Varlıklar 5.287 6.708 8.803 31,2%
Duran Varlıklar 685 766 770 0,5%
Aktif Toplam 5.972 7.474 9.574 28,1%
Kısa Vadeli Yükümlülükler 3.771 5.006 6.859 37,0%
Uzun Vadeli Yükümlülükler 48 43 49 13,2%
Özkaynaklar 2.153 2.425 2.666 9,9%
Toplam Özsermaye ve Yükümlülükler 5.972 7.474 9.574 28,1%
Net Komisyon Gelirleri 572 716 570 A.D.
Faaliyet Kârı/Zararı 187 262 285 A.D.
Net Kâr 317 367 367 A.D.
Personel Sayısı 4.715 4.948 5.092 2,9%
Şubeler 157 161 160 -0,6%
İrtibat Bürosu 39 46 58 26,1%
Acente Şubeleri 5.873 6.347 6.519 2,7%
İMKB-100 Endeksi ve Hisse Senedi Piyasası
2009 2010 2011 %∆
İMKB-100 52.825 66.004 51.267 -22,3%
İMKB-100 (En Yüksek) 52.825 71.543 70.702 -1,2%
İMKB-100 (En Düşük) 23.036 48.739 49.622 1,8%
Günlük Ortalama İşlem Hacmi (Milyon TL) 1.915 2.543 2.747 8,0%
Yurtdışı Borsa Endeksleri
2009 2010 2011 %∆
ABD Nasdaq 100 1.860 2.218 2.278 2,7%
ABD S&P 500 1.115 1.258 1.258 0,0%
Almanya DAX 5.957 6.914 5.898 -14,7%
Brezilya Bovespa 68.588 69.305 56.754 -18,1%
Çin Shanghai Bileşik 3.277 2.808 2.199 -21,7%
Fransa CAC 40 3.936 3.867 3.160 -18,3%
Güney Afrika FTSE/JSE 27.666 32.119 31.986 -0,4%
Hindistan BSE Sens 17.465 20.509 15.455 -24,6%
Hong Kong Hang Seng 21.873 23.035 18.434 -20,0%
İngiltere FTSE 100 5.413 5.900 5.572 -5,6%
Japonya Nikkei 225 10.546 10.229 8.455 -17,3%
Meksika IPC 32.120 38.551 37.078 -3,8%
Rusya RTS 1.445 1.770 1.382 -21,9%
A.D.: Anlamlı değil
Haftalık olarak güncellenen Sermaye Piyasası Özet Verileri Tablosuna www.tspakb.org.tr adresindeki internet sitemizden ulaşabilirsiniz.
Kaynak: Financial Times, Garanti Yatırım, İMKB, Kalkınma Bakanlığı, MKK, Rasyonet, SPK, TCMB, TSPAKB, TÜİK, VOB
ABN AMRO BANK N.V. MERKEZİ AMSTERDAM İSTANBUL ŞUBESİ- ACAR YATIRIM MENKUL DEĞERLER A.Ş.- ADA MENKUL DEĞERLER A.Ş.- ADABANK A.Ş.- AK YATIRIM MENKUL DEĞERLER A.Ş.-AKBANK T.A.Ş.- AKTİF YATIRIM BANKASI A.Ş.- ALAN MENKUL DEĞERLER A.Ş.- ALFA MENKUL DEĞERLER A.Ş.- ALKHAİR CAPİTAL MENKUL DEĞERLER A.Ş.- ALTAY YATIRIM MENKUL DEĞERLER A.Ş.- ALTERNATİF YATIRIM A.Ş.- ALTERNATİFBANK A.Ş.- ANADOLU YATIRIM MENKUL KIYMETLER A.Ş.- ANADOLUBANK A.Ş.- ARAP TÜRK BANKASI A.Ş.- ARTI MENKUL KIYMETLER A.Ş.- ATA YATIRIM MENKUL KIYMETLER A.Ş.- ATAONLINE MENKUL KIYMETLER A.Ş.- AYBORSA MENKUL DEĞERLER TİCARETİ A.Ş.- BAHAR MENKUL DEĞERLER TİCARET A.Ş.- BANKPOZİTİF KREDİ VE KALKINMA BANKASI A.Ş.- BAŞKENT MENKUL DEĞERLER A.Ş.- BGC PARTNERS MENKUL DEĞERLER A.Ş.- BİRLEŞİK FON BANKASI A.Ş.- BİZİM MENKUL DEĞERLER A.Ş.- CAMİŞ MENKUL DEĞERLER A.Ş.- CENSA MENKUL DEĞERLER A.Ş.- CEROS MENKUL DEĞERLER A.Ş.- CITIBANK A.Ş.- CİTİ MENKUL DEĞERLER A.Ş.- CREDIT AGRICOLE CHEU-VREUX MENKUL DEĞERLER A.Ş.- CREDIT AGRICOLE YATIRIM BANKASI TÜRK A.Ş.- CREDİT SUİSSE İSTANBUL MENKUL DEĞERLER A.Ş.- DEĞER MENKUL DEĞERLER A.Ş.- DEHA MENKUL KIYMETLER A.Ş.- DELTA MENKUL DEĞERLER A.Ş.- DENİZ YATIRIM MENKUL KIYMETLER A.Ş.- DENİZBANK A.Ş.- DESTEK MENKUL DEĞERLER A.Ş.- DEUTSCHE BANK A.Ş.- DEUTSCHE SECURITIES MENKUL DEĞERLER A.Ş.- DİLER YATIRIM BANKASI A.Ş.- DÜNYA MENKUL DEĞERLER A.Ş.- ECZACIBAŞI MENKUL DEĞERLER A.Ş.- EFG İSTANBUL EQUİTİES MENKUL DEĞERLER A.Ş.- EGEMEN MENKUL KIYMETLER A.Ş.- EKİNCİLER YAT-IRIM MENKUL DEĞERLER A.Ş.- EKSPRES YATYAT-IRIM MENKUL DEĞERLER A.Ş.- ENDEKSTÜREV MENKUL DEĞERLER A.Ş.- ENTEZ MENKUL DEĞERLER TİCARETİ A.Ş.- ERSTE SECURITIES İSTANBUL MENKUL DEĞERLER A.Ş.- ETİ YATIRIM A.Ş.- EURO YATIRIM MENKUL DEĞERLER A.Ş.- EUROBANK TEKFEN A.Ş.- EVGİN MENKUL DEĞERLER TİCARET A.Ş.- FİBABANKA A.Ş.- FİNANS YATIRIM MENKUL DEĞERLER A.Ş.- FİNANSBANK A.Ş.- GALATA MENKUL DEĞERLER A.Ş.- GARANTİ YATIRIM MENKUL KIYMETLER A.Ş.- GEDİK YATIRIM MENKUL DEĞERLER A.Ş.- GFC GENERAL FİNANS MENKUL DEĞERLER A.Ş.- GLOBAL MENKUL DEĞERLER A.Ş.- GSD YATIRIM BANKASI A.Ş.- GÜNEY MENKUL DEĞERLER TİCARETİ A.Ş.- GÜVEN MENKUL DEĞERLER A.Ş.- HAK MENKUL KIYMETLER A.Ş.- HALK YATIRIM MENKUL DEĞERLER A.Ş.- HSBC BANK A.Ş.- HSBC YATIRIM MENKUL DEĞERLER A.Ş.- ING BANK A.Ş.- ING MENKUL DEĞERLER A.Ş.- İNFO YATIRIM A.Ş.- İNTEGRAL MENKUL DEĞERLER A.Ş.- İŞ YATIRIM MENKUL DEĞERLER A.Ş.- J.P. MORGAN CHASE BANK N.A. MERKEZİ COLUMBUS OHIO İSTANBUL TÜRKİYE ŞUBESİ- J.P. MORGAN MENKUL DEĞELER A.Ş.- K MENKUL KIYMETLER A.Ş.- KALKINMA YATIRIM MENKUL DEĞERLER A.Ş.- KAPİTAL MENKUL DEĞERLER A.Ş.- KARE YATIRIM MENKUL DEĞERLER A.Ş.- MARBAŞ MENKUL DEĞERLER A.Ş.- MED MENKUL DEĞERLER A.Ş.- MEKSA YATIRIM MENKUL DEĞERLER A.Ş.- MERRILL LYNCH MENKUL DEĞERLER A.Ş.- MERRILL LYNCH YATIRIM BANKASI A.Ş.- METRO YATIRIM MENKUL DEĞERLER A.Ş.- MİRA MENKUL DEĞERLER A.Ş.- MORGAN STANLEY MENKUL DEĞERLER A.Ş.- NOOR CAPITAL MARKET MENKUL DEĞERLER A.Ş.- NUROL YATIRIM BANKASI A.Ş.- OPTİMAL MENKUL DEĞERLER A.Ş.-ORİON INVESTMENT MENKUL DEĞERLER A.Ş.- OYAK YATIRIM MENKUL DEĞERLER A.Ş.- ÖNER MENKUL KI-YMETLER A.Ş.- PAY MENKUL DEĞERLER A.Ş.- PİRAMİT MENKUL KIKI-YMETLER A.Ş.- POLEN MENKUL DEĞERLER A.Ş.- PRİM MENKUL DEĞERLER A.Ş.- RAYMOND JAMES YATIRIM MENKUL KIYMETLER A.Ş.- SANKO MENKUL DEĞERLER A.Ş.- SARDİS MENKUL DEĞERLER A.Ş.- SAYILGAN MENKUL DEĞERLER A.Ş.- SOCIETE GENERALE (SA)- SOYMEN MENKUL KIYMETLER A.Ş.- STANDARD ÜNLÜ MENKUL DEĞERLER A.Ş.- STRATEJİ MENKUL DEĞERLER A.Ş.- ŞEKER YATIRIM MENKUL DEĞERLER A.Ş.- ŞEKERBANK T.A.Ş.- T.C. ZİRAAT BANKASI A.Ş.- TACİRLER YATIRIM MENKUL DEĞERLER A.Ş.- TAİB YATIRIM BANKASI A.Ş.- TAİB YATIRIM MENKUL DEĞERLER A.Ş.- TAKSİM YATIRIM A.Ş.- TEB YATIRIM MENKUL DEĞERLER A.Ş.- TEKSTİL BANKASI A.Ş.- TEKSTİL MENKUL DEĞERLER A.Ş.- TERA MENKUL DEĞERLER A.Ş.- TİCARET MENKUL DEĞERLER A.Ş.- TOROS MENKUL KIYMETLER TİCARET A.Ş.- TURKISH BANK A.Ş.- TURKISH YATIRIM A.Ş.- TURKLAND BANK A.Ş.- TÜRK EKONOMİ BANKASI A.Ş.- TÜRKİYE GARANTİ BANKASI A.Ş.- TÜRKİYE HALK BANKASI A.Ş.- TÜRKİYE İHRACAT KREDİ BANKASI A.Ş (TÜRK EXIMBANK)- TÜRKİYE İŞ BANKASI A.Ş.- TÜRKİYE KALKINMA BANKASI A.Ş.- TÜRKİYE SINAİ KALKINMA BANKASI A.Ş.- TÜRKİYE VAKIFLAR BANKASI T.A.O.- UBS MENKUL DEĞERLER A.Ş.- ULUKARTAL VADELİ İŞLEMLER ARACILIK A.Ş.- ULUS MENKUL DEĞERLER A.Ş.- UNİCREDİT MENKUL DEĞERLER A.Ş.- VAKIF YATIRIM MENKUL DEĞERLER A.Ş.- WESTLB AG MERKEZİ DÜSSELDORF İSTANBUL MERKEZ ŞUBESİ- X TRADE BRO-KERS MENKUL DEĞERLER A.Ş.- YAPI KREDİ YATIRIM MENKUL DEĞERLER A.Ş.- YAPI VE KREDİ BAN-KASI A.Ş.- YATIRIM FİNANSMAN MENKUL DEĞERLER A.Ş.- ZİRAAT YATIRIM MENKUL DEĞERLER A.Ş.