Genel Değerlendirme

Bu çalışma kapsamında gerçekleştirilen haritalama çalışması ve araştırma çalışmaları sonucunda Gaziantep girişimcilik ekosistemi için temel değerlendirmeler aşağıda yer almaktadır.

Girişimcilik Kavramı:

Gaziantep girişimcilik ekosistemi aktörleri arasında girişim ve girişimcilik tanımı konusunda uzlaşma bulunmamaktadır. Genel olarak aktörler girişimcilik tanımını farklı iki durum üzerinden tanımlamaktadır.

Aktörlerin bir bölümü ticaret yapan, kendi işini kuran bireyleri “geleneksel ve/ya klasik girişimci” olarak; bir diğer bölümü teknoloji tabanlı iş kuran bireyleri “teknolojik veya vizyoner” girişimci olarak tanımlamaktadır.

Ekosistem aktörlerinin girişimcilik çerçevesi ve bu çerçeve içerisinde yer alan farklı girişim tanımlamaları kapsamında bilgilendirilmelerine ihtiyaç duyulmaktadır.

Ekosistem Yaklaşımı:

Girişimcilik alanında Gaziantep’te faaliyet gösteren kurum ve kuruluşlar arasındaki işbirliği ve etkileşim düzeyi oldukça sınırlıdır. Bu araştırma çalışması öncesinde birkaç kurumun işbirliği içerisinde düzenlediği sayılı etkinlik ve faaliyet haricinde ekosistemin tüm aktörlerini bir araya getiren ve Gaziantep için girişimcilik ekosisteminin tartışıldığı etkinlikler gerçekleştirilmemiştir. Bu nedenle ekosistem aktörlerinin bir topluluk biçiminde hareket etmesine yönelik uygulamalara ( ekosistem buluşmaları, yurt içi ve yurt dışı ekosisyem işbirlikleri, meet-up etkinlikleri, hackathon ve girişimcilik yarışmaları…vb) ihtiyaç duyulmaktadır.

Girişimcilik Kültürü

Gaziantep güçlü bir iş yapma ve ticaret kültürüne sahiptir. Bununla birlikte girişimcilik kültüründe potansiyelinin altında görünmektedir. Gaziantep’te yeni kurulan işletmelerin büyük bölümü daha önce uygulanmış ve başarılı olmuş modellerin tekrarlanmasına dayalıdır. İş dünyası genelinde risk alma ve yenilikçilik iştahı geliştirilmesi gereken alanlar arasında yer almaktadır.

Mevcut işletmeler içerisinde yurt dışında eğitim almış, yabancı dil bilen ve küresel düzeydeki gelişmeleri yakından takip eden ikinci ve üçüncü kuşak yöneticilerin işletmelerde karar alıcı konuma gelmeye başladıkları gözlenmiştir. Bu durum özellikle işletmelerin girişimcilik ekosistemine katılım sağlamaları ve aktör olarak yer almaları için önemli bir fırsat penceresi sunmaktadır.

Geçici Koruma Statüsündeki Suriyeliler:

İçişleri Bakanlığı Göç İdaresi Genel Müdürlüğü Eylül 2018 verilerine göre Gaziatep, geçici koruma altında bulunan Suriyelilerin yoğun olduğu ilk 10 il arasında yer almakta ve ilde 395.905 kayıtlı Suriyeli bulunduğu görülmektedir. Nüfusun neredeyse yüzde yirmilik dilimine denk gelen Suriyelilerin önemli bir insan kaynağı potansiyeli barındırdığı söylenebilir. Ayrıca Gaziantep Ticaret Odası bünyesinde Suriyeli işadamlarına ve Gaziantep’te kurmuş oldukları işletmeler nedeniyle oda ile olan ilişkilerinin yönetilmesinde yönelik Suriye masası oluşturulmuş durumdadır.

Ekosistem aktörleri Suriyelilerin kent ekonomisine katkısı konusunda yüksek düzeyde farkındalığa sahip görünmektedir. Özellikle sektör temsilcileri geçici koruma statüsündeki yabancıların gıda, tarım, ayakkabı ve tekstil sektöründe kentin rekabet gücüne işveren ve mesleki eleman olarak önemli katkılar sağladığını vurgulamakta; gençler arasında IoT(nesnelerin interneti), CnC(Bilgisayar Sayımlı Yönetim) gibi teknolojik becerilerin yaygın olduğu ifade edilmiştir. Bununla birlikte UNCHR tarafından fonlanan ve Gaziantep’te uygulanan Suriyelilere yönelik proje çalışmalarının büyük bölümü ara eleman yetiştirmeye yönelik mesleki eğitim odaklı olduğu görünmektedir. Kentteki mevcut Suriyelilerin profili göz önüne alındığında girişimciliğe yönelik gerçekleştirilecek proje ve çalışmalarda Suriyeli insan kaynağının da hedef grup içerisinde alınması kentin girişimcilik ekosisteminin zenginleştirilmesine ve geliştirilmesine katkı sağlayacaktır.

Aşağıdaki tabloda Gaziantep Girişimcilik Ekosisteminin unsurları doğrultusunda özet değerlendirmelere yer verilmiştir.

Tablo 4-21 GAZİANTEP 6 UNSUR DEĞERLENDİRME TABLOSU

Unsurlar Olumlu Yön Geliştirilmesi Gereken Yön

Tespit

-Girişimcilerin tespit edilmesine yönelik mekanizmaları yönetebilecek girişimci kurulları gibi arayüz yapıların bulunması -Geçmiş yıllarda iş planı yarışması gibi yarışmaların gerçekleştirilmiş olması

- İl genelinde her seviyedeki girişimlere yönelik iş planı yarışması, girişim ödülleri vb etkinlikler yoluyla yenilikçi girişimcileri tespit etmeye yönelik sürdürülebilir mekanizmaların tesis edilmesi -Büyüme aşamasında KOBİ’lerin ve yeni kurulan işletmelerin tespit edilmesine yönelik araştırma

-KALİTTO ve GAÜ Teknopark ile Target

-TÜBİTAK 1512 Programı kapsamında

- Genç Girişimciler ve Kadın Girişimciler Kurulu’nun girişimciliği geliştirmeye yönelik farkındalık düzeyinin yüksek olması.

-GETHAM bünyesinde takı tasarımı, ayakkabıcılık ve deri ürünleri başta olmak üzere teknolojik alt yapının oluşturulmuş olması

-Girişimcilere yönelik mekan ve altyapı desteği sağlayan mekanların kent çeperinde yer alması nedeniyle erişimin kısıtlı olması,

- Kent merkezinde ulaşımı rahat ve her kesim tarafından erişilebilir girişimci merkezi, ortak çalışma alanı gibi yapıların oluşturulması -Girişimciler ile yatırımcıları bir araya getirmeye yönelik etkinliklerin düzenlenmesi

-Yerel / ulusal ve uluslararası düzlemde girişimcilik ağı oluşturmaya yönelik etkinliklerin düzenlenmesi

-Yatırım ağı kurulmasına yönelik işbirliği ve bilgilendirme faaliyetlerinin düzenlenmesi

-Girişimcileri teşvik etmeye yönelik özel sektör ve/veya kamu ve/veya uluslararası kurumlarla ortak fon çalışmalarının oluşturulması.

-Girişimcilik kültürünün geliştirilmesine yönelik teşviklerle yatırıcıların risk alabilirlik düzeylerinin arttırılması

-Yatırım ağı ve fonu kurulmasına yönelik ulusal düzeydeki diğer ağ ve organizasyonlarla

-Güçlü ticaret ve iş hayatı geçmişine sahip büyük ölçekli kuruluşların ve yöneticilerinin -Girişimcilik ve başarılı girişimler hakkında yayın ve tanıtım faaliyetlerinin geliştirilmesi, dijital medya desteğinin oluşturulması

Tespit

Gaziantep girişimcilik ekosistemi incelendiğinde paydaşların tespit mekanizmalarını oluşturmaları ve geliştirmeleri için gereken fiziksel altyapıya sahip oldukları ancak kurumsal kapasitelerini tam olarak kullanamadıkları gözlemlenmiştir. Bu nedenle yerel ekosistem paydaşlarının girişimcilik etkinlikleri ve girişim tarama faaliyetleri aracılığıyla tespit mekanizmalarını daha etkin bir biçimde kullanmaları gerekmektedir.

Eğitim

Eğitim unsuru açısından etkili kurumların varlığı Gaziantep girişimcilik ekosistemi açısından büyük önem arz etmektedir. Ön kuluçka ve kuluçka programları ilgili paydaşlar tarafından uygulanmakla birlikte, bir sistematik

çerçevesine oturtularak belirli aralıklarla başvuru açmalı ve mezun vermelidir. Eğitim unsurunun gelişmesi için bir diğer gereklilik hızlandırma programlarının oluşturulmasıdır. Hızlandırma programları fikir aşamasını geçmiş ve ürünü/servisi olan girişimcinin işini büyütmesi ve ölçeklenebilmesi için gerekli alt yapıyı sağlamalıdır.

Bağlantıları Kuvvetlendirme

Gaziantep girişimcilik ekosisteminde bağlantı kuvvetlendirme unsuru güçlü temeller üzerine oturmuş durumdadır. Bunun sebebi paydaşlar arasındaki ilişki düzeyinin iyi olması, birbirleriyle iletişim içerisinde olmaları ve girişimcilik bağlamında aynı yöne bakmalarıdır. Ayrıca, Hasan Kalyoncu Üniversitesi ve Gaziantep Ticaret Odası’nın, Amerika ile olan uluslararası bağlantıları, hem bu unsuru daha güçlü hale getirmekte, hem de diğer kurumlara iyi örnek teşkil etmektedir. Bağlantıları kuvvetlendirme unsurunun gelişmesinin önündeki en büyük engellerden birisi girişimcilerin bir araya gelip vakit geçirebileceği, yeni insanlarla tanışabileceği ve fikirlerini tartışarak yeni girişimler kurabileceği bir girişimcilik alanının olmamasıdır. Ağ oluşturma etkinliklerinin yokluğu da bu unsuru olumsuz yönde etkilemektedir. Bu nedenle, Gaziantep girişimcilik ekosisteminin buluşma noktası olabilecek bir girişimcilik alanının kurulması ve networking etkinlikleriyle desteklenmesi gerekmektedir.

Fon

Fon ve girişimcilerin finansmana erişimi yerel girişimcilik ekosistemindeki en önemli eksikliklerden biri olarak dikkat çekmektedir. Girişimcilerin yeterli miktarda fon bulamaması, girişimlerin hareket alanlarını kısıtlamakta, büyümelerini engellemekte ve dışarıdan gelebilecek olan potansiyel girişimcilerin finansmana erişebileceği alternatif illere yönelmesine sebep olmaktadır. Bu eksikliğin giderilmesi için düzenli paydaş toplantıları yapılmalı, Gaziantep’in önde gelen iş adamlarına girişimcilik kültürü ve küresel trendler anlatılarak yatırım yapmaya teşvik edilmesi gerekmektedir. Öteki yandan, girişimlere düşük miktar da olsa fon sağlayan kurumların bu olanakları genişletmesi gerekmektedir. Son olarak, melek yatırımcı olmayı hedefleyen sermayedarların en kısa süre içerisinde gerekli sertifikasyonu alarak, girişimcilik alanında yatırım ortamını hareketlendirmesi gerekmektedir.

Rol Model Oluşturma

Rol model oluşturma ve bu bağlamda girişimciliğin kutlanması yerel girişimcilik ekosisteminin geliştirilmesi açısından büyük önem arz etmektedir. Ancak Gaziantep’te rol model oluşturma unsuruna sahip ve etkili bir paydaş bulunmamaktadır. Girişimcilik kültürünün ana unsurlarından biri olan bu unsurun yaygınlaştırılması için girişimcileri teşvik edecek ödüllerin verilmesi, yerel girişimcilik ekosisteminde etki yaratabilecek ve Gaziantep’te tanınırlığı yüksek bir figürün liderliği ve girişimcilik hakkında yayın yapacak medya kuruluşları ve gazetecilerin olması gereklidir. Girişimciliğin kutlanması ve gençler tarafından benimsenmesi amacıyla ‘yılın girişimcisi’ veya ‘en başarılı teknoloji girişimi’ gibi ödüller verilmeli, bu ödül törenlerine medya kuruluşlarının katılarak başarı hikayelerini haber yapmalıdır. Ayrıca, topluma mal olmuş liderin başarılı girişimleri takdir etmesi ve tanıtması da büyük önem taşımaktadır.